Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant

Wij zijn er van overtuigd, dat vele lezers, wanneer zij „Lmggadjati" lezen, een zekere wrevel voelen opkomen en vinden, dat het onderwerp vervelend begint te worden. Zij denken er niet over na hoe belangrijk de Indische kwestie voor Nederland is. Met het ie t, dat de Kamers Linggadjatl goedkeurden, dat thans de regeering cfê Commissie-Generaal machtigde om het factoaccoord te onderteekenen, is de zaak niet afgedaan en er zijn zooveel aspecten dat het noodzakelijk is «r- telkens weer op terug te komen.

Gisteren publiceerden we verschillende opinies over de machtiging, welke de regeering aan de CommissieGeneraal gaf en wij citeerden o.a het Chr. Nationale Dagblad „Trouw", dat naar aanleiding van de machtigin» schreef, dat de Nederlandsche regee ring gezwicht is voor de Indonesische republiek. De Indonesische republikeinsche minister van Voorlichting, Mohammed Natsir. heeft natuurlijk „Trouw" van gisteren niet gelezen. Had hij dat wel, dan zou hij gezegd hebben: „Ik ben het daarmede eens". Nu nij er geen kennis van kon nemen gaf hij zijn opinie in andere bewoordingen weer, maar wat „Trouw" schreef en wat Natsir zeide. komt op hetzelfde neer. „De beslissing van de Nederlandsche regeering om de CommissieGeneraal toestemming te verleenen tot het teekenen van de ontwerpovereenkomst". zoo verklaarde Natsir tegenover een vertegenwoordiger van Agence France Presse, „beteekent een succes voor de republikeinsche iegeering, gegeven het feit, dat het besluit van de Nederlandsche regeering inhoudt, dat het ontwerp-accoord zal kunnen worden onderteekend zonder dat de Nederlandsche interpretatie daarbij als voorwaarde wordt gesteld".

