van een' roomsch-katholijken. ^41

ook zijn moet. Het belang is, over het algemeen, de heiligde band der menfchen, en uun ge uk hangt enkel en alleen van de erkentenis van hetzelve af»

De Regent voere dus eene rlgemeene verdraagzaamheid in; hij make zijn gebied zoo veel los van allen vreemden invloed, als zulks kan gefchieden; hij hervorme de dienaars 'der kerk ook tot dienaars van den Staat; bij befnoeije de al te groote voorregten van den adel; bij fchalFe de lijfeigenfehap af; hij make zijne ilaatsregeling zoo eenvoudig, als mogelijk is; hij verbetere het regt; hij befcherme de wetenfebappen en, kunften; hij bevordere den landbouw, den handel eil vlijt; hij wakkere de verdïenften aan; hij verfpreide gevoel voor vrijheid, voor eer en vaderlandsliefde: hij

doet wel op deze wijze alleen zijnen fcbul-

digen pligt, maar hij is in der daad dan eene aardfche godheid.

Oorlogen zijn eene geweldige verdediging der Staten, en kunnen Hechts dan alleen geoorloofd wezen, als zij noodzakelijke middelen ter zelf beveiliging zijn. Zoo lang dus een volk andere, zachtere middelen overig heeft, om zich zeiven regt te verfchaffen, zoo lang zijn oorlogen onregtvaardig, dan zijn zij ware rooverijen en opeengehoopte moorderijen. "ja! men kan zelfs in den regtvaardigften oorlog of grootmoedige menfchenliefde uitoefenen, of onmenfeheiijke wreedheden begaan.

Uit het Kerkelijk regt.

Even zoo zeer als het met de wijs- en goedheid van god overeenkwam, om de menfchen, van welke maar een zeer klein gedeelte, en dat gedeelte nog maar zeer langzaam en trapswijze, tot erkentenis van den oör. fprong aller dingen, en van andere, voor het menschdom zeer gewigtige, waarheden kan worden gebragt, door zekere, daartoe gefchikte, mannen, aangaande deze eigenfehappen, te laten onderwijzen; even zoo zou men ook deze wijs- en goedheid ten fterkfte beleedigen, als men wilde ïtaande houden, dat de Openbaring de menfchelijke rede, in plaats van dezelve te verlichten, onderdrukt, en het gebruik van die rede, in plaats van hetzelve gemakkelijk te maken <*eheeï verbiedt. ' °

Ee«