ENGELSCHE BOEKEN VAN HEDEN

veiligheid te brengen. Hij richt zich moeizaam op en sleept zich voort in de richting van den vijand. Kort daarop maakt een kogel een eind aan zijn lijden.

Wat daar aan het front en in de hospitalen werd doorgemaakt heeft Mary Borden zeer realistisch beschreven in »The Forbidden Zone« (Heinemann); het is uiteraard geen opwekkende lectuur en menige episode uit haar herinneringen (zij was verpleegster) is bepaald aangrijpend. Wel het meest treffend is de schets van den armen bliksem,, die getracht had zelfmoord te plegen en die door de doktoren met kunst en vliegwerk in het leven was gehouden, alleen maar om, zoodra hij genezen was, gefusilleerd te worden. Zij gaf als hoofdverpleegster order om den man, die telkens zijn verband afrukte, maar te laten begaan; of hij nu zus dood ging of zoo, dat kwam er immers niet op aan, hij was toch ten doode opgeschreven!

Ook een Amerikaansche heeft zich aan dit thema gewaagd en met succes, zij het dan m. i. slechts van finantieelen aard, want zij wist den prijs van ƒ30.000,— te bemachtigen, dien de firma Allen & Unwin voor den besten oorlogsroman had uitgeloofd De titel van dit boek is »It's a great war« door Mary Lee, die met de Amerikanen meekwam, eerst als typiste in Bordeaux bij den hospitaaldienst werkzaam was, daarna in Parijs bij den vliegdienst, aan het front in een cantine van de Y. M. C. A. en ten slotte in Coblenz. Het is een lijvig boekdeel van bijna 700 bladzijden, maar zeer eentonig. Bijna op elke bladzijde komt de slagzin voor, die tot titel van het boek diende. Ook is miss Lee er ten volle van overtuigd dat »America won the War«. De Morning Post gaf aan haar roman de kwalificatie »damned impudence«, volgens mijn bescheiden meening terecht. Het is mij een raadsel, dat Vernon Bartlett met zijn roman bij haar moest achterstaan. De beste hoofdstukken zijn wel die waarin zij weergeeft, wat in een ieder te Parijs omging, toen de Duitschers met het mysterieuze kanon Parijs beschoten en de projectielen precies om het kwartier neervielen. Haar landgenooten zullen haar niet bijzonder dankbaar zijn voor haar onthullingen, zoo over de vele Amerikaansche verpleegsters, die zwanger naar huis moesten worden gezonden, de overvolle hospitalen, waar de aan venerische ziekten lijdenden moesten worden verpleegd, de braspartijen en dronkemansrelletjes in dure gelegenheden der «ville lumière». Het boek is veel te lang en het kost den lezer moeite om zijn gedachten er bij te houden en het uit te lezen. Het zal ook in het Nederlandsch uitkomen, maar ik zou mij al «rg vergissen als het zijn uitgever zooveel pleizier zou bezorgen als Remarque's «best seller» het den zijnen deed.

Van de overige romans mogen hier nog genoemd worden: Visiak's »Medusa« (Gollancz), een zeer fantastisch verhaal, dat op zee speelt en nogal luguber is. Het heeft veel van een ver-