BELANGRIJKE ONDERWERPEN.

301)

vooruit te komen, in plaats van het hem te geven om er zijn voordeel mee te doen.

3. Voorts komt het dividend op een manier, die mij aangenaam is, omdat ik zoodoende kan sparen. Want sparen is niet over-gemakkelijk als je maar een beetje hebt om van te sparen; ik weet het, want ik heb het geprobeerd. Eu dan als je altijd moet denken hoe een stuivertje kan worden uitgespaard, als het al goed voor de beurs is, het is nadeelig voor den geest. Het maakt iemand bekrompen en gierig. Eu toch is sparen van liet grootste gewicht, als men in de wereld vooruit wil komen. Hoe dit vraagstuk op te lossen? De coöperatieve winkel lost het voor mij op. Zij spaart voor mij veel beter dan ik 't zeif ooit zou kunnen doen, want zij spaart zelfs twee en een halve cent en stuivers; en zij geeft mij die spaarpenningen in een ronde som en noodigt mij uit ze nog te doen toenemen door ze om te zetten in aandeelen, welke mij hooger rente zullen geven dan ik in eenige spaarbankzal kunnen krijgen; en zij verschaft mij het geld, wanneer ik het maar hebben wil. En dit alles gebeurt, zonder dat ik haar ook maar vraag iets voor mij te sparen, behalve wanneer ik bepalen zal, wat er met mijn dividend gebeuren moet.

4. Dan leert de coöperatieve vereeniging mn aan andere menschen te denken en niet alleen aan mij zelf; en dat is ook een mooie zaak. Het is een les. die wij allen leeren moeten, als wij ons leven gelukkig willen maken. Het denken om andere menschen is de olie, die de wielen zacht doet loopen en voorkomt wat geleerde menschen wrijving noemen. Het feit, dat ge zelf moet denken, hoe de zaak het best beheerd kan worden, ge het bestuur moet kiezen en dat er gezamenlijk vergaderd moet worden, dat helpt al een beetje in die richting. Maar de coöperatieve vereeniging kan meer doen dan alleen hierbij helpen. Wij hebben aan onzen winkel een fonds voor opvoedkundige doeleinden, 1lA °/0 van onze netto winsten, en het is verwonderlijk hoeveel goeds daar reeds van begint uit te gaan, hoewel het er nog verre van af is een fonds te zijn als dat van de pioniers van Rochdale. Maar door een leeszaal, een bibliotheek, voordrachten en koncerten in de groote zaal, want we hebben ook een zaal en zelfs een heel goede, alles tegen betaling, en picnics nu en dan 's zomers en verschillende spelen begint ons leven toch veel gezelliger en aangenamer te worden, dan het zonder dit alles zou zijn, en dat juist, omdat we ons vereenigd hebben om elkaar te helpen in plaats van allen maar op ons zelf te letten. Het is een allerbeste les, dat zeg ik maar, voor ieder die haar ter harte wil nemen. Het brengt datgene, wat we Zondags hooren, te pas in de week en dat is geen gering voordeel, zooals onz€ dominee meer dan eens tegen mij gezegd heeft

5. Ik heb u redenen genoeg genoemd, waarom

ik coöperator ben, zou ik meenen; maar er is nog een veel belangrijker, die ik tot het laatst bewaard heb, omdat zij zich bij de vorige zoo goed aansluit. Coöperatie is in mijn oogen de eenige weg, waarlangs de arbeiders in dit land of in eenig ander hun toestand kunnen brengen tot wat deze zijn kan en moest.

Honderden en duizenden menschen zijn er bovenop gekomen, zooals men dat noemt, ten koste van de arbeiders. Zij hebben zich kapitaal verzameld uit de winsten, behaald door hun werk en bedrijf. Kunnen nu de arbeiders als één groep zich zelf niet een hoogeren levensstandaard verschaffen? Kunnen zij geen kapitaal bijeengaren uil hun eigen inkoopen en hun eigen werk ten einde er gezamenlijk bovenop te komen? Ik geloof dat zulks mogelijk is. Maar hoe? Door zich voor dit grootsche doel te vereenigen, het grootste doel, waarnaar in mijn oogen men schen ooit gestreefd hebben. Welnu, waar begint de weg naar dat doel? Waar anders dan in den coöperatieven winkel, die hun kapitaal uit hun eigen inkomen verschaft, die hun leert zaken te doen, die hen in staat stelt hun macht in groote handelsondernemingen samen te trekken, zooals in de grootinkoopsvereenigingen, en in de bedrijvige middelpunten voor propaganda, voordrachten, kongressen enz. als de Coöperatieve Bond, kracht verwekkend, maar tevens leerend hoe deze op de beste wijze en voor de edelste doeleinden te gebruiken.

Dit zijn mijn vijf redenen —- overdenk ze goed. Als ge nog geen coöperator zijt, mogen ze u er dan toe bekeeren; als ge er een zijt, dat ze u dan tot een nog meer overtuigden coöperator maken, dan ge nu al zijt, want, wees daar zeker van, het welzijn der menschheid in het algemeen is in hooge mate afhankelijk van de verspreiding der coöperatieve beginselen en van hare praktische toepassing.

EEN HOOGST MERKWAARDIG

DOCH VRIJ ALGEMEEN ONBEKEND GEBLEVEN FEIT UIT ONZE VADERLANDSCHE GESCHIEDENIS, NA HONDERD JAAR AAN DE VERGETELHEID ONTTROKKEN.

De Mei-aflevering van „Gustaaf Adolf", driemaandelijksch „Tijdschrift der Nederl. Gustaaf-Adolf-Vereenigiug", bevat van de hand van Ds. M. A. Perk een historische schets, onder den titel: „De Nederlandsche Protestantsche kerk te Smyrna".

Voor hare bewerking heeft de schrijver heel wat nasporingen moeten doen en talrijke doku-