Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

(Gc.»u>ori*»e*:rd», vertaling vau JO AKEN HENG.)

38) .Hij vond Dodo een uitstekend paardrijdstcr — niet alloen wal hot rijden betrof maar ook in uithoudingsvermogen. Er waren dagen dal zij zestig, zeventig on zelfs tachtig mijlen aflegden. Zij vernamen voel van eikaar gedurende dio lange, onafgebroken ritten.' Zij hadden alleen zichzelf om over le spreken en terwijl zij veel leerde omtrent hel reizen in de Puolslrckcn ca goud.oolt-.cn. verkreeg hij op zijn beurt gaandeweg oen steeds helderder wordend beeld van haar. Zn vertelde veel van haar leven op de hoovo in haar jeugd, babbelde over paarden en honden en monsclion en dingen 10l hol was alsof hij hol heolc proces van haar groei «n haar ontwikkeling zag. Dit alles kon hij nasturen gedurende dl» periode van haar vadems ongeluk en dood, toon zij gedwongen was de universiteit te verlaten ca kantoorwerk le zoeken, Ook ov,r haar broer sprak zij en van haar langen strijd om «enozing voor hem te vinden en haar thans wr» «uwijncudo hoon. Harnish zag in dal hel g-makakeüjkor was haar t- l>^i-ij*»en dan hij had verwacht, ofschoon hij zich altijd btwus: was klal achter oa <*•»«.¦•«¦ aü-s wa! hij van haai' Wist dc geh^ilnZ'N!»'^ en ri'.^<'.s.!ae!it!c,e v ,-o u w school. Daar, moest hij zichzelf nederig be» kennen, was cou onbekende, grenz'.«.< D«*do te paard, D»*d klaprozen plukkend op oen zomer berghelling, Dodo zijn dieleos opschrijvend in haar snol „lo.nografisch schrift — dil lilli-s kon hij begrijpen. Maar hij kendo niot do Dode die zoo snt>l van humeur veranderde; de Dede die zoo beslist weig»*,«lo mot hem to rijdt-n en dan plotseling toestem.!.*; de i>«,l>* in wi.tr oogen de gouden gl«x*d .il» ds verscheen on ve**«lween en bood«.eliapiKl» en dil>g«.n fluisterde welko niet voor zijn ooren waren bestemd In ui dergelijke dingen zag hij do glanzende diepten der sekse, erkonllo hij haar verlokking, ca nam hij ze aan nis onbegrijpelijk. Ook was >de«ltclijk nienwo Hora, waarin zij zijn gids was, «lio hein nl do soorlen d» r eik'*n *>*><*«, de madiono en d,» manzanila; die hen» «1'! namen, gewoonten on groeiplaatsen van ont itt'ügo reeksen wildo bloemen, rui ken en v:>it lis wees.

Haar scherpe blik voor de natuur was oen nieuwe verrukking voor hem. Hij was zoo scherp «lat .«.'.echts weinig eraan ontsnapte.

