is toegevoegd aan uw favorieten.

Zeelands chronyk-almanach, voor't jaar 1785

1785

Permanente URL

Titel

Pagina

Gebruiksvoorwaarden: Geen auteursrecht. Er rusten geen rechten meer op dit object.
Titel: Zeelands chronyk-almanach, voor't jaar 1785
Jaar van uitgave: 1785
Drukker/Uitgever: Gillissen, Pieter Middelburg, 1730, 1742-1800; Gillissen, Jan Pieter Middelburg, 1780-1790
Taal: Nederlands
Onderwerp: General works; Almanacs; History (Netherlands)
Omvang: 193
Herkomst: Leiden, Universiteitsbibliotheek
Bron metadata: STCN

Geen zoekvraag opgegeven
- Ga naar paginanummer (totaal 193 pagina's) / 193
Geen auteursrecht. Er rusten geen rechten meer op dit object.
Permanente URL
Titel

Pagina

Gebruiksvoorwaarden

Geen auteursrecht. Er rusten geen rechten meer op dit object.

Titel

Zeelands chronyk-almanach, voor't jaar 1785

Jaar van uitgave

1785

Drukker/Uitgever

Gillissen, Pieter Middelburg, 1730, 1742-1800

Gillissen, Jan Pieter Middelburg, 1780-1790

Taal

Nederlands

Onderwerp

General works

Almanacs

History (Netherlands)

