X. Zoolang de jonge student Frank het pijnlijke gevoel nd, dot hij zijn moeder tot last was, wa» bij zoo reinig mogelijk thuis. Hij liep Ijverig college; behalve landbouwkunde en scheucundo volgde hij ook colleges in wijsbegeerte en atoothni^oudkunde bij enkele berodwde professoren. Het wa» toch iet» heel anders, hetgeen je boorde kalm in je «op te nemen en daarover na ta denken dan na elk lesuur met een massa vervelend werk geplaagd t» worden. Graag zwierf hij daortnsschendeor in uren» lange wandelingen door de straten vaa Berlijn» om de geweldige ated in al haar deelen te leeren kennen. Overweldigd door verbazing, stond de jonge man zonder ervaring tegenover den kolos. Frank Velzlen liep door d» Leipziger en Vriedrlcb» strasss. Hij zag, hoe ender bet felle electrische Ucht, dat nit de ultatldrame» scheen, in den Novemberregen de menigte duwde ca drong, alsof be» Kerkfeest vlak voor de deur atand, en alsof bet erep aan kwam, boos» tig van »1 die schatte», die daar uitgestald werden, noor zich too to grissen wat nog maar te krijgen was. Hij zwierf door de grooto winkel» en keek verward en bijna ontdaan in bH gekrioel daar. Hij keek nxs «en »eort van eerbiedige verbijstering aaar db bonderden jongemeiaje», vaa wi» velen bern aftastenden, mot bare keurige japonnetje, en d» fijne bleek» gezichten on» der bet opgestoken baar. Zeg hoe zij tusscben de uitstallingen doorflipten en «et de «nb«grijpelijk»t« behendigheid in den overvloed van voorwerpen bet ««wenschte vonden, Hoe «ij vaardigde kostelijke stof, «Je fijnste kant doorknipte, praatten, aanprezen, honderden pakketten met do grootst» bevalligheid, die op den arbeid van machine» geleek, in elkaar vouwden, inpakten «^overhandigden. Hcw»jjeenffM^»«J»c^ke»enk>»W«flwtt Graag ging bij noor do grooto bierhuizen en restauraties, waar do inenachcn '«middag» bij duizenden non de ongedekte-, blonk geschuurde tafel» zaten te eten. Groole portie» vleescb en groente, goed en smakelijk bereed, met een glas bier. De borden klapperden, de messen en vorinm kletterden, do bedienden met hun witte vooracbooten repten en renden vande eeno tafel noor de andere. Do menachen aten hun genoegen, sprongen op — klaar — noor buiten, er zaten alweer anderen op bun ploot», kregen wot zij weuachten, om weer door anderen afgelost te worden, llablz^t — Hahlzelt Even nog een kop koffie, een sigaar — eea oog in de krant — en dan-weer aon het werk, naar de fabriek, naar het bureau. Ba om die duizenden te voeden moesten weer duizenden anderen werken, organiseeren, plannen maken, denken.... . Frank begaf zich het liefst naar de wijken, waar bet zakenleven bet wildst golfde. De kleurige chic uit do straten voa bet Westen, drong daar niet door. Do wreede, op bloed en buit beluste strijd, dien bet eeno leven met het andere veerde, word een onophoudelijk vreeselijk gevoor voor lederen enkeling, dle uien mooistroom doorkruiste. Het leven van honderden menschen zon vernietigd zijn, ols de spoortreinen, die boven het hoofd van net menschengewemel tuaehen de rijen der hulzen heen daverden, maar enkele minuten hun loop vertraagden — ala de een of andere wlaseiwachter ef machinist ook moor enkele oogenblikken verstrooid, onoplettend, achteloos wos» In bet schelle 'lawaai van de schreeuwende koetsiers en bestuurders op da wogen» of vrachtauto'» die met ijzeren stoven, vaten of balen propvol geladen waren» van .de tot berstene toe volgeladen autobussen en trams met bleeke, opgejaagde en van vocht dampende menschen, stonden «lo agenten te paard en te voet, ala torens van .hechthoid en kalmte. Midden in «lot leven, in die woede «n gretigheid van het jachten regelden zij »«t^l»Uo«»do jl»odb«wa«il»M«. d» at—mam van bet verkeer, lieten ze stilstaan, zich opstuwen en weer verder goon. Pronk zog de arbeider» en arbeidsters nit de fabrieken zich voortrappen» bleek, vnu. afgemat en zich nog met vastberaden energie over de treinen naar do voorsteden, verdeelen. Hij hoorde hen afspraken maken om elkaar op vergaderingen te ontmoeten, tiolitleko lozingen aan te hoeren, mee te helpen aon het vooruitkomen van hnn klasse. Hij zog de meisjes roet blauwe krineen om de oogen, schuifelend, omdat zij de moede voeten nauwelijks meer konden oplichten cd zich toch bij do jonge mannen aansluitend,, om gouw» gouw, voor de sloop de oogleden sloot, nog wat te mlnnekoozen. Hij zog de rimpelige vrouwen, de ouweliike, verwelkte kinderen met flesa^len en manden bepakt de winkels inloopen, loven en blo» den, elkaar duwen en stoeten, om de behoeften vnn don dog ln enkele oogenblikken machtig te worden en noor hui* te sleepen, voor de deuren von de winkels gesloten, voor do bedienden noor huis gezonden