Mengelwerk.

scherpt, is hun geest ontwikkeld, is handel en nijverheid ontstaan, is kunst en wetenschap geboren. — Vraagt gij, hoe gij uwen leerlingen dit zult aantoonen ? — Bij de zeedorpen, langs onze kusten verspreid, b. v. bij de Zoutkamp, Egmond, Katwijk, Scheveningmenz. maakt gij hen opmerkzaam op de vischvangst onzer vaderen, op de scheepvaart, daaruit ontstaan, op de haringvisseherij — wij spraken er reeds zoo even van —■ en hare belangrijkheid , op de walvischvangst en hare vroegere voordeelen, op de kloeke manschap onzer koopvaardij - en oorlogschepen, op Neêrlands zeeroem in den strijd tegen Spanjaard en Portugees, tegen Brit en Franschman.

Bij de dijken vestigt gij hunne aandacht op den vroegeren toestand des lands, op de aanwinst van grond bij onze zeekusten en rivieren, op zijne tegenwoordige gesteldheid , op de ontwikkeling en verbetering van den landbouw, op den strijd onzer voorouders tegen de elementen , op het geduld en de volharding, op den moed en het beleid en andere eigenschappen van het volkskarakter, daaruit geboren.

Bij Amsterdam of Botterdam zult gij van den koophandel moeten spreken, haren oorsprong moeten nagaan, van haren aanwas en bloei iets moeten zeggen, de oprigting der O. - en \V. - Indische compagniën moeten vermelden, de ondernemingszucht, de eerlijkheid en trouw onzer voorvaderen in den vreemde, hunne dapperheid en standvastigheid dienen te schetsen, de belangrijkheid onzer koloniën voor 't moederland moeten aantoonen en soortgelijke zaken meer.

Bij de veenkoloniën onzer provincie zult gij uwe leerlingen opmerkzaam kunnen maken op den vroegereu toestand dier veenstreken, op de afgraving van het veen,