Omvang

193

Herkomst

Leiden, Universiteitsbibliotheek

Bron metadata

STCN

. 20 Zondag Palm-Zondag. 4-10 SB 2r Maandag St. Benedi&us. 4-30 Q 22Dingsdag St. Oatharina. 4-45 SI tb Overgang van Goes, by Satisfactie si 1577. ]j 23 Woensdag. 5- o m; ft 24Donderd. Witte Donderd. 5-10 in; 0jhVolle Maan, Vrydag den 25, 's Avonds ten 10 Uur. 21 Min. 25 Vryd.Mar.Boodf.G.Fr. 'sAv.00 mj 26 Zaturdag Emanuëf. 7-35 =0= 27 Zondag Paaschen. 8-50 =0, 28 Maandag 2Paaschdag. 10- 5 m_ 29Dmgsdag Euftachius. 11-15 ttt 30 Woensdag Quirinus. 12-30+* h 31 Donderdag Guido. 's m. op+-> ft^ April Grasmaand 30 Dagen. Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. iVrydag Hugo. 1-35 +* /ïspLefte Quartier, Zaturdag den 2, Namiddag ten 4 Uur. 2 Min. 2 Zaturdag St. Ffancifcus. 2-30^)0 3 Zondag Onafim. Opentyd. 3-10^)0 4 Maandag St; Ambrofius. 3-35 5 Dingsdag St. Maxinius. 3-55 tttr 6 Woensdag CeleftinP. 4-10-)( Overgang van Vlisfingen 1572. §7 Donderdag Epiplianius. 4-25 ){ 8 Vrydag. 4-40 v Uil Nieuwe Maan, Zaturdag den 9 , 's Morgens ten 7 Uur. 34. Min. 9 Zaturdag Gaudebcrt. 'sAv. ófld. T 10 Zondag MiJ'ericord. * 9-20 fc1 11 Maandag Leo Paus. i°-45 X 12 Dingsdag St. Julius. 12- o u 13 Woensdag.. 'sm.ond. n 14 Donderdag St. Proculus. 1- 5 p 15 Vrydag Tibuitinus. 1-5025 J|EerfleQuamer5 Zaturdag den ió, " 's Morgens ten 9 Uur. 56 Min. * 16 Zaturdag Anaftafius. £-25 25 april Grasmaand 30 Dagen. Q% J Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. f I 17 Zondag Jubilate. 2-45 j Overgang van Tholen by Satisfaêtie, ! *577- iS Maandag St.Usmarus. 3- o f) \ 19 Dingsdag St.Jofeph. 3-15 \ I ZoninTaurus, op ten 5, onder I 7 fi 20 Woensdag Viclror. 3-2o m J j § 2i Donderdag Anfclmus. 3.3? ,™ § $22 Vrydag Sotberus. 3-50^8 |'a 23 Zaturdag St. Joris. 4-0 4= jg^ Volle Maan , Zondag den 24 Namiddag ten 2 Uur. 25 Min] 24 Zondag Cantate. »sXv. op rn 25 Maandag St. Marcus E. 0-15 nt 26 Dingsdag Cletus. 10-2*+-» I 27 Woensdag Amandus. n-,o +* I 28 Donderdag. I2_£| 29 Vrydag Sybilla. »s m* ^ ^30 Zaturdag Katar, van S. i-ïö >^ feQr- ■ —a^Spn- ES ^ 0 KZ$l LJ^-ggSffgfa c;-.—' £4 Afcy Bloeimaand 31 Dagen. { T Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. 1 Zondag Vocem. 1-39 l~ CLefïc Qnarrier, Maandag den 2 , 's Morgens ten o Uur. 10 Min. 2 Maandag * Z>tf#. 2- 5 3 Dingsdag * Vinding. 2-20:^ Overgang van Veere 1572. 4 Woensdag. „ 2-40 X 5 Donderdag Tlemelv.Chrift. 2-55 X 6 Vrydag Sr. Jan Lat. 3- 5 V 7 Zaturdag Staniflaus. 3-20 v '1 /Él&Nieuwe Maan, Zondag den 3 , 5r Namiddag ten 4 Uur. 33 Min. 8 Zond. Ê.v.St.Mich.Op.'ïAv.ond. 9 Maandag Gregorius Nf. 9-45 V 10Dingsdag St. Amhonius. 10-55 V iï Woensdag Mancertius. 11-50 n 12 Donderdag Nereus. 12-30 n 13 Vrydag St. Servius. 12-55 22 14 Zaturdag Vaftendag. 'sm.ond.23 15Zondag Pinx te ren. 0-25 Q -^EcrrteQuartier, Maandag den 16, JP 's Morgens ten 3 Uuren. « 16 Maandag a Pïn.xterdag. i-2ó ^ Mey Bloeimaand 31 Dagen. { \ Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. ^Djngsdag. '. 1-40 m; 18 Woensdag Quatertemper, 1-50 iry 19 Donderdag Prudèntiana. 2- o =o= 20 Vrydag Quatertemper. 2-10=0= Zo/; Gemini, op ten 4, e>0<&/ jf*# 8 Uur. > 2rZattfrdag Quatertemper. 2-25=0, f 22 1 Zö/«fcig //. Drieyuld. 2-40 m i 2jMaandag. z.]5 ,n | ^j^VoJie Maan, Dingsdag den 24 V] %£ïf s Morgens ten 3 Uur. 56 Min. I 24Dingsdag Richardus. 'sAv.op 25 Woensdag Urbanus. 10-25 4-> 26 Donderdag H.Sacram. ii-io^ 27 Vrydag B ifilius. 11-45^ 28 Zaturdag St. German. 12- 5 ttt: 29 2 Zondag. 12-25^ 3oMaandag St.Ferdinand. 12-40 x lH^LefreQuai der, Dingsdag den 31. I ^ sMorgens ten 5 Uur. 43 Min. I 3i Dingsdag St.PetronelIa. 12-55 x 'k §5 rp x ?gj Zomermaand 30 Dagen. ^ ij Maans Op-en Ondergang. Uur. Min. 1 1 Woensdag Pamphilus,. 's ra. op r 2 Donderdag Marcellus. 1-10 v I 3 Vrydag Erasmus. 1-25 v I 4 Zaturdag. 1-45 W ! 5 3 Zondag 'St. Bonil'acius. 2-10 6 Maandag Norbertus. 2-40 n ^f^Nieinvc Maan, Dingsdag den 7, Hijg^ 's Morgens ten 2 Uur. 17 Min. 7 Dingsdag Robertus. 's Av. ond. n % 8 Woensdag Medardus. 10-20 25 || « 9 Donderdag St. Gildavd. 10-5025 Ij V. 10 Vrydag St. Margaretha. 11-15 £) | j 11 Zaturdag St.Bnrnabas. 11-30 ' ] 12 4 Zondag St. Odul. 11-45 Q ! I 13 Maandag St. Anthonins. 11-55 ITV I "mEerfteQuartier, Dingsdag den 14 I >JP 's Avonds ten 8 Uur. 52 Min] I 14 Dingsdag St. Bafilius. 12- 5 '"7 |] 15 Woensdag St. Vitus. 12-15=0= I 16 Donderdag St. Aurelius. 12-25=0= I 17 Vrydag St.Adolpbus. 12-40 in |^i8 Zaturdag St. Arnolphus. 12-55 "l ^ ^===^^^^~^^ i Juny Zomermaand 30 Dagen, t VS Maans Op- en Ondergang Uur. Min.; 19 5 ZondagSt.SQïvzas.'sm.ond.m j 20 Maandag Raphaël. 1-20 Zon in Cancer, op ten 3 Uur., 48 Minuten, onder ten 8 Uur., 17 Minuten. 21 Dingsdag Zomer begint. ï-40-h» j } gf**Volle Maan, Woensdag den 2' j | Namiddag ten 2 Uur. 56 Min! | jf 22 Woensdag Pauline. 's Av. op + > 1 [ 23 Donderdag Vajlendag. n-~"V> 24 Vrydag St.JanBaptïft. io-'fc^C I 25 Zaturdag St. E!oy. 10-05.^ 26 6 Zondag Joh Mart. 10-40'~ 27 Maandag Crcfccntius. 'io-«'*v 25 Dingsdag Vajlendag. Ir.5o £ H^LcfteQuartier,Woensdag den 20 ^ 's Morgens ten 10 Uur. 57 Min! 29 Woensd. Jf.Pfe/. en Paul. ii-2* v I L30 Donderdag St.PaulGed. u-4ov I ra C*»n=r— c*.t*-±-— vrs v<. |$ ^^SSX^^S! <*■ jjf^ July Ilpóy maand 31 Dagen. . ^ Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. &j iVrydasr HvMarteJaar. 12- o « , 2 Zaturdag Maria. Vifftar. 12-30 V ! 3 7■ZoBd&rg'-Sr.'Martyn. 'sm. op 11 4 Maandag Mar%Tr'an. 1- 5 n 5 Dingsdag St. Anièlmus. 2- o es |! i^P^Nieuwe Maan, Woensdag den 6, I Namiddag ten -i Uur. 23 Min. ' 6 Woensdag Tertitliian. 'sAv.ond.2S 7 Donderdag St. Benedicr,. 9-T0 25 1 w 8 Vrydag Procopius: 9-40 Q |< « 9 Zaturdag' Cyrillus. 9-45 I; f 10 3 Zondag de 7 Broeders. 9-5*5 m; y I ir Maandag Beno. . 10- 5 1117 ï 12 Dingsdag Nab. enTol. ic-15 =0» | 13 Woensdag Xnacletus. 10-25 =0= iy^!,EeJiteQuartier,DonderdagdeiiT4; \iW Namiddag ten 2 Uur. 39 Min. 14 Donderdag Sr.Bonavont. 10-40 =0= I 15 Vrydag Apoft. Sebeid. 10-55 !1l 16 Zaturdag St. Henricus. 11-15 «t . 17 9 Zondag Alexis. 11-45+* I ^ 18 Maandag. .12-25 +■» ^ July Hooymaand 31 Dagen. r> |j Maans Op- en Ondergang. Uur. Min & ip-Dingsd'Hondsd.BeginSm.ond.^ ij 20 Woensdag St.Margaretha. 1-25-v, I 2iDonderd.St.Viérorius.'sAv.op> II J Vsy7 s Morgens ten o Uur. 7Min. jj 22 Vrydag st. Maria Magdal. S-25t~ j I Zon in Leo, op ten Ai onder t ten 3 Uur. A F v i 23 Zaturdag Vaftendas. o St* 24 \o Zondag. ö ö 45 — 1 ! 25 Maandag St.Jaeob. £ ° v aöDingsdag St. Anna. **5r * : 27 Woensdag Pantaleon. |^L^e9uartier,Donderdagden28 ^ Namiddag ten 4 Uur. j 28 Donderdag St. Innocent. ro. 0 J 29 Vrydag St.Ma.tua. J° ° * 30 Zaturdag St. Abdon. tt. * n 31 "^^St ignauus. ^ n ie I ^^^^^^^^^^ O Ju gu flus Oogfimdand 31 Dagen. £T *j| Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. 1 Mnandag St.PietcrsBand. 12-45 23 ij 2Dingsdag Portiuncula. 'sta.op 25 Ij 3 Woensdag Sc Stcv.Vind. 2- 5 25 j I 4Donderdag ScDomlnicus. 3-15 Q | | j /«kNienwe Maan, Vrydag den 5, j IIP 's Morgens ten 2 Uur. 23 Mm. Ij 5 Vrydag Maria ter Snee.'sAv.oiid.S2 I 6 Zaturdag .Transf. Chrilli. 8- o in; 1 7 12 Zondag Donatus. 8-21 wj I < ! ?, Maandag Cyriacus. 8-25 'n? A ff ËerfleQvcrgang van Zierikzee 1572. || I? 9Dingsdag Vajiendag. 8-35=0=^] 110 Woensdag 5/. Lauréns. 8-45 =0= j | 11 Donderdag Sufanna. 9- o mi 12 Vrydag Clara. 9-20 m >j|kE(tfileQuartïèr,Za'urdagden 13, 1 [ 4P 's Morgens ten 6 Uur. 43 Min. !13 Zaturdag Vaftendag. 9-46+* | ja T3 Zondag- io-so-H» I iy Maandag Marva Hsmely. 11-10-t*> 16 Dingsdag St. Rochus. 12-25")° I j 17 Woensd1. St.Agapctus.'sm.ond.> | ! Auguftus Oogjlmaand 31 Dagen. §K j li Maans Op-en Ondergang. Uur. Min. jj? j I 18 Donderdag Helena. i-yots; jl I 19 Vrydag. " 3-15:^ | Voile Maan, Zaturdag den 20, || ^/ 's Morgens ten 8 Uur. 31 Min. J SüZatuul. Hoiuhd.Elnd. s'Av.optrt: jf 21 14 Zondag. 7-20 ttt j 22 Maandag Hartjesdag. 7-40 •y j ij Zc« w Firgo, 0/» 5, onder ra « *r* 7 Uur. . A P 1 |*r 23 Dingsdag Vaflendag. - 7-50 v }P 24 Woensdag St.Barthoïom. 8-io | 25 Donderdag Sc Ludovïcus. 8-35 ^ ! ||^Lefl:c Quartier, Vrydag den 26, I 's Avonds ten 11 Uur. 43 Min. jl 26 Vrydag St. Severinus. 9- 5 n | 27Zamrdag Sc Rufus. 9-50 n J[ j 28 15 Zondag St. Auguftin. 10-45 n II 29 Maandag Sr. Jan Ontij, ir-55 25 jl 30 Dingsdag Felix M. 's ra. op 25 II I 31 Woensdag Paulinus. i'-r* 25 sx l~ »3 a September Herffimaand 30 Dagen. £y Y Maans Op-en Ondergang. Uur. Min. ^ 1 Donderdag St. Gillis. 2-30 &2 2 Vrydag St. Juftus. 3-45^ ; ^fDKNieuvve Maan, Zaturdag den 3, l <||i[y 's Avonds ten 5 Uur. 30 Min. J 3 Zaturdag St.Gregor. 'sAv.ond.1t17 4 16 Zondag Rofalia. 6-40 ny \ 5 Maandag Sr. Bèrtin. 6-54 =Q= j 6 Dingsdag Zacbarias. 7- k =0= j al 7 Woensdag Everdus. 7-15 ni Jj|; £| 8 Donderdag Maria Geb. 7-30 m *| $ 9 Vrydag Sc Omer. 7-55 111 Wi 10 Zaturdag St.Victor. 8-25+* Ij 3Eerde Quartier, Zondag den 11, 's Avonds ten 8 Uur. 46 Min. 1 ir 17 Zondag H. N. Maria. 9-10+-» 12 Maandag St.Guide. 10-19 ")o 1 13 Dingsdag St.Eduardus. 11-30 "Je 14 Woensdag * Verheffing. 12-551^ 15 Doiiderd. Nicodem. ?s m. ond.'st: 16 Vrydag Cornelius. 2-30:^ «17 Zaturdag St. Lauibert. 4- 5 }C?i \3 tl g^Sfr= $ |p September Herfllmaand 30 Dagen. , II Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. Volle Maan, Zondag 'den18, j Namiddag ten 4 Uur. 20Min. 118 .18 Zondag. 5.50 ^ 19 Maandag januaruis. 'sAv.op y 120 Dingsdag Vaftendag. 6-25 «y Zo« Lïbra, op en onder ten 6 Uur. g 21 Woensd- Chiat. St.Matth. 6-45 V $ 22 Donderdag Mauritius. 7.10 # 23 Vrydag Quatertemper. 7-50 n 24 Zaturdag Quatertemper. 8-45 n CLèfte Quart'er, Zondag den 25 's Morgens ten 9 Uur. 34 Min'. 25 19 Zondag Cleophas. 10- o ffi I 26 Maandag Cyprianus. 11-10 23 27 Dingsdag Cofm. en Dam. 12-25 03 28 Woensdag H.Kind.Sim. 's m.op g) 29 Donderdag St.Michiel. 1-4^ O 5 3° Vrydag St. Ilieronymus. 3- 6 m P B 4 { Jp^ Ociobcr JPynma&nd 31 Dagen. {TT | Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. Tf 1 Zaturdag St. Bavo. 4-15 nq j 2 20 Zondag Eleutherus. 5-30 ny (€1^Nieuwe Maan, Maandag den 3, 'ligjy 's Morgens ten 10 Uur. 22 Min. i3 Maand. Leiden Onlz. 'sAv.ond.=q= 4 Dingsdag St, Franciscus. 5-35 5 Woensdag Placi'dus. 5-45 m 6 Donderdag St. Bruno» 6- 5 IH 7 Vrydag St. Marcus. 6-35 +-» A b 8 Zaturdag ,Alkm: Ontzet. 7-15 f|$ ff 9 2r Zondag Dionyfius. 8- 5-h> w j j 10 Maandag St. Viftor. 9-15 > | '^ivEerfle Quartier, Dingsdag den 1 r, j sJll1 's Morgens ten 8 Uur. 44 Min. 111 Dingsdag Goramarus. 10-35 ""Jci 12 Woensdag Maxiiniliaan. 12-10^)0 | 13 Donderd. St. Eduard. 'sm.ond. tts j I14 Vrydag Dpnatianus. i-sotat 15 Zaturdag Therefia. 3-15 x 16 22 Zondag St. Gallus. 4-45 X ^17 Maandag St.Hedvvig. 6-15 v^ | ^&=====^^ f 'F^ OSiober TVynmaaitd 31 Dagen, g Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. I Volle Maan, Dingsdag den 18 , | lü/ 's Morgens ten 1 Uur. 7 Min. 18 Dingsdag St. Lucas. 'sAv.op r 119 Woensdag St. Petrus. 5-20 20 Donderdag. 5-55 ^ 21 Vrydag St. Urfula. 6-35 n Zon in Scorpio, op ten 7, onder ten 5 Uur. 22 Zaturdag Mauritius. 7-40 n . 23 23 Zondag St. Severyn. 8-55 23 ' CLefie Quartier, Maandag den 24, 's Avonds ten 11 Uur 15 Min. 24 Maandag Raphaël 10-20 23 25 Dingsdag St. Krispyn. 11-40 Q 26Woensdag fcvariftus. 12-50 Q 27DaBdei'dagFaliendag. 'sm. op Q 28 Vrydag'Simont* Judas. 2- 5 "7 29 Zaturdag Marcisfus. 3-15 tnj \ 30 24 Zondag Marcellus. 4-25 =0= J 8 31 Maandag Vaiiendag. 5-40 =0= j B 5 t ^ November SI rgtmaand 30 hagen. j Maans Op- en Ondergang. Uur. Min. ** 1 Dingsdag Alderheiligén. 6-55 m ^IjNieuwe Maan , Woensdag den 2, 's Morgens ten 4 Uur. '10 Min. 2 Woensdag Alderziel. 'sAv.ond. 111 3 Donderdag St. Ilubert. 4-45111 4 Vrydag Carol.Barom. 5-15 +* 5 Zaturdag Emerikus. 6-8+* 6 25 Zondag Leonardus. 7-15 "Vd 1 7 Maandag St.milebrordus. 8-25 > r 2 Overgang van Zierikzee ft f 1576. f 8 Dingsdag Godcfridus. 9-45 > ! ^$|Eerfl:e Quartier, Woensdag den 9, nJP 's Avonds ten 7 Uur. "7 Min. 9 Woensdag St.Salvator. 11- 3 >~ 10 Donderdag St. fuffcus. 'sm.0nd.1~ 11 Vrydag St. Marlyv. 0-54 X 12 Zaturdag St. Varenius. 2-20 X 13 26 Zondag Didacus. 3-30 r 14 Maandag Seraphion. 5.25 y 15 Dingsdag Albert. Mag. 6-55 k ■ November Slagtmaaud 30 Dagen. £X i Maans Opr en Ondergang. Uur.Min. p I ^VoIleMaM> Woensdag den 16, I SsJ 's Morgens ten 11 Uur. 13 Min. ! Ij 16 Woensdag Edmundus. 'sAv.opV I 17 Donderdag St. Agnes. 4-25 n I 18 Vrydag St. Eimenius. 5-20 n 119 Zaturdag St. EliTabeth. 6-30 22 20 27 Zondag FelixdeVal. 7-55 23 bi Maandag MariaPreientat. 9-15 SI ijl Zon in Sagittarius, op ten 8, onder ten 4 Uur. « ? 22 Dingsdag St. Cecilia. 10-35 SI 0? LefteQuartier, Woensdag den 235 5^ \Avonds ten 5 Uur. 12 Min23 Woensdag St Clement. 11-50» m; 24Donderd. St.Severyn. 'sm.op iry 25 Vrydag St. Catharina. 1- 5 m; || 26 Zaturdag St. Conradus. 2-10=0= 27 Zondag 1 Adv. Beitoctyd. 3-20 =0= 28 Maandag Jaqob. a Marqjiia. 4-35 =0= J| 29 Dingsdag Fajlendag. 5-45 n\ ^30 Woensdag St. Andnes, 6-55 m. $5 Jgfi 2^ December Wintermaand 31 Dagen. t£V \ Maans Op-en Ondergang. Uur. Min. pf 1 ^IfekNieiuveMaan, Donderdag den i, I (ijjgjlj) 's Avonds ten 9 Uur. 31 Min. 1 1 Donderdag St. Eloy. 's Av. oud. +* i o,Vrydag Bibiana. 4. o +* | 3 Zaturdag St.Franc.Xaver. 4-50 14 Zond. 2 Adv. St.Barbara. 6-' o 5 Maaqdag Sabbas. 7-20 ")o 6 Dingsdag St. Nicolaas. 8-50 vrt: 7 Woensdag St.Ambrofius. 10-15 -tr 1 il 8Donderd.MariaOntfang.11-45 xLl « "^HjEerfte Quartier, Vrydag den 9, stj $ V# 's Morgens ten 4Uur.""24'Min. I 9 Vrydag Lcocadia. 'sin.ond. y | 110 Zaturdag Meichiades. 1-20 y j ix Zondag 3 Advent. 2-50 y 12 Maandag. 4-15 ^ 13 Dingsdag Sr. Lucia. 5-45 \j> 14 Woensdag Njcafius. 7- 5 n ^*VVót1e Maan, Donderdag den 15, 'Q^ 'f^ December Wintermaand %t Dagen. §\ •i Maans Op-en Ondergang. Üüi'Afih. T : 18 Zondag 4 Advent. 6-30 5) | 19 Maandag Gregörius, 7-55 Q ! 20 Dingsdag Vaflendeg. 9-20 Q Zon i)ï Caprkornus, op ten ?, Uur. 8 Min., onder ten 3 Uur. 5 Min., maakt alhier den 'kortften Dag. 2r Woensd. Qjiat.St.Tliom. 10-35 "V 22Donderd. Malle Bevaart. 11-45 mj j \ ^pLefte Quartier, Vrydag den 23 , \ , K ^4~U Namiddag ten 2 Uur. 34 Min. || 23 VrydagQüatertëmpèr. 12-55=0=^ 24 Zaturd. Ouat. Vallend. 