NRECHTSCH MINISTERIE? door Dr. D. G.JELGERSMA.
Het is een zeer opm ski lijk > • dal bij do voorbereiding di 'rkii zingen 7.00 go* d als niet ges] die landsh. - elke tan alle ■ rrewe . de gewicht' . tot het buitenland, bedoel buitenlandsche politici -waarvan in de naast 1 I ik >n Ih< I wel r, wee van ons land en h< vo >rtb • 0111% nationale zelfstandigheid kan al 6en- Eendeer opmerkelijk versraij derdaad; maar dat toch wi I ,i» i: : Doordat de politieke pi gevormd en georga vraagstukken van binnenlai ds< hi en dus als zo. . treden in and.-:?. Wat natu voor haar leden, die be tegenwoordigenl »'.'<■ m om laten welgevallen, gen over die \ raags den als quantité négligeable. Doordat -ze zich betoen blind ges opdien, voor het oogenblik althans, langrijke of belangrijke vraag ken, waarvan op baar progra nma ding wordt gemaakt, en waaraan ze vorkiezinpslea/.-ii oatleenen, /.-•"la. rog bobben verloren voor ken van oneindig grooter b tegenwoordi-,: voordoen in ■>• bt itenland- | >che politiek; in ieder geval Pi Staat zijn deze an 1 te overzien en te b n. Doordat zo tenge wone ontwikkeling, die het parti Üe laatste tientallen jaren fi en door de gebreken, inbaerent aan ieder parlementair stekel, er onvernrijdeli k langzamerhand toe gekomen zijn in met rdere of mindere mate de toul is bij de verschillende partijen inderdaa schillenden pand aanwezig - van parti], Misse, groep, dat van bun zere *sn vooral dat van de berkiezing harer leden te tstrüen boven het algei ie a belang, waarover ze toch al zoo slecht konden oorïieelen. Dooidat 't bewonderenswaardi • wan evenredige vertegena additioneele a: ing< n. uitliet in hei partijgareel loopen, 1 Hen ink-ioed op de verkiezingen had ootaora dus het zwijgen der politieke pa ■kou worden gecom] spreken van afzonderlijke, zelfstandige mdi Yaduen. Voegt men hier nog bij, dal alom door ■enze groote pers de legen : — en dat kostte in d« Innen aangegeven omstandigheden weinig moeite. — dal er over onze buitenlandsrke politiek gee schil van oieening bestaat en ieder, behalve enkele noppenen en opposanten quan Imème, de door onze regeering in • vier jaar gevolgde politiek goedkeu] beeft men, als ik ni- niet bedril g, de naamste oorzaken genoemd van dij zoo befrreurenswaardig zwijgen over di vraag- Ftukken van allesoverbeerechend b dat we bij de laatste verkiezingen h< kunnen opmerken. ■De vraag mag gesteld worden, ol ook bij de vorm in <: van een nieuw ministerie vraagstukken zoo op den achtergrond en die van binnenlands *he en partijp ■ zóó op den voorgrond behooren te als ze dat bij de verkiezingen gedaan
hebben. Het stellen dezer vraag i*. dunkt me. ha.ir beantwoording. Wat het zwaarst i-. moet het •» - wegen. En in de tegen*» oordige < msl beden is de buitenlandsche *.>■ alles wat met haar eo met den oorl ■ stand in varband -'aai, zooveel belan dan de binnenlandsdu: lijn d gen, die in haar genomen moeten a bovendien zooveel dringend! r, toorwaardelijk op den voorrond moeten staan. In de atgeloopen regeeri de is geblekeu. hoe gevaarlijk het i~. dit uit hf-t oog te verüeaen. Rege* ring en Kami r heidi deden dit door eeb ondernemen en tot stand te brengen, dio {■.onder schade voer het landsbelang tot na den vrede had kunnen wacfa Het gevolg was een lotale ontred I tan den politieken '""-tand. De Regeering was ;;a de aanneming d"_ ■ro&dwetsherziening démissi mair, maar fcad toch na oe eerste K goed als ongecontroleerd b s lands laken in handen. De aieuwe Kamer va He, uiNluitn-nd gekozen mei hi I oog over de grondwetshi i >ning en miste dus in alle andere gezag. Bovendien kon ze op geen enkele vi|7.n gezegd v-ord i, de a n e '■■■ ■ /ert egeuwi*i rd ige-n. In die omstandig! e len drong i n in de Kamer èn in het . olk. wèl langzaam, maar t n slotte toch men, de overtuiging di or, dal het bel den ninist* r van Lan der levenstn wenschen overliet. D »or niemand wi R»leid langer verdedigd; ieder was er van ertuigd, da' hi oost leiden niet allei zelfs tot hongersnood. V minister scheen die overtuiging len. Toen de discussies in de Kame tie<n te zullen nitloopen op waardoor het den minister i Land «mogelijk gemaakt wer i bewin»! te blijven, kwam h en verklaarde, dat een volu den ni njster van Landb >u . rieele ei i : beL aken I tel wierp zich en li •» d ambt. Ik •/. u' de vraag • ■■ r een Kamer van w zag ü 'ii ■ i hebb «i li i n v • Igevallen. Of /ui!