lloeiil'-^r hij haar leerde linnen hoe meer hij overtuigd was va» haar ?v«>ge!achlige" eigenschappen. Een ve'.d niet klaprozen, een rij populieren langs een laan, hel goudbruin van een berghelling, do zonnoslrait u op een aft'vlegea bergtop — dit all -s gaf aanleiding 10l zulko sneilo uitbarstingen van vreugde «lal zij hem «au vogelgez.ing «leden «hnken. Haar g>za«l zat in kleine dingen en zij sclleea :illi. ugtb», zijn «,t,g?a cv, *> opgewonden gericht op haar als «lo hare gevestigd waren op het voorwerp harer alten!!,*. Door haar ook leerd: hij de natuur sci>t-ri>«:r waarnemen en waar» «It-e.en. Zij toonde lx m kleur.!,» in hel landschap die hij daar nooit ''.ezoeht zou hebben, llij had alleen maar do eenvoud!"»* kleuren gekend. Alle kleuren rood waren rood. Zwa^l was zwart ca bruin a 1 *ca maar bruin 10l hel geel werd eu dan was hel ni< l langer bruin, llij had zich n.lijd verbeeld «lat purp> r rood was, zoo iels als hl,, .!, 10l zij lul h-n» beter leer.lo. Eu door «lil alles liep de gouden «Iraad der liefde, li» hel eerst had hij hel allee» maar prettig gevoiKltü mcl Dede le rijden ca op kanieraatisenapptlijken voet met haar lo zijn; «loch hel verlangen naar haar nam sb-ed. toe. Hoe moer hij haar leerde kennen, hoe, hoog< r hij haar b,^»ü> le schallen Als /ij b.-ruggel,<»k!> li en uil «ie boogie legefmver hein was geweest, of alleen maar een giebelend, ounoolyl vrouwelijk schepseltje, zou het heel verschil» leud zijn geweest, li, plaats daarvan verhaasdo zij ht>iu door haar eenvoud on gezxmle natuur» lijkl» id, door haar groole mate va» kameraad» scllappelijkhei,!, Dit laatste was het onver» wachte, llij had nooit «le vrouw op «loze wijze beschouwd. De vrouw — hel speelgoed; de, vrouw — d»* foeks; de vrouw — noodzakelijker» wijze de vrouw en moeder ter voortplanting vau h't ras — dit was allo*, wal hij van de, vrouw verwachtle on konde. Maar de vrouw — «Ie kameraad pu s'«»ol makker et» vriend -» dal was wal i>e«» 'üe.r zij hel waard werd, hoe heviger zijn li -7 szx-'tt'U eu deu aanstaanden brand l.- ontkomen. — De winter vil gauw komen, zei zij o^» een dag vol .s-ti^t, v-J» dan .kunnen wij -t.iel meer rijden. — Klaar ik moet u in deu winter even goed zien, riep hij haastig uil. Zij schudde haar hoofd — Wij ziju heel gelukkig geweest, sprak zij hem uk l vaste openhartigheid aanziend», ik her» inner mij heel goed uw dwaze rcxleneering dal wij elkaar nader moesten leeren kennen; maar het zou nergens toe leiden; hel kan niet, 11l ken mijzelf le goed om mij io vergissen. Haar gelaat was ernstig, zelfs vol verlangen hem gtxn pijn iv* doeu en haar oog^n waren rustig, maar daarin scheen het gouden en gloeiende licht — de afgrond der sekso, waarin hij nu i,i l durldH kijken. (Wordt vervolgd.)

Het verslag bevat nog menig hoofdstuk met belangrijke mededeelingen zooals over «le naleving der Veiligheidswet; de ongevallen* de bedrijfs» toestanden in Veenderijen, in eik- en teenschillerijen; over de voortgezette toepassing van loodvrij glazuur in aardewerkfabrieken; over de schade, veroorzaakt door fabrieken «an de omgeving, enz. Wij zullen daar bij déze gelegenheid niet over uitwijden, doch alleen nog wat medcdecleu uit liet hoofdstuk, dat handelt over woningen, door fabrikanten aan hun werklieden verhuurd, of om niet in gebruik gegeven. Volgens het voorwoord van deu Direkteur Generaal van den Arbeid worden die woningen gerekend tot dc. instelling in het belang der werklieden, evenals de in een volgend hoofdstuk behandelde gevallen van winstdecling eu bedrljfsmedebezit. Moge ten aanzien van deze laatste onschul'lige aardigheden ook al aangetoond worden, dat het weinigje dat daarvan in ons land te vinden is, evenmin veel baat als schaadt, inzake fabriekswoningen is het bijna overal het starste bedrijfsbelang, dat den doorslag geeft. Waar noodig worden dc woningen zoo gemaakt, dat de arbeiders erdoor aangetrokken worden en er zich cenlgszins aangenaam voelen; waar die bijbedoeling niet noodig is zijn het ware beestenhokkcu. En vele zijn de gevallen, waarin de woning dient om den menschen in de strengste slavernij te kouden. Als fabrieksdorpen 'worden beschreven enkele groote groepen van woningen, die verrezen zijn bij voor ons land reusachtige ondernemingen, die zich vestigden in nagenoeg onbewoonde streken of in gemeenten met woningnood. In de gemeente Horst komt zoon fabrieksdorp voor bij de turf» strooiselfabriek van de Griend» Landexploitatiemaatschappij. Het bevat 65 woningen, een school, een kerk met pastorie, een mareckausseekazerue(!) alles eigendom der onderneming. Het tweede dorp behoort bij de zinkfabriekcH.' te Bvd cl en omvat, een 40 tal woningen. Hle«^ wordt de gezelligheid verhoogd niet door mare» cb'aussees doch door nonnetjes, die het hotel, tevens kantine voor de jonggezelleu onder de arbeiders, in orde houden. Daarna komt het philipsdorp bij Eindhoven aan de beurt, bevattende 200 woningen, die er vriendelijk en bewoonbaar uitzien. Hetzelfde moet gezegd worden van het Hengeloschc tuindorp 't Lan sink, dat de machinefabriek van Stork voor arbeidersnood of arbelderszolfflaniligheid moet behoeden. Hier hebben alle woningen een badgelegenheid. Eindelijk wordt het Agnetapark, een der stichtingen van den heer van Marken als direkteur der dlederlaudscke Gist- eu Spiritusfabriek, nog tot deze rubriek gerekend. Behalve deze 5 fabrieksdorpen worden nog drie komplexen van fabriekswoningen behandeld, n.I. van de klinknagclfabriek der llrma Van ? h 1 e 1 en Zonen te Beek en Donk, van dc maatschappij De Schelde te Vüssingen «n van L.Smit en Zn. te lileuw Lekkerland. Eerstgenoemde firma heeft 93 woningen en we herinneren ons nog maar al te goed hoe zij bij een staking nog niet lang geleden, dc gezinnen der stnkers uit «ie woningen liet zetten. Het verslag is over de huisjes zelf ook niet opgetogen. ,De Schelde" exploiteert 293 woningen en L. Smit en Zn. 1.8. De laatste heeft bepaald, dal voor eiken inwonende»» zoon of kostganger, die daarvoor in aanmerking komt en niet bij de (Irma in dienst is, een bedrag van 10.5*0 per week moet worden betaald. Van de fabriekswoningen ln steden noemen we de woonkazerne van Begnut te Maastricht, gebouwd in Kit!.', en bezittende 3?

