»y, 1781. 1287
tot vereëringen van Droften,als met behoorlyke convocatie en toeftemminge van de gemeene Erfgenamen.
En wanneer in den jaere 1654. wegens de inteftine diflenfien binnen deeze Provincie beide Parthyen zig aen Gecommitteerden van de Heeren Staeten van Holland hadden gefubmitteerd, onder de poinften van bezwaer dit ftuk toen mede is voorgebragt dog met die uitkomfte:
Dat de Heeren Gecommitteerden in hunne uitfprake van den 20 Auguftus 1657 > gedaen op den naem van de Staeten, by de generaliteit van dikgemelde Refolutie van den 18 Maert 1631., fchoon niet fpeciael genoemd, zyn gebleeven, ende dien ten gevolge, zonder admiffïe van eenige alteratie, ampliatie ofte reftriftie gelyk als by inhaïfie gedecideert Art. r.
,, Dat de Droften haer gecontenteerd zullen „ moeten houden met haer ordinaris traktementen „ ende profyten, (te weeten van breuken haer „ in voegen voorfchreeven by dikged. redemtie
alleen voorbehouden) zonder de Ingezetenen „ van haere refpective Droftampten met eeniger„ hande laften te bezwaeren, met wat name die ,, ook genoemd mogen worden, zonder dat ook „ by 't aenneemen ofte by het verderf derzelve „ iets tot lafte der Ingezetenen gebragt zal wor„ den";gelyk te zien is by AitsmaHift. 9. D. 37. B. pag. 21. edit. 1664. in 4to.
Dat, wanneer nu in de Commiftlen en Inftructien der Heeren Droften, na dien tyd uitgegeven, van Hooggemelde Refolutie van den 18 Maert 1631. en Uitfprake commiflbriael van den 29 Auguftus 1657. correcte mentie, relatie ofte infertie was gedaen (gelyk wel hadde behoren te gefchieden, even zeer als daer omtrent in den jaere 1713. ten refpecfe van de Schouten en Richteren in de nieuwe Inftructie aen dezelven gegeven agter 't Landregt onder de nadere Reglementen fub N». f58. nominatim Art. 15., gevoegd by Qqqq 3 't For-
ZwoL-
LE.
Ref. van Zwolle,
wegens de Dros» tendim' (len.
Zwol-
jLE.
Ref. van
Zwolle,
wegens
te Dros-
dendien-
■fien.
i
i } 1 i
i « ) 1 I
t r J i ] j
NIEUWE NEDERLANDSCHE
't Formulier yap de Eed ibid. ia fine is voorzien} als dan, nimmer weder tot bet introduceren van Dienften zoude zyn gerefolveerd. UUCeCien le: minder daer Ridderichap en Steden in 't begin dezer tegenwoordige Eeuw hun vrybeidlievend fentiment tegens deeze fervilïteit oermaten n de Infjructien voor de Heeren Droft van Zal-
Tt\1\^° dtV5 ^ert l7°5- voor den Heere Drofte van TJfelmuiden in dato den 15 April 1707. voor dep Heer Droft van Twente in dato fen 13 Maert 1710. en eindelyk in die voor den rleer Droft van Haaxhergen in dato den 1 ? Maert 1713. alle aen het einde, hebben doen blyken. aat ze het eifchen van dienften met uitgedrukte woorden by provifie hebben verboden.
riet welk alzo aenduidde , dat dezelve daer :oe niet waren geïnclineerd, alzo volgt, dat bloelyJcde omiflje van infcrtie van de Refoiutie van [63t., gevoegd by de omwentelingen van zarert , Oorlogen , tweefpalt , en veranderingen lef Kegeennge federt den Jaere 163.1. oorzaek is reweeft, dat die geheele Refolutie zo zeer in verrerenheid gefaekt ottaöo genegligeerd, en de Jienften pedetentim by mefufe weder zyn ingelopen dat daer van zo in t einde der voorde m begin cwer Eeuw als in 't vervolg, ja tot de[e tyd, d:; ze zedert weinig Jaeren als voorchreeven wcjer ontdekt is, geen geheugen onler cle Regenten, veel min onder de Ingezeteien, waer aen ze niét jgeWykt ooit by Publicatie lekend te zyn gemaekt, meer was overgebleven • •lykelyk hier uit: b
.Dat in den Jaere 1695. toenmalige Regenten ,r£ft .tfgens dezelve en tegens voorn. Comproaifloriale Uitfprake, by een Refolutie van den 8 iprn de Boeren van de Novalia, in gelykheid 'an de be wooners van oudhoevige Landen, tot Jieniten van de Droften en anders verpligt heben» r 0
Het welk op geen andere wyze bekwamelyk te
Juftn
] AERBOE KEN, Juny, 1781, 1289
ju/lificeeren is, dan met een Jiefderyk vooronderftel, dat die Heeren, welke tot het riemen dier Refolutie zonder verhoor toenmaels hebben toegeftemd, van deze redemtie niet meer hebben ger weten , ofte daerop destydes niet hebben gedagt, en mits dien by abuis hebben genomen een Refolutie, waer toe ze, van dezelve redemtie geïnformeerd zynde geworden, nooit zouden hebben mogen komen. • Waer uït dus niets het mjnfte tot verzwakking des afkoops te halen is.
Te minder daer in 't begin van deze Eeuw de Heeren Staeten zo zeer hebben getwyffeld aen de Juftitie dezer Dienften, dat ze zich in dc hooggemelde Inftruftien in degezeideJaeren 1705,1707, 1710 en 1713. uitdrukkelyk hebben gereferveeid, om te doen inquireeren/of de refpective Heeren Droften voor den Jaere 1672. bevoegd zyn geweeft Dienften van de Ingezetenen te eiffchen, en zulks wordende bevonden, dat daer over dan een vafte ordere en Reglement beraemd zoude worden; met een bygevoegde claufule, dat, invoegen voorfchreeven, by provifie, of fdus zyn de e:gen woorden) inmiddels geene Dienften geéifcht zouden worden, voor dat zodanige ordre geformeerd zyn zoude.
Hoedanig zich Hun Edele Mogende volgens hun Hooge Wysheid, Juftitie en doorzigt, by geen moreele mogelykheid ooit hadden kunnen uitdrukken, zo maer een van de Leden de Refoi lutie van den 18 Maert 1631. meer hadden ge> kend en volgens zyn pligt aen de Vergaderinge ontdekt, wyl daer door by bloote infpectie zonneklaer aenftonds zoude zyn gebleeken, dat de Heeren Droften na het Jaer 1631. en voor het Jaer 1672. buiten eenig bedenken waren onbevoegd om deze Dienften te mogen vorderen.
Om reden, dat op haer eigen inftantie dezelve van haer in 1631. al, met alles van dergelyken aerd, niet uitgezonden, waeren geredimeerd, en Qqqq 4 ' hl
Zwolle.
Ref. van
Zwolle,
wegens
de Dros-
tendiet}.
flen.
1290 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZwolI.E.
Ref. van Zwolle,
ytegens de Drostendienfien.
in een Jaerlyks inkomen van geld geconverteerd, *t welk ze nog Jaerlyks en alle Jaeren daer voor by vermeerdering van Traktement trekken, in maniere als in de Refolutie, hierboven woordelyk gereprafenteerd, vermeld ftaet.