werden. Tij begaven ziel» niet tor ruste, niet noor den huiseli*ken vrede—moor noor herhalingsscholen, hondelacurauaaen, stenografie-lemen om voort te werken, met de laatste hen begevende krochten vooruit te worstelen in dit vreeseliike strAlgewoel. Bij die zwerftochten die hem in ademlooze verbazing, met inwendigen schrik en huivering, verlokten en steeds verder dreven noor nog ofgalegener wijken, vergat Frank dikwijls, dat hij naor het college vnu een professor toe moest. Haar dan genoot hij met een kin» eerlijke vreugde van de vrijheid, cm te gaan of blijven, noor hij lust bod; geen dwong meer to moeten gohoorzomcn en to midden van nl dio menschen, «lio zich sloof sch en angstig of jakkerden, «en doel te knnnen bereiken; als ecu van ilo zeldzame onofhankclijken to kunnen stoon en te gaan wnhr het hem lustte, «en von de weinigen te zijn «lio bekijken, gode-loin en beleven kenden, wat zij wilden en wat noor hun goeddunken was. Frank bracht bezoeken bI profeteren, wier college, hij bij voorkeur wilde loopen en wier sympathie, noor lvlaus von llattern hem uiteenzette, voor zijn doctoraal examen von belang kon zijn. Nog altijd verbond bij aan liet licgrlp professor liet liecld van een oudachtigeu burgerlijken, verwaten mijnheer. Beod» «o d» »»l»t» colleges, waarop hij gelegenheid bod dezen of genen boogleeraar van aangezicht tot aangezicht to zien, moest bij zH-n jongensachtige opvatting herzien. Hoe verschillend hun persoonlijk» heid ook mocht zijn, allen bewegen zich met do manieren van mannen van de wereld en waren keurig geklee.l. Al ontbrak bij hen niet de eigenwaan, hij ging schuil onder een ingetogen, voorname beuunno» lijkheid, of wel do boogleeraar trad op als een man met een streng, vost karakter. Kluns had er zijn jongeren neef wel op gewezen, dot hij niet mocht ver» wachten door dio bc«ockcn oan professoren, dio moor een formaliteit waren, belangstelling voor zichzelf gaande te maken. Bij den «eisten wenl hij ook niet ontvangen. Het koortje, dot hij den bediende op oen bronzen schaal zog neerleggen, le-nrdo hom, dot hij slechts een van do velen was, dio dozen noodigen ou toch zoo onverschilligen gong tegen de drie trappen op bodden gdoon. Bij een tweeden, «lio hem in zijn studeer» kamer binnenliet» hoorde hij weliswaar in den toon van de stem een koele plichtmatigheid -van de ontvangst. Hoor spoedig kwam hot gesprek ep zün moeder. Toen werden do gezichten levendiger. Nieuwsgierigheid werd duidelijk, De dames van den huize werden goroepen en Frank werd oon dozen dadelijk voorgesteld als de zoon van Bleno Lchneidcr. Als een vriendelijke, hulpvaardige godin schreed zijn moeder in zijn geest voor bern «it en opende de deuren en de horten voor hem. Steeds opnieuw zog hij. hoo hoor vereering, bowonilering, won «Kering «u liefde l»ewcz«n werden en boo men hem tot zich trachtte te trekken, om daardoor ook met die buitengewone vrouw in betrek» king to komen of ten minste i Hoe gewichtig en onbegrijpelijk leek den jongen man dit heele gedoe. Hij zelf werd dodelijk door de jongere of oudoio, levendig en bevallige meinjea met grooto ongodwongeillieul ilitgenoodigd, om haar in menigerici opzicht behulpzaam te zijn. Nadat het hem in ondero huizen eender vergaan was, werd het zijn heldere veratand duidelijk, dat in het leven van de grooto stad nauwelijks een dienst of vriendelijkheid zonder tegcnproestitlie werd bewezen. Overal, wnar hij de oogen heen richtte, »g bij diezelfde, tot afmatten» toe ingespannen krocht van do mcnaéhcn in de uitoefening van hun werk. van hun beroep Bn telken» opnieuw klonk bern uit al die eindeloos verschillende klanken «lot woord van zijn mooier in do ooren, toen hij haro toewijding aan 'ecu tank, waarvan het aurora hoogst twijfelachtig leek, niet begrijpen kon, dat «envoudige woord: dat noemt men plieat! Ook van zijn vader lind bij dat woord: plicht dikwijl» vernomen. lic; had voor bern uit dien tijd een onna nam, jammerlijken bijsmaak. Want ateeds werd het hem voorgehouden, ala zijn rapporten niet fraai waren, of wanneer hii zich oon den een of andereu kwajongens^tieek schuldig gemaakt had of al» do mooie, prettige vacant»'*-», waarin men bet leven zoo ten volle genieten kon, ten einde liepen en zijn vader het noodig achtte, zijn zoon eenige «delessen op den weg noor het alledaag«he meo te geven. Zlj plachten onhandig «tt «o vallen en maakten op Frank wei» nig indruk, want liet Kek hem altijd, alsof zijn vader bet met zijn eigen plichten niot nl te nauw nas». (Wordt 'vervolgd.); ƒ
Nieuwe Rotterdamsche Courant
- 19-07-1918
Permanente URL
- Gebruiksvoorwaarden
-
Auteursrecht onbekend. Het zou kunnen dat nog auteursrecht rust op (delen van) dit object.