„Wel te verstaan", zoo onderstreepte de minister, „wil dat niet zeggen, dat daarmede alle moeilijkheden zouden zi.iT opgelost, in tegendeel: de toepassing van het ontwerp-accoord zal aanleiding ge. ven tot drukke besprekingen, doch er is zeker een groote stap gedaan In de richting van de oplossing van het probleem". Er den nadruk op leggend dat geen enkele kwestie in het bijzonder in aanmer. king komt om grootere moeilijkheden ta scheppen dan andere verklaarde Natsir, dat deze kwestie voornamelijk van psychologischen aard zullen zijn, aangezien het wederzijdsche vertrouwen nog niet aanwezig is. Dit vertrouwen, gevoegd bij goeden wil, is onmisbaar voor een bevredigende oplossing van de moeilijkheden". De republikeinsche minister zag in het besluit van de Nederlandsche regeering een poging om den slechten indruk, ge, wekt door den „plotselingen aanval van de Nederlandsche troepen ten zuiden van Soerabaja, een aanval, die aanleiding is geweest tot heftige reacties onder de Indonesische bevolking" te niet te doen. Een waar woord zeide Natsir, n.1. dat het wederzij dsch vertrouwen nog niet aanwezig is. Het klinkt als een verwijt, maar de Nederlandsche regeering hoeft het zich niet aan te trekken, wijl zij de Indonesische republiek door dik en dun vertrouwen heeft geschonken. Onjuist is Natsir's conclusie ten aanzien van de actie bij Soerabaja en het motief der Ned. regeering. De actie ten zuiden van Soerabaja ter bescherming van de bevolking en haar rijstvelden tegen de overstroomingen, welke veroorzaakt zijn door de vernielingen, aangebracht aan het bevloeiingssysteem, houdt geen enkel verband met de jongste ontwikkeling in de politiek» verhoudingen tusschen Nederland en da republiek. Deze actie was op zeker oogenblik noodzakelijk om ten snelste een einde te maken aan den noodtoestand, afgezien van de andpre ernstige gevolgen voor de bevolking ter plaatse den oogst dreigde te vernietigen. Dat dit optreden min of meer samen viel met de machtiging tot het onderteekenen van het politieke accoord, welke de Nederlandsche regeering aan de Commissie-Generaal verstrèkte, blijkt in sommige kringen ten onrechte verwondering te hebben verwekt De machtiging ter onderteekening is immers onverwijld uitgegaan, nadat de brief van Siahrir van 15 Maart ter kennis van de regeering was gekomen. Eenerzijds zien wij dus een locale en incidenteele noodgedwongen actie op economisch gebied, anderzijds een zoo spoedig mogelijk genomen besluit op politiek terrein. Eenige militaire beteekenis kan aan de op humanitaire gronden genomen maatregelen nabij Soerabaja niet worden toegekend. De onderteekening van het accoord zal, naar wordt verwacht, eenzijdig Nederlandsch optreden van dezen aard in de toekomst overbodig maken Intusschen is officieel medegedeeld, dat een overeenkomst tusschen de Nederlanders en de Indonesiërs betreffende Modjokerto geteekend is. Onder de wapenen. In verband met berichten, dat met de lichting 1947 in Mei a.s. ook 10.000 man van de lichting 1944 onder de wapenen zullen worden geroepen, vernemen wij van bevoegde zijde, dat het inderdaad in de bedoeling ligt de lichting 1947 met technici uit de lichting 1944 aan te vullen. Of daarmede 10.000 man gemoeid zal zijn, staat nog niet vast. Voor zoover het opgeroepenen behoorend tot de derde divisie betreft, zullen~~ zij ook naar Indië gezonden worden. Naar de minister van Oorlog, de heer Fievez gisteren in de Tweede Kamer mededeelde worden de lichtingen 1941, 1942 en 1943 niet opgeroepen en van de lichting 1944. die 80.000 man sterk zou zijn, zullen niet meer dan 10.000 jongelui onder de wapenenen komen. De lichtingen 1941 1942 en 1943 worden niet gekeurd, doch wel ingeschreven. Misschien dat hieruit artsen tandartsen en ingenieurs worden gelicht, doch niet dan nadat zij hun studie beëindigd hebben. Nederland antwoordt op Britsche nota. Op 26 Februari is in een nota van de Britsche ambassade te 's.Gravenhage.de aandacht gevestigd op het aanhouden en opbrengen van Britsche schepen in de Nederlandsch-Indische wateren. In het Nederlandsche antwoord op deze nota. welk antwoord thans is overhandigd! wordt opgemerkt, dat door de Kon. Nederlandsche Merine in alle gevallen is gehandeld, geheel in overeenstemming met het internationale recht en de bestaande regelingen in Nederlandsch.Indische wateren. De vermelding van een blokkade in de Britsche nota moet op een misverstand berusten, aldus het woord. !

Prof. J. H. W. Verzijl en prof. S. Posthuma hebben ontslag gevraagd als leden van de Commissie-Generaal. Zij verklaarden, dat zij onder de huidige omstandigheden niet ber;id waren deel van de C.-G. uit te maken. Wat betreft hun positie als adviseurs van de Commissie-Generaal wilden zij zich tegenover den Aneta-correspondent te Batavia niet uitlaten. Ook de heer de Boer wil heengaan.

Van officleele zijde is te Batavia ■bevestigd, dat de heer de Boer een verzoek om ontsla? als lid van de Commissie-Generaal naar Nederland verzonden heeft. Welingelichte Nederlandsche kringen te Batavia — die verwachten, dat de heeren Verzijl en Posthuma NIET aan zullen blijven als adviseurs van de Commissie-Generaal — leggen er den nadruk op, dat het ontslag vragen van den heer de Boer niet zoozeer beschouwd moet worden als een uiting van critiek op de ontwikkeling der onderhandelingen met de Indonesiërs als wel als een protest tegen de houding, welke door zekere politieke kringen in Nederland is aangenomen ten aanzien van de door de Commissie-Generaal gevoerde politiek. Wanneer dit juist Is, maakt het toch wel een vreemden indruk, dat de heer de Boer nu met zijn besluit is gekomen. Immers, de critiek op het beleid der Commissie-Generaal dateert niet van de laatste dagen. Integendeel, juist den laatsten tijd heeft de oppositie zich opvallend rustig gehouden. Eerst de machtiging van de regeering aan de CommissieGeneraal, om de ontwerp-overeenkomst van Linggadjati te onderteekenen in dien zin, dat Nederland zich houdt aan de interpretatie-Jonkman en de Indonesiërs er hun eigen uitleg aan mogen geven, gebasseera op de 17 punten en de notulen, bracht de tegenstanders opnieuw in het geweer. Reeds eerder gingen geruchten, dat de heer de Boer ontslag zou nemen, maar deze ontkende destijds pertinent dat voornemen te koesteren. Toch was toen de houding tegen de Commissie-Generaal van „zekere politieke kringen in Nederland" scherper en critischer dan thans. Vandaar dat de opinie van de welingelichte kringen te Batavia wel wat onwaarschijnlijk lijkt en dat men geneigd is verband te leggen, tusschen deze ontslagaanvragen en de machtiging, welke de Commissie-Generaal verstrekt is. Het wachten is nu op de regeeringsverklaring. Zooals gistermiddag in de