Ja! was het dan al verders onmogelyk geweeft, dat Hun Ed. Mogende zich op den 22 Maert 1709, na teneur der Notulen, zo zeer zouden hebben kunnen laten verraflen, door diverfe Cèrtificatien, houdende, dat de Heeren Droften voor den Jaere 1672. Dienften hadden genoten, om daerop, ter Griffie provifioneelyk gefeponeerd geweeft, vervolgens aen de Heeren Droften na verloop van eenige Jaeren in den Jaere 1725. deze afgekogte Dienften weder als van ouds, onder den Koning van Spanjen, en voorige Landsheeren, toeteftaen, en teffens te laten behouden het Jaerlyks geld, waer voor de goede Ingezetenen daer van byna honderd Jaeren te voren waren ontheft.
Om dat Hun Edele Mogende dan by de blote lefture der meergemelde Refolutie, gevoegd by 't laudum der Hollandfche Heeren Gecommitteerden, ras zouden hebben ontdekt, dat wel voorzeker de Heeren Droften niet flegts voor 't Jaer 1672, maer voor 't Jaer 1631. toen ze afgekogt zyn, en voor 't Jaer 1657. toen ze, op de Vrydom geattenteerd zynde, haer wederom by 't voorn, laudum zyn afgenomen, deze Dienften de facto hadden genoten: waer toe het dus overtoU lig was Cèrtificatien te ligten.
Dog dat de vrage hier niet zynde, of ze de facto Dienften hadden genoten, neen maer of ze voor 't Jaer 1672. of liever tot aen 't Jaer 1672. bevoegd waren gebleven, om die Dienften de jure te mogen vorderen, als wanneer deze dikgemelde Refolutie, die buiten tegenfpraeke dus niet mede onder die in 1709. geproduceerde ftukken is geweeft, nog des tydes aengeweezen, op het eenvouwdigfte aen Hun Edele Mogende de decifie
zou-
JA ERBOEKEN, Juny, 1781. i?.gr
zoude hebben aen de hand gegeven, dat, zo zeker als het was dat de Drollen als toen de facto dienften genoten hadden, even zeker en ontwyffelbaer het was, dat ze zulks nullo jure ende ganfch onbevoegd hebbende gedaen, de Ingezetenen met geen meerder recht tot verdere praftatie mogten worden verpligt, als men een fchuldenaer die een liquide Quitantie toond, tot anoermaelige betaelinge van genoten en getelden gelden kan verpligten, het welk een onrecht zonder exempel zyn zoude.
Dat dit al het wezentlyke is, wat in de aentekeningen van Ridderfchap en Steden, zo verre men weet, omtrent deze dienften federt den Jaere «631. tot op den Jaere 1713. gevonden word.
Exempt alleen, dat in de Inftructie, voor de Heer Droft van Vollenho op den 23 Maert 1706 gemaekt, gefchreven ftaet de volgende duiftere periode.
„ Dat, namentlyk geene dienften van de Inge,, zetenen van gemelde Droftampt Vollenhoven „ en Heerlykheid Cuinre gevorderd zullen wor,, den, dewyl dezelve aldaer zyn geredimeerd,en
onder de weddens van gemelde Droft van Vol-
lenho, en Caftelein van de Heerlykheid Cuinre „ worden genoten en begreepen zyn."
Dog dat die periode in deze Inftructie notoir niet minder abufief, als die, dewelke by ignorantie, ofte inattentie, of, hoe zal men 't noemen, in de Inftruótien voor de Heeren Droften van Zalland &c. invoegen voorfchreeven, is géinftueerd.
Om dat de redemtie van dienften, daer by vermeld, niet ziet op de redemtie, in den Jaere 1631. met Ridderfchap en Steden gedaen, maer te huis hoord op een redemtie na, en direct tegens dezelve, met de Ingezetenen van 't Droftampt 'van Vollenho opgerigt, en aldaer tot op dezen huidigen dag fubiifteerende.
Uit kragte van welke aen de Heeren Droften
van
Zwolle.
Ref. van
Zwolle,
wegens
de Dros-
tendien-
ften.
1293 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZwoLLE.
Ref. vai Zwolle wegens êe Dros tr n dienften.
van I'oüenho, zekerlyk zo weinig, als de Ingezetenen, van dikgemelde Refolutie kurjd'g» Carfpeiswyze, in plaetze van dienften innatura, ee« tnig geld daer voor word opgebragt, wel van geen groote importantie, maer evenswei niets minder 'te onrechte als de andere.
Om dat in den Jaere 1631, de Jaerwedden te'gens peremtic van alle dienften en gratuiteiten, zonder onderfcheid aen alle Heeren Droften, dus mede aen die van Vollenho vermeerdert zynde, zo als 'er uitdrukkelyk ook in ftaet, deze even weinig als de anderen bevoegd was eenige de minfte dienften, 't zy dan in gelde of natura te moge;i ontvangen.
Dat ondertuiïchen de Heeren van Ridderfchap, dezen allen ongeagtet, omtrent deze dienften in den Jaere 1717. op den 1 April hebben geadvifeerd als volgd.
,, Gedelibereerd zynde op 't negende Articul „ van de poinflen van uitlchryvinge wegens de „ dienften van de Heeren Droften, hebben de „ Heeren van de Ridderfchap verklaerd, dat aen ,, de Ileeren Droften twee dienften Jaerlyks als „ eene by Hooi en eene by Gras competeeren.
Waer mede zig op den 31 Maert 1718. de Steden Deventer en Campen, dog zeer geclaufuleerd , hebben geconformeerd, in diervoegen ,, dat twee dienften als vanouds aen de Droften zyn ,, toeftaen" mits dezelve niet gebruikende buiten de Provincie, en ook dezelve niet overdoende nog daer over compofeerende.
Dat eenige Jaeren daer aen en wel op den 21 Maert 1725. zich met de fentimenten van de Heeren van Deventer en Campen, ook de Heeren van Zwolle hebbende gevoegd, cn daer door de voorfchreeven Refolutie, invoegen geaccrocheerd, zynde geworden volkomen, van die tyd af aen, de Heeren Droften deze dienften weder hebben genoten.
Dat dezelve daer van in den beginne ook zulk
een
JAËRBOEKEN, Juny, 17^1. 1293
een gematigd gebruik hebben gemaekt, employeeTende dezelve genoegzaem alleen tot hun agreë ment, of zeer fpaerzaem en genereus tot hun liedcr ceconomie, dat daer over in eert reeks var Jaeren geen wezen tl yk bezwaer, zo verre men weet, befpeurd is.
Zulks, dat, als de Heeren fuccelTeuren by die moderatie hadden gecontinueerd, deswegens veel ligt nimmermeer gerept of geroert zoude zyn geworden.
Dog dat dezelve, of een of ander van hun, federt eenige weinige Jaeren, min of meer vyf en twintig of dertig geleden, deze dienften hebben goedgevonden, niet alleen buiten de termen en hmitatien van voornoemde Refolutie, maer ook op een ganfeh rigoureufe en onrechte manier de Landlieden af te neemen, ontbiedende dezelve, zonder eenig reguard op de tyd van by Hooi en by Gias te nemen, van de uiterfte grenzen van 'c Droftampt om eenige uuren te arbeiden, op phetzen, daer de fchamele luiden een dag befteeden moeten om te komen, en een dag om te vertrekken, dus geheele drie dagen tot fchaede van hun meerendeels armelyk huisgezin, Wyf en Kinderen, uit haer eigen fobere koftwinninge en Akkerbouw ten dienften van een Heer Droft, die voor dezelve een goede fomme gelds uit 's Lands Cafl'a genoot, afweezig zyn, zonder deswegens ceniazins te gemoet te worden gekomen.