'Sm. op =0= { 25 Zondag Kk r s d"a g. 2- 5 =q= 2ÖMaand. oKERSD.vSt Stev. 3-15 m_ 26 Dingsdag St.JanEvangel. 4-25 in i 28 Woensdag Ounoz.Kinder. 5-40 m, 29 Donderd. Thom, Cantelb. 6-45 +-» 30 Vrydag David de Koning. 7-45 ■+-» /g^Nicuwc Maan, Zaturdag den 31, %W 's Avonds ten 5 Uur.'27 Min. ^31 Zaturdag St.Silvefler,'sAv.ond.>^| Pa ^°NNE- TAFEL, ;>* $i Aanwyzende den Op-en Ondergang der ZON » i I bereekend op Polus Hoogte der Stad Midi f, I I delburg, geleegen op fl Graden jiMinu- 1 I ten 3o Seconden 17Sf. I 1 rangen der Dagen, li Dag- 'sm.op 'sAv ond. I Uur Mm Uur Min. ■ jauuary. I! 5 8- 2 3.-58 I! ïo 7-58 4- 2 15 7-52 4- 8 | 20 7-46 4.-14 I 25 7"39 4-22 g3o 7-31J4-3C ^ February. li 5 7--21 4—40 Ilo 7-12 4.-49 15 7" 3 4-53 20 5-53 5__ 7 (25 6-44 5--Ï7 28 6--3Ó I 5-24 Maart. ■ 5 '--26 5-35 I lo 6--16 5--45 J T5 6- 6 5-55 I 20 5-56- ö- 5 25 5.-46 6-15 *L'3o 5-37 Ó--24I ! Korten der Dagen. j [ Dag 'sm op 'sAv ond. ! Uur Min. Uur Min- IJ I >ny.' 5 3-48 8-12 Ij 10 3-5,r 8- 8 j 15 3--5Ó 8- 3 I 20 4- 2 7-57 j 25 4-- 9 7-50 ü 30 4-16 7-43 $ \ Auguftus. i| 5 4--2Ó 7-33 Y ' 10 4-34 7-25 r5 4-43 7-16 20 4-52 7- 7 25 5-- l 6--58 30 5—XI 6-48 September. | 5 S-22 Ö-37 , lo 5.-32 6-27 II |i5 5-42 6-17 [ 20 5-51 6- 8 j 25 6- 1 5-58 « !30 6-11 5-43^JI I'SII Jr^?V_ Qa,X"" J -,1^ l> Z O N N E - T A F E L fe ^^ywnde^n Op- en Ondergane der ZON £1 tenjo&den " 8P,.5rGraaden ^ Minu" JJ ^"Ken der Dagen | », "ag 'Sm op S'Av ond.1 |; üur.Min. Uur.Min April. i 5 ^-25(6-36 I io 5-I5 6 6 j 15 5-- 6 6-55 II 20 4-56 7--5 |f ^° 4--38 7-23 3 Mey. !| 5 [4-29 7..3, 10 4--2I 7..4o j J5 4"I3 7-48 20 4- 6 7,.55 25 4-. O g__ j 3o 3-54 8- 6 Juiiy. ■ 5 [3-49 8-11 ï° 3-4Ö 8-14 ls 3-44 8-16 20 3-43 g, ;,25 3-43' 8—17 I; 3-45l8-ii|j3 Korten der Dagen. I "ag 'sm op 'sAv.ond. '* Uur Min. Uur Min. i[ Uciober. I 5 6-21 j 5-33 |j 10 6-31 5-28 jï 15 6--41 5„I0 j 20 6-5o 5- 9 |] 25 7- o 5- o IS 30 7.. 9 | 4__ JO 0 November. f? 5/7--I9 4-40 ï 10 ?..28 4__3I ff T5 7"3ö 4-23 j] 20 7-44 4..I6 I 11 7-50 4- 9 '7"56 4- 3 I December. I Hl" 1(3-59? ro 8- 5 3-55 f * «■■ 7/3-53 8- 8 3-52 5 o" i 3-53 4 0 8- $ 3--55Ö Eclipfen des Jnars Ï785. £y » In dit jaar zullen Twee Eclipfen op » I liet Aardryk zicb vertoonen aan de 11 j Zon, en «een aan de Maan, waar van I by ons niets zal Inunnen werden gezien. 1, De Ecrfte zal. zyn aan de Zon, den j | 9 February, cn zal zicb vertoonen Ij opPicos, leggende op 23 graden Zui- 1 derbreedte cn 17 graden 30 Minuten j lengte van ons, ten Wetten : het jl begin by bun te zien , 's Morgens I , ten 9 Uur. 38 Minuten, bet midden L ten 11 Uur. 5 Minuten , het einde « ten 12 Uur. 34 Minuten ; zullende %i 10 en drie vierde duim over de Noord- 'i\ ^lie, (voot't) * t 1 iVillemftad. . . J ! tierikzee. . 1 2yp....:,! i , ft DE T W A A L F HEMEL-TEEKENS. V Ram. V Stier. li Tweelingen. £5 Kreeft. £7. Leeuw. j tip Maagd. 1 sQ: .Balans. fit Scorpiöen, Schutter, ^jo Steenbok. S£ Waterman. K Visfen. j #!' ...mï^n-mr^ jfid [fè a A n iv y z ing < i[ der JAARMARKTEN, kermissen, paarden- en | be^ste-markten, | STEDEN en DORPEN, I PROVINCIE^EELAND, j I voor het Jaar 1785. j j in het eiland walcheren. | Jrnemuiden. Jaarm. ftlruaiy 4 jj Arnemuldcn. Kermis iTinxterdag Jogtekerk. Kermis Juny 24. ! ff^e. Kermis ƒ«/, 7 jl Bngdammt. Kermis ƒ«„• J>«**«,g Keruns /««y 2J. H Middelburg. Kermis 22. |f I Middelburg. Beeftem. Wow»iw Ij 1 0oflk"ppelle. Kermis jtf^ i7 ff Souburg, Ooft. Kermis ƒ«/>> 3.' f & ^..immm hup tfn \ r&iê JAARMARKTEN, enz. £ Souburg. fVefl. Kermis Juny 26. | Sandyk. Kermis July 3. ! Seroosktrke. Kermis September 6. j Vare. Ker«rus July 3. j WtsfmgiH. Kermis July 10. I V/is fingen. Beeftem. November 4. ' VfeftkappcHe. Kermis July 2. 1SCHOUWEN en DUIVELAND. Brouwershave. Kermis Juny t;. llromvershave. Paardem. Juny 10. ^ Burgt. Kermis juny 13 . Jr| Bommenede. Kermis July 4. fiï Bruynh fe. Kermis ^«g. 18. { ! Dreyfchor. Kermis Juny 27. Haamflede. Kermis Juny 24. llaamflede. Beeftem. OHoben^. Hieuwerkerk. Kermis i?inxterdag. i in Duivel. I JJoordwelle. Kermis, /«/y u. J Oofterland. Kermis J«»y30. Renesfe. Kermis July ij. j Zierlk^ee. Jaar- cn Paardem. JVW? 5. | ^/crf*^ee. Kermis September J. i Zierik^se. Beeftem. Otfoicr 29. ÏUI D-'C |p jaarmarkten, enz. J7 j| zuid - b e v e l and. j 'Hr.AnndU. Beeftem. Nov. 1. D,v,derd. i »'Jf/e"- Beeftem. K09.1 S^«. ww. Beeftem. Hov.i.Donderd. \ Cloetmg: Kermis «,. Vroegen Beeftem. tf0,.,.AW«. Uhrvoutsdyk. Beeftem. 0(wj. G *• Paardem. Maart 1. Dingsd. , Kermis AuiUfiut 30. ■ Qes- Beeftem. Nov^a* ningt. j i/ « enft,„,. Kermis kft^ fj Beeftem/ K^.t . j Ter HisCf i< . ■ . Woensdag, \ernedL. Beeftem ^? vo°rï. Ja» J ö^ettem. Laatfte toeHtJu* in September. j ^33 JAARMARKTEN. £$ 3 Hl NOORD-BEVELAND. || H\olynsplaat. Kennis Ja/y id. |$ j| Kortgeene. Kermis Auguflus ij. S LAND van THOLEN. | Sf. Ameland. Kermis Augnflus 14. | j| St.jAaartensdyk. Jaarm. OBober 7. Ö> 0«rf Vosmaar. Kermis Sacramentsdag, wj ^ Ouwelande. Kermis September 12. (jj ' Poortvliet. Kermis September if. j Tholen. Kermis September 3. j Stavenisfe. Kermis September 12. Scherpenisfe. Kermis 2 7 * * LBeg' Eind. fAprü j Beg. den to Mey. Eind. z4 Mey. Beg. den ï<5 July. Ei„d CS9pttahm VEER E. I ! peg' *" **Dec- 1784. Eind. 7jan r7g- I Jg den 4 Febr. rfjty. Eind ,4 Febrwy. I Beg. den Mwt. Eind g II Beg. den lJufc Eind Beg. den *9 JuJy. Ein*J s Morgens Uur. i ]an. half 7 : iFebr. 6 1 21 Dito. half 6 ; i5 Maart. 5 1 April, half 5 1 Mey, Juny en July- 4 1 Aug. half 5 1 Sept. 5 , 15 Dito. half 6 : 22 oftob. 6 • 1 Nov. half 7 iDec. half 7 A75. ByhetOpe- 1 ncn en Sluiten der 1 Poorten wordt ook de Boom of Ketting aan de Haven geö\ pend en gefloten. Ue Foorten worden des Avonds roor goed I I gefloten en de Bruggen opgehaald , van I Oc- I k tober rot 31 Maart ten 9 Uure ; van 1 April jl » tot go Sept. ten io Uure | tot *oo lang kan ^ fe, ieder Perfoon voor een Stuyver binnen komen. *jf n *&r~—-««assfra a4^# Avonds Uur. I 1 Jan. qu. ovei'4 15 Dito. q. voor 5 1 Febr. 5 15 Dito. q. over5 '1 Maart. 6 15 Dito. q. over6 1 April. q. voor7 15 Dito. q. over 7 1 Mey. 8 15 Dito. q. over8 J . 1 Jun.&Jtil. hf.9 f| 1 Aug. 8 M 15 Dito. half 8 ij 1 Sent. 7 I 15 Dito. half 7 I 1 Oct. 6 jl f5 Dito. half 6 || ï Nov. 5 J| zo Dito. half 5 jl t.5Dec. 4 S JJfcOpenen en Sluiten der Póórten tt£f T ZIERIKZEE. .2* -ö#. vSi; ^ Qf J «r/z Sluiten der Poorten, wordt ook' de Boom aan de. Haven gejlooten. I utz Foorten worden des Avonds ; voor goed geflooten. Van den eer- j ten 11 Uure; van den eerften OcI UuS'.eei'fte" ApriJ ten 10 I y/*5» Openen^ ; 's Avonds Uur. ! 1 January. 5 i 1 February. 6 I Maart. 7 16 Dito. half8 1 April, 8 j Mey, Juny en July'. 9 1 1 Aug. half 9 16 Dito. 8 ff 1 Sept. half 8 B 16 Dito. 7 |J 1 Oftob. half 7 if 16 Dito. ö II 1 Nov. half 6 i 1 Dec. 5 jl Ï^Openen en Sluiten der Poorten te£T!> % T H OLE N. ft| II Op deezc bovenftaande Uuren worden de I Ij Poorten voor goed geflooten; alleen de Water- I W Poort , blyft des Avonds open tot lo Uure , JL E*.. die dan ook voor goed fluit. V5> Order J H gg}—s^g^isi». g&u £g I's Morgens Uur. i january. .7 11 'Febr. half 7 15 Dito. 6 1 Maart, half 6 15 Dito. 5 1 April, half 5 15 Dito. ■ 4 1 Mey. half 4 Hji5 Dito. 3 w 1 Juny en July. 3 j s 1 Aug. half 4 15 Dito. 4 1 Sept. half 5 15 Dito. 5 1 Octob. halfd 15 Dito.- <5; ï Nov. half 7| 15 Dito. 7 1 December. 71 Avonds Uur. \ 1 january. 4 l 1 Febr. half 5 15 Dito. 5 i i Maart, half 6 f 1 15 Dito. 6 j 1 April, half 7 15 Dito. 7 j 1 Mey. half 8 15 Dito. 8 Bj 1 Juny en July. 9 ff 1 Augultu.s. 8 &£ 15 Dito. half 8 Ijl 1 Septemb. 7 1 15 Dito. half 7 I 1 Oétober. 6 | 15 Dito. half 6 jij 1 Novemb. 5 jj: 15 Dito. half 5 Ij 1 December. 4 T C" Orde, op het Luyden der PooK-Ktok „'^ T VLISSINGEN. Is Morgeus Luk .geen Poort-Klok wordende de Pooi !ten omtrent Zon ne- Opgang gejj pend. Ive Foorten worden dej Avonds voor poed ee. I floten , van i Oft. tot jl Maart ten 9 Uufe \ SühnApï' to?JoS°V. ten ,o Uure, tot 1 '■t 's Avonds Uur. \ 3 ijan. qu.ovci-4 i - 15Dito.qu.voor* f - xFebr. 5 ■ 15 Dito. qu.over* 1 Maart. O r5Dito.qu.overö' 1 April.qu.vdor/ 15Dito.qu.over 7 1 Mey. jj ^pito.qii^overS it ijun.&jul.hf.o & lAug. 8S r5 Dito. halfs ' I iSept. 7 15 Dito. half7 1 1 Oétober. 6 15 Dito. half6 i iNov. 5 j ïoDito. half 5 :*Dec. A i }Order on liet Luyden der Poort-Klok £"V te VEE RE. De Poorten worden des Avonds voor goed gcflooien, ten 10 Uure. . j J Order$5 's Morgens Uur. i January. 5 15 Febr. half 5 1 Maart. 4 3 ApriU half 4 1 Mey 3 iC Juny en July. 3 1 Aug, half 4 1 Sept. 4 1 Oei:o half 5 Nov. en Dec. 5 's Avonds Uur. [\ 1 January. 5 jj Dg'Fcfer. halfö ji 1 Maart. 6 Ij 15 Dito. half7 I 1 April. 7 'J [5 Dito. half 8 irMey. o [5 Dito. half 9 Junyen july I1. 9 j i Auguitus. 3 fs] 15 Dito. half 8 m 1 Scptemb. 7 t.5 Dito. half 7 1 October. 6 15 Dito. half 6 1 Nov. en Dec. 5 >j SPECIE-TAFELEN ! VAN ZEEUWSCIIE HALVE RYXDAALDERS, tot 4 Schcll. 5 Gr. of iGl. $ St. 3 P. van i tot 40 Stuks. QUART RYXDAALDERS, tot2Seh.alGr.ofr3 St. en 4 Pen. van 1 tot 40 Stuks. IAGTSTE RYXDAALDERS, j toti Sch. 4 Gr. of 6 St. en ioPen. \ van 1 tot 40 Stuks. Alle Uitgereekend by <£.tf.?.en Guld. St. Pcnn. | D Dceze SPECIE-TAFELEN zyn zoo miauwkeurig Gecorrigeerd , !g dat 'er geen Cyiïer-Fout in gevon- j P den wordt: waar van de Gebruikers < Si kunnen verzekerd zyn» uitgereckend by \ £ 8 « GLSf.P f l~n * ï? t* 9 wl ï n 1 Id 4 ioI2 *j 2 4 2 13 J !ï32= ! ,|- ÉsLi u« l °' ' '«d 3 ii?— ! ;?j ! 214— , t ü 31 22 TC " i 3D19, 5'>3|rü j ^zèeuwfche Halve Rïxdaalders ,£j f tot4Scln5Gr.of1Gl.6St.8Pen. W 1 HalveR. £ & % GL St: R I.n . 4 3 ii 20 3 0 '9 ~ 1 § 4 26 101 4 12 9 *7 ^ 8 £ 4 17 ^ 29 3 — n 15 1 7 s° 9 «• I j c 6— 31 16 — 1^1=2 5 i° 5 33 2 8 I A j 5 14 10 34 9 — lf7ZZZj\p 3 35 15 8 | .16 3 3 37 2 -§ |^ZZZJ6 8 1 38 3 8 \\ 1 ^ t 6 12 6 39 15 — 1 6 16 11 4i 1 3 £ -'7 X 4 42 8 — ï 17 5 9 43 14 3 ?f_„ ■ -' 7 10 1 45 1 — fj 7 14 7 *6 7 8 | g_ 7 19— 47^4-- i - 3 71° s° ? -~ c -1812 3 51 13 » 1 . ! 1 8 16 3 53* J fM° SPECIE-^ *GP «w- =«3% fSPECIE-TAFEL <-J ■ VAN ZEEÜWSCHE £2 QUART RYXDAALDERS, ij tot 2 Schell. 2| Gr. of 13 St. 4 Pen. I Uitgereekcnd by ri S & Gl.St.P_ 1 iquartR.—; 2 ^ -3 2—" 4 5 16 8 I 3' 6 7i ! Ip I2 f 4" 810 2 I3 I 5" -X. 11 | 3 6 4 8 6 13 3 3 19 8 . 17— 15 55 4 12 12 |3 8 17 8 5 6 5 9— 19 ro| 5 19 4 10— . 121 6 i2 8 ïi- 1 4 3I 7 Si 12 II 12— 166 7 19 -3 1 8 8| 8 12 4 ' 14- 1 10 11 958 r5' 1 13 i§ 9 18 12 J6——— 1 15 4 10 12—_ I I7 * *7 62 11 5 4 l 18 I 1 r9| 9 I 11 i8| 8 ^-v Ü 3 Zeeuwfcheï^ H$ gaaji =^E«fflg —I JOZecuwfcheQuART Ryxdaalders ,£5 I Is! tot 2 Sch. B$ Gr. of 13 St. 4 Pen. Q I 10uartR.^U% Gl.ScP. I 19 2L1 "i :- 11 12 j| 20 4 2 - = j Zi 6 4, -3 IÖ 4 I 22 2 8 7 r4 11 3 I I 2- _ ic 9§ 15 4 1 - '4 05 _ 15 2 16 n 4 I 126 2 17 5 r.' J 8 I 23 3 1 IO 18 11 M 20 3 4 g 19 4 4 <»| 30 3 6 3 19 17 :> 31 3 8 5£ 20 EO Ï2 j I, 33 3 12 W| 21 17 4 ! 1 I 34 3 15 1 22 ic o \ \ I 35 3 17 3§ ^3 3 12 | | \\ 36- 3 19 6 23 —- ï ny. 4 i 31 04 I0 4 II 38 4 3 11 ^5 3 11 • 1 1 39 4 6 25 K 12 ^ |^4o 4 8 4 l 26 ie ~^£f f p S P E C 1 E - T A F E L £J VAN ZEEUW SC HE |j? |j AGSTE RYXDAALDERS. I | jj tor. i Sch. x} Gr. of 6 Sc. 10 Pen.' I (Uiijrcrcckend by ne ƒ? & GI.S.P. lAgfk-r ï ii _ o lo | I o o o,I 4 . | 3 3 3. — ro 14 'I | 4' 45 1 6 8 i & 5 5 H 1 13 2 jl M 6 6 7 a: I 19 12 i f ^ — 7 8* 2 6 8 9 " —9 Ij¥ 2 19 IO | I0 — n | 364 : 11 12 x\ 312 14 12 13 3 3 19 3 J *3' 14 4? 4 6 2 I4 I5 5I 4 ta X2 r-i 16 6f 4 19 6 ,6- I7 8 5 ó _ fcff——18 ^ ^2*°k *9 10-f 5 19. 4$ s?e?—gas fZeeuwfche Agste Ryxdaalders-OJ] tot iSch. i^Gr. of ÓSt. xoPen. dj AgfteR. JÊtf & Gl.S.P. f 19- 1 — ii| 6 5 14 20 121 6 12 8 21 1 3 i\ 6 19 2 22 1 4 3? 7 5 12 I 23 15-4. 7 .12 6 24 166 7 19 •— i 25 1 7 7f 8 5 10 26 1 8 8| 8 12 4 §27 1 9 9| 8 18 14 , 28' 1 10 n 9 5 8 2 29 1 12 | 9 12 2 30 1 13 iï 9 18 12 31 ■ 1 14 24 10 5 6 32 1 15 4 10 12 — 33 , 1 16 54 10 18 10 34 1 17 6f 11 5 4 35 1 18 7% 11 n 14 36 1 19 9 11 18 8 37 2 — IO$ 12 5 2 38. 2 1 iiJ 12 11 12 ~ 39. 2 3 I 12 18 6 S$40 2 4 2 !3 5 — n S P E C 1. E - T A F E L ^ van KLEENE ZEEUWSCHE » (GELD - SPECIËN, 11 Hl Als een bygevoegd Payement | II tot den I j ^EËUWSCHEN RYXDAALDER. I Uitgerekend by II ,„ . . & 8 & GI.S.P. I TAFE I. A i|Kyxd.is_ 9jlr, .2 fj[0 ii § 3 6 4 9 3 ~~~ 12 ' 3 12 i4 J | li " — 13 3 1 3 19 8 | * . t r4 4ï f 4 6 2 5 ! f !5 5. 4 12 i2 [ oj- -< ^ 0} 4 19 6 I 2f !3 9T 5 12 10 f 1 rif 16 5 i4 2! T 1 4 3f 7 5 12 '2F ~ 1 5 4f ? 12 6 3? 1 7 7* .8 510 3?——j 11 s 18ii sy ° * D 5 SPECIE-e3 jpSPECtE-TAFEL van kleeneÖ | Zeeuvvsche GELD - SPECIËN. 'ft & 1? % Gl.S.P. [', 3f rtyxd. is I 9 94 1 8 18 r4 I 3i j 10 11 958 3| i .13. i 9 12 2 3| I 13 I- 9 18 12 3f 1 r4 2| 10 5 6 4é- 1 ró 5* 10 18 io 4^. 1 ij 65 11 5 4 4| , I 18 7^ "ii 14 ff? 4§ 1 19 9x 11 18 8j H 4§- r 2 .. ic4 , 12 5 2 ï I 4* 2 1 u_ 12 11 12 | 4f j— 2 3 | 12 .18 6 5$ 2 5 3# 13 11 IO $\ ,— 2 6 45 13 iS 4 5#_ , 2 7 5. 14 4 14 5§ 2 8 7- Ï4 11 8 5I 2 9 84" 14 18 2 5| . 2 IO 9. 15 4 12 5I 2 II lof 15 11 4 6f 2 14 I4 IÓ 4 IO *f ' - 2 15 2§ 16 II 4 j^óf _ 2 16 3Ü 16 17 16^ | zeeuwsciie GELD - SPECIËN. | 1 s£ & % GIS.?. I °|M'Xd. 2 i?| . .i7f 4 3 I ?f 2 lS 6* 11 2 ' ~j 2 *9 75 J7 l? i2 tl 3 " 8" 18 4 6 I li" 3 4 è 19 4 4 | %j ■ - - 3 5 i| i9 io 14 jl UI " 3 6 3 19 17, 8 li \Cï 3 7 4? 20 4 2| 7!"" "~" 3 8 5§ 20 io l2 B , ' 3 9 6| 2017 6 1 •oj 3 ir 9^ 2i!ioio) i 11 W 3 12 ioj 21 17 4 . i of 3 13 XI* 22 3 14 I pi ~ 3 15 I 22 ! 10 8 ! 1 sf i \t 2J 2217 2 1 si 3 l7 3ï 23 j 3 12 °f 3 18 4* » 23;io 6 ' II 4 7* 24! 3 10 [9J.— 4 1 8 24 io 4 El 4 2 pi 24|ió 14 4 3 11 ' zsi 3 8^ , ^0 gOSPECIE-TA FEL van kleen£* « Zeeuvvsciie GELD - SPECIËN, j1 & S % GÏ.S.P.. 9fP._yxd.1s 4 . ^ 25 iu 2 I 9|- 4 6 25 16 12 j 9f 4 7 2| 26 3 6 | lof 4 9 5I 26 16 10 | lo| 4 10 61- 27 3 4 j io| 4 « 7l 27 9 r4 i io| 4 12 9 27 16 8 j icf 4 13 lo? 28 3 2 || A I0| 4 i4;ui 28 0 12 1 ioi 4 :iól 1 28 ió 6 5 NOTITIE^ ^NOTITIE van 'x KLEINZBOEUfi r Het Zegel voor de Minuten van Huur* Cedullenen Pagt-Contraclen van Huizen Landen enz., te betaalen I by de Huurders, naar het beloop van de Huur, volgens een of meerder Jaaren. qj gt f Beneden de 50 Gl., Zeg. van/o'- 2 50 GI. en daar bov. Zes. van ƒ o - 4 1 iooGl.endnarbov. Zeg. van fo- 6 : 200 GI. en daar bov. Zeg. van fo - i2 , 400 Gl. en daar bov. Zeg. van fi- o , ' 600 GI. en daar bov. Ze ls een Nieuw Zegel noodig. £J i^NOTITIE van 't KLEINZEGEL.