De Telegraaf

(advertentie) f ƒ 'I' 11 fm\ \ ■ Ll i i 7 / ik L lL Jm >'jf A 4/ 'ƒ .' Ëff I/ i a\[ lal M*- 1 A // /1// VipTijMn f; 7 J/]J - Ë$ fÉim i avnïlCDMMis !'<.">_ EFISPZSS} tIIüWMDDIIKSnf331 M A ■ II T* bereiken met »r«m I»n 1 ?•! 05100-34132 \yi| lIIIRI ÏMT ï«'aï.^ï^,«lS.. ff II #■ I |l #1 ■ M* 13-18 uur Oi Imti 9-18 uur. Tel 010• 12754* ■ ▼ *-■ ■ 1 ■ CIXDBOTO, Beofhaititrtit 2, ROTTERDAM, |«nkct rtustiiMtl2l», NEDERLANDS GROOTSTE BONTMAGAZIJN 13^ Vestigingen in Amsterdam, Arnhem, Eindhoven. Leeuwarden. Rotterdam (21

door Anne Geelof

ROTTERDAM, donderdag Intense droefenis heerst er in de Oleanderstraat in Rotterdam-Zuid. Grote verslagenheid alom over de elf doden, onder wie maar liefst zeven kinderen, die in leeftijd varieerden van amper vier tot vijftien jaar. De slachtoffers kwamen woensdagmorgen in alle vroegte — rond kwart over twee — om in een intense vuurzee. Vijf bewoners van het pand in de Oleanderstraat 14 konden op het nippertje vorden gered. Maar de vreugde over het leven dat ze hebben gehouden wordt volledig te niet gedaan door de meer dan afschuwelijke wetenschap dat tien familieleden de dood vonden. Onder massaal verdriet gaan ze gebukt. In de Oleanderstraat heerst er onder de buurtbewoners öök grote woede. En niet alleen over de volstrekte nachteloosheid om mensen uit het als een fakkel brandende oude pand te redden. Tot drie maal toe is dat tevergeefs geprobeerd. Maar in de danig verkrotte straat, waarvan de huizen al meer dan vijftig jaar oud zijn en voor het merendeel — zoals in grote steden steeds meer voorkomt — worden bevolkt door buitenlandse gastarbeiders met hun gezinnen en ex-rijksgenoten met hun voltallige families — wordt de beschuldigende vinger gericht op de politie en de gemeente Rotterdam.

„Want deze brand was al lange tijd te voorzien", zo zegt de buurt.

En ook één van de slachtoffers, de 53-jarige Rotterdammer W. Slabbekoorn, wordt, ondanks zijn omkomen in de vlammen, meedogenloos in de kritiek betrokken. De bewoners zijn stellig in hun beschuldigingen. Winkelier P. van der Velde is verschrikkelijk geschokt door de brand, die zo veel levens heeft gekost. Hij zegt: „Andere buurtbewoners en ik hebben de politie en de gemeente Rotterdam al vele malen gealarmeerd over de situatie in de benedenverdieping, waar het enige Nederlandse slachtoffer — de tien anderen waren afkomstig uit Suriname — woonde".

• Foto linksboven: De brandweer kan weinig meer doen.

• Foto links: Met haar vader verlaat de twee-jarige Natasja Oosterwolde het huis in de Oleanderstraat.

• Foto boven: Twee aan het vuur ontsnapte bewoners worden door de politie opgevangen.

door Dieuwke Grijpma

DEN HAAG, donderdag

In 1904 construeerde de Duitse corsetmaker Wilhelm Meyer-Ilscher een „borststeun zonder onderstuk", zoals hij het noemde. Een beha dus. De eerste beha volgens de Duitsers, die dan ook eind vorig jaar het 75-jarig bestaan van dit kledingstuk herdachten. Maar was Meyer-Ilschers borstkostuum wel de eerste beha?