Dat men deze ongepafte manier van exadtie hier niet per fpecies zal afmaelen, als genoegzaem bekend, dan alleen daer uit opmerken, dac daer van eerft een gemompel onder de Ingezetenen, klagende van flaeffche hardigheden, en vervolgens direct adres aen Ridderfchap en Steden gekomen zynde, zulks eindelyk oorzaeke is geweeft, dat Hun Edele Mogende in dato 15 Maere 1759. op de Requefte van de Boermannen van Haxbergen, wel by de Refolutie van den 1 April 1717. hebben geperfifteetd, dog dien onverminderd
Zwot-»
LE.
Ref. Van Zwolle,
wegens de Drosten dien* (len. ■
1294 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zwolle.
Ref. va Zwolle
wegens de Dra tendienflen.
derd de Heeren Gecommitteerden tot de zaken van Financie hebben verzogt en gecommitteerd, om te zien of met omtrent deze dienften een ge^voeglyke fchikkinge zoude kunnen gemaekt wor5den tot genoegen van de Heeren Droften, met dien verftande dan nog, dat hier door geen de minfte atteinte werde gegeven aen de kragt van de voorfchreven Refolutie, van den i April 1717. maer dezelve blyve in volle vigeur.
Waer van het gevolg is geweeft, dat na verloop van geheele 15 Jaeren op den 13 April 1774. is uitgebragt een rapport, waerop een commiftie van zes Heeren is gedecemeerd, om Ridderfchap en Steden te dienen Van praeadvis, en confideratien op de twee poincfen in 't voorfchreeven rapport bevat, eerftelyk om een overflag te beramen , op wat voet de Droften dienften eens vooral op een vafte voet zouden behooren gebragt te worden, en ten tweeden, om tevens te overleggen, op wat wyze de Ingezetenen, diegenegen zyn dezelve redimeeren , op de gevoeglykfte wyze genoegen zoude kunnen gegeven worden.
Dat men billyk hadden mogen verwagten, dat die Heeren, alles, wat in de Refolutien en befoignes van Staet, over deze materie van zeer groot aenbelang, van den beginne af aen geboekt was , en dus alle de retroaóten zouden hebben nagezien.
Als wanneer hun zekerlyk de dikwils aengehaelde peremtoire Refolutie van den 18 Maert 1631. gelyk als van zelfs in de hand hadden moeten vallen, en mits dien in ftaet ftellen om alle verdere deliberatien dezen aengaende te doen ophouden , met eenvoudig te rapporteeren, „ dat de „ dienften voor byna anderhalf Eeuw waren afga„ kogt, dat de Heeren Droften de afkoops Pen„ ning nog dagelyks genoten, en dat, hen lie„ den dus in 't geheel geen dienften toekomen-
de, het onnodig werk zyn zou daer oververs, der te befoigneeren'-.
Dog
JAEREOEKEN, Juny, 1781. 1295
Dog dat die Heeren Gecommitteerden even als in en na den Jaere 1709. tot 1717, guo de fupra, met de nodige en gewoone accurateffe het ftufc ah ipfa origine, uit den alouden tyd niet fchynende te hebben nagevorft, immers aen dezelve de dikgedagte Refolutie ganfchelyk zynde ontglipt, ofte, by zo verre aen haer door wylen dezes Stads H eer Gecommitteerde daer van kennifl'e gegeven is, door dezelve gepalTeerd, op den Landdag tot Campen in dato den 23 Maert 1775, zonder daer van het allerminfte te wagen, en met omifiie van 't eerfte poinct, daer liet voor al op aen kwam, flegts omtrent het tweede poinct heb ben gerapporteerd.
„ Dac van advife zoude wezen, dat de Ingeze„ tenen, welke Droftendienften verpligt zyn te .„ doen, dezelve als nog als voorheen, zouden ,, behooren te kunnen of mogen doen, dog dat ,, die geene, welke mogten verkiezen, dezelve „ af te kopen, zulks zouden kunnen en mogen „ doen, mits voor ieder wagendienft aen de Hee„ re Droften van het Diftrict betalende een gul„ den , en voor een handdienft vyf ftuivers, dog
dat in die diftricten , alwaer dezelve reeds op „ eenen zekeren prys gefteld zyn, of daer over „ geconvenieert, het zelve daer by ook als nog ,, behoorde te verblyven ".
Dat de Heeren van de Ridderfchap, zonder eemg beraed te nemen, zich met het zelve rapport wel aenftonds geconformeerd, maer de Heeren Gedeputeerden van de Steden het zelve overgenomen hebben, „ om zich daer over op 't aenftaende Reces van de Landdag te zullen verklaren.
Dat Schepenen eh Raeden niet willen ontveins zen, dat hun dit rapport ten uiterften heeft gefurpreneerd, zo om dat het direct aenliep tegen de uitgedrukte wille van Ridderfchap en Steden, die by hunne Refolutie van den 15 Maert 1759 Heeren Gecommitteerden bepaeldelyk gelaft hadden geene de minfte atteinte te geven aen de
kragc
Zwolle.
Ref. van Zwolle,
wegens de Drostendienften.
1206 NIEUWE NEDERLANDSGHi?
Zwolle.
Ref. van
Zwolle,
wegens
de Dros-
tendien-
ften.
kragt der Refolutie van den i April 1717, dié nogtans daer by ten' een'emiel gealtereerd en afgefcbaft wierd, als ook ende zonderling mede om volgende drie redenen.
Eerftelyk, dat, hangende de deliberatien over deze materie,demeergeineldeRefolutie van deniare i63_r. ontdekt, en aen de Commiffie, immers aeö de Heer Gecommitteerde uit deze Stad, gecommuniceerd zyhde geworden, zy bezwaerlyk een rapport van rtegligentie konden vryfpreeken, waer by de verplichtinge van de Ingezetenen, zo maer als een latus perlè wierde vaftgefteld, zonoer uit de retröacien eenige de minfte informatie te hebben genomen of op te geven , veel min dezelve Keiolune te noemen, waer uit zo klaer, als den dag geblykt, dat juift in tegendeel de Ingezetenen tot geen de allerminftc dienften, gra tui-' teiten, en wat van dien aerc meer is, zvn verplicht. 3
Ten tweeden, dat voorönderfteld , dat die Heeren Gecommitteerden van die Refolutie, en de eoncatenatie van het geen na dien tvd, invoegen hier boven in 't breede gededuceerd, aengaende deze dienften is voorgevallen, 't zy geheel, 't zy gedeeltelyk, zyn onkundig geweeft, of dat ook dezes Stads Gecommitteerde hebbe nagelaten daer van te fpreeken, egter altoos Voor elk maer ecnigzins in de Provinciale zaken kundig, vreemd blyft het idee, dat men de Ingezetenen welke genegen mogten zvn , deze dienften te redimeeren , op de gevoegl'yfte wyze (zo ftaet 'er in 't rapport) genoegen zouden kunnen geven door dezelve capitatim of elk huisgezin op een gulden, en vyf ftuivers refpecliveiyk te ftellen.
