Delftsche courant : nieuwsblad voor Delft en Delfland

NA. vijf dagen, die voor het bewustzijn van alle Nederlanders de wereld hebben doen wankelen, heeft het Nederlandsche kger de wapens neergelegd. Vrijwel aan onszelf overgelaten, hebben wy "iet kunnen voorkomen, dat ons geheele gebied in Europa door een vele machtiger tegenstander werd be*et 0f onmiddellijk bedreigd. Wij Weten allen aan welke beproevingen "ftze mannen, vrouwen en kinderen *yn blootgesteld geweest en wij besef*en óók wat er zou zijn gebeurd, in- i de opperbevelhebber een ande'e beslissing genomen had. Generaal "inkelman heeft een verantwoordelijkheid te torsen gehad, die menschen- bijna te boven gaat; hem werd, *k vertegenwoordiger der Regeering, onmiddellijke lot van zijn volk in h*nden gelegd. Als militair, bij wien *Ue berichten over de krijgsbedrijvigheden binnen kwamen, was hij de aangewezen man om onze verdere kansen en achter het front te beoordeelen. *tf heeft gemeend, dat voortzetting Va*i den ongelijken strijd voor ons de huidige omstandigheden doell °s zou zijn. Het Nederlandsche volk is hierop , "^getwijfeld voorbereid geweest. De öerichten van gistermorgen gaven aanwijzingen genoeg. Koningin Wilhel""iaa was naar Engeland vertrokken, *°° ook de geheele regeering. Dit heeft Otltrnoedigend en ontgoochelend gekerkt, het wees erop — ondanks alle "enioedigerade argumenten „van heugde zijde" — dat het opperbevel de situatie als uiterst kritiek bedeelde. En het volk dat zijn leiders wist, raakte het stuur kwijt. De ftibere voorgevoelens, die iedereen 2lelden, zijn uitgekomen. "**t er nu verder gebeuren gaat ligt rborgen in den schoot van een toe- die ons in e 1 k geval vele zor- n> ontberingen en opofferingen zal engen. Niemand make zich hierover sies. I>e geeselingen van den oorlog *Ull len op ons blyven neerkomen, wellicht jarenlang. Het Nei ndsche volk aanvaarde de nieuwe lelijkheid waardig, zooals het den 1Jd Waardig heeft aanvaard. Sabota-1 Provocaties en tegenwerkingen en duizendvoudig op ons worden *erK aald; de Duitschers, die in een J<1 °p leven en dood gewikkeld zijn, *Ulje 11 in dit opzicht geen kwartier &ven a- Wanneer het Nederlandsche v°tit • Zich binnen de door den nieuwen and geboden perken houdt, mag °rdB uen gehoopt dat ook van de andere geen wraakoefeningen zullen worto gepast of geduld. . et leven onder vreemde bezetting r een fier en vrjjheidlievend volk et Nederlandsche een harde beö oev;„ vlI*g. Wij hopen, dat zij die de a°ht tv, mans overgenomen hebben, ons jv, v macht niet harder zullen laten v en dan strikt noodzakelijk is. Ons ennen wij goed genoeg om te *ei. ' het zich zo!tl(ler te groote edering bij den nieuwen toe- zal di weten aan te passen. 't ij __,<¦ k^ 1Jn geslagen, maar niet gebro«6m °ns °°g bli-ift °P de toekomst icht. Dc opperbevelhebber van Land- en zeemacht, generaal H. G. Winkelman, heeft gisteravond voor dc Nederlandsche omroep dc volgende toespraak gehouden: Nederlanders, Ik heb er prijs op gesteld, U persoonlijk een toelichting te geven bij het hoogst ernstig besluit, dat u reeds hedenavond hebt gehoord door dc Nederlandsche radio. Wij hebben dc wapens moeten neerleggen omdat het niet anders kon. Allen waren vastbesloten ons vaderland te verdedigen tot het uiterste. Welnu ik, die als opperbevelhebber van landen zeemacht alle berichten ontving, i k wist met volstrekte zekerheid, dat dit uiterste vandaag was bereikt. Onze soldaten hebben gestreden met een moed, die onvergetelijk zal blijven, maar dc strijd was te ongelijk. Onze troepen stonden tegenover technische middelen waartegen dc grootste menschelijke moed niet is opgewassen. Bij duizenden zijn zij gevallen voor dc vrijheid van Nederland. Dc luchtstrijdkrachten, waarover wij thans nog beschikken, zijn zoo minimaal, dat zij onze troepen te land nagenoeg niet meer bij dc operaties konden steunen. Tegenover dc Duitsche overmacht in dc lucht hadden ook onze andere afweermiddelen, zooals Ce luchtdoelartillerie, slechts een beperkte uitwerking, hoe dapper en bekwaam dc luchtdoelbatterijen haar taak ook vervulden. Zoo stonden onze troepen bloot aan dc vernietigende bombardementen van het Duitsche luchtwapen. en niet alleen zij. Onder dc burgerbevolking, onder vrouwen en kinderen, maakte dc luchtoorlog tallooze slachtoffers. In ons dichtbevolkte land, met zijn vele steden, kan bij luchtbombardementen moeilijk worden onderscheiden tusschen militaire en niet-militaire objecten. Rotterdam, dat vanmiddag door dc Duitsche luchtmacht werd gebombardeerd, heeft het droevig lot van den totalen oorlog ondergaan. Utrecht en andere groote bevolkingscentra zouden binnen zeer korten tijd dit lot met Rotterdam moeten deelen. Vrijwel geheel aangewezen op eigen kracht, waren wij niet in staat, ons land, onze burgerbevolking, voor dit geweld te behoeden. Het waren deze harde feiten, die mij noopten, mijn hoogst ernstig besluit te nemen: Wij hebben den strijd gestaakt. Ik kan mij ten volle indenken, dat dit besluit voor vele Nederlanders schokkend is. Laten zij allen echter beseffen, dat ik op dit oogenblik dc Nederlandsche regeering hier te lande vertegenwoordig en dat ik derhalve niet alleen gerechtigd, doch ook verplicht was, te besluiten, zooals het belang van het Nederlandsche volk in deze omstandigheden voorschrijft. Het staat voor mü onomstootclijk vast, dat dit belang medebrengt, dat dc volstrekt ongelijke strijd moet worden gestaakt, opdat nog niet meer onschuldige slachtoffers vallen. Wie mijn verantwoordelijkheid kan peilen, beseft hoe zwaar mij dit besluit moet zijn gevallen. Het kon echter niet anders luiden. Nederlanders! Hebt ondanks dezen zwaren tegenslag, vertrouwen in dc onverwoestbare krachten en tradities van ons volk. Wü hebben deze beproeving van een korten, doch hevigen oorlog moeten doorstaan. Wij zullen het nieuw lot, dat ons voorloopig beschoren is, met dezelfde moed en vastberadenheid dragen, als waarmee wij den strijd voor onze zelfstandigheid hebben gevoerd. Hebt daarom, ik herhaal het nogmaals, vertrouwen op dc toekomst. Doch vooral: Toont dit vertrouwen door dc rust en orde te bewaren, welk wij zoo dringend behoeven om ons geschokte land weder op te bouwen. Laten wij ons thans richten op dezen eersten plicht, welken het vaderland ons oplegt. Leve Hare Majesteit dc Koningin! Leve het Vaderland!

