De Volkskrant

lft_. Dit gebeurde op 20 september vJB en het Vaticaan gaf aanvankelijk decreten uit, dat er geen sn«el bewijs voor de bovennatuurlijke van de wonden bestond. De gelopen mochten pater Pio niet bezoel". Verschillende publikaties van de vviale pater werden op de lijst van vloden boeken geplaatst. In 1933 i erden deze verboden en decreten introkken. >■ Het levenswerk van pater Pio is het kVenhuis in San Giovanni Rotondo, ft best uitgeruste ziekenhuis van Het werd gebouwd met pden die pater Pio uit de gehele wev'd ontving en waaronder een erfenis as van tien miljoen gulden. !*«. 1961 raakte de pater bij een j, Sandaal betrokken. Paus Johannes ,?f toen het bevel een onderzoek in te Jellen naar het optreden van de pater K 1 de exploitatie van het ziekenhuis. h 6 vereerders van pater Pio werd fa- verweten en de beheerder van *'et ziekenhuis werd van verspilling C zorgeloosheid beschuldigd. Het volh«ige resultaat van dit onderzoek is openbaar gemaakt. Pater Pio K°cht daarna echter geen huwelijken >er sluiten en op grote feestdagen reh mis meer lezen of privé met ge- vigen spreken. Deze maatregelen erden later iets verzacht.

Dopingcontrole (Boek) voor B. Okbuyzen. Dr 's Jacobstraat 15, Soest.

HEM-VENHUIZEN, 23 sept. (KNP) — De parochie van Hem-Venhuizen en de twee hervormde ?e™ee"*e" ™n Hem en Schellinkhout .n de Dneba« polder in Noord-Holland gaan de mogelijkheden onderzoeken van samen werking op het gebied van diakonaat kateche_e. eredienst en P"*™*** gezamenlijke viering van *e «ïfj1""; tic bliift nog verboden, omdat de noodzakelijke "voorwaarden hiervoor nog niet aanwezig zijn. De parochie van Hem-Venhuizen en de hervormde gemeente van Hem kwamen in oktober 1967 m het nieuws, omdat toen pastoor Kwakman en ds Lugtigheid gezamenlijk de eucharistie vierden. Als gevolg van dit initiatief besloten de bisschop van Haarlem en het moderamen der provinciale kerkvergadering van de hervormde kerk tot de oprichting van een begeleidingscommissie. Deze kreeg tot taak een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden voor een rooms-katholieke parochie en een hervormde gemeente om gezamenlijk gestalte te geven aan de eenheid van de gemeente van Christus op dit ogenblik en in de huidige situatie. Er wordt een onderzoek ingesteld naar de mogelijkheden van verdergaande oecumenische initiatieven. Vier voorwaarden worden ervoor gesteld: de oecumene moet gedragen en aanvaard worden door de gelovigen in parochie en gemeente; omwille van de solidariteit zullen de initiatieven zidh moeten bewegen binnen de bestaande speelruimte; de kerkelijke overheden in bisdom en provincie zijn medeverantwoordelijk. Tenslotte zal het onderzoek moeten uitwijzen welke de mogelijkheden, moeilijkheden, wensen en grenzen in de praktijk zijn.

(Van onze correspondent) DEN HAAG, 24 sept. — De tarieven voor de verzorging in bejaardentehuizen zullen per 1 januari met gemiddeld acht tot twaalf percent stijgen, verwacht drs A. Janssen, directeur van de Katholieke Vereniging van Bejaardentehuizen. De verhoging is vooral een gevolg van toenemende personeelskosten.

Uit een kostenraming, welke is gemaakt door de vier samenwerkende verenigingen van bejaardentehuizen, blijkt, dat in 1969 een loonstijging wordt verwacht van 4,5 percent. De jaarlijkse periodieke verhoging van de lonen volgens de CAO kost 6,5 tot 8,5 percent. Aan hogere sociale lasten is 1,45 percent geraamd, de voeding gaat 4,5 percent meer kosten. Energie, huishouding en dergelijke vergen 4 percent meer en de nacalculatie van de personeelssalarissen dit jaar, de invoering van een wettelijk minimumloon en hogere kosten als gevolg van betere verzorging kosten 3 percent meer.