Tweede Kamer namens den ministerpresident is medegedeeld, zal de regeering de Kamer zoodra mogelijk mondeling inlichten over het verdere verloop der politieke onderhandelingen met de Indonesiërs. Bij voorkeur in de eerste helft der volgende week. Uit de Kamer werd echter aangedrongen nog deze week de inlichtingen te verstrekken. Ongetwijfeld zal dan ook de ontslagaanvrage van de heeren de Boer, Verzijl en Posthuma ter sprake komen. Duitsche ondergrondsche fabrieken opgeblazen. De Fransche militaire ingenieurs zijn systematisch Hitiers bomvrije ondergrondsche fabrieken, die in Tyrol en Vorarlberg door dwangarbeiders in de rotsen zijn uitgehouden aan het opblazen. Een fabriek voor het maken van vliegtuigonderdeelen te Schwaz (Tyrol) was ingericht in een mijn en werd beschermd door een laag van aarde en steenen van respectabele dikte. Zij bestond uit vier verdiepingen in een geraamte van gewapend beton. Zevenduizend arbeiders waren daar werkzaam. Er waren goed ingerichte slaapverblijven voor het leidend personeel. Een andere rotsfabriek bestond uit zeven galerijen, van negentig meter lengte en acht meter breedte. BINNENKORT WEER SCHEERZEEPBON Naar wij vernemen zal binnenkort weer een bon voor scheerzeep worden aangewezen. In Indië gesneuveld. 1 De minister van Oorlog, de heer Fievez, heeft in de Tweede Kamer mededeeling gedaan van het aantal gesneuvelden of aan bekomen verwondingen overleden militairen op Java, Sumatra en buitengewesten. De verliescijfers waren tot 1 Aug 1946: Van de Kon. Landmacht 9 officieren en 78 minderen; van het KNIL 8 officieren en 105 minderen (51 Nederlanders en 54 Indonesiërs) } van de Kon. Marine 4 officieren en 44 minderen. Van 1 Aug. 1946 tot 15 Maart 1947 waren de verliescijfers: Kon. Land macht 4 officieren en 105 minderen KNIL 4 officieren en 72 minderen (45 Nederlanders en 27 Indonesiërs) Kon. Marine 3 officieren en 17 min deren. In totaal zijn over een periode van anderhalf jaar op een totaalsterkte van rond 100.000 man gesneuveld of aan hun wonden over leden 453 militairen, t.w. Kon Landmacht 13 officieren en 183 min- j deren; KNIL. 12 officieren en 177 { minderen (96 Nederlanders en 81 ♦ Indonesiërs); Kon Marine: 7 offi- ♦ eieren en 61 minderen. ♦