Het Duitsche gezantschap heeft gisteren het volgende radiobericht naar Berlijn gezonden: Aan den rijksminister van Buitenlandsche Zaken te Berlijn. Vandaag, den 14den Mei, te 19 uur Amsterdamschen tijd, heeft zich bij mij de Nederlandsche generaal Schuurman vervoegd, en het volgende verklaard: „Ik heb Uwe Excellentie de mededeeling te doen, dat de Nederlandsche weermacht, met uitzondering van haar troepen in Zeeland, voor de oprukkende Duitsche troepen de wapens neerlegt". Ik heb van deze mededeeling acte genomen. In aansluiting daarop heeft de opperbevelhebber der Nederlandsche weermacht door bemiddeling van den Duitschen luchtvaartattaché, luitenant-generaal Wenninger, het opperbevel der weermacht te Berlijn verzocht, gevolmachtigde vertegenwoordigers der Duitsche troepen in Nederland ter bespreking over maatregelen tot handhaving van rust, veiligheid en orde, naar het hoofdkwartier in Den Haag te zenden. W. G. Graf Zech, Duitsch gezant.

De opperbevelhebber van Land- en Zeemacht heeft het departement van Binnenlandsche Zaken verzocht de tusschenkomst van de burgemeesters in te roepen teneinde zooveel mogelijk de aandacht van de militaire commandanten ter plaatse, waar nog strijd wordt geleverd, te vestigen op zijn proclamatie, waarin wordt bevolen, om de vijandelijkheden onmiddellijk te staken.

