DE BEDROGENE

45

ste werd tot een dwangvoorstelling, waartegenover alleen het lichtend verlangen met Niuta mogelijk eenmaal gelukkig te kunnen worden, mij van den waanzin vermocht terug te houden. Alle deze gevoelens, gedachten, wenschen en angsten, die destijds wervelden door mijne ziel en mijn brein vol onrust doorwoelden, zouden wellicht den inhoud kunnen vormen voor een psychologieschen roman; ik voor mij vermag niet mij aan deze herinneringen over te geven, die als een bange droom in mijn bewustzijn vervaagden, en voorzooverre ik deze kwade geesten van het verleden opnieuw zou kunnen oproepen, mij wellicht meer nog dan destijds met krankzinnigheid bedreigen zouden. De latere, reeds weêr verleden geworden toekomst heeft dit alles gelukkig met den mantel der vergetelheid overdekt.

Lieve Esther — meer dan ooit gevoel ik de behoefte thans uwen naam aan te roepen, mijne goede vriendin! — de tijd, die thans volgde, was een roes, waarin alle de dingen des levens, de gevoelens en het verlangen van ons hart, de eenzame mijmeringen onzer ziel, als in een maalstroom werden opgenomen en meegesleept. Het kan geen doel hebben de bizonderheden van eene passie, van een liefdeleven of welke verhouding dan ook van twee menschen te beschrijven. Zulk een samenzijn met alle zijne teêre nuances en daarbij de afschuwelijkste grof- en buitensporigheden, kan een ander nooit begrijpelijk worden. En bovendien: offeren wij de geheimen van ons hart niet op het altaar onzer liefde, een mysterie van eenzaamheid, wijding, geluk en volkomen zich-zelf-vergeten, dat wij ons later alleen met de ziel en met de zinnen, doch nimmer volkomen met het brein herinneren kunnen? Wie de liefde van een ander wil beschrijven, kan nimmer zelve waarlijk hebben liefgehad, daar geen de geheimen en de wonden van zijn hart zoo wreed zou kunnen deren. En nogmaals, ik kan het niet en geloof niet, dat het anderen mogelijk kan zijn. Want moet het niet eindeloos moeilijker nog zijn, dan met verf de kleuren der bloemen na te bootsen, hetgeen geheel onbereikbaar is gebleken, door woorden de liefde der menschen te beschrijven?