.woningen" op 3 etages. 23 woningen bestaan uit één kamer; elke verdieping heeft één kraan vau de waterleiding en één afvoerpijp voor huishoud» water. De bewoner» moeten ecu .reglement vau orde en rust" opvolgen. Doux pavs! Al het voorgaande is echt*»* heilig, vergeleken bij hetgeen de steenfabrieken te zien geven. Daar past men de incest brutale dwang toe op de gezinnen •l» de fabriekswoningeu. We kalen enkele staaltjes aan:

,Door een gezin, dat een woning bewoonde van ecu fabriek te Elder lgem. Eist) werd medegedeeld, dat daar de oudste dochter, die voor haai- vader, een weduwnaar, het huishouden deed, op de fabriek als opzetster «noest werken, en dat een andere dochter uit hare betrekking thuis moest komen om de plaats der andere dochter in het gezin in te-nemen. Een andere vrouw vertelde, «lat zij, ofschoon 3 zeer jonge kinderen hebbende, tegen haar zin moest .opzetten" Door een gezin, dat thans elders werkt, werd medegedeeld, dat het vroeger op de bedoelde fabriek had gewerkt, maar vertrekken moes., omdat dc oudste dochter, in betrekking zijnde, weigerde als opzetster te komen werken. Bij de inspektle van ecu machinefabriek werd medegedeeld, dat een jong werkman, «lic daar tot zeer groote tevredenheid van de direktie werkzaam was, werd teruggeroepen om op de steenfabriek waar zijn vader werkte, te komen arbeiden."

Gver 't algemeen zijn de woningen op de steenfabrieken buitengewoon slecht. Met name te Doorwe. Th, te Lienden eu te Resteren is ket erbarmelijk.