De opperbevelhebber van Land- en Zeemacht geeft de volgende order:

In afwachting van nadere orders is het aan de commandanten van de Nederlandsche weermacht verboden militairen met verlof te zenden.

De residentie ontwaakte hedenmorgen al zeer vroeg en vermoedelijk zoo vroeg tegen haar wil doordat Duitsche vliegtuigen laag over de stad vlogen. Het waren er niet veel, slechts enkele die na een „rondje" boven de stad weer terug keerden. Even later zag men in het centrum, op de Lange Voorhout, een onbekend schouwspel: Duitsche gemotoriseerde troepen reden deze beroemde allee op. In een auto kwam hierbij een hooggeplaatst Duitsch officier, met een ordonnans mede, die op het Lange Voorhout ongeveer tegenover het A.N.P.-kantoor stopte. De ordonnans begaf zich naar Hotel des Indes en meldde zich daar. Eenige oogenblikken later verscheen de Duitsche gezant, graaf Zech zu Burckensroda, die in des Indes verblijf hield, inciviele kleederdracht en bloothoofds. Hij begaf zich naar de plaats waar de generaal die was aangekomen, stond en beiden brachten elkander den Duitschen groet. Na eenige besprekingen, welke zich al wandelende afwikkelden (vermoedelijk om het gesprek zoo vertrouwelijk mogelijk te houden) stapten beiden in de auto d:'e naar de binnenstad wegreed in de richting van de woning van den Duitschen gezant. Ongeveer tien minuten later verscheen de auto opnieuw. Thans bevatte deze behalve genoemd Duitsch opper-officier en de gezant, nog twee marine-officieren van hoogen rang alsmede twee landmachtofficieren. Zij wandelden langs de Duitsche troepen, die opgesteld stonden en brachten het militair saluut, de gezant beantwoordde het saluut met den Duitschen hand-groet. Allen begaven _ich toen naar Hotel des Indes. Inmiddels waren nog Nederlandsche troepen op het Lange Voorhout aanwezig. Met belangstelling bekeken zij van een afstand de Duitsche motor-rijders, alsmede een Duitsche tankwagen Te ongeveer zes uur verzamelden zich op bevel van Nederlandsche officieren, verschillende groepen Nederlandsche soldaten en klonk het bevel: wapens inleveren. Dit geschiedde op de gras-perken van de laan. Enkele soldaten bleven met het geweer bewapend, vermoedelijk aangewezen als versterking van de plaatselijke politie voor ordehandhaving.

Na zessen kwamen reeds nieuwsgierige burgers opdagen. Controle van legitimatie-bewijzen was er niet meer.

Al heel gauw werden met de Duitsche soldaten gesprekken aangeknoopt, die van een dergelijke afleiding allerminst afkeerig waren. Voor zoover wij konden waarnemen ging men, zonder eenige terughouding, op de gesprekken in. Wij hadden een gesprek van ongeveer een kwartier met enkele van hen.

Zij vertelden ons dat zij zoowel de tochten door Tsjecho-Slowakije als Polen hadden meegemaakt en nu reeds wisten dat zij straks naar België zouden gaan. Vooral in Polen, zoo vertelden zij ons, hadden zij zware tochten uitgevoerd. Soms vijfhonderd kilometer in de motor op een dag. Een enkele maal hadden zij in veertien dagen niet anders geslapen dan zoo nu en dan afwisselend op zulk een tocht in de „zijspan". Wat daarbij vooral trof was het frissche uiterlijk van deze soldaten. Zij waren weliswaar bestoft en berookt, maar de gezonde gelaatskleur viel duidelijk te herkennen. Ook de verzorging liet niets te wenschen o-"er. Dit zag men juist aan de kleinigheden: uitstekend geknipt haar, geschoren en frissche tanden. Aan niets wat te merken dat zij een bijna onafgebroken strijd, als waarvan zij verhaalden, achter den rug hadden.