Voor tiet tijdvak van 23 Maart tot en met 5 April 1947, geeft elk der volgende bonnen recht op het koopen van: BONKAART KA, KB, KC 703 (strook no. 3) 65—2 Algemeen 750 gram suiker, boterhamstrooisel enz. of 1500 gram iam, stroop enz. of 750 gram chocolade of suikerwerk. BONKAARTEN KD, KE 703 (strook no. 3) 66—2, 66—3 Algemeen 250 gram suiker boterhamstrooisel enz. of 500 gram iam, stroop enz. of 250 gram chocolade of suikerwerk. BONKAARTEN MA, MD 704 (bijzondere arbeid en a.s. moeder) strook 3). 65—4 Suiker: 250 gram suiker, boterhamstrooisel enz. of 500 gram jam. stroop enz. of 250 gram chocolade of suikerwerk. TABAKSKAARTEN ENZ. QA, QB, QC 703. 65—1 Tabak: 3 rantsoenen tabaksartikelen 65—2. 65—3 Tabak: 2 rantsoenen tabaksartikelen. 65—1 Versnaperingen: 200 gr. chocolade en/of suikerwerk of 200 gram suiker, boterhamstrooisel, enz of 400 gram jam, stroop enz. 65—3 Versnaperingen: 100 gram chocolade en/of suikerwerk of 100 gram suiker, boterhamstrooisel enz ol 200 gram iam. stroop, enz. Bovengenoemde bonnen kunnen reeds op Vrijdag 21 Maart worden ge-> bruikt op de bonnen der tabakskaart zrn aedurende deze 14 dagen wederom iii totaal 5 rantsoenen tabaksartikelen beschikbaar.

Aanvankelijk zwaar '°"jt met plaatselijk nog eenige rt :^n of motregen en hier en daar nevel of mist. Vrij koude Westelijke win' 1 Morgen tijdelijk brekende bewolkm;, overwegend droog weer, naar Z" 'dwest of Zuid terugloopend en gcleir-eli'k toenemende wind, opnieuw aanzienlijke •tijging van temperatuur. Vrijdag 21 Maart: Zon op 6.43 — onder 18.53 Maan op 6.53 — onder 17.22

Er wordt naar een oplossing gezocht. NTOG TAMELIJK SNEL is Spaak ge** slaagd in de vorming van een regeering. Zij bestaat uit Katholieken en socialisten en is verzekerd van een meerderheid in de kamer van 161 tegen 41 stemmen en in den senaat van 137—29 stemmen, waardoor een duurzamer beleid wordt mogelijk gemaakt. Liberalen en communisten maker er geen deel van uit, de laatsten omdat de formateur, die overigens een zeer vooruitstrevend programma wil verwezenlijken, vasthoudt aan den steenkolenprijs, hetgeen onlangs voor de vier communistische ministers aanleiding was om af te treden. De liberalen hadden reeds geruimen tijd geleden het plan om af te treden. Hun grieven richtten zich vooral tegen de economische politiek der socialisten en Katholieken en het was een publiek geheim dat zij da regeering zouden verlaten, zoodra zich daarvoor een gelegenheid voord er d.

Het is nu wel duidelijk geworden dat de Koningskwestie, welke voordien de twee huidige regeeringspartijen gescheiden hield, geen voorwerp der nationale politiek meer is, althans voorloopig niet. Zoowel de Christelijke Volkspartij (de Katholieken) alsmede de socialisten handhaven hun overigens gewijzigd standpunt ten aanzien van het optreden van Leopold tijdens de bezetting, maar de partijen zullen de opinie van den tegenstander eerbiedigen. Dit draagt er toe bij om de politieke ont-wikkeling, die ten deele altijd nog beheerscht werd door de koningskwestie, in normale banen te leiden. Zooals wij onlangs nog op deze plaats hebben uiteengezet is de publieke opinie den laatsten tijd sterk ten gunste van Leopold gewijzigd en dit heeft er toe bijgedragen dat zoowel de socialisten als de Katholieken hun standpunten hebben gewijzigd mede op grond van hetgeen er bekend is geworden over het doen en lat,en van Leopold. Ware dit eerder geschied dan zouden vele moeilijkheden zijn voorkomen. De partijen hebben dus den strijdbijl begraven. Hierop wijst ook het feit dat van de drie socialistische ex-ministerpresidenten (Spaak Van Acker en Huvsmans). die thans in het nieuwe kabinet zitting hebben er twee besliste tegenstanders zijn van 's konings terugkeer. Zij waren stellig