De vier verenigingen voor bejaardentehuizen behartigen samen de belangen van 904 bejaardentehuizen (totaal 1200) waarin 71.000 bejaarden (totaal 100.000). Het totale personeelsbestand bedraagt 30.000 Voor het eerst is in dit jaar door de vier organisaties samen een begrotingshandleiding verstrekt voor alle bejaarden-oorden. De katholieke vereniging publiceerde deze al enkele jaren. ~Wij hopen", aldus drs Janssen, „dat we door een uniforme begrotingsopzet komen tot een uniform beleid voor alle bejaardentehuizen." Deze is bovendien een handvat voor het overleg met de overheid en misschien krijgt de overheid zelf meer belangstelling voor de bejaardentehuizen.

DE vraag of Nederland het komende jaar het Noord - atlantisch Verdrag zou moeten opzeggen, is door de Nederlandse regering reeds met een ondubbelzinnig neen beantwoord. Of eigenlijk is het voor haar helemaal geen vraag geweest. In de Nota inzake het NATO- en het Defensiebeleid, die minister Luns (Buitenlandse Zaken) en minister Den Toom (Defensie) op 20 juni dit jaar aan de Tweede Kamer deden toekomen, stelt de regering zich op het standpunt, dat „het Atlantisch bondgenootschap in feite voor onbepaalde tijd is gesloten, welk standpunt — afgezien van de enigszins gereserveerde houding der Franse regering — door alle bondgenoten wordt gedeeld."

Als het aan deze regering ligt, blijft Nederland dus in de NATO; de' vraag, welk beleid Nederland daarin zou moeten voeren, geeft aanleiding tot een uitvoeriger uiteenzetting. De NATO-nota heeft de eigenschappen, die kenmerkend zijn voor het beleid van de huidige minister van Buitenlandse Zaken: een overvloed aan volkenrechterlij ke argumentatie, een grote getrouwheid jegens de politiek van de Verenigde Staten en overgrote behoedzaamheid in de' oostpolitiek.

Het eerste begrip dat men in de NATO-nota tegenkomt, is de internationale rechtsorde. Een geheel op het recht en dus niet op macht — gegrondveste wereldordening is het hoofddoel van het Nederlandse buitenlandse beleid. „Eigenmachtig gebruik van geweld in het verkeer tussen de samenstellende delen ,van de wereldgemeenschap zal niet geoorloofd, ook niet lonend of zelfs maar mogelijk behoren te zijn". Zolang dit aardse paradijs evenwel nog geen werkelijkheid is, zolang de UNO niet volgens dat ideaal functioneert, moeten de staten soms hun toevlucht nemen tot stelsels van collectieve veli'gl tot het scheppen van machtsblokken, die in een „machtsevenwicht" tot elkaar staan. Daarom is bijvoorbeeld de NATO nodig.

(Van ónze correspondent)

DEN HAAG, 24 sept. — Ministerpresident De Jong heeft maandag in Den Haag een commissie geïnstalleerd die de regering van advies moet dienen over de maatschappelijke functie van de overheidsvoorlichting en de openheid van de bestuurdienst. Op basis van dit advies zal de regering haar standpunt bepalen ten aanzien van een wettelijk omschreven recht op informatie.

In zi.n installatierede zei premier De Jong de indruk te hebben dat het publiek vaak wordt overstelpt met informaties, maar dat ondanks deze massa geen werkelijke informatie tot stand komt. „De regering heeft er behoefte aan haar beleid te verklaren en toe te lichten en aan de andere kant te worden voorgelicht over wat in de maatschappij leeft. Die voorlichtingstaak te activeren, ziet de regering als haar plicht." Premier De Jong wees er op, dat met name de elektronische communicatie-media een ontwikkeling hebben veroorzaakt, die het tempo voor het bestuur sterk hebben beïnvloed. Volgens de premier rijst nu de vraag, in hoeverre de regering zich bij de voorlichting moet beperken, gelet op de taak van de volksvertegenwoordiging. Hij noemde het duidelijk dat de regering niet over het parlement heen mag trachten haar beleid bij de bevolking aanvaard te krijgen. Maar aan de andere kant rust de vraag: wanneer mag worden aangenomen dat een publikatie iedereen, ook de Kamerleden heeft bereikt? En in welke gevallen moet eerst het parlement of een Kamercommissie worden ingelicht? Volgens premier De Jong is er sprake van een communicatieprobleem in alle sectoren van de maatschappij. De communicatie is volgens hem slechts een middel tot het doel: het betrekken van de burger bij het beleidsproces en het maatschappelijk gebeuren. Het gaat er met name om het proces van de beleidsvoering doorzichtiger te maken, de burger inzicht te geven in het hoe en waarom.