Zij vertelden ons ook door Rotterdam te zijn gekomen. Het was met deze stad vrij bedroevend gesteld, zeiden zij ons. Een wijk van vrij grooten omvang (welk wijk konden zij ons niet nader aangeven) was gisteren na twee uur geheel plat geschoten. Dit was als volgt in zijn werk gegaan, zeiden zij ons. De „commandant van Rotterdam" had de stad te twee uur overgegeven. Uit bedoelde wijk bleef men echter na dien tijd nog op Duitsche vliegtuigen en Duitsche troepen vuren. Daarop waren zestien tankwagens van het grootste kaliber, ware rijdende forten, met kanonnen bewapend, naar die plaats gestuurd en men had de geheele wijk platgeschoten. Op dit moment, 8.00 uur, bevinden zich deze motor-troepen, welke in aantal naar schatting niet de honderd overschrijden zich nog op het Lange Voorhout.

Het aantal nieuwsgierigen neemt steeds toe en de vreemde verschijningen in geheel gecamoufleerde kielen en gecamoufleerde helm trekken veler aandacht.

Bij een verdere rondgang door de residentie konden ook op andere plaatsen dan het Voorhout, Duitsche troepen worden opgemerkt. Hier en daar stond een tankwagen en reeds kort na achten hadden Duitsche soldaten verschillende wachtposten betrokken als bijvoorbeeld op het Tournooiveld-' en rondom het Binnenhof. De controle was echter vrij soepel met die rond laatstgenoemd historisch plein, wel het scherpst, ofschoon geëmployeerden die uit hoofde van hun werkzaamheden daar moesten zijn, zonder veel omslag konden.(doorgaan.

Het bleek al heel gauw dat het normale leven zooveel mogelijk was hervat. De trams reden zeer geregeld. De politie oefende hare functies uit als onder gewone omstandigheden en bijna alle. winkelzaken waren geopend. Het verkeer in de stad, ook in de buitenwijken kon men vrij druk noemen. Natuurlijk werden de gewijzigde omstandigheden druk besproken, doch men merkte niets van eenige agitatie of nervositeit. Wel viel het op dat vele militaire auto's en dat zoowel Nederlandsche als Duitsche, met vrij groote snelheid passeerden.

Ofschoon het uiteraard zeer moeilijk is een stemming uit een oppervlakkige aanschouwing te peilen, mag gezegd worden dat de Haagsche bevolking zich zooveel mogelijk moeite geeft zich aan den thans bestaanden toestand aan te passen.

Naar ons uitgangspunt, Lange Voorhout terugkeerende, constateeren wij dat men in den tusschentijd op de langste zijde van deze laan op het zoogenaamde grintpad Nederlandsche militaire wagens, zoowel personenauto's als veehtwagens in een rij had geschaard waarnaast een korte dubbele rij motorrijwielen. Op dit moment, 11.30 staan deze wagens, vrijwel geheel verlaten, in de warme ochtendzon. Thans is bijna geen militair, nog Nederlandsche noch Duitsche op het Lange Voorhout te bekennen.

r Aan een dagorder, gisteren door den opperbevelhebber van Land- en Zeemacht aan de troepencommandanten gericht, wordt het volgende woord van hulde aan de troepen ontleend: „Ik verzoek U aan de troepen en onderdeelen mede te deelen, dat ik vervuld ben van diepe bewondering en dankl baarheid voor hetgeen door U ! en door onze troepencom! mandanten en troepen is ver! richt. In hoofdzaak de wan! verhouding in het bezit van | materieele middelen is de | oorzaak geweest, dat niet op I alle plaatsen, waar zulks | dezerzijds was gelast, stand is [ kunnen worden gehouden. ! Aan de soldateneer is door I U ten volle voldaan". v

Het D. N. B. meldt uit Berlijn: Van welingelichte militaire zijde wordt vernomen, dat het onjuist zou zijn aan te nemen, dat de gebeurtenissen van 1914 zich zullen herhalen. De gemechaniseerde en gemotoriseerde legers en vooral de moderne oorlogvoering in en uit de lucht hebben zulk een omwenteling gebracht, dat geheel nieuwe gevechtsvormen zijn ontstaan. Bovendien zijn de ervaringen van de veldtochten in Polen en Scandinavië in praktijk gebracht in den strijd in het Westen. Hier is reeds gebleken dat in de plaats van sterke fronten, talrijke krachtige stoottroepen zijn gevormd. Dit is thans ook in het Westen te verwachten. Zoo heeft men vast kunnen stellen, dat de Noordelijkste stoottroep de Noord-Nederlandsche zeekust bij Harlingen had bereikt. De aansluitende groep kon snel de eerste verdedigingslinie de zoogenaamde IJsselstelling, forceeren en tusschen Deventer en Arnhem hierdoor stooten en ook de Grebbelinie werd geforceerd. De stoottroep, welke ten Zuiden van de mondingen van den Rijn, oprukte, kon benoorden Breda om het gebied ten Zuiden van Rotterdam bereiken en kon daardoor reeds op den eersten dag de verbinding tot stand brengen, met de eenheden, welke uit de lucht tegen Rotterdam waren ingezet.