- Krantentitel
- Nieuwe Rotterdamsche Courant
- Datum
- 19-07-1918
- Editie
- Avond
- Uitgever
- Nijgh
- Plaats van uitgave
- Rotterdam
- PPN
- 832495182
- Verschijningsperiode
- 1844-1970
- Periode gedigitaliseerd
- 1844 t/m 1869
- Verspreidingsgebied
- Landelijk
- Herkomst
- KB NBM Mfm MMK 0030 [Microfilm]
- Toegevoegd in Delpher
- 18-11-2014
FEUILLETON. De jeugd van een Idealist DOOR GAERIELE REUTER.
Wetenschappelijke Berichten. De Spannsche griep.
«utren» dan verwekker van de s.g. Üpaansaba grisp bseft ds lledlslnlseb* Wochenschrift navraag gedaan bd verscbUlcnde medische autoriteiten, dlo op grond vaa bso» teriologisch ondsrßoek hun meening bebbea meegedeeld. Professor Pfeiffer,' dé taan van don intiaenzabaoll antwoord» de» lk ban nog niet in slaat» een delwlUel oordeel uit ta spreken, daar ik pas begonnen ben met mjjn bacteriologisch ondersoek -van da nieuwe epedemle, en mij nog slechts een klein aantal gevallen onder, da oogen sljn gekomen. Alleen Juut ik seggeu, dat ik ia een reeks van gevallen soortgelijke bacillen, gevonden heb als bil da lnNueuza^uedemle van 188». en 1891—1802, in andere gevallen weder nlet. Verder ondersoek zal misschien desa tegenstrijdigheid ophelderen. t l^olesoor
Een elcetrische Kogeloutdekker.
Dr. »laekenslo»Bavidson, Britach officier van gezoadheld,' beeft een even aardige als handige uitvinding gedaan:. eenvoudig instrument om na to gaan of er in het lichaam van oen gewonde.al ol niet nog een kogel, granaatscherf of ander metalen vreemd lichaam aanwezig is. (The elec» trio bulletdcteclor.) . . . . Het Instrument beslaat uit een koolplaatje, dat in eoh» toet gebracht wordt met 't lichaam vaa den gewonde en als positieva pool fungeert. ... Al.de materialen nu, waaruit kogels, granaatbnlaen e»d. wordon vervaardigd, ldln negatief geladen en in het .lichaam achtergebleven deeltje* lungceren als negatieve pool. terwijl hei lichaam zeil als olcct,ol?th werkt. wordt nu da keten gesloten doordat men met den kogelzoeker, waarmede men de wonde sondeert, op bet metalen vreemde lichaam «toot, don ontstaat een stroom, dle sterk genoeg is om in den kogelontdekker (dle ult twee micro» . telephponhorentjes bestaat, welke do onderzoeker met een lioofdband aan aijn ooren bevestigt) een geluld waarneem» baar te maken. '.--'¦'
Het voordeel van dit eenvoudig instrument, waarbij zelfs geen eleetrischo batterij noodlg is, is vooral voor den oorlog«blrurg op bet slagveld zeer groot.
Sulvarsaan-bereiding in Amerika.
De bereidingswijze van salvarsaau'ls nlot alleen Dullsch patent, maar ook zorgvuldig door de Vuttachera geheim eehonden, aoodat do wereld sinds het begin van den oorlog verstoken is gebleven van nieuwen aanvoer. Het ge» mis deed zleh ook in on, land zoo sterk voelen, dat' men er over gedacht heeft het patentrecht in deze buitenge» wone tijden door den nood gedwongen to schenden, maar de overweging, dat do aan de sellbercldlng verbonden moeilijkheden ontzaglijk groot waren en men zlch tot op zekere hoogte wel behelpen kón mot kwik en joodproeps» raten, hebbon van pogingen In die richting bier to lande doen afzien. Zoo niet in Amerika. Da» ls men reeds in lult bezonnen, met pogingen tot bereiding van salvarsasn, nadat men officieel bet patentrecht der vijanden over boord «ceooid had. Thans is bet eindelijk dr. G. P. Mots dlo Indertijd in Duitsehlsnd werkzaam waa bH de salvarsasn» bereiding in de Boecbster I'arbwerke, gelukt een gelijk» waardig praeparaat te bereiden (het dlhxdrochloride van de salvarsaan). -*- * '
In de laatste hier te lande ontvangen afleveringen (H en Nl van deel 49) van do Zeitschrift fUr Blbnologlo vinden we een voorlooplg bericht over Tb urn wald's velzen in midden Vuitseh Nieuw Guinea,' gedurende 1013—16. „Voorloopig" omdat verzamelingen dés rclzl. gers overal verspreid zijn: aanteekeningen, asarteu, het grootste gedeelte van het fotografisch materiaal, liggen za» deeltelijk in Amerika, waar ook een deel der bijeengebrachte voorwerpen achteiblcel; eu C 3 kisten bleven achter in Nieuw Guinea, honderden glazen pinten in Austral!?, en vermoedelijk zijn vele negatieven onderweg blijven liggen Ie Bitsvla. Tburnwald's yretk sloot zich ssn bij dat van da aaiscrln August». Piuss»ezpe*lUl
