OOST-AZIATISCHE KUNST.

1115

manisme, uitgedrukt in de Weda's, tot een gedenktuk van onvergankelijke Wijsheid verhief en den waren oorspronkelijken Brahmaan tot den Edelste der stervelingen verklaarde, zeggende: „De Dharma is het vaandel der Rishi's," gelijk ook Jezus zei : ,,Ik ben gekomen, om den Dharma, de Wet, te vervullen, de Wet en de Profeten." Ieder, zonder onderscheid van geboorte, kon deelachtig worden het Heilig Goed : de Vrijwording uit het lijden des lichamelijken levens, rijk of arm, heer of slaaf, zoo de geest werd gericht door concentratie en in meditatie — bij afstand doen van alle aardsch en stoffelijk bezit en het betrachten der naastenliefde —■ op het Eeuwige en Onvergankelijke, zooals Siddhartha dat zelf in dapperen zielestrijd had gedaan, die zijn weelderig wereldsch hofleven vrijwillig prijsgaf voor het arme bestaan van een monnik, en in de eenzaamheden der natuur den Vrede van het gemoed vond in harmonie met de eeuwigheidsstilte, gelijk eeuwen later de monnik Frans van Assisi.

In de voorstelling van den Boeddha is zoo groote verscheidenheid, dat men wèl doet, zich van sommige hoofdvormen op de hoogte te stellen, wil de veelheid en veelsoortigheid der verschijning in kunstvormen niet tot verwarring in den geest aanleiding geven. Er is onderscheid in lichaamshouding, in de positie der beenen en in de houding der handen. Ook is er groot verschil in kleeding en ornaat. Bovendien heeft dan nog weer elk gebied zijn eigen typische figuratie. Door veel zien wordt het onderscheidingsvermogen gescherpt en leert men een Chineesch Boeddhabeeld onderscheiden van een Boeddhafiguur uit Tibet, van Ceylon, Java, uit Japan, Siam, Birma of VoorIndië. Ook heeft men te onderscheiden de Boeddhafiguren van de rijker, prinselijk uitgedoste Bodhisattwa-gestalten. Voorts zijn er dan nog de vrouwelijke Boeddha's en uitbeeldingen van priesters, koningen en koninginnen in de typische Boeddhahouding. Daar komen tevens bij de figuren van verschillende goden van het Hindoeïsme en uit den oorspronkelijken volksgodsdienst der vele Oost-Aziatische