Een gunstige uitzondering wordt gemaakt door de K.V. Steenfabrieken v,h Vau Lockeren Campagne te llaaft e. n e» door de Kalkzaudsteenf!*.!>liek .Arnaud" te II ill eg o in. Dwang op de ge.inslcden om op de fabriek te komen werken, deed eveneens bij glasfabricken woningen vel-rijzen. Drie fabrieken te Leerdam en Kl^un erkerk hebben er tezamen 321, één fabriek te Gulemborg 40. Gok ouder de overige industrilin komen gevallen van onduldbaren dwang voor. Een firma te Enschedé — onze lezer» ruiken wel welke llrma bedoeld moet zijn — heeft in het huurcontract bepaald dat de huurders geen andere kostgangers mogen opnemen dan werklieden van de fabriek, dat zij voor bijna hot geheele onderhoud moeten ruigen en dat de bewoners geen aanleiding mogen s,evcn tot ruzie, onrust, onzedelijkheid noch slechte taal mogen spreken ter beoordeeling der directie. Deze vreedzame, ernstige, zedelijke en goed ter tal e zijnde directie vindt een geestverwant in een zeer groot fabrikant te lerborg, die den huurder verplicht ervoor in te staan, dat zijne bij hem inwonende zoons niet werkzaam zullen zijn bij andere fabrieken, zonder lelijke toestemming van den patroon. 'lot besluit eenige cijfers. Er werden gevonden ?4888 fabriekswoningen, waarvan 1921 bij steen* fabrieken, 476 bij glasfabricken en 271. bij zuivel» «-Fabrieken, dp rest bij verschillende industrieën. In .die woningen woonden 21.35,7 personen, waaronder '8315 arbeider» in dienst der eigenaars. In 1299 'woningen, waarvan 901» bij steenlabrieken en 321 bij glasfabricken zijn de huisgenoot»*»» gedwongpu op de fabriek te werken. Van «lic dwangarbeiders wonen er 1964 eu wel 1474 on steenfabrieken, 394 op glasfabrieken en 86 in andere ondernemingen.

Aldus luidt de titel van Hoofdstuk IVb. doch er bad als ondertitel wel bij mogen staan ,De logenstralling van feministisch gezwam." Want aan de hand van de uilkomsten der 3 beroepstellingen van IW9, 1899 en 1909 wordt hierin glashelder aangetoond en door deskundige toelichting nog wat scherper in het licht gesteld, dat de Arbeidswet geenszins heeft bijgedragen tol vermindering van werkgelegenheid voor vrouwen. Hel meest treft kierbij wel, dat juist in die bedrijven, waar de vrouwenarbeid voor de werkgevers de zwaarste verplichtingen meebracht — de aardewerk-, de k'.eeding- en de textielindustrie — men allerminst de vrouwen heeft ultgestooten doek zich aan de voor haar geldende bepalingen heeft onderworpen. Tegenover het i» het voorjaar van 1913 door mejuffrouw Anna Polak uitgestrooide praatje over hot massaontslag van gehuwde vrouwen als gevolg van het arbeldsverbod on Zaterdagmiddag lezen we in bet verslag op blz. 172 dat in Mei 1913 een voorloopig onderzoek aan het licht bracht dat slechts in zeer enkele op zich zelf staande gevallei» deze bepaling tot ontslag heeft geleid. Wc luleu hier eenige cijfers uit dit interessante hoofdstuk volgen, waaruit de beweging van den vrouwenardeldte zien is.

Aantal vrouwen op 100 mannen. Bedrijfsgroep: [ 1889 | 1899 [ 1909 I. Aardewerk, glas, steen 14 10 9 11. Diamant. 4 12 11 ' VII. llleedingenreiulging 132 154 175 IX. Leder enz 2 3 5 XV. Textielindustrie. 32 42 50 XVII. Voedlngsmidd. .456 I-XVII. Nijverheid 14 15 17 XVIII. Landbouw .... 16 16 42 XXXXIII. Handel, verkeer. enzoovoorts . , 16 17 1? Alle beroepen tezamen. ... 27 29 31 De relatieve, afname in groep I i» een gevolg van de enorme toename van het aantal mannen in de glasindustrie, waar weinig vrouwen werken; en van verdubbeling van het aantal mannen in de steenindnstrie, waar de vrouwenarbeid niet toeneemt, gevolg' van gewijzigde techniek en ekonomischen vooruitgang der nog halfin slavernij levende ovenwerkers. De relatieve toename in den landbouw is een gevolg van de zeer geringe vermeerdering van bot aantal mannen. Pcrcentsgewljze toe- of afname van 1889 tot 1909 vau het aantal vrouwen*.