In het decembernummer van de eerste jaargang (1899) van het Maandblad der Vereeniging voor Verbetering van Vrouwenkleeding is een „borstdrager" afgebeeld, die zo meldt het onderschrift, te koop is bij de Haagse reformwinkel „De Wekker". Omstreeks de eeuwwisseling waren gezondheidsbewegingen in vele landen bezig met het ontwikkelen van kleding, die het lichaam meer vrijheid moest geven. In verschillende landen werden beha's uitgedacht, die het knellende corset overbodig zouden moeten maken. Welke beha de allereerste was, staat niet vast, maar uit de archieven van het Kostuummuseum in Den Haag zou men kunnen opmaken dat het die „borstdrager" uit 1899 is. Zou die „borstdrager" inderdaad de eerste beha ter wereld zijn, dan zouden we het 80-jarig bestaan van de beha kunnen vieren. Voor de mensen, die in beha's hun brood verdienen is er overigens weinig reden tot feestvreugde op het ogenblik.

• Tachtig jaar later: een strapless beha uit de collectie van Pastunette.

• De eerste bustehouder, ook wel borstdrager genoemd, zag er zó uit: over de beha van dunne stof waren ter versteviging bandjes genaaid van een dikkere stof. De beha werd óver het hemd gedragen. Deze afbeelding staat in een catalogus uit 1903 van de Eerste Nederlandse Verzendingszaak. (Documentatie, Nederlands Kostuummuseum, Den Haag).

Het gaat slecht in die branche en dat is volgens de heer R. J. C. van der Putten, marketing-direc-

teur van Lovable uit Zutphen het gevolg van de teruggang van de economie. Als mensen minder te besteden hebben, bezuinigen ze het eerst op hun kleding en met name op die kleding, die je niet ziet, de onderkleding.

„Het beha-verbruik in Nederland ligt op het ogenblik op 1,3 stuks per jaar", aldus de heer Van der Putten. „Als je weet dat de vrouwen in Amerika gemiddeld meer dan 4 beha's kopen, dan besef je wel hoe weinig men hier over heeft voor ondermode. Dat blijkt trouwens niet alleen uit die cijfers. Ik hoor van mijn klanten, mensen met foundationzaken, regelmatig verhalen over de schrikbarende taferelen in de paskamers, over vrouwen met beha's die letterlijk aan flarden hangen".

In 1978 werden in Nederland zeven miljoen beha's gekocht. In 1979 zijn het er minder geweest, maar, zo verwacht de heer A. Daemen, marketing services manager van Pastunette uit Uden, in 1980 zal het gebruik zich stabiliseren. „Er is een teruggang in de functionele beha's, maar in de modieuze modellen zit groei", zegt hij. „Dat er minder functionele beha's verkocht worden, komt natuurlijk omdat minder vrouwen behoefte hebben aan een figuurcorrectie. Echt zware vrouwen heb je veel minder dan vroeger. Een gevolg van het feit dat men minder kinderen krijgt en wat meer op de lijn let".

De heer A. J. van den Esschert uit Oldenzaal, importeur van o.a. het Amerikaanse foundationmerk Vassarette, heeft vorig jaar niet te klagen gehad. Zijn omzet in beha's steeg met maar liefst 60%, een gevolg van de daling van de dollar en prijsstijgingen van de Europese beha's, zegt hij. Volgens Van den Esschert is de Amerikaanse vrouw zich bewuster van haar lichaam dan de Nederlandse. „Vandaar dat de Amerikanen altijd meer in ondermode geïnteresseerd geweest zijn. En niet alleen in ondermode, ook de beste sportkleding en huiskleding komt uit Amerika".

De foundationfabrikanten benaderen de klant de laatste jaren op een andere manier dan voordien. Vroeger had je beha's voor de wat oudere vrouw met een zwaarder figuur en beha's voor jongere vrouwen met een minder zwaar figuur. Tegenwoordig worden de vrouwen niet meer ingedeeld naar leeftijd, figuur of mentaliteit, maar is er sprake van wat men noemt verbruikssegmentatie. Dat wil zeggen: er worden beha's gebracht voor verschillende doeleinden en niet meer voor verschillende

vrouwentypen. Zulke doeleinden zijn de sport, en het uitgaan.