In België is de beslissende slag gelukt met een, niettegenstaande krachtigen tegenstand gelukten, overgang van het Albertkanaal ten Westen van Maastricht en aan weerszijden van Hasselt, tezamen met een verrassenden overval uit het Noorden in het vestingfront van Luik, van het fort Eben- Emael uit en 12 Mei viel ook de citadel van Luik.

Den vierden dag van den strijd heeft de luchtmacht wederom krachtig meegeholpen en alleen op 13 Mei werden 150 vliegtuigen van den vijand vernield. Wederom zijn vijandelijke vliegvelden aangevallen. Het zwaartepunt van de Duitsche aanvallen uit de lucht lag op 13 Mei aan het Fransche front, waar troepen-concentratie, batterijen, muniti e-opslagplaatsen ca marcheerende kolonnes, werden vernield. Zooals reeds gemeld werd, kondett reeds Maandag de troepen, welke in, het Zuden van Nederland oprukten, de verbinding tot stand brengen met de troepen in Rotterdam. Afgezien van het feit, dat hierdoor een van de vooi> naamste economische punten van het land werd lamgelegd, is hiermede ook de erste groote aanval tegen de vesting Holland geslaagd. Men kan verder zeggen, dat de stelling aan het Albert-kanaal in België is gevallen en door krachtige achtervolging van de terugtrekkende Belgen» zijn de Duitsche troepen erin geslaagd de Dyle-stelling te bereiken, welke zich, ongeveer van Midden-België, van Lier; via Leuven, Namen en verder langs de Maas uitstrekt. De val van Luk beteekent cc» zeer groot verlies voor het economische leven van België. Ook in het Zuiden van België hebben de Duitsche troepen snel terrein gewonnen, thans staat vast, dat de nae tuurlijke hindernis van het beboscbte gebergte der ardennen, in feite door de Duitsche troepen is veroverd, zij hebben de Fransch-Belgische grens, welke tusschen Namen en Givet de loop der Maas volgt, bereikt. De Zuidelijke vleugel van deze stoottroep kon de Fransch-Luxemburgsche en Fransch- Blgische grens bereiken en reeds is men erin geslaagd op enkele plaatsen de Maas over te steken. Deze rivier is een natuurlijke verlenging van de Ma» ginot-linie. Men kan erop rekenen, dat thans een treffen met de oprukkende Britsch-Fransche hoofdmacht op de yinie Antwerpen—Namen zal komen. Het Duitsche volk kan evenwel den strüd met vertrouwen tegemoet zien.

De mededeeling van het opperbevel van het Duitsche leger, dat de Nederlandsche opperbevelhebber zich had overgegeven, wordt in de Duitsche pers druk besproken, aldus het D.N.B. In hun commentaar wijzen de bladen cc op, dat de bezetting van Nederland een, groot, strategisch succes is voot; Duitschland tegen Engeland. -De bedreiging uit de lucht tegen Engeland, is thans verviervoudigd. De Berliner Boersen Zeitung schrijf^ ,dat vijf dagen nadat Duitschland het zwaard had getrokken, Nederland zyn tegenstand heeft opgegeven. De Duitsche opmarsch kon niet worden opgehouden door pantserwerken, kanalen en inundaties. De provincie Zeeland, waar blijkbaar het opperbevel geen macht meer heeft is als laatste rest van het gebied nog in handen van den vijand. Toch kan men thans reeds zeggen, dat Nederland niet meer onder het zwaard, doch onder het schild van Duitschland staat. Thans is een gunstige positie ontstaan, op de eerste plaats voor de luchtmacht. Nadat door de bezetting van de kustplaatsen in het Westen van Noorwegen de afstand tusschen de bases van de Duitsche luchtmacht en de strategische punten aan de kust tot de helft was verkort, is thans door de bezetting van de Westkust van Neder» land de vliegafstand tot de Zuidkust van Engeland verkort tot 200 a 300 km.

De Deutsche Allgemeine Zeitung schrijft, dat Nederland het offer van den Engelschen oorlog is geworden. In België en Frankrijk stooten de Duit« sche legers met succes door.