Daer dit voorftel ter contrarie Haer wel Èd. Hoog Achtbare wel zeer gevoeglyk en aller profitabelft voor de Heeren Droften, welkers inkomften ofte emolumenten daer door gansch aenïnerkelyk, boven hun tegenwoordige ordinaris Jaerwedde vermeerdert worden, voorkomt te
zul--
JAERBOEKEN, >/;y, i7Sr. 1209
pullen zyn, maer met relatie tot den fobren Landman, die zo hoog als het na de gefteldbeid dezer Provincie lyden kan, in perfoneele en reëele i'chattingen is aengeflagen, een ondragelyke, ja, om het te noemen zo het is, een ongeöorloofde nieuwe belafting is, veel drukkender dan de redemtie van 1631. daer en boven, als gezeid, ftrydig tegens de exprefle wil van Ridderfchap en Steden, vervat in derzelver voorfchreven Refolutien van den 21 Maert 1752. en 5 Maert 1759, en de waere intentie van den Souverain, die met geen ander oogmerk alle ceffie en compofitie over deze dienften verboden heeft, dan dat ze nooit in eenig dergelyk geld-middel van capitatie zouden kunnen verbafteren.
Om nu niet te zeggen, dat zelfs de voorige Lands Heeren deze dienften in natura, als zedezelve nu en dan voor hun Transport, of ook tydelyk verblyf, het welk doórgaens niet lang was, gelyk ook de Caftellaenen ofte Amptsluiden met moderatie wel gebruikt, dog zo ftrikt nooit gebiyken te hebben gebezigt, dat juift Jaerlyks zonder obfervatie van tyd of foort van dienen, en zonder iemand over te flaen, elk altoos dienen moeft.
Als het welk eene waer lyk ganfeh niet loffelyke vinding van onze dagen is , te minder lydelyk in deze tyden, daer de Veepeft federt ver in de dertig Jaeren nog niet ceiïeerende, cn fucceffive Watervloeden veel eer reden tot remifile, dan tod het introduceeren van zulk een bezwaer furneere n , het welk over elk huisgezin op geld gefteld, in deszelfs eigentlyke nature en perfonaliteit zo zeer verandert, en verergert word, dat het in ftede van te blyven een agreëment, honneur en bewys van eerbied, voor'sLands Hooge Amptenaren, 't welk men in 172.5. fchynt te hebben bedoeld, ter contrarie, weinig of niet in zyn aerd van een tweede Paerde en Hoofdgeld verfchild, en door de keufe, die men daer by aen die luiden Rrrr quail
Zwolle.
Ref van Zwolle,
vegens ie Dres'endien-
1,300 NIÉUWE NEDERLANDSCHE
ZwoL-
LE.
Ref. vat Zwolle: wegens de Drostendienflen.
quafi toeftaet, om in natura te kunnen dienen, niet verligt maer verzwaerd word.
AIzoo die keuze, wel verre van een groote igunft, waer voor men het aen dezelve poogt toe te rekenen, te zyn, in effentie niet anders, dan een bloote fchaduwe zonder lichaem, ende een ydele umbra libertatis vertoond, waer van niemand , die eenigzins vooruitziet, en uit het bereeds gebeurde zich de gereede middelen dehortatif voorftekl, weinig lult zal hebben gebruik te maken.
Terwyl, het welk de derde en laetfte reden uitmaekt, die Heeren Gecommitteerden het Droftampt van Vollenho, 't welk door de exemtive clauful gemeend word, en waer in de dienften federt lange Kerfpels wyze, vooreen ganfeh modique Jaerlykfche fom, als hier boven bereeds gezeid, zyn geredimeerd, hebben geadvifeerd, te laten verblyven by 't gebruik aldaer thans vigeerende.
Zonder te hebben gedagt, dat hier mede op 't fterkfie de eerfte beginzelen van Staetkunde, ofto jus publicum wierden gechocqueerd.
Waerin de Juftitie zo wel, als omtrent de deliberatien over 't jusprivatum de meo £? tuo, altoos de eerfte en voornaemfte richtfnoer zynde, en mits dien nooit uit het oog verloren mogende worden, debillyke maxime ofte ftelregel pares caude paria jura defiderant, derhalven deze Heeren "hadden behooren op te leiden tot geheel andere, en wel deze gedagten:
Dat,daer het oogmerk van hunne Heeren Committenten geenzins was, om de inkomften der Heeren Droften te vermeerderen, of de eene hoven de andere te favorifeeren, maer enkel alleene, om het heffen dezer dienften eens vooral op een vafte voet te brengen en de ingezetenen op een gevoeglykfte wyze (dus luiden de eigen woorden van 't rapporten Refolutie van den 13 April 1774.) genoegen te geven, zy in de eerfte plaetze waeren verplicht, om zo wel in opzigte
van
JAERBOEKEN, Juny, 1781- i30l
van de Heeren Droften, als wel voornamentlyfc j in opzigte van de Ingezetenen voor een exaóte ] egaliteit van proportie te advifeeren, ende dan voorts in de tweede plaetze daer van op te gee- i ven een plan, niet dat profitabelft voor de Hee- S ren Droften, maer het welk gevoeglykft en by j gevolg 't minft koftbaer voor de Ingezetenen c, was. t Als wanneer 'er geene hasfitatie hadden kunnen ƒ overblyven, om, zo lang 'er niets beters was, de wyze van redemtie uit het Droftampt van Vollenho over te brengen in alle de verdere Droftampten ende aldus over het geheele platte Land Karfpels wyze, als degemakkelykfte en minftbezwaerende, gemeen te maken.
Daer nu e diametro ter contrarie by dit rapport, wel verre van de egaliteit,en 't geen minft drukt, te hebben geobferveerd, de Ingezetenen van Zalland en Twenthe door capitatim te wezen gefchattet, enorm boven die van 't Zuider quartier van Vollenho worden bezwaerd, en daer en tegens de Heeren Droften van Zalland, Twenthe &c. boven den Heer Droft van Vollenho zeer bevoordeelt, zonder dat 'er eenige de minfte beftaenbare reden zich opdoet, gelyk 'er ook by 't rapport geene worden bygebragt", waerom men de egaliteit, en 't minfte bezwaer, nu men eens voor al deze dienften op een vafte voet zoude brengen, niet zoude behooren te ampïeóteeren, dat is, dat geene te doen, 't welk de regulen van Landsvaderlyke Politie en Juftitie in 't algemeen elk afvordert.
Dat Schepenen en Raeden zich dus met dit rapport geenzins hebbende kunnen conformeeren, en teffens bevroedende, dat de directe reclame van de Refolutie van 1631, hoe rechtvaerdig ook op zich zeiven, nu de geheele Ridderfchap zich bereeds voor het rapport hadde gedeclareerd, als anderszins, niet gemakkelyk zyn zoude, wel hebben gepoogd by wege van infchikkelykheid bet Rrrr 2 dif-
'wot-
,E.
Zef. van 'wolle,
'egens 'e Drosindienen..
ï-502 NIEUWE NEDERLANDS CHE
Zwol- <
le. < (
Ref. van' Zwolle, 1 wegens 1 de Drostendien- ■ fien.
>
lifterent zo veel doenlyk, te bemiddelen, en lien ter gevolge op den Landdag binnen Zwol in lato den 4 April 1776, nadat ook de Steden De« center en Campen tot hunne furprife het rapport ïaddcn geaggreëerd, door hunne gecommittcerlen hebben doen voordragen.