Over de taak van de commissie zei de premier: „Zij moet onder meer nagaan of Nederland een juridisch verankerd recht op informatie dient te hebben en welke argumenten voor geheimhouding steekhoudend zijn. De regering hoopt dat u baanbrekend werk zult verrichten voor het verbeteren van het contact tussen overheid en burger en omgekeerd."

De voorzitter van de commissie, de AR-fractievoorzitter in de Tweede Kamer, mr B. W. Biesheuvel, zei dat de commissie veel aandacht zal moeten schenken aan de praktische vraag, hoe de verstaanbaarheid van de informatie kan worden vergroot.

De rijksoverheid subsidieert de bejaardentehuizen niet. Naar behoefte kan een bejaarde zelf aanspraak maken op steun via de Algemene Bijstandswet. Elf provinciale commissies — overheidsinstanties — controleren het tariefbeleid van de tehuizen. De wet op de bejaarden-oorden biedt de mogelijkheid tot ingrijpen als een bejaardentehuis te hoge tarieven berekent. De elf provinciale commissies hebben binnen de wet een vrij ruime marge om normen vast te stellen. Daardoor is er nogal wat verscheidenheid in de beoordeling door de commissies van de kostenstructuren van de verschillende tehuizen. De landelijke model-regeling kan hier uitkomst bieden, verwachten de verenigingen.

Uit een onderzoek is gebleken dat personeelskosten ongeveer 50 percent van het totaal uitmaken, in 1965 was dat nog 43 percent. De kosten van huisvesting, huren, installatie, gebouw, afschrijving en dergelijke maakten vorig jaar 30 percent uit van de totale kosten. De post voeding is 17 percent van het totaal. De gemiddelde verzorgingsprijs per bejaarde per dag groeide in twee jaar tijd met 41 percent, ln 1965 was de gemiddelde dagprijs 10,05, in 1967 was dat 14,22 gulden. In die twee jaar groeiden de personeelskosten met 56 percent. Een bejaarde betaalt in Nederland tussen 300 en 650 gulden per maand. De meesten betalen tusen de 400 en 500 gulden. Het prijsverschil is voor een belangrijk deel terug te voeren op de bouw- en onderhoudskosten van het tehuis.

Oude tehuizen zijn doorgaans goedkoop, de hoogste tarieven worden berekend in de nieuwbouw. Extra kostenverhogend werken de nieuwe bouwvoorschriften van 1966, welke de bouwprijs met een kwart hebben verhoogd.

De personeelskosten zullen nog sterk stijgen; nog geen.acht jaar geleden was het normaal dat er één verzorgster was op 5 bejaarden. Nu al wordt gesproken van één verzorgster op 3 bejaarden. Een bijzondere kostenfactor vormt het wettelijk minimumloon, dat thans in de Tweede Kamer in behandeling is. De loonkosten — vijftig percent van de totale kosten _ zijn berekend op de werkelijke situatie. Daarbij is inbegrepen het religieuze personeel in bejaardentehuizen, dat lang niet altijd een salaris krijgt uitbetaald dat lekenverzorgsters Uiijgen. De gestage vermindering van het aantal religieuzen in bejaardentehuizen zal het aandeel van lonen m de totale kosten nog doen toenemen.

