Mengelwerk.

doen verzuimen , alleen omdat zij den arbeid hunner kinderen niet ontberen kunnen , waarom onthouden zij ze dan aan de school , als er niets voor de kinderen te doen valt; Waarom moet dan elke nietigheid aanleiding geven, dat een kind dagen of zelfs geheele weken de school verzuimt ; Waarom is dan het schoolverzuim zelfs groot onder kinderen van 8 en 9 jaren , die toch tot geen arbeid van eenige beteekenis in staat zijn ? Doen zulke omstandigheden niet aan andere oorzaken denken, dan aan de door den heer R. genoemde ?

De heer R. meent, dat zelfs de minstontwikkelde mensch den plicht der opvoeding niet buiten oorzaak zal verzaken, Zeker niet; maar een hoofdoorzaak, dat hij dien plicht Wel degelijk op een zeer voornaam punt verzaakt, is, dat de onontwikkelde de waarde van het onderwijs, de waarde der ontwikkeling niet kent, en ze dus voor zijne kinderen van geen gewicht acht.

Wat echter verder op onwederlegbare wijze de valschheid der bewering van den heer R. in 't licht stelt, is het feit, dat de leerplicht in onderscheiden landen werkelijk bestaat. Zoo die maatregel daar goed werkt, zelfs zoo goed , dat een volk als het zWitsersche, bij, 't welk meer dan ergens elders het democratisch beginsel heerscht, die instelling blijft behouden en wellicht binnen een niet zeer lang tijdsverloop tot uitbreiding zal overgaan, aan welken redelijken twijfel kan dan de uitvoerbaarheid van den maatregel in ons land onderhevig zijn ? Of zijn de werklieden in die landen , waar thans leerplicht besfuat, in zulk een exceptioneelen toestand geplaatst, dat zij den arbeid hunner kinderen gemakkelijker kunnen ontberen dan de onze ? Zoolang mij dit niet voldingend wordt aangetoond , blijf ik, op grond der ondervindiug , die mij geleerd heeft, dat ver, reweg het grootste gedeelte van het schoolverzuim te wijten