VADERLANDSCHE KUNST
791
wel de opdrmgendste en... afstootendste is. Door allerlei listen en lagen brengt hij 't zóóver, dat 't schijnt, alsof de schoone Frasquita hem ter wille is. Uit wraak dringt de molenaar Lucas nu 's corregidor's slaapvertrek binnen, terwijl diens vrouw, die hem in 't nachtelijk duister niet dadelijk herkent, daar alleen is. De groote spanning is er nu: welke echtgenooten — en zoo ja, in hoeverre! — zijn schuldig? Doch Odeon wilde ons onschuldig vermaken en dus... men zij gerust!
Karei Speelman behoort tot de tooneelminnenden, die het breedere, het diepere, het meer-omvattende, dat ééns onder meer de romantiek bracht, gaarne verrijkend ten tooneele zouden brengen. Vandaar dat zijn eerste greep naar 't historische en Zuidelijke was (hel Andalonië van 1800), zoodat de fantasie, geholpen door costuum en decor, zich niet al te sterk aan banden voelde gelegd. Deze geslaagde proef brengt er hem misschien toch toe, het grooter-menschelijke, dat wiji allen voor het tooneel afbidden, nu eens in dezen tijd te zoeken?? Historie, costuum, enz. zijn maar hulpmiddelen, hoe „aangenaam m 't gebruik" nu en dan ook. Om het wezen, de kern, gaat het ten slotte en die is minstens even zeer van het heden als van wanneer ook.
Jo van Walraven, die alles voor de schoone Frasquita mee heeft, speelde haar rol met zwier en... met sentiment. Nico' de Jong's Don Eugenis de Zumga y Ponce de Leon wist door knappe koddigheid de zaal vaak te doen lach-schudden, doch miste in 't land, waar zelfs de bedelaar niet zonder gratie is, te veel 't seigneurale. Jan C. de Vos Jr., als een gerechtsschrijver, gaf sterk spel, terwijl L. Chrispijn Jr. als de molenaar Lucas, een rol, geheel vallend buiten 't genre waarin hij excelleert, natuurlijk weer 'n zeer bekwaam acteur bleek.
***
Alcx Faassen Senior.
Tot de vele goede voornemens, welke de nieuwe theater-directeur Fabricius koestert, behoort ook, dat hiji 't publiek nog eens vergasten wil op 't spel van den nu 85 jaar geworden Alex Faassen. Waarschijnlijk zal dit wel in Fabricius' 1-acter Valse Champêtre zijn ol in Het Diakenhuis-mnnnetje naar Hildebrandt, waarin Faassen zoo voortreffelijk
Keesje speelde. Wie zal het geen genoegen doen, dezen knappen, conscientieuzen acteur, die jaren lang 'n sieraad van onze planken was, weer eens voor 't voetlicht te zien? In afwachting daarvan kan men alvast eens naar hem kijken „op portret" !
★
★ *
Het Kabinet van Dr. Caligari.
Zijn sterksten concurrent had het tooneel ook de afgeloopen maand in de film, doch ditmaal werd het er ook artistiek door overtroefd. Want wie zal Hiet Kabinet van Dr. Caligari geen tooneel-evenement heeten? Deze film, welke geen bewerking is van 'n stuk, 'n roman, 'n brok historie, bewijst, dat waar direct voor 't trilbeeld geschreven wordt, 'n zuivere bioscoop-kunst mogelijk is. Dit baanbrekende cmo^spel is aanvankelijk in de hofstad natuurlijk feestelijk uitgelachen. Nu maakte het zijn victorieuse entree ter residentie. Het is m z'n soort 'n wonderwerk, de bizarre geschiedenis van den zonderlingen Dr. Caligari, die omstreeks 1700 de kermissen afreisde met zijn somnambule-tent, verteld door 'n gek. Men begrijpt welk 'n opgave regisseur en spelers hadden om bij alles, zelfs bij de keuze van décor, steeds voor oogen te houden: elk onzer bewegingen, alles is gezien door 'n krankzinnige' Bijkans geniaal heeft de regisseur, ook in de aanduiding der suggestieve, onwerkelijke décors, zijn taak /olbracht. Trouwens, met spelers als Werner X.rauss, Fritz Feher, Lil Dagover!!! O, de geweldige soberheid van hun spel! Het Kabinet van Dr. Caligari is 'n leerschool voor regisseurs en spelenden!
Joh. W. BROEDELET.
DIVERSE TIJDSCHRIFTEN.
In Opgang van 6 September treft een artikel over Mozaiek en Christelijke kunst.
De Beiaard van September brengt o. m. een bijdrage van Stijn Streuvels „Het Lied van jen Weemoed".
In Onze Tuinen van 3 Sept. een en ander jver heesterachtig slangenkruid.
In De lnd. V erlofganger van 12 Sept. een en ander over de pedati of inlandsche kar. koorts verschillende wenken aan verlofgangers.