^ : Rekeningen van Boedels, Gildens of |' andere Gemecnc Adminiflratiën, 9 'a n Reederycn van Schecpeu en Compagniefchappen van Negotie, te Bezegelen : wanneer den Onlfang bedraagt. iooGl. cn daar bov. Zeg. van ƒ o - 8 300G!. en daar bov. Zeg. van ƒ o - 18 | 600GI. cn daar bov. Zeg. van f 1 - 4 I 1000G!. en daarbov. Zeg.van/'i - ió I De Zegels voor grootcre Sommen i bepaald in Art. 39 van dc Ordonnant. fa De Dupllcaaten voor de Geïntrcs- , , M feerdens, volftaan met een vierde,! $p van bet Zegel der Rekeningen, mits § niet beneden de 4 Stuivers. \ Alle Rekeningen, Declaratien, of dc Quhantien, dienendein plaats van Rekeningen, aan Debiteuren, binnen of buiten 's Lands, wanneer 50 Gulden cn daar boven bedrangen, j een Zegel van 4 Stuivers. Rekeningen niet de Ordonnantiën tot betaalingeu, aan de Oóft- oflVe/lComp. tcbezeg., wanneer bedraagt. ^ M 50Gl.cn daar bov. Zeg.v. 4 en 8St. . l3 300GI. en daar bov. Zeg.v. 4 cn i2St-« ^NOTITIE van 't KLErNZEGFL ^ | 600G . en daar bov. Zeg.v.4 eniöSt J 1000G . en daar böv.,Ze|.v.i én S | 2oooGl.endaarbov.Ze?.v fe o4S;' SoooGl.endaatdwv.Zel.v.len:^ 40ooGl.endaarbov.Zc?.\lt 48S* 6000GI endaar bov. Ze| 4en6oS* I ten of Aanneemingen van IVerken Z„' Mgen*. ■ den hihoud der I kommen. • r' c- I ! go G . en daar bov. Zeg. van /o-i2l 600 Cd en daar bov. Zeg. van ƒ o - iö 8 7in. lon°/Crvo,s?s' naar Aanwy- S f "f vrm de vorenftaande dus É ee- » - teekende tweede Colom , § \t X„ . ' .r*5*W« oïAttefla. \ ten; voorts alderhande Aclens af f vïstulvefï0^^^^gel § Diljatm van «Mm» of iu. II W*y» enz., moeten 7vn n« JL g Ordinair Zegel «3. ^ l wvw ' W jQNOTITIE van '.t KLEINZEGEL.g » en by elke Veranderinge der Be- « kendnmakingen vernieuwd worden. Tot Tranfporten van Obligatien, op bet Land enz., een Zegel tc ge- , bruiken van 2 Stuivers voor elke honderd Ponden Vlaams , en worden de Quitantien van gekogte Obïïgatien , ten aanzien van 't Zegel voor Tranfporten gehouden. Tot alle Begravenisfen, zoo in de | j \ Steden als ten platten Lande word 4 £§ vereifcht, een Zegel van 30 Stuivers, | 0 doch voor die, welke op \Qiioiiier, Sj van het Familie-Geld, zyn aangeTeflagen op ƒ500 - o moet zyn een Zegel van ƒ 3 - o - op 1000 een van ƒ 6 - o - o. J En met iedere Verhooginge van 1 ƒ 500 - o - o eene vermeerdering j Ivan ƒ 3 - 0 - °Tot Ondcrhandfche Obligatien, 1 drooge Wis)els , of Asfignaticn, als j i ook Quitantien van Huishuur, be-j ^hooi-feeen Zegel. £ ZEELANDS C H R O N Y K VERKORT. O F NEGENDE DE E Li ffi i i, r mtfïi mij P B E R I C H T'i II AAN DEN L E Z E R. | ^7eelands ChronVk -fc-i Verkort , ^oor ^ overlyden vdti den voormaaligen » Schryvefen Uitgeever, den Boek- \ ff handelaar Jan D a n e h £oop I || fa handen gevallen zynde, van | I den jegenwoordigen Üitgeever, 1 J en niet voor Siagtmaand des I I jongftdfgeïmperieji ^JaarP'* 70j , I I door eene andere pen -hebbende \ | kunnen opgevat en vervolgd ivor- 3 I den; zoo viel het, aangezien de 1 h naderende Nieuwe]aarstydy bui- I i Jen mogelykheid„■ voor,- ditmaal-i * 2 4gs s*&^===B==tig) fgu jqiv BERICHT aan den LEZER. $TJj i eene Jloffe te verhandelen, waar- | toe vee'/ nazoekens, leezens, e?z 1 /jet overa/ opfpeuren van naauw- I | I keurige onderrichtingen, nopens | zaofeew, Zeelands Burger/laat, I mitsgaders de regten en aanbehoo- j rffnj van Middelburgs Burgery I Weezen, i» 't byzonder betref- j , nooaïg waf. Immers, « {it znizen wen «ftt Werkje, W2et die §|j ra naauwkeurigheid, waarmede het föi [ se/ve zoo gelukkig begonnen, | S era tot /«ertoe voortgezet is, jl wï/fife vervolgen; gety& me» wiet j| vertrouwen durft verzekeren, dat j tn //et toekomende gefchieden I I so/. 7 | | De overheden Schryver zynde 1 I Wyvm JÊeefcen, fcy de Fer/;a?2- I l t/etóV, over cfe rfcn , & eeHj/itl \Q BERICHT aan den LEZER, I eenen Burger/taat uitmaaken, en de Ambaehts* of Handwerkslied den, met hunne Gildens befchree- I ven hebbende, zoo kwam ons j thans met onvoegzaam voor, om van die Leden der Maat- I J™aPPy> welke denKonflen en ! n etenjchappen zyn toegewyd f [en dus teffens, over de Weten- i 'gichappen en Konften se/ve # j? wat breeder, dan mogelyk alhier É gevergt word, te fpreeken. II y^rf, voo; welke deeze Verkorte Chronyk ^Aftt is zal, zoomen hoopt, by eene be- \ . knopte Inleiding over de Konfien en Wetenfchappen, geen fchade men; maar in tegendee, , Kundigheden kunnen opfamelen ! waarm een geoefend Lid] y/*x * 3 eenerlfy pvi' BERICI ".T aan drn LEZER, eener bfchaafde Maatfchappy, |f ffffüw VreemAeVuw behoord te \ iVog moet de Schryver by dit \. Voorbericht zyne Lezers om de I, ■ groot ft e toegc'-enheid- verzoeken, K \ wegens de btuk- en Taalfeiten, || ' welke in dit JNeszende Deeltje | ; allerwaarfchynlykfi zullen voor- ■ f| handen zvn: ais wordende \hst ^ ® zelve niet' opder zyn oog gedrjtkt, & en de proeven zondergenoegzaamen j 1 ! tyrf tot toeverzint van de' Kun- i i AÏge» , in oi/e Mö/£ nagezien. j j ffetenfchappenm © 2EEL. CHRON. VERKORT. 853 j| Wetenfckappen en Konfien. [ Uit welke Leden is , be- halven de Handwerkslieden, den Burgerftaat faamgefteld ? I Antw. Uit Beoeffenaars en Leeraars der Wetenicbappen cn Konften, mitsgaders , en vooral", uit den Koopman en Ilandeldryvende, te Land en te Water. f r?e i bcgmten worden afgeleid, en by I '.voortgang, door alle de Middelen, j.zckt beid kan in't werk ftellen, nog |dagclyks onderzocht, ontdekt en -uitgebreid worden. Het voorwerp i l Kkk4 deV^ |3854 ZEELANDS ' fl' J' der Wctenfthap is dus onmeetlyk f en omvat niet alleen dat geene, j wat in- cn buiten ons, in 't ganfch Heel-al werkelyk beftaat; maar ook al wat in- en buiten ons bettaan kan, of een mogeiykheid van bcfhan beeft. Vraag. VVyl bet geen eens Mans j werk fchynt, zich op alledecze din- I gen, even nadruklyk toé te leggen, j zoo geef eens op , hoe zich de Ver- j < l nuften hebben verdeeld , ten opzichte £ « van het geene 'er te weeten is. k. < f Anïw. De Wetcnfchappen worden, % offchoon zy allen aan elkander han- h gen, en allen, aan elkander onderling i dienftbaar zyn, nochtans tot de havolgende zjéven lioofden gebragt: te J weeten ; de Taal- en Letterkunde, de Wysbegeerte, de Wiskunde', dc Natuurkunde, de Hiftoriekundc, de j Staatkunde en dc Rechtsgeleerdheid. Tot deeze zeven bchooren , alle | andere voorwerpen des Verltands, &welke als afzonderlyke VVctenfchappcn « bekend ftaan. VraagSQ ; Qt CHRÖNYK VERKORT. 855^? | Vraag. Wat is de Taalkunde? f* I f Anm. Zy beftaat in de kennis | fj der aangenomene en valrsefïelde (!! hoorbaare en zïgtbaare teekenen, \yelke de menfehen bezigen , 0m elkander hunne denkbeelden mede te deelen, en dus elkander te ver- { ftaan: welke teekenen, by de ver- !| fcl,',ende «en des Aardbodems, I vericbillend zyn. | Vraag. Heeft men zich hier te II Lande op de Taal- en Letterkunde g byzonderlyk tocgclegt? M bvtzeV^W ja: Sefyk reeds f by onze Verhandeling, overdcöoo/-Wjff^^albier , gemeld is. Ook hebben de Nederiaudfche Hoo^e I en mindere Schooien , ten deezen opzigtc, by den Buitenlander, cenen oSTTT1"' >^l«enheeS ons Nederland, en ook in dit ^eeuwfeh ! Gewe^fteedsuitfteckendebannen I Irën'gS^^ entoije W I Kkk 5 Vraag.?» ^356 ZEELANDS j Vraag. Wat al heeft men in de Taaikennis te ondérfcheiden ? Ant"W. Men fpreekt ten deezen opzigte van Moeder-Taal, en vreemde Taaien. Door de MoedürTTaal verftaat men die, welke men , van kindsbeen af, van 't Volk, waar onder men is opgekweekt, heeft a.mgeleerd. \ Alle de andere Taaien, al was hun gebruik zeer gemeen, noemt men vreemde Taaien, f Vraag. Wat verftaat men door > doode en leevende Taaien? Antw. De leevende Taaien, zyn zulken. die in den tegenwoordigen tyd. 't zy hier of elders , by dit of dat Volk, als Moeder-Taal, in gemeenzaam gebruik zvn: gelyk Iloogen Neder du'nfeh, Zweedfch, 'Deen/bh, Engelj"ch , Italiaanfch , Franfch, \ S'pèarifcti -, enz. Maar zóódanige' j Taaien, welke men niet dan uit de nagelaatene Schriften der Ouden, of [»zelfs, uit de Oude Gedenkteekenen en P CHRONYK VERKORT. 857^? Ien Overbiyfzels loeren kan, noemt r Dien Doede-Taalen, wyl zv nergens nieer zoodanig , als een Volkferaak gebe^igt worden. Tot de eerite I behooren de Grhkfche en La-tynfche^ ' gejyk tot de laatfte de Phenkllche, en meer andere oude Oofterfche Taaien. Vraag. Wat verftaat men gemeen- I'i'K onder de Oofterfche Taaien ï h n-^f' Hct ^brecuwfcIi.Syrirch, | G'ialdeemvfch , Arabifch , ^ » S Hoe/eer, onder de Taaien der Oos- § teriche Volkeren, ook vooral jn aan- f ^ mcriimg. komen, bet Brdmins ' Chi; Maieitz, enz Vraag.. Maar behoord de Moeder- ' Taai die ons ais niet de pap word ïngegeeven, mede tot den rang der | We en;chappen, welke een byzonder I (.nderzoek vereisi'chen ? JT- Gev^s%k ia, voor zor> n ■ uV', y ■ vvel ^eördende Regels , igeichüeid,ha:ireduidclykheid,netlieid,. jg JrtL en 3 ffi ^^=^^^f £$858 ZEELANDS © ! en bondigheid verkrygt, behoudt, en ^ by haare oorfpronklykheid bewaard word. Vraag. Zyn dc Taal - Rege's niet vry willekeurig, indien men Hechts onderling kan doen verftaan ? Antw. Als men geen gevaar liep, van zich zeiven onverstaanbaar en dubbelzinnig uittedrukken, doorliet verönagtzaamen der Taal - Regelen, I L zoo zoude men dezelve, min of, H meer, voor willekeurig kunnen aan- jj @ zien. Maar aan dat gevaar is men $6o ZEE LANDS V op cenen, die de gronden der Moe- j* i der-Taal'weet te onderwyzen; dat I f dèeze Leerrheefters, alvöorens toe- | I gelaatën te worden , vooral in dit I dpzigt, een ieberp onderzoek, van I des Kundigen,beiio >rd-n té onder- I o;:an; en dat, van Hoogerhsnd alle. |; krachtdaadige zorge werde ïafige- j wend. om de Taal van 't Land, by 1 banre oorfprouklykheid en zuiverheid, ||j te bewaaren. , jij flj» Vraag. Ligt 'er dan zooveel ge- ft ff leegen, aan het zuiver blyven, by 5| % cic oorfproukelykc Land- of Moeder- W Taal? Autw Indien een Volk of ^tnat, j niet langer duurde, dan d?n gewoo- | | 1 nen Leèftvd van dén Menfch , dan ; zou de noodzaaklykheid, daartoe, minder klemmend zyn. Men zoude* ligt, binnen dat tydvërloop, in i weerwil van alle Taalverwarring, ! elkander blyven verftaan. Maar een Volk, dat onder goede cn gelukkige | jk Wetten vereenigd is , heeft groot | belang® Q CHRONYK VERKORT. 86rf belang daar by, dat het door de^ J afrollende Eeuwen volduuren , en een en hetzelve Volk biyve; waartoe behoord, aat het by zyne aloude Regten Keuren, Wetten, Handveften en Vrydommen , die ter zyner tyd I veelal in onze Moeder-Taal befchreeven zyn, bewaard blyve, Dus ver- vZf" ?C Eeu,\ven> een onmiddejyk I Verband tot elkander, en het woïd I ■ hoognoodig, dat het Voifr van eene \ aatere zyne Voorzaaten eenex i j vioegere. Eeuw, duideJyk begrvpt I in betpene zy gewild, gekeufdfen § > de Nakomchngfchap ten nutte, be- f fchreeven hebben nageiaaten, over | hunne algemeene Eygendotnmen en I langen. Ja zelfs in de belangens f dei byzondere Leden eener Maat- | Ic^ppy, ishetnoodig, datwyde | BpH n -r meer aa"weezige I faam verdaan, en datwy ook aldus I Z'deT n-^ NaneeV"" Ver^n I bolden. Dit nu gebeurd zelden, i «y wanneer^3 ^863 ZEELANDS fit « wanneer men omtrent de MoederTaal zorgeloos en onaandagug is: I Men verbafterd van langzamerhand I zoo ver heen, dat men dc Schriften, tl waardoor de Voorouders rot ons j lprceken , niet meer verftaat; oat I het (getuige zy de Etymologie, I of de Kunti om de woorden tot hun- W, nen waaren oorfpronk cn affiammwg H te herleiden) eene afzonderlyke Tak Ij van Geleerdheid word, om ze te A, 1vatten. Alle de Èuropilchc Volken M van den tegenwoordigen tyd, zyn « in dat ongelukkig geval : gelyk het W op hun beurt, alle volken van den Aardbodem ge weeft zyn. , „ ' ■ Vraag, Hoe! verdaan wy de Taal . onzer eigen Voorouderen, in dit Land, niet meer? Antw. Wy Nederlanders kunnen, byna, met meerder zekerheid, de Taal van een Arabier uitleggen, dan, bier en daar , de Schriften onzer Voorouderen van eenige Keuwen » herwaarts. Onze Oude Nederlandse I £V} ChronykenVjt CHRONYK VERKORT. 863^ I Chronyken van C&kzj Colins eii a I Melis Stooke, zyn in dit geval. Uit II I burtdige Boeken, zyn ter opbelde- I I ring, over dezelve gefebreeven, door I I uitgeleerde Mannen , die zicb, na g I veel pynigens, evenwel nor~ó' Teiiloiiifch geboo- , ren- Zy is van Oiuls gefprooken 1 door een Héldenvoik , wei-ks harte- 1 • lyke, ronde, onbewimpelde, fiere, beleefde; maar min ootmoedige zeg- j trant, bewyzèii agtcrlaat, van zyne IOnafhanklykhcid, Gevoeligheid, cn j1 eigen gekende Grootheid., Het was I van ouds de Taal der Lieden, van welken het rió^hedèn ten'dage, een eertytcl is, Aframmelingen te zyn. i| 5p En zy is dus allerhandhavinge, ert töf voorkeur dubbel waardig : Ten zy *ff Iirteh meer neiging mogtgevoelen, in liet Vaderland der Helden, de mogclyk mcervieijende Taal van Volken ïntèvoeren , die van overlang hunne INekken onder het juk der ïlavcrny gekromd hebben. Vraag. Maar is onze Moeder.-Taal Iwel regt vatbaar, voor dcc ze Be-: Ichaaving? drilw'. Dat getuigen reeds in de 33 voorgaande Eeuw , de beroemde in de Geleerde waeield willen maa- m >| ken, niet geroift worden; te racer, f| p wyl op de Hooge Schooien, alom ? 1 ! in Europa,'in deeze Taaien, over de Wetenfcbappen word gehandelt. Tot de kennis der Regten moet men voor 't ihinil; met het Laiyn weeten te regt te kómen*; de Genecskonff: heeft beide Grieks en Latyn m>Q$u*; ! de uitmuntendfte Werken van finaak j zyn, door de Ouden, in die beide j Taaien gel'chreeven; zoo dat, wie S zich op Welfpreekenheid,EdeleDicht- j kunde, of Fraaije Letteren toelegt, h. 9 Lil 3 de£J 0 ffi '=3E&^= ^ rSsöB ZEELANDS £T de fchoonhedenderKonft, met eigen 'f'f oogen deezen Ouden Letterhelden, in hun Taal, dient aftezien, om gegelukkig in hetzelfde zog te vallen. Even zoo min kunnen zy, die geroepen zyn, om den Volke dc Goddelyke Openbaaring te ontvouwen, deeze Taaien , waarin de eerde Cnriften Kerkvaderen gefchreeven hebben, ontbeeren ; en zy vinden ï zich , daar by, nog hoogft verpligt, li j §3 het Hebreeuw/bh , Chaldecmvfch, w 1g en vecle endere Oude, en nog aan- ||| wcezige Oofterfche Taaien aan te Ti *\ leeren, willen zy, aan hun eigen I licht, de Geeften van hen, die zy onderwyzen, ontvonken. Vraag. Waarin beftaat de Wys- | begeerte ? Antw. Zy beftaat in drie afzondcrlyke Wetcnfchappen, in de Redenkunde, QLogik) de Oveinatuurkunde (Metaphyjikj en de Zedera kunde ( Et hik ). j Vraag.