„ Dat by 'tnafporen van dit werk der Droften,, dienlten aen Schepenen en Raeden zodanige „ gewigtige bedenkingen en zwarigheden op dit „ poinct waren voorgekomen, die hun hadden „ moeten doen vallen in denkbeelden, deviëe„ rende van de adviien dier Leden , dewelke zich , op dat fubject niets hadden geëxpliceert en zig „ voor het rapport verklaerd, dat Haer wel Ede„ ie Hoog Achtbare egter uit confidentie van 't „ geen de refpective Leden aen elkander vef„ fchivMigt zyn, om alle mogelyke toegevenheid „ te gebruiken, zo veel van hun kan gevergd „ worden, na de fundamenteele begrippen, waer„ in zy met relatie tot dit werk ftaen, in zo ver,, re aen de gevoelens der andere Leden, welke „ zich ter dezer zaken reeds hebben geuitet, wel „ willen defereeren, dat de accrochementcn ge„ voead by de confenten, welke Schepenen en Raeden op den 18 Maert 1725, in overeen„ komfte van die van Deventer en Campen op „ den 18 Maert 1718, reeds uitgebragt, gedra„ gen hebben op 't advis van de Heeren van de „ Ridderfchap van den 1 April 1717. ter Verga„ dering geproponeerd, met eenpaerigheid van „ alle de Leden werden geligt, en de Droften „ dienften als nu veïftaen geredimeerd te zullen „ worden op den voet, zo als zulks in 't Quartier „ van Vollenho word gepractifeerd, en in trein „ is, dat is, Karfpels wyze over die geene, die „ tot het doen van Droften dienften, verpligt „ zyn, waerdoor Schepenen en Raedenyermeen,, den, dat dit werk op een billyke wyze en zon„ der in eenig detail te komen,zyn volkomen be„ flag zoude kunnen bekomen, en de Dienft• „ baerheid geheel ophouden ". Dog
JAERBOEKEN, Juny, 1781. 1303
Dog dat dit voorftel zo weinig ingreffie by de overige Leden gehad hebbende; dat dezelve , hoe important een poinct van bezwaer dit ftuk ook notoir zy, en waer in dus volkomen eenpae righeid word vereifcht, by meerderheid tot het rapport hebben geconcludeerd, zulks oorzake is gjweeft, dat dezes ftads Heeren Gedeputeerden dezelve conclufie hebben moeten wederfpreken', ende daer tegen protefteeren mee voorbehoud van nader aentekening, en om daer omtrent zodanig verder te doen, en te handelen als men te raede zoude worden.
Dat Schepenen en Raeden hunne nadere aentekening op het herfft Reces in dato den 29 Oktober 1776. ook hebben doen overgeven, ende daer by kortelyk, dog teffens zo zemeinen, zakelyk aen Hun Edele Mogende vertoond, dat deze, met meerderheid doorgedreven Refolutie ; met de Publicatie van dien,was niet alleen quo ad materiam ofte het poinct ten principale,volftrekt onrechtmatig, maer ook quoad formam of de manier van concludceren ten eenemael onbeftaenbaer met de goede en wel hergebragte ordre van befluiten in deze Provinciale Vergaderinge, volgens dewelke alle de Leden weten, dat over geen dergelyke poincten van bezwaer, als zekerlyk is het belaften der Ingezetenen met fervile dienften of capitatim met een tax van geld voor ieder dier dienften, die voor by na anderhalf Eeuw , tegens een Jaerlykfche tantième, 't welk nog dagelyks betaeld word, zyn afgekogt, nogte ook over 't aflchafTen ofte altereeren van Wetten, ofte Refolutien over zaken van nature en importantie, als in de Refolutie van 1725. over ditzelfde fubject, anJers dan met volkomen eenpaerigheid iets beRendigs kan worden beflooten.
Dat Haer wel Edele Hoog Achtbare ook hadden gehoopt, dat deze aentekeninge ten minften de overige Leden, van hun verfchillende, zo verre zoude hebben overredet, om met fepofitie van Krfr 3 deze
Zwolle.
Ref. van Zwolle,
wegens de Drostendien(len.
i304 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zwolle.
Ref. van
Zwolle,
wegens
de Dros
tendieii'
ften.
deze nietige Refolutie de deliberatien te hervatten en, agtervolgens hunne billyke prafentatie het met elkander by eenparigheid daer heen te dirigceren, dat deze dienlten, zo eerder zo beter, werder gebragt op een squitabelen voet, voor de Heeren Droften gevoeglyk en de Ingezetenen dra gelyk.
Dat ze dit te meer hadden verwagt, om dat de redenen, die men tot provifioneel betoog der gepleegde informaliteit, en daer uit refulteerende nulliteit, daer by hadde opgegeven, met allegatie daer benevens van de allerzorgelykfte gevolgen, die uit dergelyken handel voor"'t Land, en het geheele Syflema van Regeeringe, ogenfchynlvk alle dagen te wagten Ronden, zoo doorflaende zyn, dat 'er geen redelyke tcgenfprake op is.
Terwyl de misflag bv 't formeeren der conclufie in elks by weezen begaen, in allen gevalle op 't kragtigfte adrmmculeerd, ter betoog, dat alles, quo ad formam, is zo zeer nietig, dat het ongeagtet de gedaene Publicatie niemand de jure verbind.
Want dog Com deeze informaliteit als het tweede deel dezer verhandelinge uitmakende, nu ook eens met weinigen ad oculum te demonftrceren) wie buiten de Heeren van de Ridderfchap, die zig hier eene verlichting imagineeren. is 'er, die zal willen ontkennen, dat het onderwerp dezer Dienften is een Poinct van bezwaer, die flegts ex praemiffis te rug denkt, dat daer mede alle de Ingezetenen, die voormaels, toen de Dienften wierden met moderatie, en tot die eindens gebruikt, waer toe de Souverain ze in 1725. hadde ingewilligt, zelden of niet, en zonder dat het haer hinderen konde, geroepen wierden, zo zeer hoofd voor hoofd, of huisgezin voor huisgezin, zonder iemand te paffeeren, than< belaft zouden worden , dat door deeze tweede Redemtie penning de Jaerwcaden der Heeren Droften van Zalland, Iwenthe, Yflelmuiden en Haxbergen, (want de
Heer
JAERBOEKEN, Juny, 1781. 1305
Heer Droft van Vollenho heeft men gelaten by 't oude) oneindig veel grooter werden als ze thans zyn, 't welk by 't bloote doen optellen der Huisgezinnen in ieder Droft-ampt ligt is op te maken.
Om nu niet te zeggen, dat, volgens aen Ridderfchap en Steden gecommuniceerde blyken, in 't geheele Droft-ampt van YiTelmuiden, federt immemoriale tyden, geen Droftendienften ooit gevorderd zyn zouden, except van deezen Heei Droft, die men egter tot op de ontdekte afkoop van 1631 niet ontkent, zig van dezelve uit krag. te van en conform de Refolutie van 1725. ter goeder trouwe te hebben mogen bedienen.
Wie zal tegenfpreeken, dat het een poinct var bezwaer is, de Ingezetenen de novo te willen verpligten tot het doen of afkopen van Dienften die, ze, volgens de prohibitive Landbrieven by Winhof, originelyk nooit de jure fchulding zyn geweeft en die ze, zo fchuldig, het welk men hier by provilie zal laten aen zyn oort, in 't Jaei i63r. ende alzo voor ongeveer anderhalve Eeuw bereeds hebben afgekogt, en den Redemtie penning voor het daar door verkregen regt van vrydom nog jaerlyks en alle Jaeren, tot op deezea huidigen dag, uit hun fober beftaen, en uit de vrugten en opkomften van 't Erve onder des Lands zware Impofitien werkelyk betalen ?
