FRANSCHE LETTERKUNDE.

.... Mais y en a trop, et ces trop-la, c'est toujours les mêmes, et pas les bons, voila.

In koor vallen ze nu op de kop der „embusqués". Ieder weet wat te vertellen. Ze verwenschen en sakkeren, banvloeken en vermale dij den.

Hier treedt nu de apostelieke figuur van korporaal Bertrand op bet voorplan. Hij spreekt als een boek, een beetje gekunsteld misscbien. Hij blijft steeds kalm en welgemanierd. Hetgeen hij zegt gelooven de mannen als een evangelie. Door zijn volzinnen waait dan ook de bijbelsche lyriek van een Mercier.

— Quand y a la guerre, ou doit risquer sa peau, pas caporal?

— Oui, zegt Bertrand. II y a des moments oü le devoir et le danger c'est exactement la même chose. Quand le pays, quand la justice et la liberté sont en danger, ce n'est pas en se mettant a 1'abri qu'on les défend. La guerre signifie au contraire danger de mort et sacrifice de la vie pour tout le monde, pour tout le monde: personne n'est sacré. B faut donc y aller tout droit, jusqu'au bout, en non pas faire semblant de le faire, avec un uniforme de fantaisie. Les services de 1'airière, qui sont nécessaires, doivent être assurés automatiquement par les vrais faibles et les vrais vieux.

En onmiddellijk na dit hoofdstuk hetwelk de schrijver: „La grande Colère" betitelt, worden we bij 't graf van een gefusilleerden soldaat gevoerd, tot de doodstraf veroordeeld om gedurende enkele oogenblikken van panischen schrik het hoofd verloren te hebben! En op een ruwhouten kruis lezen we het protest der verontwaardigde soldaten: „A Cajard, mobilisé depuis aoüt 1914, la Prance reconnaissaute".

We krijgen een kijk op een dorp achter 't front. De troepen zijn in groote rust. Bij ploegen zwermen de soldaten rond. Meer nog dan in de loopgrachten vervelen ze zich hier. In de weinige kroegjes kunnen ze met moeite een kan wijn bekomen. En dan, uit alles slaan de burgers munt. De arme stakkerds worden uitgebuit, schandelijk. Het is de gewettigde strooperij. Men is immers vrij om al of niet te koopen!

't Begiment gaat weer in actie. Souchez! Herinnert U de gevechten van September 1915: Neuville-Saint-Vaast, Notre-Dame