^X jm» ' >&é ^ CHRONYK VERKORT. 869£| Vraag. Wat is ds Redenkunde? f De kennis der regelen en der vvyze, op welke het menfchlyk verftand moet werkzaam zyn, om de j waarheid naarte fpeuren,te ontdekken, en .onze Kundigheden uittebreiden. Vraag. Wat verftaat men door de Overnatuurkunde 'ï Antw. Het is in 't algemeen de Wctenfchap van zulke dingen, welke jïaan de Zinnen, en de Zintujglyke A ■S voorftelüngen ontglippen. Zy beftaat || • uit de navolgende vier onderdeden: H \ i°. De Wcezenkunde (Ontologie), bevattende bet onderzoek naar den aart en het weezen der dingen in 't gemeen , en hunne eigenfehappen, en wyzigingen ; alles afgeleid , uit de eerfte gronden van zekerheid. 2°. De Geeftkunde (Pnenmatologle), waarin al dat geene onderzocht word, wat men, dus ver, van de onftotfelyke Weezens , en hnnne hoogere en laagere Vermogens, 13 Lil 4 Aan-Q Ifitffi , =— r^870 ZEELANDS ^Jj x$ Aandoeningen, Werkingen en Ly- fc#? dingen, zege te kennen. 3°. DeWaereldkcnnis QCosmologie), of het onderzoek van den faamenhang aller dingen ; zoo als zy nevens elkander beftaande, het denkbeeld } der ruimte, of op elkander volgende, dat van den tyd, in ons doen ontdaan , en dat groote Heelal uitmaa- ' ken, 't welk men Waereld noemt. 4°. De natifurlyke Godgeleerdheid; flj» waarin getoond word , hoe, uit het ,fe | ' *f enkel redenlicht, lfet aanzyn van een || ; ^ Opperweezen» en zynelïooge eigen- Gtf \ fchappen worden betoogd. Vraag, Wat is het doelwit der Zedekunde? Antw. Te onderzoeken, hoe 's menfchenwil moet beftuurd worden, om het geluk van zich eigen zelve , en , dat van zynen medemenfeh bevorder! vk te zyn. Vraag. Is de Wysbegeerte van eenig nut in eenen Staat? Antw. Dat blykt 1'chier van zelfs, & 'J uitOT % ' nen van naam , by de Doorlachte Schoole alhier (gelyk hier vooren I by het befchry ven derzelve gemeld is) I bevonden hebben, om in de Wys- I begeerte te onderwyzen; maar de | Proeföndervindelyke Natuurkunde, I welke met haare Proefneemingen, 8 een oppervlakkig befchouwer aanlokt, I Ide nieuwsgierigheidvoldoening geeft, 1 en gaande maakt, en deswegens zeer j vermaakiyk is , heeft, hoe nuttig I ;|3 ook, aan de Overnatuurkunde met $3 haareQ ZEELANDS ( «3 haare voortreffejyke befpiegelingen,' die dc fcheering cn ipflag van de Wysbegeerte utimaaken, den febop doen geeven, en zelfs baar in een kwaade reuk gebragt : in weerwil van de zonderbaare geichiktheid, welke onze Landaarc anders tot de kunilvan overpeinzen, en bet doorgronden van diepzinnige waarheden beeft : en waartoe niemand eenig ander koftbaar werktuig, of toebeet! r-idzel behoeft mede te brengen, II dan zyn eigen natiutriyk oordeel ' f Wel ras zou de Wysbegeerte by een menigte Lieden , die lnffc tot Weteni'chap beioonen te * hebben, weder in aanzien gcraaken, indien zy konden gelooven , dat de Vaders, die het voetfpoor der Proeföndervindclyke Natuurkund : gelegt hebI ben, en dezelve tot haar tegenwoordig aanzien hebben gebragt, duchtige Wysgeeren waren, en dat zy zonder Wiskonit, en zonder Philofooffchen pi trant Qlllaliodus PhilofophandQ een R ~^*«tm±^ D "CT-TRONYK VERKORT. 875^ï | leuter Goochelfbel is, waarin men » Ij zich met het zen, of doen van eenige j Kunftjes vermaakt. I Vraag. Geef eens eene befchryving van de Wiskunde of Mathcfis ? | rlirhv. HetisdeWetenfchap van de ' Ilocgroorheid , dat is, de Wetenfcbap van alles, wat vermeerderd en ver- I minderd worden kan. Vraag. Hoe word de Wiskunde verdeeld? ■ { | Anhv. Men verdeelt dezelve in & j | vcrfcbillcnde betrekkingen, als, ten f| !r aanzien van baar onderwerp, in eene w Algemeene en Byzondere, ten arm- ffzien van baare naauwkeurigheid, in 'I eene zuivere Denkbeeldige T en eene -1| zaakelyke, dat is, op zaaken toesc- Ij paft, en daardoor altoos, min of Ij meer, onzuivere Wiskunde; voorts j word zy ten aanzien van baare on- jl | derneemingen , in beginnende en if |'verhevene, en met opzigt tot h'aar. J , gebruik, in eene befchouwende en f i beoefl'enende Wiskunde onderfchei- « '5clen. Vraag.ïJ I —»• -—éï # ZEELANDS M « Vraag. Leg eens nader uit, bet 'ë onderfcheid tusfchen algemcene cn | byzondere Wiskunde? Jntw. Zy is algemeen, wanneer zy zonder agt te geevcn, op baare | verfchiljende onderwerpen, als daar zyn de Uitgeftrektbeid, de Tyd, de Menigte, enz.: enkel het bepaalen der Hoegrootheid, in het afgetroklfene, op het oog beeft. Deeze alj gemeene Wiskunde, word gewoon- tlyk de Stelkunde Q/Mgebre) ge JL nocmd; waarin men met eene tooveragtige behendigheid, de bekende % cn onbekende grootheden , die dan door letters van het A. 13- C. worden uitgedrukt, tegen elkander in vergelyking brengt, cn zonder zich eenige moeite te gceven, noch verwarrende overpeinzingen in het werk te ftelleu, ja fcllier zonder te denken op de duidèlykfte wyze, befluiten 1 voortbrengt, die het wcrkftuk oplosj ien, cn de onbekende grootheid, 291 waar naar men zogt, opgeeven en j *u> bepaalen :Pl] P CHRONYK VERKORT. SwS V bepaalen: rei wyl de oplosfins zelve & tellens den algemeenen regel aantoont jl I van de wyze, op welke men, in alle' I foortgelyke VraagfMken , moet te jl werk gaan. pceze voortref! vke J : Melkonfl, was by de Ouden, niet I bekend, en is eene ontdekking van I dc XVIde Eeuw, welke den " Wiskundigen niet weinjg gemak, en een wydiuftig veld, ter uitvinding heeft i geopend. Uit deeze befohryving , fc begrypt men llgtelyk van zHvetS k wat men door een byzonderen Tak II IT der Wiskunde, te verdaan heeft • IP te weeten , als zy zich afzonderlyk, a.leen op de Hoegrootheid in Uitgett/ektheid qfio Tyd, of in Gewik of in menigte , 0f in kragt enz. i toelegt. ö ' Vraag. Uit hoe veel Takken be- ur\ , luivei'Q of Denkbeeldige Wiskunde? to Atitw. Uit Drie voornaame Moofd- i Jukken , die elkander onderling yüenftbaar zyn, en waardoor alle « f,** Wiskundige^l |K,878 ZEELANDS jjj w Wiskundige wcrkftukken worden op- m gcloft; deeze zyn de navolgende: : ï. De Rekenkunde of Arith- tnetik. 2. De Meetkunde of Geometrie. I 3. En de Stelkunde of Algebre; j van deeze laarfte is zoo even eene befchryving gegeeven. j Vraag. Wat is de Rekenkunde? 1 Anhv. Het is de Wetetifchap der getaHen, dienende, om alle onbe- §kende menigte te teeren uitvinden, ij j cn bun bepaald getal aantewyzeri. %\ Vraag. Wat is de Meetkunde? _ veelvuldige^* CHRONVK VERKORT. 88r^ ^ veelvuldige zyn dc Werktuigkunde*J if C Mschamk ) cn dc Stcrrekunde I Ij {Aflronomie') de voornaamile. Doch 1 ■ buiten dien, telt men hooftlzaaklyk I I de Landmeetkunde, en hetgeen daar !| I onder behoort, voorts de Stuurmans- I | Konif, d..-Burger-Bouwkunde, dc f Velb'ngbouw- ,cu in 't algeméén de I Krygskunde , of de KoaÖ om den I Oorlog ce voeren, zoo te Water als I te Land. Voor zoo ver nu alle deeze J | Takken en onderdeden dcrvWis- ?| . I Runde, enkel in uitvinding en ont- fl I dekking van nuttige Waarheden, « omtrent dc Grootheid beftaan, zyn f t zy alle behoorende tot dc Bel'chou- 1 \ wende; maar bet ter uitvoer brengen 1 l van de oogmerken, die men mét 1 dc&zó Kundigheden bedoelt is de I ytèrkdaadige of beueOencndè Wis- 1 kunde» Vraag. Behoeft men bewys, dat * deeze Wiskunde van groot Nut aa ï ij de menlchtyke Maatfehappy geacht ï moet worden? !| I Mmm i A::t\v.^\ Jg» ^^^^^ 20 S82 ZEE LAN D S JJJ lïS ifxrm. Men zou 1'chier.ja zeggen, M wanneer men welva arende Staaten ■ ziet, waarin door de aanzienlyke |! verzuimd word, hunne Jeugd in de li beginfeleri deezee vrogtbaare Weten- ■ fchap, en regt Ridderlykc Kond, tc jij laateq ondcrwyzen: Landen, waarin ■ men met Lantaarnen op den dag, naar ccnen inde Wiskunde ervaaren' i! Man moet zoeken, wanneer bet Ccwind over Kuilen, Dyken, Stroo- | ft,mén, Rivieren en Zeen, waaraan fl II alles gclccgcn ligt, om zulk een nuttig | Jfp en nèodig voorwerp, 't welk , op de ' | ïl plaats der vereifchte toezigt zelve, | Ibehoorde aangekweekt te worden, j met luider flemme roept. Vraag. Wat is de Natuurkunde ? l! Jntw. Zy is de Wetenichap van den aart, eigenfehappen, wyzingen, ï( ji en werkkrachten, aller -ftpffelyke dm- | g! gen , cn derzelver hoegrootheid; 11 baar voorwerp is, dc wetten der li Natuur, en wat daaruit by Wettige >| befluiten voortvloeit, naartegaan, en j 13 ' tül*4 te ■..L^.^g^i^-.-^^ h CHRONYK VERKORT. 83^J 'f door Proeföndcrvindingen te bevefti- fez p gen: zy vooronderftcld a!s voütrekte j vereifebtens, dc Wysgecrte, de Wis- f kunde, en de handigile, naauwkeu- | rigfte, aandagrigite , onzydigfte en || ftrengfte kandelwyze, in het doen jï van Waarnëemingen en Proeven. hrdag. Wat zyn wetten der jj Natuur? r' jj A.itw. Het zyn de hoedanigheden \ en werkkrachten, welke raai in cn Jj i omtrent alle Hghaamcn , altoos bet ftendig ontdekt plaats tc hebben. H ' Zoo is bet, by voorbeeld, een Na- *i$ ! tuuivvet, üat alle ligbaamen , in de II rabyheid van deezen Aardbol, aan- !§ Igedaan worden van eene kracht, die 1 hun cene richting geeft, naar het 1 middelpunt van dcnzclven. \ Vraag. Wat beoogt men met dc | I Natuurkunde? § Antyv. Dat wy, dc wetten der f Natuur kennende, dezelve in alles, I ftwat maar eenigzints onderons bereik | \ valt,, tc baat i.eeraen, ter voort- & 3 M in m 3 brengrn,g\3 8 34 Z E E L A N D s ot Y brengmg van ons algemeen en by ja f zonder nut : en dus is dc Natuur- JJq f kunde het noodzaakdykft en lieer- || f lykft gefcherik, 't welk het uien- ijl I fclielyk vernuft van deh'Hemel out i ■ i fangèn heeft, ons, met afhanklykI beid van'onzen "Schepper, de tweede j I jj- oorzaaken in handen gecvende, om | I li uit de ftof, door onze knnfl:, en j | |[ naar ons genoegen, als waarc. het eene j , |< twééde Schepping voorttébrengen. |[ \ $k "Er is geen Handwerk, geen Kuuft, um ff reen St nd, fchier in de waereldy^ fr1 die by de kennis en bioéi deezer >rifeh gedeelte, dat men in zommige Landen, den naam van Medicus of Doctor in de Mediéynen", cn die van PhyficusoïNatuurkundige, met J elkander verwisselt. Waarom wy ook, in het optellen der Wetenfcbappen, dc Geneeskunde, Heel- j is kunde enz., hoe vermaard 00!:, niet ± hebben opgenoemd, als beboorende ft Êr dezelve volltrekt onder de Natuurkunde. t Vraag. Maakt de van ouds vermaaide Starren-Voorzegkundef^rohgle), niet ecu'' vooruaamen Tak der 'Natuurkunde uit? Antw. Zoo plagt het voormaals tc zyn : Daar was fchier geen Hof, noch Wacreldgrootte by Ouden en Hedendaagfchen, of men vondt onder des zelfs gevolg , een Ajtrolong of S{ Voorzegger uit de Starren,ten minden JL & totï^1 jgs ■ li i ^ tBfta*' ■ gg f|g 2^890 ZEELANDS £|j SI toe ver over de helft de? voorgaande fe|J Ecu we toe. Geen Kwakzalvers er, jj bedriegers alleenlyk, nebben deeze 11 Starren -Voorzeglwnde geoeiTcnd ; || ; maar zelfs de vernuften" van den || eerden rang, van zoo vroeg als 'er jl Wctcnfchappen .bekend ■ zyn. Men | |l lieeft uitmuntende Gdecrden, groo'cc Jf | Wiskundige gehad,' welke zeer ervaa- jl | ren in, en driftige Vonrfhnders van jj « deeze /IJlrologk ge wee ft zyn. Gelyk jj % Piolonieus by dc Ouden, Card.::uis, Jj> 1 ftfRegiomontarius, cn zoo veel ande- |*J e? renbyde Hedendaagfche; men heelt $ } met oneindig veel 'moeite, Wis- cn !5 Starrekundige Tafels, alleenlyk ten gebruike deezer -Vourzegkunde, in j dc laatft voorgaande Eeuw, faam- | gefield. De voorriaamflc Genees- I heeren van deezen tyd, achteden de j j kennis der beoordeeling hunner Zie- j ken, uit de Starren^ als een der j noodzaakelykÖe Takken hunner We- Itenfchap; zy Hoofden hunnen gecfl daarop af, en oeffenden zig , den- St l I?, | , CHRONÏK VERKORT. fj fcelyk tn zulk eene aaoeücWve be- 0 Li niet,danaangemoedigd ,'door I ■ ncyrnclit, welke men daarufc r&een \ ■ rf plukken. , Doch zeden dat alle 1 tt zuJke voorCndcrfteilinccn , welke ■ noch tilt de gronden van zekerbeid |] betoogd, noch Proeföndcrvindeiyk j; ten ftrengften kunnen beveftigd wor] den achter de bank geworpen zyn, jl heeft men de -Ajlfologie , Ie,, veel | andere dergelyken, geheel cn ai Jaaten pvaaren; ohchoon zy in der daad, X pblykens de werken der Ouden, en I j> die der vroegere Hedendaagfche Ge- f I eerden, de Moeder, cerfte Voortbrengfter en Aankweekfter gewceft is van de zoo zeer nuttige cn verh_evcStarrckundcC^^/0, die imgelyk zy, het onzeker roèkoo-' I 'icnde vvd voorfpcllen , noch zig bekreund, aan verborgen invloeden? op Weer cn Wind, Landen, MenfcbcncnBecften: maar die beweeging I derllemelfchclighaamen naarfpoSrt fehunne verbaazende aftanden meet,' i ï/fe. hunnegj 892 Z E E L A N D S ^ffi V hunne grpotheid cn andere hoedanig- &r< Ij heden naarvoifcht, en den leeman, jj! f op de groote Wateren ., het jpoor |j ! aanwyft. Vraag. Zyn dan alle deeze verwon- {' dering verwekt hebbende Kundfcbappen , van den < )uden tyd, gelyk de Tooverkonll (Mag; Q, 'Zwartekonft, CNegro::;anüc), Gelaatkunde (Phyjlogaonnc), dc Handkykkonfl (CV/iI] romantic),D.;oom-Uitlegging (OncU E & rotnaritiêy,Naanj-Yoorfpelling£0«o- Jl S tnantie'), met de veel geruchtsmaa- &j ¥'kende Sympathie en Antipathie, verborgen of verheven Scheikunde !; j (Alch\;nic~), en nog zoo veel au- | dere deigelyken, thans geheel buiten j achting? ^W; Het gezond verftand ver- j[ werpt die allen, om dezelve zeer j klemmende rede, als die , voor het Jj verwerpen der Starren- V'oorzegkunde jj. j gegeeven is; en offchoon wel we- II] derom, zederteenige [aaren, dooreen jl h uitfehietend cn opgetoogen Duïtfc'a &é ll$ , vernuft, {^jjjj K?