1112

OOST-AZIATISCHE KUNST.

Déze Morgenmenschen, die toén hunkerend uitzagen naar het Paradijs der storelooze vreugd en rust der zielen, kunnen U en mij door de aanschouwing en dóörschouwing van hun geestesarbeid-in-kunst versterken in onze blijde verwachting van een schoone levensvernieuwing en van een herboren-worden in een wereld, waarvan Dante een visioen had, toen hij schreef, dat die wereld vervuld was van

Geestelijk licht, vol liefde nooit te dooven, Van liefde in God, die louter vreugd moet baren, Van vreugd, die alle zoetheid gaat te boven.

In elke Boeddha-figuur is een wereld van weidsche gedachten in verheven gevoelens gerealiseerd, die men zich pas na jaren van stille gepeinzen en geesteszuivering kan eigen maken, evenals het cultuur van eigen zieleleven vergt, om Dante's Commedia in haar diviene Schoonheid te leeren zien, doorschouwen en genieten.

Deze kunst heeft een doel en een strekking. Zij is tendentieus. Deze volkskunst wil getuigen van de hooge geestelijke waarden, die boven het materieele en zinnelijke uitstijgen, zooals de volksgodsdienst spreekt in prediking, tempeldienst, in symbolen, processies en ceremoniën.

Zooals die Eenheid in volksleven, volksgodsdienst en volkskunst in Nieuwenkamp's dagen op Bali nog bestond en alle uitingen van het leven van den geest in bouwwerken, weefsels, gebruiksvoorwerpen, beelden, schilderingen en teekeningen haar religieuze wijding gaf, omdat het geloof in het volk en den kunstenaar leefde, dat niet de mensch, maar de dewa, de god in den maker, het werk van schoonheid creëerde en zonder die inspiratie geen kunstarbeid mogelijk was, — zöö was 't ook in het oude China, Japan, Indië, op Java en Ceylon, en in die geestelijke sfeer van dagelijksch verkeer met de natuur en de goden, groeide en bloeide als een wonderboom de oude sterke machtige volkskunst, die wel uitwendig in voorstelling en vormgeving door nieuwe geestelijke stroomingen in der eeuwen gang zich wijzigde, maar in wezen, in oer-