ENGELSCHE BOEKEN VAN HEDEN

lang daarna werd zijn secretaris, op aanwijzing van een provocateur, opgesloten en kort daarop ging ook hij zelf het gevang in. Wij zullen van zijn lijdensgeschiedenis niet veel verklappen, men moet het boek lezen om alles naar waarde te kunnen schatten. Het klinkt bijna ongelooflijk, wat deze man moest doormaken en men komt in opstand tegen de brute machten, die hem en zoovele andeern lieten lijden, wat een mensch maar te nauwernood kan verdragen. Het ergste ging het wel toe in het ballingsoord op de Solovetsky-eilanden, waar 'n vroeger klooster in een moderne «Hel van Dante» was herschapen. Daar moesten de gevangenen het ijskoude water in om boomstammen eruit te visschen. Dat was zoowat het eenige bad dat zij daar krijen! De sanitaire toestanden daar zijn onbeschrijflijk; een gevoel van walging bekruipt ons wanneer wij daarmee kennis maken.

Internationale problemen

Door de Haagsche conferenties kwam ons land weer eens op den voorgrond in de internationale politiek. Op die conferenties werd de Bank voor Internationale Betalingen gevestigd. Even zag het er naar uit, of zij te Amsterdam zou komen, maar onderlinge naijver zorgde er voor dat zij ten slotte in Bazel gehuisvest wordt. In aansluiting aan hetgeen wij reeds eerder op dit terrein hebben gegeven, noemen wij nu Paul Einzig: »The Bank for International Settlements« (Macmillan). De schrijver is een bekend economist, die zich tot taak heeft gesteld de kloof te overbruggen, die ligt tusschen de academische economisten en de practische specialisten. Hij toont aan dat de bank op het juiste psychologische moment is gekomen; in 1913 zou zij onbestaanbaar zijn geweest en ook in 1923 had zij nog geen kans gehad, maar in 1929 was de wereld voor het denkbeeld rijp; zij is een gevolg van de evolutie op finantieel terrein na den crorlog. Zeer veel nieuws krijgen wij er niet in te hooren: herhalingen over de schuldkwestie en over den tegenstand in Duitschland tegen het tractaat van Versailles. Het groote voordeel van den Volkenbond is, volgens Einzig, dat het persoonlijk contact tusschen de staatslieden onderling er door bevorderd wordt en dat de sfeer van wantrouwen, die vooral vóór den oorlog en direct daarna bestond, aan het vervagen is. Hij is erin geslaagd om de ingewikkelde problemen van internationale finantiën voor den leek duidelijk uiteen te zetten. Vooral nu Briand ijvert voor een federatie van Staten van Europa, is één vraag, die hij opwerpt, van beteekenis: Krijgen wij een Europeesch eenheidsfront tegen Amerika? — De statuten der Internationale Bank zijn in den appendix opgenomen.

In één adem met Einzig's boek vermelden wij nog Somerset de Chaire's »The Impending Storm« (Constable). De schrijver