De ministers Luns en Den Toom gaan nog een stapje verder. Nauw samengaan tussen Noord-Amerika en Europa is niet alleen „de harde noodzaak tot zelfbehoud", maar biedt ook „het ruimere perspectief van een wereldreclitsorde". De Atlantische Gemeenschap is immers de bakermat van zon rechtsorde. De westerse beschaving, „met haar eerbied voor het recht als fundament van menselijke gemeenschap", kan een missionaire rol vervullen op weg naar het aardse paradijs. Op een andere plaats in de nota spreken de ministers „bezorgdheid" uit over de staat van democratie en de eerbied voor het recht „in enkele lid-staten" (Griekenland en Portugal). Verwijdering uit de NATO zou eventueel kunnen worden overwogen. Maar de veiligheid van het gehele bondgenootschap moet boven alles worden gesteld. De Nederlandse regering blijkt er meer voor te voelen de democratie daar mee te helpen herstellen dan op haar eentje aan te dringen on verbreking in NATO-verband van de samenwerking met Portugal en Griekenland. De band tussen Europa en de Verenigde Staten wordt in de Nederlandse nota opvallend duidelijk oeschreven en bepleit. De ministers vinden het een „hoogst opmerkelijk feit", dat de Verenigde Stah n"1 de Jaren na 1945 gebroken nebben met hun traditioneel isolationisme in vredestijd en de „door het communisme bedreigde" Europese staten economisch en militair te hulp Zijn gekomen. Dat is „een moedig besluit van krachtig en verantwoordelijk staatsmanschap." Het machtsevenwicht ten opzichte van l.et oosten wordt in stand gehouden door de Amerikaanse nucleaire garantie. Men gaat nog verder: door een gelijktijdig opheffen van de NATO en het Pact van Warschau zou in Europa het machtsevenwicht worden verstoord, want in dit werelddeel alléén is de Sovjet-Unie oppermachtig.

De regering wijst de idee af van een verenigd Europa met een eigen kernmacht en een onafhankelijke positie naast Amerika, de Sovjet- Unie en China (Strauss). Op de eerste plaats kan de totstandkoming van een verenigd Europa helaas „stellig niet op korte termijn" worden verwacht. Op de tweede plaats kan zon verenigd Europa

„op zijn hoogst op de langere duur" zijn verdediging zelfstandig (dus nucleair) voeren. De ministers schijnen de oprichting van een eigen Europese kernmacht ook uit te sluiten door de mededeling, dat Nederland het ontwerp-verdrag tegen de spreiding van kernwapens heeft ondertekend. In de NATO-nota wordt opnieuw

de lof gezongen van wijlen president Kennedy, die in 1962 de idee lanceerde van een Atlantisch Deelgenootschap, een vergaande verstrengeling van de Verenigde Staten enerzijds en een (gelijkwaardig) verenigd Europa anderzijds. Het is een conceptie, die bedoeld is voor een tijd „aan gene zijde" van de NATO: een verenigd Europa, dat „tot volle wasdom" is gekomen, maar dat de „vele en hechte" banden in de Atlantische Gemeenschap niet behoeft te verbreken. De Franse politiek, die gericht is tegen dat deelgenootschap, wekt bij de Nederlandse ministers dan ook een „zekere bezorgdheid".

MINISTER LUNS

Nederland wenst, dat een veiligheidssysteem voor geheel Europa „pact-matig" tot stand komt, in overleg tussen NATO en Pact van Warschau. Amerika en Canada horen zeker bij zon overleg aanwezig te zijn. Nederland is wel lid van de club van tien Europese landen (Warschause, NATO — en neutrale landen), die in informeel overleg de ontspanning willen bevorderen. Maar overeenstemming tussen alle NATO-bondgenoten over wapenbeheersing en ontwapening is een eerste vereiste. Oost en West zullen een „lange en wellicht moeizame" weg hebben af te leggen om tot overeenstemming te komen. Men moet zich „op tegenslagen en teleurstellen voorbereiden."

In de NATO-nota houdt de Nederlandse regering zich aan de veilige kant. Riskant nieuwe gedachten worden er niet in geuit. De mogelijkheid van juist een klein land om wat meer te experimenteren tussen de blokken wordt afgewezen. Minister Luns en minister Den Toom pleiten vanuit de positie van kleine natie voor bestendigheid van een bondgenootschap, voor hechtheid van bovennationale structuren. Geborgenheid binnen de Amerikaans-Westeuropese invloedssfeer is de politiek van Nederland. JAN BANK

(Vorige aflevering in De Volkskrant van 21 september).

I j°n9olese dorpskinderen dienen |l ' decorum voor deze zwart-wit , ytame van de deelneemsters aan 11, Miss Europa verkiezing. De ' *lid tussen Europa's mooisten i at zich afspelen in de Kongolehoofdstad Kinsjasa. Het is niet waarom nu juist een frikaans land is uitgekozen voor £?e zuiver Europese aangelegente'<2. In elk geval is de invasie lu Europese schoonheden heel Jt minder gevaarlijk dan de oprnd van blanke huurlingen, en'3e jaren geleden, tegen het be."id van de huidige machthebber **sident Moboetoe.