niet met de Katholieken in zee gegaan, indien niet aan hun wenschen werd voldaan, of Indien het probleem van den terugkeer des konings niet was begraven. Nog zeer onlangs waren het de socialisten, die openlijk met een algemeene staking dreigden in geval de koning zou terugkeeren, terwijl de Katholieken herhaalde malen beweerden te mllen weigeren deel te nemen aan een regeering met de socialisten tenzij de laatsten zouden toestemmen in den terugkeer van Leopold of bereid waren een referendum te houden. ï""Ve Koningskwestie is dus voorloopig uit de wereld, maar zij blijft bestaan Het is een constitutioneel probleem, aldus heeft Spaak het uitgedrukt. Er moet dus een oplossing worden gevonden en we zullen die samen zoeken. Het ls opmerkelijk dat Leopold zijn oudsten zoon Boudewijn in Zwitserland hoydt, waar de troonopvolger zijn studie voltooit. Hij is reeds een aantal jaren niet in België geweest en zijn opvoeding vervreemdt hem van de nationale atmosfeer. Binnen twee jaar zal hij den leeftijd hebben bereikt, waarop hij den troon kan bestijgen. Goed ingelichte Belgische kringen zijn, aldus United Press van oordeel dat het aantal Belgen dat aan den terugkeer van Leopold gelooft, geleidelijk afneemt. Politieke kringen zijn van oordeel dat de nieuwe regeering van Spaak een lang leven beschoren zal zijn. omdat zij steunt op een flinke meerderheid. Merkwaardig is het dat de communisten het kabinet te reactionnalr noemen, terwijl de liberalen van oordeel zijn dat de regeering niet behoudend genoeg ls.

IN DE BENEDENSTAD VAN BATAVIA kan men een levendige zwarte handel aantreffen. Vooral h<»t wisselen van geld wordt hier door Chineezen openlijk bedreven en de klanten worden luid aangeroepen.

Op de conferentie te Moskou was Bevin gisteren verbaasd en in zekeren zin teleurgesteld over de verklaring van Marshall, dat 2.000 industrieele ondernemingen in de Britsche zone voor ontmanteling en herstelbetalingen bestemd zouden zijn. „Het is zeer moeilijk", aldus Bevin, „Frankrijk te weigeren, wat het verlangt. Ik heb echter geen keus. Ik kan Bidault's voorstel, bij voorbaat het exportcijfer voor den Duitschen steenkool' export vast te stellen, niet accepteeren. De export van steenkool uit Duitschland hangt af van het algemeen peil der Duitsche industrie. Molotof meende, dat de tijd gekomen was om de kwestie van een centrale Duitsche regeering te bespreken. Na de meening van ziin collega's gehoord te hebben zou het mogelijk zijn tot overeenstemming te komen betreffende economische eenheid. Molotof verklaarde, dat de Sovjet-Unie. evenals Amerika. Groot -Brittannië en Frank.lik geen regeimg zou kunnen accepteeren. die oe lasten van het Russische volk zouden kunnen verzwaren. Molotof meende, dat het mogelijk wa.om de gerechtvaardigde eischen van de Fransche regeering in te willigen. Marshall vond de verklaringen van Mo lotof bemoedigend en was het er volko men mee eens. dat de zienswijzen van de groote vier te vereenigen zouden zijn. de moeilijke kwestie van de herstelbetalingen ten spijt. Marshall bracht in herinnering dat na den vorigen oorlog men Duitschland had '.oegestaan zijn productie tot het maxi. mum op te -voeren, om het in staat te stellen zijn betalingsplicht na te komen zoodat daardoor een Duitsche oorlogs economie werd bevorderd, en hij waarschuwde ervoor, thans dezelfde fout te maken. Hetzelfde geldt voor het verstrek, ken van leeningen. Het is niet waarschijnlijk dat Duitschland thans leeningen zou krijgen voor het nakomen van zijrverplichting tot het leveren van hertelprestaties. Het is evenmin wensrb" 'tai Duitschland een dergelijk zwaar lurkte', betalingsprogram wordt opgelegd dat een zware last zou leggen op het Duitsche volk, zoodat een democratische regeering dit niet zou overleven".

