BoeJcbeoordeelingen.

rustig aankijken, zonder zoo 't schijnt ooit op de gedachte te komen, dat / 10 's weeks tegenwoordig jaar uit jaar in door eiken eenigszins bekwamen ambachtsman verdiend wordt in zaken, veel minder winstgevend dan de hunne, en dat er nergens een wet bestaat, die zegt, dat een knappe veldarbeider daarop eigenlijk niet even zooveel recht heeft als een timmermansknecht, een sigarenmaker, of een poldergast. Wordt het kind ten plattenlande beter opgevoed en onderwezen, ja, er zullen dan wat minder handen in 't veld gevonden worden, maar die men er aantreft, zij zullen intelligenter zijn; aan het landbouwwerktuig verblijve dan grootendeels het zuiver werktuigelijke. Men scheide toch eindelijk eens uit met dat afgezaagde gezeur, dat het huisgezin de verdiensten der kinderen niet kan missen. In de landen, waar leerplicht sedert jaren bestaat, moet het die ook missen, en, voor zooveel mij bekend, sterven de menschen in Saksen, in de Eijnprovinciën en elders evenmin van honger als bij ons.

Het vroeger met zooveel kleinachting genoemde Moffrika heeft ons in de laatste halve eeuw, niet bij Sadowa en Sedan, maar op de tentoonstelling te Parijs in 1867 laten zien, wat de schoolmeester vermag. Daar waren nog wel andere bewijzen van nationale ontwikkeling en welvaart te vinden dan de kanonnen van Krupp; daar is bij mij de innige en onverzettelijke overtuiging der noodzakelijkheid van leerplicht, ook voor ons land, gerijpt.

Evenals met het struikelblok „ Vrijheidszin " is het ook met het andere „Gemoedsbezwaren." 'k Zal maar een enkel staaltje van het vele, dat mij bekend is, verhalen. In het katholieke gedeelte eener rijke gemeente in Zuidholland bestond eene openbare school met een uitstekenden E. C. onderwijzer aan het hoofd, waar circa 120 leerlingen, meest roomschen, schoolgingen. De deken vond beter naast die