^ 9riR0N^^K0RT. *f vernuft, den anders zeer Geleerden^ fleer Lavater, eene poogiite 'is ee- I daan, om de Gelaatkunde, dat is, I de Kond, om uit 'sMenfchen gelaat I f en geftaltc, zynen aarten lotgevalJen tc ontdekken , weder in finaak !te brengen ; zoq wij zulks echter by heden van oordeel niet vatten. Men begrypt zelf, dat wyl niemandzyn Gelaat kan verbergen, deeze Konft, zoo lang zy niet Wiskunde in alle baare byzouderheden bewee- i , zen is, in handen van onvoorzicdye H en bygelóöyige lieden,, van het ui- k terfte nadeel voor de faamenleevin- ï [ zou kunnen zyn, door het inademen I van kwaade cn veröngelykende voorooideelcn, regen fchtildelooze Per- I loonen, welker Wezenstrekken men I op al te losfe fchroeven, aan deeze nog onzekere Gelaatkunde zou hebben ge toetfr. Onze verlichte Eeuw i| J,iaamrood Sfvorden, over de algemeene vernufts - verbyfterinapaar gelukkig fthynt die Eclips l (TT v,n£j pE94 ZEELANDS £| %'van korten duur te zullen geweefi: &! I zvn. Voorts wat de Tooverkoi.lt, (j: j ZwJitckenfi en dergelyke betreft, I men beeft geen dc minde zekerheid, 11 dat zy ooit in dg waercld eenig be- |j ftaan gehad hebben : voor zoo ver jj men door dezelve verdaan zoude, 1 dat cenig menie!) . by wyze van Wc- I tenfehap of Konft," kennis en ycr- I mogen zou gehad hebben, om iets j , ]n genoemd, op eene bovennatuur- 1 &k lyke wyze uittcwerken :. maar de |j \t Titel van Toovenaar cn Zwarte- ■ §p konitenaar werdt, voormaals, door 1 den dommen hoop, of door hen, diebcangby.de drieftheid haddm, müdelyk uitgedeeld , aan de zulkeu , die iets wifr.cn uittewerken , dat bo- Iven het gewoon begrip ging: Tcrwyl aan den'anderen kant, vccle bedrie- j gers zig zclven den naam van Too- | !venaars gaven, zonder zulks tc zyn , alleen om het ligtgeloovig volk des te 'beter te beguichelen. Fyaag.V, 3 CHRONYK VERKORT. 895^ . Fraag. Wat is de Gefchied- of a 1 Hiftoriekunde ? Aatw. Haar voorwerp is de kennis 2 van de afwislelende Gebeurtenisfen, Jf zoo als die plaatfeiyk in baare II Volg - Orde, in deeze Wacreid zyn I voorgevallen. Fraag. Kan men uit de eerde be- } ginfelen ^onzer kennis afleiden dc I wyze , hoe de Gebeurtenisfen, in I deeze waereld, op elkander gevolgd I zyn, en volgen zullen? • K Antw. Neen ; want vermits daar- ff toe niet minder zoude vereifcht W worden, dan de kennis van den fa- ™ menhang aller dingen, zoo is zulks Ij voor geen eindig en beperkt vernuft f mogelyk, en hierin is de Hiftorifche- II kennis, van de Wysgeerige Kennis | voor ons menfehen onderfeheiden. | Vraag. Heeft dan de Hiftorifche j Kennis geen gronden van zekerheid ? II Antw. Ja wel degelyk: maar niet $ van zulkcn aart, als de hier vc.orcn I gemelde Wetenfcbappen. ' ïn dc |L 1 Nnn Wys-^f )8o6 ZEELANDS {9 Wysbegeerte, cn alle Kundighe- t den, welke uit de eerde beginfelen onzer kcnnisfc worden afgeleid, Wordt men door een betoog overtuigd ; en men kan niet twyffelcu ; Inde Hiftörie-kernis daarentegen, wordt men alleenlyk overreed, en men mag, alsdan, niet twyflFelen, zonder zig dwaaslyk aauttftcllen. De eerde foort van verzekering noemt men de Wiskundige, maar de andere de Moreele of Zedclyke zekerheid. n Praag. Welke gronden van ze- p kerheid heeft dan dc Hiftefift'he- H kennis. Antw. Dc Overblyffels en Gedenkftukken, de Schriftclyke-Getuigenisfen , cn by gebrek van deezen, de mondelinge Overleveringen: welke j allen, met de uiterfte omzigtighe:d, tegen den anderen moeten vergclce- I ken, en aan eene verlichte, ftrcngè | cri onzydige Oordeelkunde getoetll: j worden. ' FraagJ^ 0 CHRONYK VERKORT. gfóS f V'fS- «oe wordt dc Hiitó Tl 1 kunde verdeeld s PW IzylKem^^ zy algemeen, wanneer zy over alle A Vo1^» cn Landen bandek ofbv ! zonder, wanneer zy de Gekilbten l f van een,g Volk, Land, VlS C? flacht of Zaak in hct'byzonder on Jet oog heeft, Ten oggivg onze beiauo'ens va,.^ „ • PTvLiI? "5 ten.°P%e van de § b TyetvaLken, waarin de Gefchiedn S mslèn zyn voorgevallen SïSfï" ¥ M^eJ-Eeuvyfche en HedSagfcfi ' Gefchicdkundc. Tor rT> ■ J Hidorie behoort dï £&b ■,?Chüge I deels dS^art «2? I 'zvh n, f fiilgcncn onzekerheden « Lzyn. Onder de Oude Gefchiedenis | 2 verdaatO •^SoS ZEELANDS J £ verftaat men, gemeenlyk, bet ver- Ibaal der Lotgevallen van de bekende Volkeren van den Ouden tyd, tot omtrent den ondergang van den Romeïnfcben Staat: ons door de Oude kundige Gcfchiedcnis-Schryvers, onder de Grieken en Romeïneu agtergelaaten. ü e Hiftorie der Middeleeuwen reekent men, van daar-, tot op de volkomen formeering, « foeveftiginiï en befcbaaving, der Eu|L ropifche Volken, van den tegenjjf woordigen tyd, en dc hedendaagfche f Hiftorie zoude , zo zommige willen, f gevoeglykft van den tyd van Keizer [ Karel den V., een aanvang neemen. De Gefchiedenis van bet Land I' onzer inwooning, noemen •wy in 't Ij byzonder de Vaderlandfche Hiftorie. Vraag. Welke Wetenfcbappen I vooronderfteld de Hiftoriekunde ? IAniw. Zy kan niet beftaan zonder | de Tydrekenkunde (Chronologie'), ' Aardrykskunde (Geographie), Gc\ Sachtkunde (Genealogie), Oudhcid- | GHRONYK VERKORT. 8§o ' ¥ en Penningkunde, mitsgaders een I SSVfgerl§tQ °°rdee,ku'nde ccrf | . ft^! Vfln vvat n« is de Hiflo- : || rickénius?, 11 ; fntw. bedienden, die de Hiftof «efetows aan den menfch doet, | f?ff v°or zoo ver dezelve een I L\a der Maatfcbappy uitmaakt, zvn jl van te veel uitgeftrektheid , omdaari| van ln dit kort beftek een behooriyk B l?'Hg,te seeven* zy towkt dat wy ( gg Menieben, die van gifteren zyn, en ï \ dus ook natuurlyk niet dan van <| Voorzienigheid aldus, vooral in dc ff W Gelchicdenis des Vaderlands naatte- % fpooren, boezemt een Volk, al dc moedöpbeuringen van een bediyvig ; en 'voorzigtig vertrouwen in. liet goede, cn den welvaart door 's Ilemeis Zegen, en der Vaderen deugd., kloekzinnigheid cn dapperheid verworven, doet het edel Vuur, duVaderlandsliefde, in onzen boezem blaaken, cn fielt ons in daar, om voor de gemeene zaak, volvaardig, ,de grootmoedigde Opofferingen te ji §3 ClIRONYK VERKORT. ^-. !l docn:. ('% te niet op toeteleggeh^ jl vooronderltelt, inBimrers, welker j jj beroep bun eenige ledige ooscnbïik- I i'I ken overlaat, een vcrachtelyke los- I beid, en dierlyke onverfeuilligliêjl l maar m Regeerders een onverant- I | vvoprdelyk pligtverzuim. II Praag.Wat is de Staatkunde? I Antw. Dz Wctenfcbap der Midde- I J Ien en Wegen, waardoor het eroote I 1 p) ^Igemeene doelwit der Maa*- 1 | [?™m.> namentlyk het geluk des t I Volks ,n her algemeen verkreeg™ ft word : t welk men ook met andere S woorden de Kunft van Regelen W zou kunnen noemen. I ' Yofkf^' verfbatn,en doorhet f 1 JfZ' Hiei' °nder bevat »« alle I | de Leden van eenen Staat, faam- I , genomen: Overheden en Ondcrd I 1 dcn en Stedelingen ; Mannen en Vrouwen; Ouden en Jongen; Hooge 1 Middelmaange en Laage Stan®! JW_ Nnn4 van I r4p°2 ZEELANDS £ J van den Throon af, tot hein toe, die £ I in den flyk wroet. f Vraag. Waarin beftaat het Geluk I van een Volk? IAntyv. Een Volk kan gezegt worden gelukkig te zyn, wanneer het zyne betaamelyke behoeftens, eerlyk, Ipromritclyk,. bcftendig, veilig, en j met de minfi mogeiyke moeite, vol 1 dankbaarheid aan, en vertrouwen p in bet Opperweezen kan verkrygen. | & Vraag. Hoe wordt dit Geluk door & || een Volk verkreegen f p w Anlw, Niet anders dan by middel % I. van eene volvaardige, en bekwaame onderlinge en wederkeerige dienftv2'ardigbeid,eh door geëvenredigtheid van Werk en' Loon": want , Werk en Loon, is niet anders, dan dienffc en wederdienft. . Vraag, fs dan hy die loont, (natuurlyk niet verheven, boven hem, : die dient? Art'tw. Wie dient of werkt, j Ci kan zig aan hem die loont, by & > voor-O CJIRONYK VERKORT. 9% } * voorbeding onderworpen hebbenmaar de belooner heeft den dienaar' ruim zoo zeer noodig, af s de dienaar den belooner noodig heeft, en dus heeft de belooner geen de minfte verhevenheid uit zig zeiven, boven eten dienaar. Vraag. Hebben grooten en kleinen een vvcderkeerig belang, om met elkander, een gemeene zaak e maaKen, ter verkryging van 't Geluk ? \ en zyn het niet de vermoogende j * Grooten cnAanzienlvken, van welken 5 f alleen het geluk en de welvaart \ op de geringeren afdaalt? Amyy. Indien eenig Menfch in alle 1 zyne eigene behoeftens konde voorzien , en teffens in de behoeftens 1 van een nieni-te zyner mede Menraie«i, zonder hunnen wederdienft noodig te hebben, dan zoude den zoodamgen eene waarc verheven- j neid, „boven zyne mede Stervelin- I gen, moeten toegekend worden: en hy geen andere betrekking, dan die i t ~ Nnn5 vangJ ^904 ZEELANDS £3 Y van Weldoender toe hen hebbende, Sf zouhetgcbikder beweldadigden veelal van hem afhanklyk zyn : maar.ivy menfeheu hebben elkanders hulp alle \ oogenblikken noodig; wy hengelen en haaken om die reden, door eene aandrift der natuur cn der reden, tot zelfs behoud , naar faamenwooning en b'eleefdc dienftvaardighcid, als gezel- , lige Dieren. Ja dc grootfte Koning, I was zonder de hulp der Gemeente . j, jij cn zelfs der fchamelfte Gemeente, A een ellendig Man. p W Vraag. Betoog, dan eens nader, w \ dal' vermoogende de gcringen noodig j j hebben ? ■ 1 Antw. Zy, welken men, geJ woonlyk om eenigen uitwendigen I fchyn, grootcr noemt , zyn veelal I dezulken, die hunne eigene behoefj tens, menigvuldig, en als waare het, imet overleg, zomwylcn tot het buitenfpoorige cn grillige toe hebben uitgebreid. Hoe meer behoeftens, K: hoe mcór hoofden, en handen van \ %3 medemenfchenQf, :©m . CHRONYK VERKORT. | medomenfchen men noodig heeft,% I om daann te voorzien. Maar laat Q ons zelfs by de noodwendige b'ej hoefteRS van het leven blyven; 1 voedzel, dekzel, wooning, vuur I I dcht, rem.-gmg cn verfchooning : hoe f veel nuttige Leden der Maatfebaopv I oomen er niet te pas, om dit; in ,1 hunnen zoogenoemden geringen ibV,, I j ^n de zoogenaamde Grooten, tebe- JL 1P5aVt/0 mterde gewigt: waartoe bySere ' wysheid, crvaarenlieid, uitftcekende ; rouwe, moed,dandvafllgheid,yver, I werkzaamheid , en beleid vereiieht jworden, welke alle niet even zeer L y/iy dooi-O C39o8 ZEELANDS S > doordraaiend, in.een iegelyk Lid der Maatfchappy worden gevonden: maar deeze opdraaging van het Beduur, onderwerpt de overige Leden der Maatfchappy niet, aan de Pcrfoonen ! der Beduur ders of Regenten , maar aan de Wetten, die zy handhaaven, Ien zonder welke een befchaafd Volk niet bcdaan kan. j ' Vraag. Is het evenwel niet aller- i voegzaamd en noodig , dat men dc geenen, welken het Opperbewind is s opgedraagen, en dus onze wettige < Overheden zyn, allen eerbied bewvzc en achting toebrenge ? Jntw. Hier aan kan niet getwyffeld worden, wyl zy, in hun Ampt, de Magt en Majedeit van het garrfche j Volïc, of van geheel den Staat verbeelden , en vertegenwoordigen. Hen I dus in hun Ampt te booneri, te bc- II ledigen, of aanteranden , is eene I duldeloofe fmandheid aan geheel het I Volk tc doen : Waarom men ook M een dergelyk vergtyp, 't welk de 15 Misdaad P . CHRONYK VERKORT. 9ta£ m Misdaad van gekwctfle Majéffeit \ Ijl genoemd word, met de allcruiterftc I geftrengheid gewoon is te ftraffen I Terwyi in allen gevalle, de goede IJ Orde vereifcht, dat geene Regeering J wcereloos ten doel (ba, van'allerlei | operibaai'e, en veilig gewaagde lade| ringen, ter zaakc van hct13eituur, | zoo lang derzeivcr kwaadc trouw, I met is gebleekeu, voor hun, aan J welken zy verantwoording fcliuldig j § zyn. ö Jl S Vraag. Iloeveer foorten van Re- $f I? geenngsvormen onderfcheidt men k \ geineenlyk? . I: Antw. Hoofdzaakelyk worden zy tot drie gebragt, te weeten: i°. De Alleen - Heerfchappy ( Monarchie ). ^ • dc Regeering der Aanzienlyken QArtfiocratie) en 30. de VolksRegeering (Democratie). Deeze drie Moofdfoorten van Régeerihgs. . vormen maaken, door vermenging alle debyzonderen uit, welke by dè \ belcbaafde Volkeren bekend zyn.' jL U/tv * Vraag.$3 gs ffia L_g^^===^gg 3$ f>9io ZEELANDS w Vraag. Aan wie behoort het ^ Natuurlyk in eene Maatfchappy, om li 1 eene Regeeringsvorm te verkiezen I en in te ftellen? « Antw. Natuurlyk zyn alle Leden jj der Maatfchappy, zoo als getoond is, I aan elkandergelyk,als hebbendede een [Ij den anderen volfirekt en even zeer ij noodig: maar alle de Leden der Maat- Ij fchappy zaamen genoomen, maaken Jj hctVoïkuit; derhalven ftaat het naflL tuurlyk aan allen, dat is aan het Volk, J| ff wanneer het eene Maatfchappy op- *| Iff richt, zig zeiven een Rcgeerings- ffi vorm, naar zyn genoegende verkiezen , en daar by vervolgens te volharden : Of zoo zulks met 's Volks belangens overeenkomt, deze naar zyn welbebaagen, gedeeltelyk of geheel te veranderen ; hoe zeer de ligtvaardigheid in deezen, eene al- 1 les omverwerpende verwarring en ondraaglyke wanorde , voor een iegelyken Staat zoude te weeg brenI 'k' "rt den aa1£ der zaake, en onwederftaanlyk in hun is en beftaat, zoo dat geen Volk is om de \ 1 httVolt maar dC RcScerinS om j /raag. Maar dewyldc Leden eencT I Maatfchappy, als elkander even zeer I i noodig hebbende, natuurlyk onder- I Jmg in eenen gelyken rang ftaan,.! C* Ooo 2 waaruit^ jp,9i4 ZEELANDS Ü Irvvaamit fpruit'en dun in eenen Staat, \ dc Aanzicnlykften ? /feu/. Niemand behoort in eene ' roenfcWyUè RLaatljcbappy aanzienelyker dan zyn Medebroeder te zyn, als alleen zulk een, die zig. door perlopeqlc deugd , , beleid, dapperheid of verlicht vernuft, waarmede by den algemecnen Staat uitmuntende én aanzienlyke dienden ; gedaah heeft, de byzpndcrc liefde JL en hoogachting, van geheel bet Volk, j § heeft waardig gemaakt en tot zig W getrokken. Wanneer nu een Staat \ 21 zulke scwigtige dienden van iemand ontvangt , zoo dat 's Volks dankbaarheid vermeent, zig. in die Perloon alleen niet te kunnen. kwyten , . dan is die pryswaardige dankbaar-, beid, wel eens door veelè , Voer- • regtcn, op de nakomelingfchap van zoodanig een Perfoon overgebiagt, , 1 cn daaraan bedendig verknocht: : Maar deeze bevoorregte Afftammc- ■ -k lingen der Aanzienlyken, zyn zelve f'rt inderdaad! CflRONYK VERKORT. i ïfiderdaad niet 'aanzienlyfc^ dan voor *•? zoover zy het Jóffelyk voctfpnor |f hunner Vaderen, ten nutte van den !