1114

OOST-AZIATISCHE KUNST.

bij de verschillende volksstammen met het dóórwerkende en zegevierende Boeddhisme, dat in zijn levensleer, evenmin als het evangelische Christendom, in zijn puursten apostolischen vorm geen kunst kende, is de Oost-Aziatische kunst de klare weerspiegeling. Ook hier, in de Boeddhistische kunst, heeft de nieuwe verheven Leer de kunstuiting van het volk dienstbaar gemaakt aan haar verlossingsidee, gewijd en gesublimeerd.

Van de vlakte van den Ganges uit met de hoofdstad Benares, waar de Boeddha na zijn verlichting de eerste prediking hield in het Hertenpark, verbreidde zich het Boeddhisme over geheel Oost-Azië naar alle windstreken en in den loop der eeuwen gaf de Leer van Boeddha, zooals zij ritueelen vorm erlangde in de gedachtenstelsels van het Mahayana en Hïnayana, het aanzijn aan de Boeddhistische kunst, die haar beeldende vormen oorspronkelijk ontleende aan die van de Hindoeïstische kunst van Indië en van de Hellenistische kunst van Gandhara, en in geestelijke schoonheid gelijkgesteld dient te worden met de kunst der Egyptenaren, Assyriërs, Grieken, Romeinen en met den schoonheidsarbeid van het Middeleeuwsch Christendom.

Door die Boeddhistische kunst wordt ons geopenbaard de wereldherscheppende geestkracht van den Boeddha. Want zulk een groote, diepe, machtige en verheven kunst, onttogen aan de zinnelijkheid, is geworden in het klare, reine, wijde licht van een schoon, krachtig en bloeiend geloofsleven, dat door het louterend gebed inspiratie erlangde uit den goddelijken Geest. Daar werd door de edele kunstscheppers een hoog ideaal gehuldigd. En dit ideaal vond zijn belichaming onder invloed van de Grieksche kunst in het gebied van den Indus in de Figuur van den prediker der nieuwe leer, waardoor verkondigd werd, dat het Hoogste Goed en het Ware Geluk niet voor een bepaalde kaste, die der Brahmanen van geboorte, was weggelegd, hoewel de vorstenzoon Siddhartha als Boeddha, d. i. de Verlichte, steeds schijn en wezen scherp onderscheidend in zijn kristalhelder denklicht, de oeroude zedeleer van het Brah-