De deser dagen versobenen aflevering van de By» dragen voor vaderlandsob* gesoble» -do nis en oudheidkunde (vijfde reeks, dl V. all. 4) bsv^it vooreerst een kritische be-obouwin« van de Joiuvalcu van van Xoek en anderen over do eeraie tochten naar .«Uil. yon do boud van ilr. A. O. Vuilemans. D*uor ver**l**lul<-O
Dat do oorlog «en gunstigen invloed beeft op den verkoop van ccii boek over een wiskundig onderworp, mag seker wel^als iets bijzonders wordeu vermeld. De voorrede van den" dartienden druk van deel l van het bekende boek: «Gmndrisz der Vilferentlal. und Integral/lchniing", van Dr. Budirlg Kiepert, (vroeger Steaemann), zegt» dat plot» seling dle nieuwe druk noodlg werd, omdat een aantal studenten In het leger of in gevangenschap slcb het boek lieten zenden. Povcndlen werd het in weden veel gevrascd. Het werk is langzamerhand gegroeid: het eerste deel be» vat ruim LOO bladzijden; als aanhang slln tabellen voor hyperbolische functies opgenomen, terwijl een opgaaf van de belangrijkste formules zoo is ing-iplakt, dat zo gemakkelijk kan woy.cn losgemaakt. Van het tweedo deel .^ntegral» Beehnung", is de elfde druk verschenen. Daar dezo niet zoo plotseling noodlg was'als do dertiende drok van het eerste deel. kon de schrijver den vorigen druk uitbreiden. Vooral do differentiaal-vergelijkingen rijn nieer uitvoerig behandeld. De belangrijkste formules van do intoeraalrokeuing z|jn ook weder zoo ingeplakt, dat ze gemakkelijk kunnen 'worden uitgelicht. •
Land- en Tuinbouw. Ned. Landhutsboudkundig Congres.
(Vervolg.) Hedenochtend 9 uur is de vergadering heropend. Besloten werd het congres in 1919 te Breda te houden. ...
- De voorzitter gaf vervolgen» het woord non den beer 8. L. Bouwcs om to spreken over: In welke richting dient het instituut der keuring Ler gewassen te volde zich te ontwikkelen? '• Dezo keuring to velde, of te wel de erkenning der gewassen, aldus de inleider i» nog betrekkelijk kort geleden ingesteld. Het doei ia: le. te zorgen, dat de landbouwers beter don tot nu toe in de gelegenheid kwamen goed zaalzaad tokoopen; 2e. te trachten aan de verbouwer» vod goed zaaüaul boter loonende prij«en voor hun product te doen betalen. . . , ' De ei«hen, welke men vroeger oon zaaizaden stelde, .«troffen kleur, slnkkerigheid, rook en glans - «on». Deze subjectieve kenmerken worden aangevuld met edn objectief kenmerk n.l» bet H^,. gewicht. De instelling van het rijkeproefstation voor «aodcontrftle hooft reed» oen groote verbetering gebracht. Dit i» echter niot vol» doende. De.keuring te velde geeN beter inzicht van do slier belangrijkste eigenschappen, «te afkomst, echtbeid von. variëteit, grondsoort waarop gebouwd, ofwazigheid van afwijkingen en ziekten. Br bestaan in ons land 11 organisaties, die zich met de keuring te $ velde Ixnlg boudeu,imóor embpld in die keuring is er niet. \ Belangrijk is het, of de eésch van afstamming wordt ; gestold, of 't zaad le, 2e, 3e of oudere nabouw is. L In.sommige provinciën wordt toezicht op zaaien aa poten uitgeoefend, in andere niet. Erger i» het met de uitvoering gesteld. Te bewijzen valt er weinig. Ook bH monsterkeuring en de controle op de aflevering is zeer veel verschil.' ... • *• 'V ... De eenige uitweg ie, dot boven do provinciale ergo» nisaties «en nationale Lorna.
De prov. organisatie» met het Ned. Bandbouw» eomllooan bet hoofd moeten bel inltlotief nemen ouder medewerking van de daarvoor in aanmerking komende rijksorganen. Deze centrale organisatie moet: lo de regels vaststellen: omtrent de elschen, waaraan de gewassen moeten voldoen en waarop bij keuring zal worden gelet» 2o controle oefenen op de uitvoering der "keuringen. Alles zon gebracht kunnen wonlen onder hot beheer van 2 hoofd-inspecteurs in den lande.