| : Staaf betreede'n. Zy worden, dit jl i verzuimende', in te«eudeel , met I recht, in deoogenvan h:m, die op I zulk een afkomd niet kunnen roe- I men, waigiyk cn veragtëlyk, cnecn f iwaarc balbft der Maati'chanpy. j Vraag. Is dit dan deNvaare en I ^ettige herkomd en aait, der aan- I zienlykheid of des'Adeldóms ? J| fmv. Ja ; maar zy heeft ook H ^ele onbdJyke oorfprongeh ; 'ais in £f s Vokü oniigtzaambeid op zyn bë- I taamelyke rechten ; waardoor zij* I feelen huns gelykcn; eene Macht I Voorrechten en Aanzien verworven II icbben, die hun inderdaad nimmer I oeu-vvam. " Zelfs heelt men door de I •bndhcid der voorige Eeuwen het I echt des Adeldoms, uit de ichande- } fKlte bronnen geput, zoo, dat I ommigc adelyke Gedachten gcenen I ftderen roem hebben, ais dat hun } ry O oo 3 Voor- jj ^ l_ ^g^3-~^~^'C3 jfg Ê>q'i6 ZEELANDS ( Voorvader de Badaard was , van ö | deezen of geenen Vorft of Heer. Het 1 I beklaaglykde van al nog is , dat j J fbmmige Voorrechten van deeaen | Adeldom in hunne Goederen cn Be- | zittingen gevedigd zyn géworden, j zelfs'met het recht van Verkoop : I waardoor, in der tyd, andere Leden j der Maatfchappy, by wettigen Aankoop zyn magtig geworden, eenige ÉVrydommen, waarvan fotnmige tot '« eén waaren lad, anderen, in hunnen | oorfpronk , tot fchandevan liet al- | ^ gemeen verdrekken : gelyk het Jus i ' Prima Noclis of het Recht op eens anders Bruid in dc eerft© nacht van 't Huwelyk, cn verfchciden andere j Rechten, op Waranden, enden diend van Menfcben en Beeden, een fmeur hebbende', van ' de Kuegtlykheid, of Vafallagie der Middel- Eeuwen. Van al het welke dus de tegenwoordige eigenaars, niet dan ten onrechte, kunnen noch behooren te worden | & ontzet, ten zy men hun eene recht- t £2 maatigew \ CHRONYK VERKQRT. 9^ j 5 praatige vergelding doe, wegens liet gemis van het hnnnc, als wordende fi ijfioii reclumaatigverkreegengoéd, in j :2yne waarde mcrkelyk 'verminderd, j| 1 wanneer men die Vrydumajen daar- | van zonde afneemen. Vraag. Wat verftaat men door I eene Alleenhcerfchappy ? ' i «dtow Zodanig eene Regecrings- | ' vorm, waarin 's Volks Oppermagt f : èig in hand.if van een eenig Perloon | gefield bevindtr hetzy die Magt erf- Jh lyk op zyne Nakomelingen overga, || fef met. Hieronder behooren dc \è Wefpotm, of volftrckt willekeurige I Bekhoofden , die naar hunnen eigen- f dunidvken wil, over het keven cn I goederen der Onderdanen te bc- ij ichikken hebben. Anderen worden 1 door 's Volks wetten bepaald, of I Rcgeeren met medeweeten en toe- j [temming der Oppcrfte Gercchtsho- j ven, gelyk in Vrankryk; anderen, I toet medeweeten en toefceu.mirg I der Aanzicnlykrten, cn den vertegen- i t O 00 4 woor-^J ■Ga*1—^^r«asn- » fiS Ü ^^^^—^^^ ^ag?? }92Q ZEELANDS f] woordigers , die het Volk zig on- Ö! middèlyk verkieft, gefyk in Groot- j j Britiannïen. Ook behoort tot de 1 Éénhoofdige Regeeringsvorm , de Patriarchaale, dat is Aarts- of Stam- j Vaderiyke Regeering , welke nu in j de groote Maatfchappy en geen" dan d grypen kan, en dus flegts hier cn i daar, onder eenig handvol op zig i zelve n levend Volk, mogelyk nog aanweezig is. Vraag. Wat is het voornaamde A, voor- en nadeel der Monarchaale of f| Éénhoofdige Regeering? % Anhv. Dat de befiuiten in alle I Staatshandelingeii prompter genoo- I men , en meed kragtdadigd ter uit- | voer gebragt worden; 't welk van ; veel nut voor eenen Staat zyn moet. I Maar, het Volk ligtlyk, door de uitwendige grootheid van eenen Vord \ verblind , en met verbaaziug over I het hoofd ziende, dat het hun eigen ! magt is, die hy vertegenwoordigt, Jaat zig ligtelyk van alle Volksregten ft 1 berooven ré CHRONYK VERKORT. ^< beroovcn; blyvende aldus niet meer' een Volk, of ontzag inboezemende Onderdaanen; maar wordende een ellendige prooi , van 's Vorfleh Heer cbzucht, overgeleverd aan de LioedzuigeryezynerGunflelingen, en Jj gekeercnd door een magtil Leger Ivan Krygsknegtcn, die de Vorft, ■ tomtyds meer tot dat einde, als tot weering van Buitenlands geweld uit den buidel van het Volk betaalt, cn onderhoudt. j VaSI™5' )V,at is ecne Regeering f 9 dei Aanzienlyken, en waarin beftaat k liet voor- en nadeel derzei ven ? 0 Anjy;. Men begrypt ligtlyk van || zelve naar hetgeene wy van de Aan- I z.enlyken gczegt hebben, wat eene I Regeering der Aanzienlyken zy. Ten I ! yoordeele van dezelven brengt men I m ; dat de Aanzienlyken , "die in I : gi'oote Voorrechten in eenen Staat \\ ' deelen, en met Familie-Goederen I i daarin gezeten en gaveftigd zyn, bet | i meefte en grootfte belang 'in het & ' Ooo 5 behoudQ 'A922 ZEELANDS £i ö behoud van zodanig eenen Staat fc? hebben, en dat daarom het beftuur, in hunne handen, niet kwalyk geplaatft fehynt. Maar men _ heeft veelal ondcivonden, dat dc kieinfte I-lecren dikwils de grootfte Geweid», naars waren; dat veelc vermogende Aanzienlyken het met elkander eens, en door aanhuwe» ichicr een eenig Gedacht, en een eenig belang uit1 maakende, de andefce voovnsame ÉGedachten , niet alleen daardoor,, J| uit het bewind hie'den cn onder- p W drukten, maar ook den Burgcrftaat, en nuttige deezer Volks! Regeenngsvorm? 4ntw, Men befchuldigt dezelve ' van al te groote traagheid in de bel.ilunen,door het overeenbrengen van « gj kja ■■-■^ateaaaag^^ ffl — —!— PJ924 ZEELANDS » zoo veele byzondere bëJarigens, fc?' natuurlyk voortvloeiende; nis -mede $ van minder kragtdadigheid in do !j uitvoerende magt : waardoor een |] Volks-Rcgeciïng voor een traag, vry verward , en fWaklyR Bcftimr/in vergclyking van andere Regeêringsvormen, gehouden word; maar een icgclyk Lid van "zodanig een' Maatfchappy, en dit is geen gering 1 voorrecht, is in het zëkerfte en vei- tligfte genot, van zyn goed , eer en ■ keven. En hy is, behalveu datVfll moedig in het denkbeeld, van Voor 9 ) ■j zyn aandeel, hoe gering ook, een j I medelid van Staat tc zyn; zoo dat Ij 1 hy mét liefde , volvaardigheid en I] jl trouw, zig onderwerpende en ge- j| I hoorzaamende aan de" Wetten van jj ' { zyn Land, tegen een Refticrder durft jj j zeggen : Ik ben Uw medgezcl cn Uws Jj gelyke, cn met myne Medcburgcrcn J| vcreenigd, ben ik "een uwer Laftgee- jj veren ; wy hebben recht op uwen j 23 Staatsdienft; en gy, indien gy wel & ; £5 doet,™ [ O, CHRONYK VERKORT. g%'^ % doet, gy hebt récht op onze erken;V I teius cn Hoogagting. , Vraag. Welk een' Regeeringsvorni 9 , li heeft trien in ons Nederland ? JSftfw,Men zegt, dat dezelve V gemengd is, en beftaat uit eene Ari- * S ït^ï11^'^' of een B Beftuur der Aanzienlyken en des. Vo ks. ,Maarvyelke zy ook weezen I «aa, en onder, wat naam men haar li ook brenge: De ondervinding leert gwn een icgelyk Ingezeeten,° dat, li .§ ofrciloon al niet volmaakt inpg 8 f /y|>-, en haare kenlyke gebreeken 4 ia^KC; Zy 110cht^s ccneï zagte, biilyke, aangenaame, cnreat. I veihge cn beveiligende RegeeÜ- dom van bet zyne en van zyne reek- II ten geruft geniet, en daarin £ de Wetten befebermd vvordt, tegen alle geweid en overlaft. Dat de on ï vermogendfte zelfs tegen de venno- I Jgcndire, des noods, om niet zyn I gerecht en mag en kan vervolgen, en i §5 — ZEELANDS ^ » by wettig 'vonnis kan doen gelden, * i Dnt geen^Groote in ons Gcmeencbcfl I zig zeiven boven de Wet verheven vindt; en dat niemand, al was hy uit de fchameifte Gemeente, ftraffeioos in zyn goed, eer of leoven mag worden aangetart. Dit alks , gepaard gaande 'met het genot eener j volle Godsdienflige en Huishoudelykc vryheid, in een eerbaar gedrag; cn met het volkomenft Recht, om, tblyvcndc binnen de paaien van eer- | bied, zyne bczwaaren, tot onthef- p fing van dezelve, by Verzoekfchrif- 00fW &A00fcs ;„ f deeze Stad Middelburg • ]\jaar 'er I is zedert eenige Jaaren door benige I I Beminnaars en Voorftanders der 1 , weetgierigheid, ook nog een al*e- I \ urQ!] *cciml'ch Genootfchap van I l wetenfcbappen te Vlisfmgeu opoe- ft frigt, en verfcheiden loflyke Gezel- » lchappen of Bycenkoomden, die de « voortzetting der Wetenfcbappen cn || byzonder der Natuurkunde ten oog- J , merkhebocu, zyn. kortelings alhier f ei Stede aangelegd. Ook beeft men f tlikwiïs ter overwecging der Edel- I pogende Hecren Staaten deezer f Lrovmtie gebragt, het oprigten van \ eene Academie, Univerliteit , of Hoogefcbool in Zeeland, waartoe I «nen het hoogde regt aan dit I ' PPP2 Gcwcdgl ZEELANDS GL B^Jewed vermeent tebehooren; van I j Iat bet welke ter zyner tyd, ge'vk )i ook van de fchoónc Konden , en liet 1' geene tot dcrzclver voortzetting alhier dtisver gedaan is, zal geiproken worden- Praag» Wat heeft aanleiding se$ecven' iat de oprigting van het < Zecuwfeh G'enoodfchap der WetentOmèen tc Vlhfuw.cn. -Anlw. Eenige Hoeren, genegen ? tot het teezen der Franlcbc Tyd- L «febriften en van Comtpige Geleerde I ff "Werken, in die Taal gefchreevén, \\\ 1 beflooten tot eene mmindelyklche 1 Fveenkomde, om daarin met mal1 )on4crcn te beraadflagen , welke 1 schriften men ter leeziugé zöugqedI keuren. Dit Gezelfchap , 't welk $ • - ;• r.um in II.) >yma.v.v.i d«S 1 tos 1765, begon, omtrént hét I einde van dit Jaar, bedagt te zyn, I o;a«ferzelvcrByccnkoii:de, in ven olg I van tyd, nuttiger voor zig zclven-, & en ook voordecl'g tc maakcu, zoo 1 |';; voorji CIIRÖNYK VERKOUT. 933£ ;1» voor 't menfelidotn in 'c gemeert, * li' ais in 't byzouder voor Nederland, ■ Z'eland cn de Stad Vlhfingen. H Hiertoe wilt men geen gepader mid- i| del uittedeuken, dan, naar 't voor| beeld der Holkmdfche Maatfchappye j re Haarlem, een Genoorchap op te ïjgfen, ter bSèvórdeiitige der nuttige I Konden en Wetenfcbappen. I Vraag. Wanneer is dit Genood- I jj febap opgcrigt ? . fe Antw. Hoewel reeds in *t Jaar 1768 1 g fommige Ueercn , binnen cn buiten fl !P deeze Provincie woonagtig, tot Le- §| den van hetzelve aangenomen waren , zal men echter den Geboortedag van dit Genoodfcbap bed mogen' dellen op den 25 january 1769, I j wanneer men bericht kreeg , dat Kyne Doorluchtige Hoogheid Willem oen V., Neörlands Erf- Stadhouder en lieer v;:n VUspigén , zig als [ Protcïïor van hetzelve 'verklaard bad , wanneer' ook dc Eerde Üirecl temen aangedeki werden , cn de & S PM 3 Maar-O 1^^—— §3934 ZEELANDS h, J Maatfchappy een vad bedaan ge- u f kreegen heeft. Kort daarna , den f I 4 Maart, beflootcn de Heeren Bur- ! / e gemeefters en Regeerders der Stad Vlisfingen, aan dit Genootfchap alle I befcherminge, hulp en byftand, te bevvyzen •-, cn den 2.3 derzelve maand, namen de Heeren Staaten van Zee- 1 toi het befliüt, om het Vlisfingfche Genootfchap onder Hunne byzondere befcherminge te necmen, des-:] §zelfs Zegel te bekragtigen, en daar M aan den naam van Het Zeeimfche || Gcnoodjlhap der fVetenfehappen te % I Wis fingen, tc gecven. 1 Vraag. Wie waren de Eerde I Leden cn Oprigters ? dnvj». De Heeren Gatiandat, I Mazel, Gisep'tri, du Pon, Tjeenk, I Chandon, Rrahe, Changuion , /A 1 Hargronje, Winckelinan, #ö£938 ZEELANDS OH V delyk of fchriftelyk Prreadvis , des f-it verzogt cn gelart zynde , op alle | I voorkomende zaaken geeven ; net g j opzigc hebben op 't drukken der | | Verhandelingen; zorge draagcn voor J I de Bibliotheek en verdere Bezittingen van 't Genootfchap ; cn de Vergaderingen , hiertoe gelald wordende, | met Brieven beleggen. Vraag. Wie waren tot nu toe dc Secretaris fen ? & Antw. By de eerde oprigtinge i 11 || van'tGenoodfchapwcrdttot Eerfien f|< \w Secretaris aangedeld, de Heer Ju flus \ Tjeenk , Predikant der Engelfcbe ' Gemeente te Vlisfingen, Lidvvan 't Hidorifch Genoodfchap te Göttingen, cn van 't Provinciaale Genoodfclrup te Utrecht;, en tot Tweeden Secretaris, de Heer Jan Jacob Brahe, Predikant te Vlisfingen, Lid van 't Dichtkundig Genoodfchap \n*sHage. Na den dood van laatdgemclden, werdt tot Tweeden, en, na het afi ji derven van den eerdgenoemden, « 2?^. totÖR CHRONYK VERKORT. 9-.9OI tot £ Vraag. Welke Bedienden heeft "dat ^ Genoodfchap ? Antw. Twee: eexf-KJerk, die den Secretaris'fen byzonderlyk ten diénde moet (laan, en een' Oppas f er, die, vooral ten tyde der Vergaderingen, verplig't is, tle Heeren Directeuren en Leden re dienen. Vraag. Welke zyn dc vereifchtcn en piichten< van zulken , die tot Direeïeuren cn Leden van 't Gcnootk fchap aangenomen worden ? jl f Anlw. In de Direcleuren wordt || y veronder'deld, dat zy , bezield met ? I 1 liefde tot dc Wetenfchappen, alzins genccgen zyn, om den welftand van 't Genoodfchap door Hun aanzien en geld tc helpen bevorderen. _ Op yoorftelïingen van den eenen of anderen, kunnen zy in elke gewoone of buitengewoone Vergaderinge ver'■ küoren worden. Doch dc Leden I kunnen niet dan in de Jaarlykfche i iIgemeène Vergaderinge ' aangeftcld j worden, en na dat zy eenigen tyd « y * te£J f*94.2 ZEELANDS £T ••-'te vooren daartoe voorgedraagen td: zyn. In dezelve wordt vereifcht, ! dat zy vooraf genoegzaame blyken i van Geleerdheid en Kundigheid ge- ' ?ecven hebben, 't zy in gedrukte [ Werken, 't zy in ongedrukte Ver- j handelingen, aan 't Genootfchap toegezonden, en door hetzelve tot i de uitgaave goedgekeurd. Zy moeten zig wyders vrywilliglyk verpligten, n om binnen den tyd van elke zes fl| Jaaren eene Verhandeling, over het Jijj ff een of ander onderwerp, naar hunne pt W eigene keuze , inteleeveren , en een fo I afdrukfel der Werken, die door hen I 1 j in 't licht gegecven worden, aan de I Bibliotheek van 't Genoodfchap ten I gefchenke aan tc bieden. Vraag. Bezit dan het Genootfchap i eene Bibliotheek , en ook eenige i Verzamelingen van Penningen , cn j Natuurlyke Zeldzaamheden ? Anlw. Ja, de Bibliotheek, feboon / niet groot, bevat zeer goede Wer- 1 « ken, die allen, weinigen uitgezonderd, * 13 dooi-CÏ l^gg -—-.qffiffi P CHRQNYK VERKORT. 943OJ ^ door de Heeren Directeuren en Leden $ I geschonken zyn, en waar onder uit I munten de Verhandelingen , door verfcheiden Buitenlandfche en Vaderlahdfche Academiën en Sociëteiten uitgegeeven. — Ook bezit het Gc| nootfehap cenè talryke Verzameling' [ van Romeinfche, Nederlandfchen en ndere Penningen, en een aanzienlyk aantal van Zeldzaamheden, die tot de onderfcheiden Ryken der Natuur | beboeren, en waar onderzeer veele 1 gevonden worden, die billyk elks || 7 aandacht naar zig trekken. De milddaadigheid van eenige weinige Heeren \ heeft het Genoodfch;:p in 't bezit van dat alles gefield. Vraag. Wat is eene der voornaamfte verrichtingen van 't Genootfchap? Antw. Het verkiezen, uitfehryven | en bekroonen van fommige Vraagcn | en Antwoorden in elk Jaar; volgens I bet VI. Artikel der Grondwetten van dit Genoodfchap, tc vinden inde Hiftorie, geplaatft voor het IfteDcel & Sder Verhandelingen, bladz. xiv. ?3 Hjffi. u,^^^^-^^^ n NABERICHT, $j ^/%oo /ze£ verloop des tyds, en den aart der ftoffe den Uitgeever verhinderd heb- o ben, om dit Deeltje met zoo j veele Plaaten op te Jieren, dan hy wel gaarne gewenfcht §hadt, kan hy den Leezeren i verzeekeren, dat zulks ry-1 kelyk te vergoeden, by ver- j volg, eéfo %)>7Z£r voornaamfte zorgen zal uitmaaken. Provintiaale Impoften van Zeeland. Of » Azyn. Betaalt per Stoop i Stuiv. &? ïdocnvyn, en Zunrirfg-Azyri van buiten de Provintie. 