Zonderlinge, daer alle gronden van billykheid, en geraifonneerde ftaetkunde elk Regent, men gezwyge, dan elk Amptenaer, met relatie tot zyn Heer, gebied, om zig heilig te houden aen de verbinteniflen met of voor de onderdaenen door denzelven ingegaen, en daer en tegens verbied , om aen het jus queejitum, daer door by haer, voomamentlyk, als hier, tïtulo onerofo verkregen, eenige de minfte atteinte, alteratie, ofte verminderinge toe te brengen, uitgezonderd alleen de gevallen, daer de noodzake en publique utiliteit vereifcht ex Dotninio eminenti te procedeeren, en R r r r 4 on-
Zwoi>
LE.
Ref. van
Zwolle,
wegens
de Dros-
tendieti'
flen.
r3o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
7.VIÖLJLE.
Ref. var, Zwolle, vegen s de Dros tendien •. fien.
onder de bekende modifkatien van indemnifaiie, Pointen van Souverainiteit te oeffenen.
Dog waer toe zig in dezen geen termini habiles by fchyn of fchaduwe vertonen.
Wie verders zal negeren, dat de Refolutie van 1725 ligtfr) eenparig, en (2) geaccrocheerd aen diverfe conditiën? die de billykheid en juftitie zelfs zyn, daer onder fpecialyk mede, dat de Heeren Droften over de Dienften met de Ingezetenen niet mogen compofeeren , nog dezelve aen anderen cedeeren, het welk zekerlyk, uti dictum, alleen gefchied is ter belet, om 'er tegens de origineele inftitutie misbruik van te kunnen maken.
En wie eindelyk, die niet ganfch in 't regt onkundig is, ignoreert, dat alle accrochementcn, conditiën en bedingen in der menfchen zo publicque, als private handelingen , concordaten en contracten, daer in ze bevat en uitgedaikt zyn, als hier met klaere woorden gedaen, dezelve formeeren, canonifeeren, en daer van zoo zeer onfcheidbare en geincorporeerde gedeeltens uitmaken, dat, die het accrochement ofte conditie fchend, het geheele Contradt ofte concordaet, als een individuum, geweld aendoet?
Ende dit zo zynde, gelyk het in der waerheid is, ontdekt zig immers voor befluit ter applicatie yan zelfs, dat in de fubjecte Refolutie van 1725, als in effende een concordaet zynde tuffchen de integreerende Leeden van Staet geplaciteerd , eenparig overeengekomen, en gewilt, nog in 't geheel nog in 't minfte deel ofte accrochement, zonder gelyke eenparigheid, in weerwil van de andere Leden, al is 't maer een, men gezwyge dan van een geheele Stad , die voor een zesde deel des Lands Souveraniteit mede dirigeert, gemaekt heeft mogen worden.
En dat dit evenwel, onaengezien dezes Stads Proteft gedaen zynde, door met meerderheid tot eene compofitie en redemtie over deeze Dienften
de
JAERBOEKEN, Juny, 1731. 1307
de Facie- te concludeeren, die by een voormaels eenpaerig genomen falutaire Refolutie was verboden, daer mede niet alleen is aengegaen tegens de natuurlyke billykheid, de Ziel van alle regt, volgens welke niets zo zeer met de goede trouwe overeenkomt, als dat geen, 't welk men eens te famen heeft goedgevonden fcrupuleuslyk na te komen, maer ook direct gevioleerd de Wet, ordre en maxime in dezes Lands Staats Vergaderingen nooit gecontraveniëerd mogende worden, na dewelke over dergelyke poinófen van bezwaer, niet anders, dan unanimi fuffragio befloten en geene Refolutie, met eenparigheid genomen, anders als met gelyke eenparigheid verbroken, of in 't minfte verandert moge worden.
Dan hoe klaer men dit ook aen de Heeren van de Ridderfchap en beide fteden heeft onder 't oog gebragt; met provifioneele verzwyging van een misflag invoegen voorfchreeven, by 't nemen der conclufie begaen, die de nulliteit alleen ongeneeslyk maekt, en daer in beftaet;
Dat (om van de overylinge, waer mede in dezen , zonder het minfte Tentamen concordia;, anders in cas van dergelyke difl'entien gebruikelyk, is te werkgegaen, niet eens te fpreeken) de Heeren Droften in deezen mede hebben gevoteert, en zo doende, gelyk Winhof op 't oude Landregt elders fpreekc, in hun eigen budel geftemt, ja, de Heer Droft van Twenthe zelfs de conclufie geformeerd.
Schoon de goede wel hergebragte ordre, en het geen dagelyks volgens de ordre en Reglementen op de Regeeringe gebeurt,die Leden, dewelke of primario of fècundario by de zake geïnterefleerd zyn, pleegd, behoord, en moet erinneren, om zig zelfs te kennen, en in dergelyke gevallen uit te treeden.
Dat, zegt men, hoe zeer Hun Wel Edele Hoog Achtbare van hunne zyde niets hebben nagelaten, om te obtineeren, dat by refumptïe of Rrrr 5 ganfeb
Zwolle.
Ref. van Zwolle, wegens de Drostendienften.
i3o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE.
Zwolle.
Ref van
Zwolle,
wegens
de Dros-
fendiett-
fien.
ganfch geene of ten rninften eene beftendige formeele, en executable Refolutie wierde genomen,, egter niets rnet allen hebben kunnen vorderen, ende alzo zig tot hun leedweezen in die nuodzaeke gevonden, om hun gedaen proteft te inhereeren, en zig tot hier gedaene voorllag en aenbod, om by infehikkelykheid de Dienften Karfpelswyze te laten redimeeren, by non acceptatie te verklaren, ongehouden, cn in aller geftalte als uit de Stads aentekeninge met meerderen te zien.
Dat daer op dezerzyds voorflag met geene minder fchielykheid, als te vooren, ftaende de vergaderinge aenftonds zynde verworpen, daer door de zake in die fituatie is geraekt , dat thans het verfchü is geworden de vrage, niet, of deze Diensten Kerfpelswyze af Capitatum behooren te worden geprajfteerd ? nemaer, een geheel andere, en wel deze vrage, of die Dienften, die als gezeid, zelfs ten tyde der Land Vorften, ncoit jure geno> ten zyn, invoegen voorfchreeven niet ganfchelyk, als afgefchaft, moeten worden gecafleerd ?
Immers en in alle gevalle, daer omtrent punctueel al nog by provilie te werk gegaen volgens 't voorfchrift der Staets Relolutie van 1727: „ Dat „ men, om al het hier voren betoogde, de affix. „ mative in opzigte van 't eerfte Lid dier vragQ „ onbefchroomd fouteneerd, met de dikgemelde
Refolutie van den 18 Maert 1631." buiten alle vordere bedenken te worden beweezen.
Daer dog die zelve Refolutie tot op deezen huidjgen dag, met relatie tot het jaerlyks genot der Traktementen, uti diefum, uitgezet over de verpondinge ten voordeele van en aen de Heeren Droften, tot bezwaer der Ingezetenen wordende geëxecuteerd, zulks de Heeren Staeten onwederfprekelyk verpligt, om de hand daer aen te moeten houden , ten einde de Ingezetenen voor deeze laft, en jaerlyks bezwaer der vermeerderde verpondinge, ook de luft en 't jaerlykze genot van vrydom deezer Dienften behouden.
Zonder dat de Refolutie van 1725. daer in de minfte veranderinge de jure heeft maken kunnen.