Verder zei spr. moet er meer organisatie in dén han» del worden gebracht, om zoo streng mogelijk controle te kunnen oefenen en om oon do verbouwers een goedo prij» uit te betalen.- Het is dus ook zeer gewenscht, dat de verlooopbn» reaux zlch ook vereenigen en gezamenlijk eoh inter» provinciaal bureau vormen, dot voorlooplg de volgende werkzaamheden zou kunnen verrichten: lo Vaststelling der. prijzen; 2e splitsing der eo»» traden met zeer groote afnemers, ala b-v. bet eea» traal bureau; 3e zorgen voor reclame in binnen- en buitenland; -te geven von allo voorlichting aon de prov» bureaux. ' . I» dit al geregeld, dan zol dit bureau rich' ook met den handel in do fijnere zoden kunnen bezig houden. Bil dé gedachtenwisseling voriclaordo de beer De Kle», dot bij de regeling geheel in bonden wilde la» ten van een centraal bureau, geheel onder toezicht van de regeering. Partijkeuringen achtte spreker uit den booze en hij wilde den minister vragen daar ook tegen to waken. - - '
De heer aTakebeeke ging geheel aceoord met den inleider. Uniformiteit is hoofdzaak. In normalo omstandigheden moeten landbonwor-g^laaUe» zorgen, dat 'do eontrüle' naar bchooren ie. ïlea
Hoeveel goeda er zit in organisatie* over bet geheelo land, do tijd ia er nog niot rijp -««oor, allee met een «op lu overgieten. De beer touwt» repliceerde. Prof. dr. H. Blink heeft daarna een inleiding gehouden over: De oprichting van een handeiakumer voor d cnlandbouw ol» instelling van economisch» geogrnpbischo studio en als hundokodvieabluoau ia ln den tegenwoordigen tijd een noodwendige behoefte voor den Xcdorl. landbouw.
Lpr.'a praeadviea zegt daaromtrent, dat de Ned. landbouw zich ols economisch bedrijf buiten de sfeer van do dorps» en landelijke «tudsbulsbouding uitgebreid en al» gevolg van do ontwikkeling van het verkeer on van het ontstaan van economisch levendige gewesten, die op industrieel gebied produceerden .eu welke hierdoor «roote behoefte verkregen aan landbouwproducten. Met de verdere uitbreiding der ver» keersmiddelen, met de vestiging vn*< den wereldhan» del on de vrije poederen bewoging over de aarden poste ook de landbouw zich aon eu werd de Nederl. landbouw ecu bedrijf, dat niet alleen in verband etend met de vaderlandsche behoefte, maor ev,eueena mot do productie en consumptie van de wereld en onderworpen was aan den loop der wereldconjunctuur. Nlet alleen als producent, maar ook als consument trad hij meer en meer op en de graanoogsten en de handelspolitiek van Amerika en Knaland, de zul» velproduelio vnn Canada, Nieuw-Zeeland en Australië al» van Denemarken en ViberlV, de productie der meststoffen uit Chili en Duitscbland, zij bodden in» vloed op de resultaten van Nederl. landbouw. Hetzelfde geldt voor den tuinbouw en nog in sterkere male voor den kolonialen landbouw. Door dien loop der ontwikkeling moest do sfeer van ken» ni» voor do landl-ouwera uitgebreid worden en moes» ten zij b|j bun productie eu do distributie daarvan rekening houden met hetgeen in do verste gewesten geschiedde. Na den oorlog zullen de maatregelen der handels» politiek, de prodnetie» en eonaumptiegobleden der narde bun oude beteékenis verloren bebben en zullen alle factoren in het economisch leven geheel veranderen. AUea zal zicb veel onregelmatiger bewegen dan voor den oorlog. v"
De werking dier factoren in het economisch proces der volksontwikkeling to kennen is van de grootste waarde voor de regeeringen al» voor particulieren. Hloer don ooit komt in dezen tijd do behoefte om «eon.-geogr. kennis süVoltwirtaehatt) oon het licht voor allen. Dio kenni» maakt een noodzakelijk deel uit van hooger landbouwonderwijs in dezen tijd. Om de studiën. op dit gebied steed» bij te houden, dient er voor Nederland een bureau van studio to wor• den opgericht,-dot die gegeven» bijeen brengt, waar teder ten spoedigste over kon beschikken. Dit economisch bureau meet eensdeels een studie, burean zijn, moor anderdeels moet het zich aansluiten bij do praktijk. Het door inleider bedoelde bureau moet niet alleen het buitenland tot studieobject hebben, hel moet ook het oog vestigen op de binnenlandse!» land» bouwtocstonden, op de verbreiding der productie en consumptie in on» land, op maakten, op prijsnoteerin» gen,' op verkeersmiddelen op do statistiek», etc Op die wljzo zol de llondelskamer de praktik op wetenschappelijke studio doen berusten, over do meellijkje vru!