2 Stuiv. Beiïstiaal.' Betaalt den 7. Kooppen. BiER Zeeuvvfch, per Ton Bet. voor Burgers 1 GI. 4St. Bokking, van buiten, Betaak van de 100 fluks. 3 Stuiv. : Boter, van buiten de Provintie. Betaalt £ Ton van 40 1 Guld. Billet. ■ 3 Stuiv. ) Voor Tappers -3 Gl. 7I St. J >■ | Brandewyn. Bet. per Stoop 8 Stuiv. f| ' per Anker 6 Gl. 8 St. Billiet 6 St. zaraen 6 Gl. 14 St. ' Brandhout, van buiten de Prov. Betaalt den 10. Kooppenn. 1 Gemaal Tarwe, in de Stad de Zak 2 Gl. I ten platte Lande. 34St. Rogge in de S tad de Zak 1 Gl. ten platte Lande 15 St. Boekweit de Zak. : 8f St. GarJ?e,Górt, de Goefche-Zak' 15 Stuiv. . deMidd.Zak 14 St- et f. ... B Billiet per Zak zSi.^J ^ Provintiaale Impoften. £< IKooi-en;. Betaalt per Schaal. 3St. I Billiet tot 10 Schaalen toe. 2 St! Smits, de Hoed. Ió- gfc j Wyn. Bet. per Stoop, voor Tappers 5f Stuiv. Rentieren .12 Penn. t, , * , zhmen 5i Stuiv. Betaalt per Anker 4 Gl.-14 stuiv. Bet. per Stoop voor Burg, 4% Stuiv. ju Rentieren 12Penn. zamen 5$ Stuiv. g Betaak per Anker 4 Guld. 4 Stuiv. i |g Bület per Anker 3 St. 53 W Turf. Betaalt per Bad. 6 Guld. ^ I Billet. 8 Sr. ! f Tabak. Betaalt per . 3 St. I gekorven van buiten per fg. ÖSt. Iï Snuifrab. van buiten per £§. 6 St. ] Carotten, per®. 3 St. Zeep. Betaalt per Ton van 240 ®, !10 Guld. 4St. || narde Zeep, per®. 12Penn. M | Zout Betaalt per Zak. 4G1. 10 St. Ouotifatie van 4 Perlöonen j ft iuScbell., waarvoor zy één JLi Js Zak Zout fijogen haaien. £|j /^OrdeophetAfvaaren der Eeunfchepea r# P Van >*j ft MIDDELBURG op ROTTERDAM, ff I Vaaren alleDagen Voorden middaga£, I I omtrent op die Uuren , gelykde 1 onderftaande Tafelaanwvfl- i jj Van ï April tor 3c n Sept. op Nieuwe of | Volle Maan,'s Morï gens, tenhalfioUr I iDagdaar na quartier over 10 Ur. 1 2Dagendaar na ten 11 Ur l 3 Dagen daar na ten i half 12 Ur. 5 4 Dagen daar na ten f half 6 Ur. ! J Dagen daar na ten ! half' 7 Ur 6 Dagen daar na ten half SUr. 7 Dagen daar na ten half 9 Ur. °P Qjfartier Maan ten half '9 Vuren, l Dagdaarnaq. ov.9: aDsg.daarnaten to: } Dag. daerna ten 61 4Dag.daarnaq.vo.7f1 ïïk Dag. daar na half 8i( 4 6öag. daarna q.ov.8.' Van i OFtober rot 31 'Mtiartop Nieuweof Volle Maan,'sMorgens, ten half ïoUr. i Dagdaar na quartier over 1 o Ur. 2Dag. daarnatenu 1 } Dag. daar nahalfja 4 Dagen niervarea. j ttB. Tenwaare deegt f \ invalt op ten D^ag, S wanneer de jtm- W fierdamfche &ajïe jl moet vertrekken, M Vaart dan ten half ï 1 yDag. daarnafeaJfy w 5 Dag. quarr. 0vct7 % t Dag. daarna ten '8 i 3p Quart. Maan ten-y M Dagdaarnaq. v.jo 1 : Dagen ren half u § ; Dag. daar natenu I fDag.daarna half-y I Dag. daarna q.ov.7 B >Dag. daar natenS ja Dag.daarnaq.oy.g^ jpOrdeophctAfvareii der Beurtfchepen j Van MIDDELBURG op Aardenburg alle Frydagen. Arendsk-CsIIr.) alle Donderdagen. Antwerpen alle Dings.enFrvd. Axel alle Dings. enFryd. Alkmaar alle 3 a ^Weekeri. Brusfel alle Dond.ofDings. Bcrgcn-op-Zoom alle Zond. Woensd. eh Frydagen. Borsfele alle Dond. of 'Frvd. i [ Biervliet alle Dings.enFryd, H Breskens alle Frydagen. 0 Breda . zUeWoen/dagen. ii Bofcb('sHertOg.) alle Frydagen. E Bommel ane FeertienDagen 1 Brugge alle FeertienDagen Ij Cortgene alle Donderdagen. Ij Delft en den Haag ane Frydagen. | Gorcuna zUq Frydagen. | Goes alle Maand.en Zat. f Gouda ülteWoensd.enZat. I Groningea alle Zes Weeken. H I ladingen alle Zes Weeken. » Haarlem alle Zaturdagen. t^Hulft z\\z Frydagen. \ ^//. Dord, alle | Woensd. Goesyalle Maand, eh Zat. \ j Midd., alle Dingsd., Dond. en Zat. I Rotterdam en Schiedam, als Boven, j Tholen,allei4Öög-l?«. Vlisfingen, I | » alle Woensd. Veere, alle Woensd. A j VanGOESop UI f. Antwerpen alle Veertien Dagen «j i Bergen-op-Zoomalle/)o«^rZierikzce alle Donderdagen, %Jti KOrde op het Afvaren der Beiuifchépen£^| Van THOLEN op Middelburg alle Zondagen ren den 3 . April tot den saS.ptGJub' Woeftst.f. cn van 1 October tot 31 Maa.rl.Dingsd. Rcrgcn-op-Zoom alle D!ngsdagen. Rotterdam alle Zaïurdag^n. Zierikzee allé Veertien Dagen .Dord alïcDingsdagenvan « , , 15 February tot i , 15 Novemb. van % ; \ 16 N&vemb. to' § \ 16Jan. Zatürd. f Van VLISSINGEN op Gocs alle Zaturdagen. B-Otterdam aWe. Dings.cn Vryd. I Sluis in Vlaand. all;e Maandagen. Ziei ikzee alle Vry dagen. Op andere Plaatfen isgeen bepaalden | Dagv moetende hier toe byzonder Bevragt of Afgehuurd worden, ook Vaart' op alle" uur van den Dag, p een Schuif over naa Breskens of Band 1*vvm Cadzand. B 4 £JT É°ëh °P h" Afvaaren der Beurt-^ bepaalden tyd^ei^Sï? I 2onier en Winter. ;| Beurt-, H !: van 0p Gcétj I op N. of Volle Maat "s Morg. ten 7 Ur ft 1 Dag daar na 8 Ur ft zDagen half 9Ur Ij 3 Dagen half jo Ur !| 4 Dagen, ioür Jl $ Dagen, u Ur 6 Dagen. lz \jr[ «jj5 op quartier Maan. j Namidd.ten 1 Ur. 1 Dag daar na ïJJt. iDagen half 3 ür. 3 Dagen 's Morgens ttfn half 4 ur. 4 Dagen. 4Ur! 5 Dagen. $Ur. tfDagen. 6Ur. ï Voor rasiaflers öetaalen in het I voor-Onder of Ruym, iederóStuvv I | emnhetAgter-Onir', S„yr^ L| . Van g»« op Keen. j 1 opN. of Volle Maan ! ■ Namidd. ten aUr. j 'Dag daar na . ! 'sMorg. ten 3 Ur. j 2 Dagen half ^Ur. 3 Dagen half <; yr' j 4Dagen half 6Ür f I Dagen 6Ur.' A 6 Dagen half 7 Ur op Quartier Maan. 'sMorg. ten 7Ur. I «Dag daar na 3Ur. I 5 * Dagen. «Ur " j 3 Dagen. 10 Ur. jl ! 4 Dagen nUr. j iDagen; i2Ur. jl 5 Dagen 'sMid- ij dagsren , Ur. f ^Ordc op IietRydenderPoft-Waecns£J ^ Vail.MlDDELB. Op Vl.ISSUVGEN en & van Vussingen op Middelburg. Jan. Fehr. 'sMorg.j toVsAv.7 Ur. Maart April ---6 ■----7 IM Mey tot Aug. - - .5--.. gf/r. ] S pt. Odlob. - - - 6 - - - - nUr. Nov. en Dec. - - - 7 . . _ _ ^ Ur. Bet aaiende de Pasfagiers als volgt: iPerioön 13 st. 4'Perföon. 20 St. 2?erfoon. 13 St. 5 Peribon. 20 St. pPeüToon. 15 St. 6 Peribon. 24 St. I. . Nog bet. ieder PerfoomSt.Boomgeld, U Van Middelburg op Veere, cn j| van Veere op Middelburg. j Van half Maart tot half Oclober. \ Van Middelburg 'sMorg. ten half 8 Ur. \ . Van Middelburg 'sMorg.tcn ; o Ur. \ • Van, Veere . 'sMorg. ten n Ur I Wan Middelburg 'sMidd. ten 12 Ur. f ïanMiddelbarg Hmiiddagten zUr. I / Van Middelburg Namidd. ten halfs Ur. I Vzn Middelburg 's Avonds ten 7 Ur. I B 5 OrdeQl |3 Orde op het Ryden der Poft-Wagens£>! ij van Middelburg op Veere en | van Veere op Middelburg. Van half Oëober tot half Blaart. Van Middelburg 'sMorg. ten half9 Ur. I Van Veere. ^sMorg.ten 11 Ur. VanMiddelburg'sM'xdd. ten 12 Ur. Van Middelburg Namiddag ten 2 Ur. VanM/ddelburgNamid±\gten $Ür. fVanMiddelburg'sAvondsten 6Ur. . Betalende de Pasfagiers opBoyengem. « 1 Poft - Uuren. \ buiten de Pofl-Ur.' iPerfoon 12 St." 5 Peribon "18 St. 2 Perf. ieder 8 St. !2 Pcrf. ieder jo St. meerder als 2Perf.i 3 Perf.ied. 7I Sc. leder Perf. óSt.j meerder als 3 Perf. 'ieder Perf. 6St. Öie 's Morgens Voor- en-'s Avonds na Poff-Uuren begeercn te Ryden, moet 6 Stuyvers extra betaalen. V$ Vertrek^j ^Vertrek en Aankomft der Poften^5 1 van Middelburg op ?z Goes, "1 Tholen, 7>tfr Land-Pofl. Holland, Vertrekt van het 1 Gelderland, Pofl-Compt. Zon1 General. Land, dag en Woensdag, 1 Vriesland, c sJv. om 0 Uuren, ( Overysfel, ' /eoo;« " Hamburg. ■Duitfchland, moeten gefranqueerd werden,naar de gelegenheidder Plaati fen, November, December, January \ en February, betaald iSt. meerder! 1 5 Vertrek^J 0 jgVcrtrck cn "Aankomft der Poften.Cj jj van Middëlbup.g, op ' ® Frankryk, *] Strekt van het i Lraband, Poa . C(W^o/r V laanderen, m 1ffsdm en VrytL \ \ Spanjen.l6ft.by y sMorgens vroeg, ! Portugal,]6ft.by j koomt aan MaanI ltalien, I3ft.by \ dag en Donderdag J '\y Namiddags. !Ook Vertrekken dagelyks Brieven, op Amfterdam.' ") I Rotterdam, 1 Ow Rotterdam JL Dordrecht, f ongefranqaeerd. $£ 's Gravenhage. J «, Ook op geheel Holland, "j Over en franko tot jj . Gelderland, / Rotterdam moet 3 I j-Vriesland, ^Stayy. room J 1 Overysfel, ; na gelegenheid der Ij ! ; D uitiehla nd. J Plaatfen. , Vertrek en Aankomft der Ordinaire I V KOOPMANS-BODEN, Op Jl Amfterdam, vettxekt Woensd. en Za- I f«77& , koomt aan Dingsd. en |L , |J Vertrekt van ^w/?., Dingsd. en ^rj'^cj I f& C£ ujss^^^ Vertrek en Aankomft der Koopmans-£"| j|1 Boden van Middelburg op ' f Vertrekt \f ÏVoensd. IJ ZiERU£2EE. < koomtaan Vrydagsen I(Zatur.dags. G o É s. / Ffrtftfa 'J Maandags c koomt aan Donderd. Vlissingen. «f Vertr. alle dag *sMid. «■ koomt terug''s Avonds Veere. Vertr. alle dag -sMtd. *■ koomt ter ast 's Avonds ! Delft r Vertrekt pjydags. i ^ en den < Aoo;/^ ó^tz Zondags m 5 Haag. (. of's Maandags, ff I f Vertrekt om de 14 ^» Dord. < gwz Vrydags, koomt j (, tftf/z ''s Maandags. i j Leiden. irtrekt Dingsdags, I *• koomt aan ',tWoensd. j f Vertrekt Dings dags I I Brugge. ^ enVrydags. koomt aan 1 C Maand, en Donderd. § NB. DoordeBodensop Zierikzee I en (;o£\y werden buiten hun Ver- I ] trekdagen genoegzaam dagelyksBrie- f $ven verzonden. Vertrek I ^Vertrek en Aankomft der PottenS « van Zierikzee op *&Ê Walcheren. "V Goes. Tholen. jl Holland. per Land-Pofl. % Gelderland. Vertrekt Zondag I Overysfel. I en Woensdag des ff! Vriesland. Avonds. Groningen. I Generaliteits- Koomt aan, des ff ■ Landen. > Zondags 's Mor- \ 4 Vlaanderen. ^«j "sWoen- jk g Braband. dags's Avonds. 5?i 7 Engeland. «L Vrankryk. In de Winter ge- ,{ Spanjen. woonlvk Donder- [ Portugal. ^ 'j Morgens. I Duitfchland. jl Italiè'n. I Zwitzerland, enz. J Vertrek en Aankomft der Ordinaire j Koopmans-Boden,, op ? Vertrekt Zaturdag Middelburg. W Dingsdag, koomt k > JaanWrydagenZond.^J \ ^Vertrek en Aankomft der Poften^* £ van Goes op *y I \ ") ZV Land-Poft. Walcheren, f Vertrekt Woensda* Vlaanderen. >en Zaturdag, koomt Braband. Kaan Donderdag en ■ ■* Zondag. Holland. 1 Gelderland. Per Land-Poft. Overysfel. Vriesland. Vertrekt Woensdag I Groningen. Ven Zondag 's Avonds 1 Tholen. f om half Tien Uuren, 83 | Zierikzee. koomt in Goes aan I? 1 Generaliteits alle Woensdagen en Vg i en verdere j Zaturdagen, ff Landen. ' Vertrek en Aankomft der Ordinaire [I Koopmansboden, op ") Vertrekt alle veertien \ Antwerpen. >Dagen *s Woensdags, f J koomt aan 'j Maand] j *ï Vertrekt Woensdag f 1 Middelburg. yliDon^ragj koomt I . Uiö« raan Donderdag en & ' J Vrydag. £f jT^Vertrek, en Aankomft der Poften^ ^' van T holen op Goes. 1' Zierikzee. Walcheren. Per Lènd-Pêftl Holland. 'Gelderland. ; -Vertrekt Woensdag I I Overysfel. fen Zdmrdag\ koomt : j Vriesland. aan Maandag en DonGeneraliteits derdag. Landen. . 1 Groningen, J] 8 enz. ' j Vlaanderen. > Deeze v'orden op W Braband. /het 1'oft-Comptolr ie fj' Frankryk'. f Middelburg of Rot- 1 Spanjen, v ter dam gezonden. enz. ' I Vertrek der Ordinaire- of Koop- I mans-Boden, op \ alle Maandag. li Bergen-op- (aj!c Woensdag. Zoom. >^ Donderdag. | ft V alle Zaturdag. Met s< |5 '.het op enen der Po or/. £J * van Vlissingen op *t£ Zierikzee. Goes. - per Land-Poft. Tbolen. Vertrekt alle Zon- Ho land. dagen en Woensdagen Gelder and. ■ van het Poft - CompGeneraliteits tob, des Avonds om Landen. >8 Uuren, *s Winters ten 7 Uuren, koomt I Duitfchland. aan alle Zondagen en Zwitferland. Donderdagen 'sMor- I Noordfche- gens. j . • Landen. | [ i Braband . Dees,e d \) Frankryk. lhet Poft-Comptoir te I l Italiën. J ' Ve"rek en Aankomft der Ordinaire Koopmans-Boden, op I J 's Avonds. 1 C Vertrek^ 0 g& ^^^-^^^ % 2^ Vertrek cn Aankomft der Poften^";; y van Vee re op 'j Goes. Zierikzee. Per Land-Poft. < Holland. Gelderland. i Fr trekt alle Zondai Overysfel. \?tf Op- en Ondergang, 5 De Eclipfèn, I 6 IVate-rgetyden. I .7 Ilemel-Teekens. 8 Jaarmarkten en Kermisfen. 9 Magiftraats Verandering. * § io Vacautiën voor Middelburg. I li -■ Zierikzee. I '14 "■ — Vlisfingen. I 15 _ Veere. 16 Aamyzingen der Hootrtyden 17 Sluitenderpoorten te Middelburg. iy ' ^ZWrikzee. i 19 . ^ Gflw> 20 , .— ?g 7%o/*«. 122 zzn ~— %™sfin§en' ■ 23 Specie-Tafels van Halve'. Ouart en Agtjte Ryxdaalders. ' \- C2 24 Notitie® Q REGIS T *f R. { i' 24 Notitie van 't Klein-Zegel. 25 Proyinciaale Impoften van Zee- ■ land. 26 Zeelands Chronyk Verkort. 27 Afvaar en der Beurt-Scheepen te' Middelburg Zierik-Zee, Goes, , Tholen, Vlisfingen en Veere. 28 Ryden der, Poft-lVagens op Vlis- ■ ftnge en Veere. 29 Afgaan en Aankomen van Poften 1 ten Koopmans - Boden te Middel- ■ burg, Zierik-Zee, Goes, Vlisfingen en Veere. P RI V I L E GI £. . De STAATEN van ZEELAND Allen dengenen Ae dezen zullen zien ofte ho^e? Leczen fahnt; doen te weerpn a£ 1100iei* Ootmoedige Supphcatie SrjAn D^f Burger en Inwoonde, mitsffadêV u » |r in het Boekdrukke^TkbwS?^ | met feelufieDv ^lie^ft^*, lande van Z^tó"'mogen Dmn nnen/Ca fokken en Verkoope^TnSfe d°eU fa Tytel hebbende vkn JwlAj.manach. fcto , behelzende

Onderstaande tekst is niet 100% betrouwbaar

ra CHRONYK VERKORT. 83$. ;i cenen Geneesheer moet vooronder- af (teilen; cn zulks is zoo verbonden met bet gebeele lighaam der Natuurkunde , zoo in het Leerftellig als IIift>>rifeh gedeelte, dat men in zommige Landen, den naam van Medicus of Doctor in de Mediéynen", cn die van PhyficusoïNatuurkundige, met J elkander verwisselt. Waarom wy ook, in het optellen der Wetenfcbappen, dc Geneeskunde, Heel- j is kunde enz., hoe vermaard 00!:, niet ± hebben opgenoemd, als beboorende ft Êr dezelve volltrekt onder de Natuurkunde. t

Vraag. Maakt de van ouds vermaaide Starren-Voorzegkundef^rohgle), niet ecu'' vooruaamen Tak der 'Natuurkunde uit?

Antw. Zoo plagt het voormaals tc zyn : Daar was fchier geen Hof, noch Wacreldgrootte by Ouden en Hedendaagfchen, of men vondt onder des zelfs gevolg , een Ajtrolong of S{ Voorzegger uit de Starren,ten minden JL & totï^1

Permanente URL

Opties voor uitsnede