0;n
JAERBOEKEN, Juny, '1781. 1309
Om dat die Refolutie door 't ontdekken van die van de 18 Maert 1631, zo klaer als de Zon, geblykt, op notoire onkunde, en erreur, of wat beter naem van verfchoninge men voor den misflag kan uitdenken, genomen te zyn, en mitsdien, als op een vitiofum initium, 't welk beweezen is, beruftende , van den beginne af aen zo zeer nul is geweeft, en altoos gebleven, dat nog verloop van tyd, al was het duifend jaeren en meer, nog de feitelyke executie daer aen nooit eenige de minfte aucloriteit heeft kunnen byzetten, ofte het regtelyk effect van de ancerieure van 1631, als door het interruptive jaerlykze genot der verhoging van Tractement alcoos levendig blyvende, in eenig het minfte deel benemen.
Daer dog deeze laetfte van 1725, fchoon formeel gearrefteerd, altoos quo ad materiam ipfamque rei veritatem manqueert: wyl de politie daer by gemaekt, dat de Heeren Drollen jaerlyks twee Dienften zouden toekomen, is abufief, om dat haer zelfs voor, en veel weiniger federt 1631. geen een dienft meer toe heeft gekomen.
Welk Defect quo ad materiam by evidentie daer zynde, door de blote form, als mede hier boven bereeds is aengemerkt, nooit heeft geneezen kunnen worden.
Terwyl het antwoord op het tweede Lid der voorgeftelde vrage, dat men namendyk in allen gevalle als nog en by Proviüe niet de refolutie van den 4 Ap»1 '776. maer abfoluit die van 1725. verpligt is na te leven, niet minder ontwyffe'Ibaer is.
Om redenen, dat die van 1776- quo adFormam iaboreerende aen meer dan ëen fubftantioneele faut, gelyk men insgelyks meent op 'c naekfte hier boven te hebben gedemonftreerd, ganfchelyk buiten ftaet is, om eenige de minfte veranderinge toe te brengen aen, men gezwyge, ganfchelyk afftellen eene wet, Concordaet of Refolutie, die volmaekc formeel na de welberaemde ordre van Regeeringe geblykt te zyn genomen, als is die van 1725.
Waer
ZWOLLE.
Ref. van Zwolle,
wegens de Drostendienffen.
i3io NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zwolle.
Ref. van Zwolle, wege ns de Drostendienften.
i
i
Waer by derhalven, fchoon in matera abulif moc:ende worden verblceven, ter tyden en wylen dezelve door een even formeele nadere Refolutie weler is ingetrokken; Zo is het nu wel zo, dat de Heeren van de Ridderfchap de Formaliteit der Refolutie van den 4 April 1776 by hunne aentekeu'nge van den aj Maert des afgeweken Jaers [779, die men thans beantwoord, hebben poogen .e falveeren.
Dan die het Raifcnnement daer geemployeert, legts met een zeer geringe aendagt overweegt, antdekt aenftonds, dat het zelve niers meer ftrin;eert als het geen tegens de fucccffive en dagelykle obfervantie van de Refolutie van t631. in opdgte van de verhoogde Traktementen en derzei. vet betalinge uit de ter concurrenter fomme tot 3at einde verhoogde verpondinge ter occafie van iet different met den Heer van der Capellen, en de dagte van een menigte Ingezetenen isvoorgebragt. Geleuet. ö
Dat gclykerwys de Ridderfchap en beide SteJen dien aengaende niets anderS hebben gezegt, ian dat die pofitie een allerkennelykfte onwaerreid was.
Waer van egter het tegendeel, en dat het een ïllerkennelyklte waerheid is, kort daer op zo zeer getoond is, dat het te wenfehen was, dat dit looit op den naem van den Souverain by eene jpenhaere Publicatie, als is die van den 27 Óctober [778, ontkend was;
Dus ook de Heeren van de Ridderfchap ter hunHer verlchomnge in opzigte dier Refolutie, met inders hebben w eten by te brengen, dan in fub[tantie. „ Dat het Ruk van Droften-dienften wel , een poinct van bezwaer was, dog dat omtrent ,, poincten van bezwaer tot affchaffinge ofte ook „ verhgtinge der Ingezetenen, by meerderheid „ van hemmen wel mogte worden geconcludeert „ en dat van dien aerd de fubjeefte Refolutie van » den * AP,nI »776, waer by deze Dienften tot 'i confiaerable verligtinge. quafi. der Icgezete-
nca
JAERBOEKEN, Juny, 1781. 1311
„ ren redimibel gefteld zyn , zullende wezen, „ derhalven tot he't neemen van dezelve geen een-:
parigheid nodig zy geweeft".
Dat Schepenen en Raeden confidereerende het ganfche famenitel der huishoudinge, en Politie, inzonderheid met betrekking tot de laften en de ï npofin'en, in deeze Provincie, met de wyze, waer -
JAERBOEKEN, Juny, 1781. 1313
Huisgezinsgeld quyt is, in plaets dat hy in al dien tyd naeuwlyks eens, of in 't geheel niet hadde dienen moeten met zyn wagen en paerden of perfoon.
Waer by, zo men zig nu al vorder voorfteld, dat, deze redemtie geïntroduceerd wordende, een van beiden abfoluit zal moeten gebeuren.
Namentlyk, dat of alle Ingezetenen liever zullen verkiezen geld te geven, dan zig bloot te Rel len om door ODregtmatige exactien van dienften, ca/u quo, van het eene einde van de Provincie, te woruen gedreven na het andere.
In welk geval dan alle huisgezinnen van het plat' te Land jaerlyks niet alleen cynsbaer worden ge' maekt aen de Heeren Droften. Maer daer en bo ven van voren af aen zigtbaer bloot gefteld aen ge. vaer, om na verloop van jaeren by verzoek dt; Heeren Droften, die zy dit niet zullen durven weigeren, in natura dienften te moeten doen.
Of dat 'er nog altyd zommigen zullen overbly ven, die prrsfereeren zullen liever in natura te dienen, als zig op die wyze jaerlyks fchatbaer te ma men in gelde.
In welk geval de Heeren Droften zig van dc weinige lieden in natura zullen laten dienen en van alle de overige geld trekken, met dat gevolg dat ze altoos een genoegzaem aental van menfchen zullen hebben, om haer tot hun vermaek en matig ander gebruik, by voorvallende gelegenheid, volgens de intentie van Ridderfchap en fteden te dienen, en daer en boven van de overige groote fchaere, die compofeerd, capitatim de tax of fchattinge in gelde, direct tegens de intentie van Ridderfchap en fteden en de uitgedrukte conditie, waer op haer de Dienften in 1725. zyn toegeftaen, opbeuren; het welk jaerlyks geen geringe fomme opleveren zaj.
En wanneer men zig dan al wyders uit het bistorique Progres van deeze Dienften by wege van recapitulatie van het tot hier toe gedetailleerde eenvoudig weder te binnen brengt, dat wel ten
tyd*
Zwolle.
Ref. van Zwolle,
wegens de Drostendim*(len.
i3i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zwol»
ie.
Ref. van
Zwolle,
wegens
de Dros-
tendien-
flen.
1 i i
3 i
4
I
3 \
\
C
t l
t
4 t l
tyde der Landfurften, voor de erectie onzer Republicq, de Aniptsluiden zig hebben doen dienen , dog tegen de wil en intentie dier Heeren, als uic VVmhof te zien; en dit ca het oprigten der Republicq, dit dienen datelyk is aengemerkt geen vrye Ingezetenen te pallen; zo dat even daerom de Heeren Staeten deeze Dienften écc in den jaere 1631 ganfchelyk hebben afgefchaft, en daer voor aen de Droften een jaerlyks inkomen van geld by tvege van afkoop, transactie of accord toegelegd.
