Het ligt voor de hand, dat wij in deze rubriek ook de aandacht onzer lezers vestigen op het bedrijf van de naamlooze vennootschap MACHINEFABRIEK J. & H. V/. VAN DER PLOEG, want niet alleen hare fabrikaten auto- en motor-brandspuiten, doch ook de zuivelwerktuigen, in de machinefabriek-Van der Ploeg vervaardigd, hebben in binnen- zoowel als buitenland een zeer goeden naam verworven. Haar plaats in dit Jubileum-nummer is derhalve hier tusschen de zuivelfabrieken in, de juiste. De grondlegger van deze onderneming ITjalke van der Ploeg, vervaardigde aanvankelijk Friesche klokken en andere uurwerken. In dit verband vermelden wij, dat voor een gecompliceerde pendule van bijzondere constructie Z. M. Willem III
indertijd eigenhandig aan genoemden h eer van der Ploeg een medaille van verdie n * ste heeft uitgereikt. Het bedrijf was destijds gevestigd j* Grouw en te Leeuwarden, waar de opn ciJ ' ter later brandkasten en brandspuiten vef' vaardigde en wel eerst met zijn zoon P' e ter en later met zijn zoon Jelle, terwijl oo een tijd lang beide zoons met hun vade f samenwerkten. In 1890 ongeveer, werd de zoon van de" heer Jelle van der Ploeg, de tegenwoor dige directeur Hidde Wibius v. d. Pl° e » in het bedrijf opgenomen, die zich, n a3S de vervaardiging van brandkasten brandspuiten, interesseerde voor de inrichting van fabrieken voor zuivelbereiding in welke lijn hij onder zijn eigen n aaC) voortwerkte, totdat in 1896 vader en z° ot een vennootschap oprichtten onder d e ° firmanaam J. & H. W. van der Ploeg ° n ' der welken naam het bedrijf werd voor gezet, waarin in 1902 Bartele Sybrand,
jongste zoon van den heer J. van der Ploeg, na volbrachte studie aan de Technische Hoogeschool te Delft, als werktuigkundig ingenieur werd opgenomen, een jaar voor het overlijden van zijn vader. Sedert 1903 werkte deze praktische ingenieur samen met z'n oudere broeder, totdat hij in 1911 door den dood aan zijn gezin en z'n werk kwam te ontvallen. In 1917 werd de fabriek van Grouw naar Apeldoorn verplaatst (het filiaal bleef, en is nog gevestigd in Leeuwarden), in welk jaar de firma J. & H. W. van der Ploeg werd veranderd in een Naamlooze Vennootschap genaamd: N.V. Machinefabriek J. & H. W. van der Ploeg, met als directeuren Hidde Wibius van der Ploeg en Hendrik Hubenet, welke laatste toen reeds een aantal jaren aan de firma bovengenoemd zijn krachten had gewijd. De onderneming, waarbij op 1 November 1928 Jelle van der Ploeg (zoon van den directeur, den Heer H. W. van der Ploeg)
als ingenieur in dienst trad, breidt zich geregeld uit, door bijbouw en aanschaffing van de nieuwste werktuigmachines. De tweede foto-reproductie op nevenstaande pagina geeft een beeld van de timmermanswerkplaats en modelmakerij, de afdeeling dus, in welke — voor zoover het de technische uitvoering betreft — de eerste hand gelegd wordt aan de werkstukken die in deze machinefabriek vervaardigd worden en in welke tevens vorm gegeven wordt aan het houtwerk waarmede deze werkstukken als 't ware geornamenteerd worden. De derde afbeelding — eveneens op nevenstaande pagina voorkomend — heeft betrekking op de draaierij en bankwer' erij, in welke men voortdurend bezig is de diverse onderdeelen, die tezamen het geheel vormen, door afdraaien, schaven e n fraisen in gereedheid te brengen. De vierde afbeelding — de eerste dus °p deze pagina — doet zien, hoe onderscheidene op verdere afwerking wachtende
werkstukken — alles gaat bij beurte —op overzichtelijke wijze voorloopig een plaats krijgen. Onder de zooeven genoemde ziet men een afbeelding van de montage- en stelafdeeling, met welke, in één lokaliteit, de onontbeerlijke koperslagerij verbonden is. Hier worden de werkstukken in elkaar gezet, hier wordt alles zóó gesteld dat het goed functionneert en hier wordt — ook voor zoover 't het glimmende koper* werk betreft — gezorgd voor het afwerken en verfraaien van het geheel. Ten slotte geven wij een beeld van de schilderswerkplaats. Óp den voorgrond links een gelakte karnkneder. De benaming van deze afdeeling zegt overigens genoeg; de laatste hand wordt hier gelegd aan de tallooze werkstukken die deze uitgebreide en technisch op hoog- plan staande inrichting verlaten. Nog mogen wij vermelden, dat een mo-> derne montagehall van 540 M 2 . aan de ma-> chinewerkplaatsen wordt toegevoegd.