«stulid*.en von nationalen en internationalen oord voortdurend de beste inlichtingen kunnen geven. Voor do landbouwers,- doland^vertegenwoordigor»,do handelaren do landbonw»lndnatrioolen, voor do regee» ring en voor de kennis der londbouw-poliliek in vroomdo landen kon het bnrean van do grootato woorde zijn in normalen tijd en het is in dezen tijd geheel onmisbaar. Vervolgen» heeft'dr. H. 2lolhuil«en de volgende ialeiding gehouden: ' , "VTdlke zal de positie van den landbouw zijn ia bet overgangstijdperk na den oorlog en eventueel welke maatregelen op landbouwgebied, in verbond met den oorlogstoestand genomen, zijn waard, om ook in normale tijden te blijven bestaan? Sedert hot congres. verleden jaar t» Assen gebouwden, aldns spr, i» de toestond eerder somberder dan rooskleuriger! geworden en met niet minder nadruk abt destijds moet spr. erop wijzen, dat de loop der dingen onberekenbaar iaDe landbouw in on» lood maakt slecht» «eu klein onderdeel von bet wereld» vraagstuk uit en toch i» dit onderdeel op zichzelf 'voor on» «en machtig probleem, dat de uiterste zorg vereischt voa de belanghebbenden zoowel al» van den Nederlandschen stoot, wien» belangen noozeer met die van den landbouw samenhangen, omdat «en gezond landbouwbedrijf, dat de bodemoppervlakte tot do hoogst mogelijke productiviteit opvoert, tot den grondslag behoort van een occonomisch «n financieel sterken «toot. - .... In zijn praeadvies heeft spr. eenige hoofdzaken vastgelegd. In de eerste ploot» zal de productie van eigen bo»; dem grootendeels in de behoeften van het Nederland«ehe volk moeten voorzien, ook in de eerste jnren na den terugkeer voa den vrede. Naarmate on» land in dat opzicht meer -onafhankelijk von het buiten» land is, zal de taak van onze regeering om de neutraliteit en de «economische onafhankelijkheid te hand» hoven, worden verlicht. Ten tweede zal de algemeeno verarming een zoodenigen omvang hebben verkregen, dat terzydestel» ling voa nlet-productieve schakel» in bet productieen distributieproces noodig wordt. In de derde ploot» zal bet aan de gemeenschep zoowei ol» aan Zegenen, dio bij den landbouw recht» atreek» betrokken zijn, voordeel opleveren, dat de maatregelen, die ten opzichte van de bodemproductie moeten worden genomen, zooveel mogelijk aan organisaties van belanghebbenden, dot zijn do producenten, zelf worden toevertrouwd. Dit is do besto waarborg, dot de productie quantita-» Uef ca «lualßotief bet hoogde effect zal opleveren, terwijl do roohtetrccka belanghebbenden niet noode» | loo» zullen worden benadeeld. Spr. licht deze punten uitvoerig toe. Wannoer wij doordrongen zijn van do.noodzokélijkbeid, dot de productie van allo voor mensch en dier onontbeerlijke landbouwproducten, binnen eigen grenzen tot hot hoogste moet worden opgevoerd, voa de nooilznkolijkhoid dus von voldoende en goede, nlet 1 eenzijdige volksvoedine. von de noodzakelijkheid om arbeidsgelegenheid te scheppen voor eigen b«volkll»«^ don kunnen wij toch niet onikennyn, dat ook in da lookomst der-gelijke vraagstukken meer beschouwd dienen te worden uit een oogpunt van collectief belaag
Br zal front gemankt moeten wordea tegen bet on den voorgrond traden van de belangen vaa den, f», eva. De landbouw zal- gedwongen zijn, zich bij dit ateotsmonopoUo neer te leggen, doch don moet daar tegenover staan, dat hij «en aandeel krijgt ia den invoor van de «ondstoffen. Bpr. behandelt daarna de gevolgen van den depvektcn invoer en wijst erop, dat do landbouw ook rekening zal hebben to bondek met het arbeiders*, magstuk. Volgens spr. zul de oplossing van do demobilisatie aldus moeten worden gevonden, dat do beroepsgroepen, wvlke voor den wederopbouw van het economische leven en voor de ontwikkotiml va-a bot bedrhf nmiobanr zijn, dlreet na het beginvan den wa-s-enatristond ontslagen worden. Naarmate zich de bedrijven in het buitonland herstellen, zal hot blUken, dat eene emigratie van werilkroobten naar de ons omringende landen geen denkbeeldig iets'is. De tandbouw «il zooveel mogelijk werkkrachten non zich morton bmilon. Voor hot geval de arbeidsmarkt overvoerd is, zal hij daardoor vool maatschappelijke «Uen» do knnnen lenigen en tevens zai doordoor voorkomen «-orden, dat productieve krachten van onzo maatschap» pij voor ons verloren gaan en juist in «en tijdperk, «noria er alles non gedegen i» om de eigen roodnette tot «on maximum to brengen. -.«»»***.'. .De landbouw zal ia bet ovor-gangstydperir « rek», ning mode moeten houden, dat do organisatie van werkliedonzijdo zal trachten op bet economisch leven *» boar geest invloed te oefenen. - Ve . boeren-werkgevers zullen «6cb ooa het arbeldersvraagstuk moeten aanpassen. ZN zullen nlcb daar», om eveneens in v^gevera^rganisotles moeien »a» menvoegen. liet zal don mogelijk zijn, zonde» het meten van krachten in gemeen overleg bevredigende «r--boidsverhoudmgen te vinden en vast to st^en. Daar. door zal «cue wedendidsche waardeering kunnen ont. staan voor elka-^p» Wangen en zal worden bereikt, dat, hoewel, het initiatief en de bealissln? bij dow«R 2JÜÏ* bilift berusten, de arbeid«»««lni»Ue «id». «eeings
De »gee»igan»a»treg«l«n, welk» 6» ««komst vs« verschijnselen ut^o maatschappij, dl» «en gezond» toe» komst en onkrikkebng hadden bunnen inleiden, kunstmatig bobben belemmerd, moeten «o spoedig mogelijk word^ afgeschaft Evenzoo i» het van zeer groot be» long, dot wordt gebroken met de protectie van onnutugo tnsscbenschokel» in do maatschappij. llet systeem van «ion handel moet gemc*rg»nz»o*»d »worden.
No do behandeling van de bedoelde maatre-Mie» fc». sluit spr. met te zerken. da^aU» arbeid voor dobèlaa.' gen vnn den Noderlondsehen arbeid, wooraar.wij on« , krachten geven, teven» do notienole krocht van «au» I vaderland zal verhoogen en in bet teeken zal «loon van ! intensiteit en organisatie.