Onderhandelingen over Britsch-Russisch , verdrag ? Het Agence France Presse meldt uit Moskou, dat de Britsche mininster van Buitenlandiche Zaken, Bevin een briel gezonden heeft aan Stalin betreffende een hernieuwing van het Britsch-Sowjetrussisch verdrag. Bevin zou in dezen brief informeeren. op welke wijze de Sowjetrussische regeering de besprekingen gevoerd zou willen zien. namelijk of Stalin er den voorkeur aan zou geven eerst een onderhoud met Bevin te hebben of wel dat Bevin zich rechtstreeks met Molotof in verbinding zou kunnen stellen. De Moskousche correspondent van de „Philadelphia Inquirer" meldt, dat Je Amerikaansche minister van Buitenlandsche Zaken. Marshall, naar geloofd wordt gister met Stalin en Molotof op het Kremlin gsheime besprekingen heeft v ge. voerd. Volgens de correspondent ging Marshal na het diner, dat Molotof aan de gedelegeerden had aangeboden, samen met Molotof naar het „Kremlin" en slechts enkelen wisten waar de beide mannen neen waren gegaan".

Voor het Tribu. "al te Arnhem was gisteren gedagvaard Jaap Spaanderman, dirigent van de Arnhemsche Orkestvereniging. Er waren drie beschuldigingen tegen hem ingebracht: A. Dat hij lid is geweest van de Nederlandsch-Duitsche Cultuurkamer. B. Dat hij een „Winterhulp"-concert heeft gedirigeerd en C. dat hij in Maart 1944 me; de A.O.V. medewerking heeft verleend aan den „Heldengedenkdag" en daarvoor een honorarium van f 100 heeft aangenomen. S. ontkende, dat hij zich heeft aan gemeld voor het lidmaatschap van de N.D.K. Eens tijdens een concertpauze. heeft hij een lijst geteekend en nu vermoedt hij. dat de consequentie daarvan is geweest, dat hij op de ledenlijst van de N.D.K is komen te

staan. Het Tribunaal nam niet aan, dat de dirigent daarmede „bewust in strijd met de belangen van het Nederlandsche volk" heeft gehandeld. S. gaf toe een ,.Winterhulp"-concert gedirigeerd te hebben. Aanvankelijk weigerde hij te dirigeeren, maar het orkestbestuui zou de mededeeling gekregen hebben dat, indien niet gespeeld werd, het subsidie voor het orkest zou worden ingetrokken Het iestuur zou toen gezwicht zijn en de orkestleden zouden er op hebben aangedrongen dat S. de dirigeerstok zou hanteeren. S. heeft daarop gedirigeerd. Het Tribunaal oordeelde dat S ook in dit geval niet desbewust de belangen van het Nederlanische volk in gevaar heeft gebracht. Veel tijd nam in beslag de bespreking van het concerteeren op den ..Heldengedenkdag" Orkest en dirigent werden naar op de zitting werd gezegd, een dag voor het concert onder benaalde pressie gezet. In zijn advies overwoog het Tribunaal dat S aan dit concert zijn medewerking niet had mogen verleenen en dat S. zich hierbij heeft laten leiden door de oersoonli.ike belangen van de orkestleden. Het Tribunaal was echter van meening dat ook in dit geval het desbewust in strijd handelen met de belangen van het Nederlandsche volk ontbrak. Het Tribunaal besloot de dagvaarding vervallen te verklaren GEALLIEERDE ONEENIGHEID OVER NAZI-LEIDERS. Wat moet er met hen gebeuren? De zeven nazi-leiders, die door het Neurenbergsche tribunaal tot gevangenisstraffen zijn veroordeeld, bevinden zich nog steeds in de gevans>eni c te NeurenU r? hoewel '/ii reeds begin Februari in de speciaal voor hen ingerichte gevangenis t« Rpandau (Berlijn) werden verwacht. Naar verluidt is dit oponthoud te wijten aan oneenigheid onder de vier bezettende mogendheden over de omstandigheden, waaronder de zeven nazi's hun gevangenschap zullen doorbrengen. De sowjets zouden er op staan, dat zij in eenzame opsluiting worden gehouden, zonder* gelegerjheid tot handenarbeid of lezen. De Britten en Amerikanen zouden deze wijze van opsluiting niet in overeenstemming achten met het rechtsideaal, waarvoor de geallieerden hebben gevochten. Het geschil is echter srootendeels theoretisch daar slechts.de 42-jarige Speer en de 40-jarige Rildur von Schirach in staat zullen zijn zwaren arbeid te verrcMen. De gezondheidstoestand va n Hess, Funk. Ra «der, von N'jurath en Doenltz ls slecht.