Over 10.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000 jaar moeten we het doen met de helft van wat we nu hebben. Het heeft niets te maken met een door de politiek ingezette bestedingsbeperking maar berust louter en alleen op in de natuur heersende wetten. In het internationale wereldje van natuurkundigen begint een theorie door te dringen, die voorspelt, dat de bouwstenen van het atoom — de protonen en neutronen — aan een zekere „slijtage" lijden.

In een zeer langzaam tempo zouden deze deeltjes verdwijnen door een proces, dat te vergelijken is met het proces, dat maakt dat radio-actieve stoffen in de loop der jaren hun stralingskracht verliezen. Om een en ander te bewijzen wordt in een zoutmijn bij het Amerikaanse Erie- Meer diep onder de grond een ruimte gevuld met tien miljoen liter zuiver water. De rondom opgestelde apparatuur moet het verdwijnen van een proton of een neutron registreren. Men neemt aan, dat dit jaarlijks slechts enkele malen zal gebeuren.

Volgens Amerikaanse ruimtevaartdeskundigen hebben de Sovjets een geslaagde proefvlucht gemaakt met een nieuw type Sojoez-ruimteschip. De capsule maakte onlangs een geslaagde koppeling met het ruimtestation Saljoet-7. Men neemt aan, dat de nieuwe Sojoez geschikt is om drie kosmonauten plaats te bieden. Tot nu toe konden slechts twee ruimtevaarders tegelijk van de Sojoez gebruik maken.

Een en ander zou kunnen betekenen, dat de Sovjets zich wat betreft het „veroveren" van de ruimte blijven concentreren op Saljoets en Sojoez-achtige ruimteschepen. Overigens zijn er aanwijzingen, dat de Russen ook bezig zijn met de ontwikkeling van een ruimte-pendel zoals de Amerikaanse Space Shuttle, die het in de jaren tachtig voor de NASA moet gaan maken.

Baby's houden meer van ruwe spenen dan van gladde. Twee kinderpsychiaters van de Universiteit van Washington hebben dat voor ons uitgezocht. Tweeëndertig ongeveer een maand oude baby's kregen de twee spenen In beeld voorgeschoteld en keken daarna langer naar de wat ruwe kunstmatige tepel dan naar het gladde exemplaar.

Ze hadden ook bij het onderzoek voeding via de verschillende soorten spenen gekregen. De geleerden menen volgens hun verslag in Nature hiermee aangetoond te hebben, dat de mens een aangeboren talent heeft om voelen en kijken te kunnen combineren. .

Aardolie en aardgas werden tweeduizend jaar geleden al uit de Chinese bodem gewonnen. Uit oude geschriften is gebleken, dat de prefect Li Ping omstreeks 250 voor Christus al boringen liet uitvoeren. In principe boorde men naar op een kilometer diepte gelegen zout. Als bijpro-- dukten kwamen daarbij olie en aardgas naar boven. In 67 voor Christus vormde • de rivier P'u het decor voor een kleine twintig „boorputten". De olie werd voor verlichting gebruikt.

Hunebedden zijn niet gebouwd door buitenaardse wezens. In een boek over deze stenen monumenten heeft dr. J. A. Bakker van het A. E. van Geffen Instituut voor Pre- en Protohis-; tor ie van de Universiteit: van Amsterdam afgere-; kend met de in Bermud*; Driehoek-achtige stijl ge?: schreven verhalen van ene; Bom. Dr. Bakker ver»; schrijft met zijn boek de; mening van een Leidse archeoloog, die indertijd telgen me zei, dat het eigent lijk verboden moest woj>' den om hunebedden-onzln' als van Bom te publiceren. ■' De hunebeddenbouwers-.' hebben ongeveer tussen; 3500 en 2750 voor Christus in onze streken geleefd.; Het waren kleine „boeren", die hun op de oerbossen veroverde akkers bebouwden. De doden werden!; begraven en de marmeren; zerk van tegenwoordig wasj niets anders dan een verza-• meling rolstenen. Als graf*;; giften werden onder ande-.; re aardewerk meegegeven. Uit de ring van dit aardewerk is ' ongeveer op te wanneer in de betreffende periode een huifèbedige-;. bouwdwerd. ' ' """V

• Hunebed in Drenthe w. -<\l

De Rotterdamse politie bevestigt dat de bewoner van de begane grond uiterst zonderling leefde. De man heeft ruim een jaar geleden alle ruiten van het benedenvertrek stukgeslagen en er uitgegooid. Zijn voordeur was doorgaans gebarricadeerd met een haard, matrassen en planken.