HH^BENOU. Be bloembollenbenra was hier vondarda» slechts middelmatig bezocht Enkele soorten vroege^E. bel* en enkele tulpen aingen vlug; hyacinthen en narcissen daarenlogon «leeht vo volgemlo prijzen werden o^». Be» sleeo:
Bnkelo tulpen: Duo van Tholl wit maximus / 1.38, id. scarlet / LEO, id. cochenille ƒ 9AO, Qirz/solora /!.?«/«:». moisle Brillant/ IM. Uolo Prlna f 1^ Orandlllue / «o.' Ba «eine f IHO. «on Trosor / <25, Pink Beauty / 2-«3 Prins van Oostenrijk f 1.80, Prosendne / 455, B«» Gris» V^lf,o^r3l^t^b"-' ' ««-f»—/ **» Bnbbelo Tulpen: Oonronne dOr / «0^ El Toreador / OSS, Imperator Bubrorum / 2^ Uurillo / 1.70, Babr» Maxima / 1.80, Salvoter llose MO, Theeroo* / 4,—, Tournesol (rood en geel) f 320, id. geel / «l. Vuurbaak f 930. Barwintulpen: Bar. de la Tonave f IH^ Olara But» f IJS, Europa / 2.—, tlretehen / IH, lfr. Farao. Sanders /I^s, Ph. do Oomlnet / 2.75, Sieraad van Flora / 200, IVm. donlsnd f 4.25, 2ulu / 250. Bnbbelo Narcissen: Xlbo plimo odorato / OHS, Oranae Pl'ocnix / LEO. Von Sion / !l.i.d. Enkele Narcissen: Ajax Princepe / OOS, 810. Bmpre?s / IJ», Bic Uorsflcldii / 1.75. Biel Victoria / X—, Ooiden «par/ 2.75, I>,rlfollus Emperor / 2.10. «ad. de Orasft f LIS, Poetlcus Bwg Edward VU. / 2L2&, PoWeus Or» nakis / 1.70.
Avondblad, A. Letteren en Kunst. Concerigebouw. Beethoven cyclus IX.
, Wen schrijft e»» nit .Amsterdam: Op den negenden avond van den Beetboven^olu». Aio getrouw etlken» «en a^mpboMe op bet programma Had, zon natuurlijk'de negende V^mpbonle • moeten izijn vertolkt. Aea beeft baar «venwei bewaard voor 'bet laotato concert; bij wijze van groot avmphoniaeh werk wa» gisteren «en plaat» verleend aa» de zgn.. flelfasr^ympbobie, naar bet «enig» jaren geleden.door (prof. dr. Stola te Jena ontdekte manuscript, een werk dat toen overal in T>ij herhaling ten gehoor* «e» zoaebt en besproken i». Over de belangrijkheid van 'de compositie au und für eich. valt aIH te twisten. Nen en ander i» von «en nuchterheid, die men in bet oeuvre van Beethoven niet dan bij nll-aoudering aanj«lr«ft, zonder de minste tegenstelling, weinig impogeerend. Zelf» d» nit«tekendo uitvoering, onder lei» hjiug von vornoU» Dopper, vermocht bet publiek «vlet in «oeatdrift te brengen. Hoe ganach ander» klonk onmiddellijk de «eréte in» «et van bet zgn. .Lriple>«oncert, opu» 00. bet concerto lln O gr. t. voor piano, viool en -noloncol met «lkent*ftegelödingl Al i» ook dit concerto weinig dlmulinnig Wan inhoud, toch voelt men onmiddellijk dat luer «en andere «noor i» aangeroerd». Zwierig on rank i» de bauw, geestig en van «en beminnelijke lotheid zijn de Uienu^». Zuiver concertant naar den vorm levert bet goorde uitvoerenden tol van moeilijkheden op, zoowel «wat bet «010-siM aangaat al» waar bet opdtet enaemble lsankomt. De beeren «vert 0omeli«. Job. C. nieibecblob l«n l^ill» <3ailiard bebbea er «ich met Ijver op toego» Nezd. bet werk zooveel mogelijk recht te doea weder» :varen; enkele «wakke oogenbukkon in de paaaogene» Zeelten daargelaten, zijn Hl in bun atrevcn voortloffe» dijk gedaagd, zoodat m enzlcb een juist beeld vnn deze over bet algemeen weinig gespeelde compoeitio beeft kunnen vormen. ,' .
Schouwburg te Haarlem.
' Onze correspondent te Haarlem heeft gemeld, dat de Stadsschouwburg aldaar op 30 September met De Hek» van Haarlem zal worden geopend. Dit i» onjuist, bericht ons de oomncksie van Beheer. Do do.turn en bet programma van de opening zijn nog niet definitief vastgesteld. Von Beden'» stuk zol bot «erst gaan in de reeks oorspronkelijke stukken, die in de openingswerk van 30 September tot 7 Oetober door do voornaamste gezelschappen van ons land zullen worden gegeven. ¦ '
De badplaats Scheveningen.