' Geven wij thans plaats aan onze overbuur in de Kanaalstraat, de N.V. MELKINRICHTING „DE SIERKAN".
Deze fabriek werd opgericht in April 1918, onder den naam „Coöperatieve Apeldoornsche Centrale iMelkinrichting". Op 1 Mei 1924 is da onderneming omgezet in de Naamlooze Vennootschap Apeldoornsche Melkinrichting „De Sierkan". Dagelijks worden steeds versche producten gefabriceerd en afgeleverd, zooals zoete melk per flesch en per liter; karnemelk, eveneens per flesch en per liter; slagroom, koffieroom, Yoghurt, karnemelkschepap.
Verder boter, waarvan zelfs de kleinste hoeveelheid voorzien is van het Rijksbotermerk, hetwelk de beste garantie biedt voor ontvangst van een onvervalscht product.
i)e door de leveranciers aangevoerde melk wordt, na onderzoek, naar vetgehalte uitbetaald. Op de bovenste afbeelding ziet men eenige van de wagens
die 's morgens door hun aankomst heel wat beweging in de Kanaalstraat veroorzaken; 't is een paardengetrappel en autogetoeter van je welste! En het geeft een beeld van den omvang en de beteekenis van een bedrijf als „De Sierkan". Na ontlading van deze wagens, wordt uit iedere bus een monster melk genomen, teneinde de zuurheidsgraad te onderzoeken en na te gaan of de melk geheel aan de eischen, die de zindelijkheid stelt, voldoet.
Eerst daarna wordt tot het verwerken van de melk overgegaan. Een deel van de aangevoerde melk wordt in consumptie gebracht, terwijl de rest wordt ontroomd.
De verkregen room wordt tot boter ver^ werkt en de ondermelk gaat terug naar de leveranciers. Melk, room en ondermelk worden alle gepasteuriseerd tot 85 a 90° C. Op de tweede foto-reproductie ziet men de localiteit, waarin het pasteuriseeren plaats heeft. Het karnen van de room en het kneden van de boter wordt in beeld gebracht door het derde hier afgedrukte kiekje, terwijl door het vierde aanschouwelijk voorgesteld wordt, op welke wijze de voor consumptie bestemde melk en de verdere
Sierkanproducten over onze gemeente gedistribueerd worden. Men ziet een deel van de vele bezorgers met hun karre-< tjes — zoo wèlbekend bij vele ingezetenen! — gereed staan,
om de fabriek in de Kanaalstraat te verlaten teneinde de zoo uitgebreide clientèle te bedienen. Wie nog geen kennis gemaakt heeft met de melk en de
melkproducten van „DE SIERKAN", vrage telefoon N°< 256 aan. De directie staat dagelijks gereed tot het in ontvangst nemen van nieuwe or-> ders. Heeft men klachten — iets wat voor kan komen — dan wende men zich eveneens tot de directie, die steeds bereid is, al het mogelijke te doen om aan de wenschen en ver-< langens van de cliën* tèle, voor zoover dat mogelijk is, tegemoet te komen,
Machinefabriek der N.V. J. & H. W. van der Ploeg, aan het Apeldoornsche Kanaal.