HILVERSUM, 24 sept. — De openbaar-kunstbezitserie „Het gat in de beeldhouwkunst" wordt ingezonden naar de Japan-prize, het concours van educatieve televisie-programma's. Er wordt op dit concours van 23 oktober tot 5 november ook een aflevering van de schooltelevisie-serie „Van Wilson tot Johnson" vertoond.

Grote behoedzaamheid leggen de ministers Luns en Den Toom aan de dag in hun beoordeling van de vreedzame co-existentie van de kant van de Sovjet-Unie. In hun visie heeft men er na 1945 goed aan gedaan tegen de Sovjet-Unie een dam op te werpen in de vorm van de NATO. Men was immers geconfronteerd met een tegenstander, „over wiens precieze intenties men weliswaar in het duister tastte, doch die in het algemeen geen twijfel liet bestaan aan zijn expansieve ambities." Sindsdien heeft de Sovjet-Unie wel leren inzien, dat haar ambities in het nucleaire tijdperk niet meer door een oorlog te verwezenlijken zijn, aldus de nota.

Vreedzame co-existentie is haar nieuwe taktiek geworden. Deze leer „is in zoverre overigens vreedzaam dat onder meer steun aan de zogenaamde .nationale' bevrijdingsoorlogen geoorlofd of zelfs voorgeschreven blijft". Terwijl daarnaast ruimte vrij komt voor en het accent verlegd wordt naar „het gebruik van een grote verscheidenheid van ondermijnende activiteiten, al dan niet van heimelijke aard, tegen de westelijke landen." Maar de Sovjet-Unie is een positievere gedragslijn gaan volgen ten aanzien van een wereldwijd veiligheidssysteem, aldus de nota, en er is ontspanning merkbaar. (De nota is geschreven voor de sovjet-invasie in Tsjechoslowakije). Maar „vooralsnog vormt de communistische ideologie een der grondslagen van de sovjet-politiek, die, als voorheen, gericht blijft op een uitbreiding van de communistische machts- en invloedssfeer, waardoor een wezenlijke Oost-West verzoening vooreerst nog niet tot stand kan worden gebracht."

Dat alles moet men in het achterhoofd houden bij de benadering van de kwestie van de Europese veiligheid, aldus de ministers Aan westerse zijde is een tendentie te constateren tot „voortijdige en eenzijdige" vermindering van de strijdkrachten. Als dat zich doorz ' uW^r,dt niet alleen de westerse afschrikking verzwakt, doch ook de Sov.et-Unie de kans ontnomen zich te interesseren in een regeling op basis van wederkerigheid tussen Oost en West. „Ook al bestaan er nog geen aanwijzingen, dat de Sovjet-Unie terzake tot serieus overleg bereid zou zijn, het lijkt toch een groot westelijk belang om de weg daartoe zoveel mogelijk open te houden."

MINISTER DEN TOOM

WASHINGTON, 24 sept. (Reuter en AP) — Senator Edward Kennedy heeft maandag er op aangedrongen de hongersnood in Biafra op de agenda van de algemene vergadering te plaatsen en zo spoedig mogelijk aan de orde te stellen.

„Niemand kan de toestand in Nigeria negeren", zei Kennedy in zijn eerste toespraak tot de senaat sinds de moord op zijn broer Robert in juni. „Misschien kunnen wij allen redenen vinden en er zijn redenen voor nietinmenging. Maar die redenen zijn ontoereikend. Het argument dat dit (de burgeroorlog in Nigeria) een binnenlandse aangelegenheid is, mag niet tellen", verklaarde hij.

De senator stelde voor dat de algemene vergadering die vandaag bijeenkomt secretaris-generaal Thant in een resolutie instrueert al het mogelijke te doen om tussen het federale Nigeriaanse bewind en Biafra een „genade-overeenkomst" tot stand te brengen. Een dergelijk akkoord zou moeten worden uitgevoerd onder auspiciën van de UNO, in samenwerking met het Rode Kruis en particuliere hulporganisaties, aldus Kennedy.

LAGOS — De Nigeriaanse leider, generaal Gowon heeft maandag met militaire waarnemers uit Zweden, Canada, Engeland en een vertegenwoordiger van de UNO besproken hoe zij het federale offensief tegen Biafra kunnen volgen.

Gowon beloofde dat hij de waarnemers niets in de weg zal leggen bij hun onderzoek naar „internationale beschuldigingen"