. lkheveningeu, X/Ao «rookte «n meest bezochte bad» /plaat» vaa Nederland', bestaat in dit jaar honderd Haar. Want de opkomst van de badplaats dagteekent -van 1818, toen er een 'badbuisje word opgericht. /De noom von Pronk is aan deze eerste poging-, om hét ,vi«séhersdorp als badplaat» toegankelijk te maken, Térbonden. De Hlaatschappij Zeebad Sehovenlngen beeft nn tor gelegenheid van het 100-jarig bestaan van do badplaats bij U. F. Begeer te vtreoht een gedenk» pennnin,*' laten slaan,.en voor bot publiek vorkrijgbaar gesteld. Do netto-opbrengst von den verkoop van dezo penning heeft do direotio dor moatechappij bestemd voor het Tehuis voor oude Schevenlngscbe viaacher» te Scbeveningen. De penning geeft aan de eeno zijde het oude, primitieve badhuisjo te zien, en ala randschrift leest men door rond: F. Pronk — Grondlegger der badplaat» Sehevcnlnigen 1318. Aan de andere zijde het tegenwoordige groote bodhütel mei ,do pier en de woorden: Ter herinnering* aon bet Kvo-jorig bestaan. 1818—101».
Weekbladen.
In do Prins vindt men «en fraai interieur van de I«rk to IVincehoten. illustraties van verschillende oorlogalerremen» von de werkzaamheden tor verbetering «van den Zeedijk bij DurVerdam, etc. Indis toont ons «en Balisch meisje met haar broertje en «en dillettantenelub te Socroba^a die zich verdienstelijk beeft gemaakt met de vertooning van ten operette. . ' , ,
Tijdachriftcn.
Dr. P. Busebmann. de bestuurder van. Onzsluwst, beeltlda UnU»aUevorlng van het maandschrift gevold me. Jen i fraai geNlustreera opstel «ver het ozaal uit de St. •Janskerk te .'s-Hertogenboseh. Enkele jaren v«Klr Victor» «e Stoers zijn beroemd geworden Gld^artlkel Holland op «Ua smalst schreef (187 U), waa het ozoal uit de Bossche Kerk verwijderd: bet belangwekkende monument van Veenroef van Noremberg was gesloopt, verkwanseld en /spoorloos verdwenen, totdat het In sim. 1873 va Sliiers verrast* in een der nieuwe zalen van bet«.» South.Ben» • shirt on Musenm te Londen. Wij veroorloven ons van dr. Buschmsan's opstel het Hot over to nemen:.
«Veel verbeeldingskracht Is er niet toe noodlg om zich voer to stellen, hoe het «xaal er-in zUn vollen luister uitzag, scherp contrasteerde het tegen de heldere pijlers en bogen van het koer; architraven en kroonlijsten vso Klimmend zwart marmer omlijstten de velden van geheeld», bouwd, ivoorblank albast: daartegen losten, de gepolijste sullen uit van wannrood, met wit doernderd marmer: bovenop ksatlto het licht op '«, spiegelend koper der tien krudclaren. Als ren van kostbaarheid schitterend schrijn rees het op vóór het allerheiligste von den tempel» waar» ven het de mysterie, moest beschermen en hullen in een hcogcr sfeer».. Vat gebeuren moest, teen men dit werk «Ing overplaatsen naar de mistige, rookerlge boorden der Theems, is gebeurd; het werd allengs bedekt deer een lasg van dat grauwe, kleverige stof, dat zlch aan alles vasthecht, dat all-» versmelt tot een zelfden, groezeliger» toon. Al zijn kleur en zijn glans heeft het monument er b|j ingeboet; het staat daar vreemd en ongelukkig onder het koude bovenlicht van een groote, holle zaal, tegen een trooste» lezen wond geplakt, waar het — o vernedering! — als en» doorgangspoort dienst most doen. Bet rust op een «tvlobsnt van.... moderne ceramiektegeltjes: daarvddr loopt de Reenten Oreren overdekking van de verwarmingsbul» ren. Alleen aan de benedenste helft der zuilen hebben de voorbijgangers door • het schuren hunner kierren belet, dat het stof zich al te dlk sou opboopen, en d«lr alleen komt het gebruikte materiaal nog eenigszins tot zijn recht. De deelen zijn ook niet overal zorgvuldig gevoegd, «oodat de fatale indruk van een afgietsel nog verhoogd wordt. Aan dlen indruk is overigens nutte ontkomen. „sol a'east, hnt the originsl sereen" betoogt de Vatalogds. Dat «leze toelichting noodlg wordt geacht,»zegt genoegt En bovendien, wl* leest catalogi» Tusschen hst verbijsterende, in twee stukken opgestelde afgietsel van den Trajanus-zuil on ware grootte, en middeleeuwsche graftombe* vaa al of niet verguld pleister, treurt bet ozaal daar, miskend en verstoeten, onder zljn krip vaa Bondenseh stel. Ik sluit met ¦Am wanaeb, dat alab — «alter, the war" — aan bannhar» [tlge band.moge uitstrekken e» bet werk van onsen Voeurast van «««laberg van dit renwlloera ta verlossen." " Dank atz^dé medewerking van den Tijksarchivaris van lloerdbrabant heelt dr. Bv sch mann da nog bestaande oor» koadcn betreffende d* oprichting vaa be» ozaal aan alja arUkol kunnen toevoegen. Het la de éérste maal, dat deze oorkonden.volledig gepubliceerd worden.