- ""ii Kamer, door bevestiging van een gezag, van welks verkeerd gebruik ze overtui »aar zon hebben willen laten !> • «en verminderden In 1910, c? van • '■ Mij komt i ■ zou hebben gedacht, d kalm naar huis een ander ministerie s\ was hel dan Biaar v'»or enkele tic; ai hterstellen van ■ tig hii hetgeen v> Itewr ikoo. Wat de buitel mtssionruiire . •Uat het ongeveer tveusoo. Het Lr» N
\ dat daarover, zooals men zoo ijverig \- en, zooals onder di n en invloed door oudei ■ . . unerhand baan, dat de uit Pruisenvrees of uil ■ leid ln-hi" handhaal .. b.v. iv tr zien, :■ ■ ■ ibert - ■ heeft i ■■ ■ is dit zóó halsstarrige voi retand na de \ irschiji ing van het I Witboek niet lajigo:- vei alweer do \ ra. kamer vaa on\ enninderd mon ui Pruisis dan, naar mee .', in meerdi ijn, en , bes lag ■■ ; loor haar ■ hinderd zou len. Het komt mij • in dit opzichl • i . | weg aard als bijzonder* an den laatst n tijd bra ■ noord . dat in het venolg datgene, « al I . onvoorv aai ■ Daarom tnoetcn we aan de politi ie partijen den eisch stellen, «.lat ze bv Len over binnenlandsche politi e meewerken tot dn vonniag van een minisl io uit de beste mi i als moreel, die in hel tnid te vinden zijn. Dan kans, dat onze niet i.i it zal handhaven ra d e be[ange :<'i:. óók a mien met de belangt a van Pruisen, en dat se verd n wat i ,n een <■ "• aan den nood, die reeds vrij ' 'g"n is en - dreigt te - ■ voor de ministeriëa van en Landbouw • ke mannen worden uitgekozen, o . roor Binnenlandi Marine, voor waarschijn litie en \ ■ Wate is dit noodig. Want al d - kv n,i e □ en ijk in hun in aanraking komen met vraagstuk'i. -n. die door den oorlogstoestand g v. orden. Zijn deze mannen, la vinden in het parlement, des te beier; dan kan men zijn harl ibalen aan een parlementair mini- ' het parlement te vinden, o! zijn ■ het parlei zich de weelde van een pa n mei wat men I mits bel aan de ge-
Dit is d<> etsen, dien -we in.:, in net | aan de politieke partn- Won ; ■-n tot vorming van een nieu*x :io aan dien eisch rot . Kr i- 'r'i het te betwijfelen. kerheid kunne:) i niet <• de /.aak \ odeels ':>ben w** < r I:■ '1 van 1!' il. De imoecaten keiijk gi weigi rd deel uit te maken vai aard!. Zelfs dus misstellen ze dit oj v aan hter bij hun ang. iv'i... di) in van dr. Km; sprake waa van de vorming van reu ministerie uit de rechterzijde, «ra . zich <!-i r. En hij i : het land ;, ar met I telden ie te vormen, als ei n ■ i 'i-H \ri-i » »■■.-..!.. | r - onmogelijk te maken, i n ad, d:;l ,-■ 'm • wel „van over en weei i :i." ning hiel I hel - a het ministerie I • • ■■■ aan n .■ ■•■ en ervai. i o weinig, i n n.l. te shte van het mi ii - • Zaken. maar ti ó om ■'.- iet niet g wer k • ir druk 'td or- i „De Standd .' . i I-minish r I'■ j dit op ■an h ■«■lid ■ o i ■' uil accompli geworden. -. of de onwi e 'r' handelen tnotWeeree met het ■t partijbelang, daarover blijven we ia het duister. De „tont*- - «sa het huidig»» kabinet" doet eeuigszins zonderling aan en zou zeker ■' in'i belang van bel laad üjn. I.n het op den voorgrond stellen vai o alzonderot van Ondera in do partijbelang. MaaT • naast staat de i n desfa ministt rit t \ orineu, niet iv hel anti-rcvolui.riï partijbelang sou zijn; daarin /.ai ör. K uj ;■= r. wi ukliging van d ■ ■ vorming van . wi dl i ;-.-.r. behalve wal de relt, nii ldi i \s ira daarover : ik i-. dal de heeren Kuyper en < 'oli . .. n: andei - zou I llie dan : 'i oor? llen. i /.'i-n. dat er inderdaad mi .'.ui le l» ijl dat onz< | iitii k» i plicht ii an pai lijbela iq up . e iehl le hou* daar,in ii arken tut de *orming ian ei .. lerie niet uit <i recht' '■ i niel en misschien ódk niei hel pa riem an een miande uil e maant:.. intellectueel zoowel al 3 moreel, uic in het land ti- vinden dit met het o •.: "f> den gewiarwe vei waarin ue misschien nii der di td noodig. 1 >aar-;,» wilde ik nadruk de aanda-.-ht vestigen.