»>»'l!l«5»,>. *'**'»' Vt»»» 31 Det aeatmsiroep. _eB_ wen> |W 9 I. Aardewerk, glas, steen +103 +41 2709 11. Diamant .... - 8 +136 1002 VII. Kleeding en reiniging . . +21+60 68.980 IX. Leder, caouchouc .... - 4 +190 1H0? XI-XII. Metalen. ... +71 +339 1.661 XV. Vcxtiellndi's. +21 +86 20.168 XVII. Voedingsmid. +59 +117 7.271 """ I-XVII. Nijverheid . . +45+74 114.335 XVIII. Landbouw . . +11+55 112.341 XX XXIII. Handel, verk. +61 +70 63.181 XXVIII. Huiselijke diensten... —7+31 205.398 Alle groepen tezamen. . +32+53 540.98? Bevolking +30 +30 2.95,9.050 In de..e 20 jaar is dus in ,alle beroepen tezamen" het aantal mannen slechts weinig meer dan even- redig met den bevolkingsaanwas toegenomen, maar in de 17 industricgroepen tezamen is de toename belangrijk sterker en wei ten koste van den land» bouw. Het aantal werkende vrouwen is in vergelijking met den bevolkingsaanwas veel sterker toegenomen (bevolking met 30 pGt.. arbeidsters met 63 pGt.) doch het grootst is de toename der vrouwen in de industrie (mannen 15 pGt., vrouwen 74 pGt). Iv se cijfers van groep IX zijn de gevolgen zichtbaar van het geheel machinaal worden van de sclloenmakerlj, waardoor de vakkundige mannen verdrongen worden door vrouwen, die één onder» derdeel van het werk (meestal het stikken) op de machine verrichten.

Aeer opvallend is ook de toename van de vrouwenarbeid in de textielindustrie, waar vóór 20 jaar de vrouwen één derde deel uitmaakte vu nu reeds de helft.

Bijna had ik geschreven: 1 Mei of Boode Dinsdag, en me verheugd over de verrassende aanwas van on» kiesrecht!eger. Want waar men ook in de Kamer keek, op bijna alle jassen eu jasje» prijkte cc» roode roos. Schaper en Jonkheer De Savornin Lohman, beiden met rood gelooid, kwamen gelijktijdig de Kamer binnen. Baron Canaille, de roode roos li» 't knoopsgat, liep pronkend als een pauw de zaal in 't rond, en de jolige heer Iloodhuijzen was zóó trotsch op zijn bloempje «lat hij bet in 't midden van zijn vooruit, strevend buikje had geplant en rondliep al» een versierde Paasch^os die ter slachtbank werd geleid. Ook minister Bertling prijkte met onzen feest- en kiesrecht tooi e» zelfs vanuit de presldentenloge lachte het diepe lood ons vroolijk tegen, liet scheen cc» algemeene verbroedering, en het vooruitzicht dat wij den lieer Lohman als medestrijder in het kiesrechtleger kunnen Ingroeien, en Baron Canaille als redenaar op ons Meifeest optreden zou, deed on» denken aan het laatst der dagen, waarin men rare gezichten sou zien. Maar zouver blijkt hel (och nog niet gekomen. De oorzaak van de roode looi lag elders. Ze wa» gelegen iv ket feit dat vriendelijke jonge dame»... tuberkulose bloempjes ventten. Intusschen was zelfs het vele rood in «leze Kamer niet in staat de landerige stemming te verdrijven die er bij de behandeling der

keerscht en wel zal blijven heerschei» totdat dit weliswaar belangrijk, maar dan ook allersaalst liuaucieel ontwerp is afgedaan. Wij zouden deze stemming van verveling niet gaarne op den trouwen lezer overbrengen zullen ons derhalve iv 't verslag beperken lot het allernoodigste. ' Vandaag is dat al bitter »ve!n!g, niettegenstaande ook minister Bertling in het strijdperk trad.. Daar vooraf gingen niet minder dan vier katholieke sprekers en ecu vrijzinnige, zoodat we eerst van hen iets zullen mededeelen. De eerste is de heer VAN I*.ISI*EX («henen). Deze heeft alevel wat raars, zoodat het geen verwondering wekt, als hij sputterend tegen de toenemende weelde, daarvoor in één adem al» bewijs noemt: het toenemend gebruik van luxeauto's en... muntgasmelersl Van meer belang i» zijn verklaring dat hij tegenover het ontwerp» inkomstenbelasting van minister Bertling

n.I. om twee wijzigingen die zijn aangebracht (dividend belasting en registratie), om twee die niet zijn iliingebraeht (berekening der inkomsten naar dc NKti.-ve waarde en progressie op het kap!» taal) en om één wijziging die wel is aangebracht en daarna teruggenomen (bcrta.vatie van onroerend goed). Hij verwijt voorts der vrijzinnigheid, dat zij bij haar belastingwetgeving in zoo verschrikkelijk langzaam tempo heeltgewerkt. Dan krijgen weeën tweeden katholieken spreker, «lo heer FLESKENS. Deze wenscht de mogelijkheid open te laten voor gemeentebesturen, om op deze Inkomstenbelasting opcenten te heffen. Hij beroept «lek daartoe op ket desbetreffend rapport der Vereeniging van Gemeentebelangen, dat van een dergelijke regeling de voordeden »n het licht stelt. De derde katholieke redenaar, mr. dr. JAN VAN BEST, brengt ons weer op politiek terrein. Hlj i» tariefwct specialiteit, en acht het thans een schoone gelegenheid om zijn