Dat die afkoop zynde in vergeetenheid geraekt. ronder dat men weet te7eggen, hoe, en dus gelyk als par un coup du defiin, de Heeren Sta'en by abuis en onkunde van dien afkoop de Ingezetenen in 1725. met twee jaerlykze Dienften een te Hooy, en een by Gras, wel weder hebben beswaerd, dog zo geclaufu'eerd, dat dezelve niet nisbruikt, maer volgens hunne intentie manierlyk gordende gebruikt, weinig of geen ongelegenheid len Landman aenbrengen, veel weiniger ook een aerlyks bezwaer in gelde worden konden :
Aengezien ze de Droften f 1) zelfs moeften genuiken (2) binnen de Provincie, (3) zonder laer over te mogen compofeeren.
Dat van deeze conceffie ook in den beginne, n lange jaeren daer na, niet is geabufeerd, zo erre men weet.
Dog dat zedert 25 of 30 jaeren daer van een eer groot misbruik is gemaekt, ganfeh onlydelvk oor vrye Landzaeten.
Dat nu in ftede van dit fervile misbruik uit den ?eg te maken, en zodanige ordres te beraemen, at de Refolutie van 1725. als voordeezen, vol:ens de intentie der Heeren Staeten en concesnirs redelyker wyze wierden geëxecuteerd, de leeren van de meerderheid in tegendeel dit misruik hebben ganfchelyk gepafleerd, en,nogvore[,§aende' dlreft ftrydig tegens dezelve, 'er een eldfonds ten voordeele der Heeren Droften van ogen te maken, en aen dezelve van ieder Boer
een
JAERBOEKEN, f*m ^ t
«en jaerlyks inkomen van twee guldens of tier ftuivers refpeólive toe te leggen.
Waer van de drukkende gevolg-en wel m-inom,
voor de Eigenaers, zig by blooïe overdenkLe ™ naekt aen elk ontdekt, dat men waerlvl fanfrh geen lange deliberatie nodig heef ,om uiPïS merkmge van dit alles, zo op zig zelft 1 rP f ' men genomen ,te bevatten: ë 3lS te fa' Dat deeze converfie van Drollen dienften in ^n emolumenx van gelde, wel verre va ^ve^ Le waer voor het de Heeren van de Ridderfchan £?er' ne zouden doen doorgam , den r ™E» P ^ ?" gemeen befchouwd , veel meer fry ^'" C al' m, dan ooit het atoff^^S*6^
HeSrn°ooltr anUderTfeS'eceigen ^> die eludeerd mogende worden • cetWheid gecon-
tó^T&d^S^ dat d.
cuigd asten X ; n,et a!,een zulle" «verab4lf?ennhu^ S £Sf Vertegen is bezwaer en v«Kgf va„ eei? P01"6* v™
valle op 't caf f*uh SI bezwaer< 1" allen getif, maer daer boven dat ^ eenC Td ««PP"*», geen h^fltatie vorder' fifi ™ j*e twneme over te gaen in dezerzydfe LfSnZ* p°h thans dien begrypen ganfeh klaei- me TezZ'*u?de™ns~ ^engetoond: ' aeezen allen te zyrt
Dat de Refolutie van ü,, r l„
entoven informeel. * " dle van W.daer
En dat dien ten gevolw A-If, „,„ . die van 17^. en bciXJ i ™ 775 n,ets aen
Ssss for-
Zwol.»
le.
Zwolle s
Wegens de DroS' ïendien(len.
T5i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zwolle.
Ref. van
Zwolle,
wegens
de Dros-
tendien-
fien.
formeele redemtie, die tot op den huidigen dag , gelyk gezeid is, nog ftand grypt, zyn vernietigd, alle regulen van billykheid, en regtvaerdige ftaetkunde, als met eenen mond vereifchen.
Dac beide die Refolutien van den 21 Maert 1725 en 4 April 1776, met die confecutive van den 2.7 Oclober 1778, famt de Publicatien van beide deze laetlte met den gevolge van dien, zo eerder zo beter weder worden ingetrokken, en de goede Ingezetenen herfteld in de volkomen vrydom van deeze dienften, in allen geftalte, als ze vermogens het concordaet, conventie ofte Refolutie van Ridderfchap en Steden (evenveel hoe men het noemd) van den 18 Maert ió.^r. van dezelve geblyken door afkoop en Transactie daer van te zyn gelibereerd.
Waer toe Schepenen en Raeden zig volvaerdig aenbieden, in verwagtinge, dat de vordere Leden daer toe thans mede zullen accordeeren, edog by verweigeringe verklaren nooit te willen participeexen aen de gevolgen, die het perfevereeren by het contraire fentiment, het welke haer voorkomt, de waerheid, regt en billykheid, regtftreeks tegen zig te hebben, noodwendig zal na zig fleepen; daer tegens met inhcefie van alle hunne vorige proteften deezen aengaende fucceffivelyk gedaen, die ze hier mede nader houden gejuftificeerd, zo nu als dan het vorders protefteerende, onder referve van alle zodane maetregulen als ze zullen dienftig en nodig oordeelen, zoo wel en voornamentlyk, om voor de Ingezetenen dezer aengaende hun gekogt regt en vrvdom, waer voor ze nog dagelyks de redemtie penning betaelen, als om voor deeze vergaderinge de welherbragte form en ordre van refolveeren te behouden ongekrenkt.
Pro vero Extracln
(get.) R. EEKHOUT.
Secreu
JAERBOEKEN, juny, r7sr. ^
ue Heeren van de Ridderfchap verklaerden hier op de voorfz. zaek voor afgedaen te houden, dog namen egter het ingebragt befluit der Stad Zwolle over, gelyk ook de Afgezondenen van Deventer en Kampen deeden, terwyl de Heeren van Foerfl tot Averiergen en Sloet tot Wejierholt, als 2Vnde in die zaek gecommitteerd geweeft, zich derzelver aentekeningen voorbehielden, voor zo verre zy daer in mogten betrokken zyn.
De Stad Deventer bragt den 25 April 1781. ter vergaderinge der Staten het navolgend advys uit, volgends Stedelyk befluit oen 13 daer te voren genomen:
r\e Heeren Gecommitteerden ten Landdaee ter ^vergadering hebbende gerapporteerd, dat fpderl 5 deezer ter occafie van een; namens de Stad «wolle, uitgebragt advis op de laetfte requefte van den Heer *. D van der Capellm y^j£ Pol benevens; de: Heeren Gecommitteerden der Stad Campen hadden aengenomen, het advvs vaar deeze Stad hier omtrent op den aenftaenden Ewaordinans Landdag te zullen inbrengen; en daer 00zynde gedelibereerd en in confiderati'e genome? dat het aen de eene zyde wel ten hoogden te wenfchen waere dat de zaek van welgemelde Heer van der Capellen op eene minnelyke wyze konde uic den weg geruymd worden, of dat anderzins aen denzelven onvertogen Landregt mogte wederva. ren, en deflelfs zaek op een regtelyke wyze naer behooren wierde gedecideerd, zonder door de discrepeerende fentimenten van de Leden der Staersvergadennge te worden1 geprediceerd: Edog dat Hun Weledele Hoog Acht