die hij wegens verdwijning van het ontwerp» Kolkman nooit in de Kamer heeft kunnen af» draaien, thans aan den man te brengen. Wie nog belang stelt in die afgedane zaak, s!» de brochure er op na waarin het tariefdebat Vliegen» Vau Best wordt weergegeven. Wij willen hier dan nog vermelden dat de heer Van Best de linkerzijde het recht ontzegt zich ket monopolist aan te matigen belastingen naar draagkracht voor te «taan. Want dat direkte belastingen naar draag» kracht zouden werken 'en indirekte niet, noemt spr. een oppervlakkige en onhoudbare bewering. Hij tracht dit aan te toonen door te becijferen, dat het tarief Kolkman relatlef(!) verlichting zon hebben gebracht voor minvermogenden, wijl eengezin met f 1? inkomen voor dit tarief 25 pGt. zou betalen van het gemiddelde belastingbedrag dat daarbij per hoofd betaald had moet worden, terwijl de belasting voor zulk een gezin bij het bestaand tarief 75 pGt., bij de personeele belasting 27 pGt. en bij de bedrijfsbelasling 53 pGt. van deze getuid» delden bedraagt. Ten slotte waarschuwt hlj do regeering om inzake handelspolitiek geen ücherpe houding aan te ii'men, doch overleg te plegen. Want zij bedenke, dat in ons land feitelijk geen vrijhandel bestaat. Alleen het buitenland handelt li» ons land vrij, en daarin zal verandering moeten komen. De vierde katholiek, de heer KGOLEN, verklaar» niet te begrijpen hoe een minister een hooger accrésder uitgaven zou kunnen tegengaan. Want niet allee», «lat hier een normale jaarlijksche stijging der gewone uitgaven niet te ontkomen is, er is bovendien nog een achterstand die slecht» ten koste van tientallen milliocnen zal kunnen worden ingehaald. Het tekort, waarmee deze regeering te sukkelen beeft, «nag echter niet op rekening van het kabinet-Heemskerk worden gesteld. Want dc linkerzijde heeft de totstand» koming van beltarief, dat tot dekking van art. 369 moest dienen, verhinderd, om het tot

le ma! en. Met veel ophef kondigt spi-., dan een „vertrouwelijk stuk" over deu tariefstrijd aan, waar»

uit moet blijken, dal achter de agitatie in Nederland buitenlandlche importeurs zaten.

SCHAPER: Is dat alles, De heer KOOLEI-*. herhaalt, dat het Tarief tijdig gereed had kunnen zijn, en dat daartegenover minister Bertling de behandeling der Inkonmlenbelasting heeft vertraagd. Dan wijst hij erop dat «en geringe verlaging der suikeraccijns niet door prijsverlaging zou worden 'gevolg.!, omdat er op alt artikel toch al zoo weinig winst wordt gemaakt. Wil het let» uitwerken, dan zal mei» niet met een verlaging van f 5, doch van flO ver 100 kilo moeten komen. De kans' daarop, door minister Kolkman mogelijk gemaakt, schijnt echter thans te zijn verkeken. Het ontwerp Inkomstenbelang komt thans onder geheel andere omstandigheden aan de orde dan bij de indiening door minister Kolkman wa» bedoeld. In het stelsel der vorige regeering .was ze een tegenwicht legen hut tarief, om do verhouding tussehen direkto en indirekte belastingen niet te versloren. Deze regeering echter stelt ze «ian de orde als één uit ecu reeks van vele andere direkto heffingen. Dit acht spr. verkeerd. Intusschen zal hij het ontwerp objektief beschouwen en er, behoudens enkele opmerkingen, zijn stem aan geven. Hij waarschuwt echter tegen opeenstapeling van belastingen op een zelfde objekt. Met name keert hij zich tegen eventueel»* plannen om de gemeenten boven de 6 procent» dividendbelasting op naamlooze vennootschappen nog