„Bovendien is er al een keer brand bij hem geweest. Alles is toen goed afgelopen, maar geen enkele instantie heeft toen maatregelen genomen. Die elf doden nu waren dan ook volstrekt niet nodig geweest", zeggen veel buurtbewoners.

Een onderzoek van de Rotterdamse recherche en de brandweer zal moeten uitwijzen waar de uiterst korte, maar zeer felle brand in de dichtbevolkte straat is begonnen. Maar voor veel buurtbewoners is dat al wel heel duidelijk.

„Het is toch een schande dat er in zo'n straat, waar zoveel mensen in oude huizen moeten wonen, door de bevoegde instanties nooit iets is gedaan aan een bewoond benedenhuis, waar de ruiten uit zijn. Dat is toch gewoonweg vragen om een ramp", aldus de bewoners van de Rotterdamse Oleanderstraat.

De Maasstedelijki; politie wil er, vanwege het onderzoek dat wordt ingesteld, nog niets over zeggen. „Conclusies trekken is te voorbarig."

Veel bewondering is er overigens, bij alle verdriet, voor de 25-jarige Dirk Boom uit de Oleanderstraat, die de brand ontdekte en ook nog kans zag met gevaar voor eigen leven vijf mensen uit het pand nummer 14 te redden.

„Ik lag op bed te lezen, omdat ik maar niet in slaap kon komen. Plotseling zag ik een vuurgloed en hoorde ik geknetter. Ik ben toen onmiddellijk naar buiten gegaan", aldus Dirk Boom. Eerst gooide hij enkele stenen door de ruiten van de eerste verdieping om de daar slapende mensen te wekken. Daarna trapte hij de voordeur van het pand in en stormde naar boven. Op de eerste etage trof hij de 22-jarige mevr. M. Oosterwolde met haar tweejarig dochtertje op de arm aan. „Ik heb haar van de trap afgeduwd. Vervolgens redde ik ook haar 25-jarige man en diens even oude neef. Met de eerste heb ik nog geprobeerd via het dak op de tweede etage huizende moeder van hem, diens twee dochters, hun zes kinderen en een neefje te redden. Maar door de ijzel op de dakpannen en de hoog oplaaiende vlammen moesten wij onze pogingen helaas opgeven", aldus Dirk Boom.

Wel zag een 16-jarig nichtje van de 25-jarige A. R. Oosterwolde nog i kans uit het brandende pand te komen, zodat uiteindelijk vijf mensen een veilig heenkomen konden vinden.

Ook de Rotterdamse brandweer, die al drie minuten na de melding met het eerste materieel ter plaatse was, kon toen niets meer uitrichten. Blussen was het enige. Brandweercommandant F. Klouwens: „Hoe triest het ook klinkt: ik geloof niet dat de mensen op de tweede etage en de zolder nog door ons of anderen te redden waren geweest. Het vuur greep namelijk zeer snel om zich heen, door de houten vloeren en trappen in het pand."

Volgens brandweercommandant Klouwens is het vuur via de achtergevel vanaf de begane grond en de eerste verdieping naar de tweede etage en de zolder overgeslagen. Bovendien moest de brandweer nog een verkeerd geparkeerd staande auto aanrijden om in de smalle straat te kunnen komen.

Ook achter de ramen van het brandende pand moest de brandweer eerst bedden en kasten opzij schuiven om binnen te kunnen komen.

„Als er binnenkort weer brand uitbreekt in deze huizen, waar zeer, veel mensen genoodzaakt zijn op een etage bij elkaar te wonen, is de kans groot dat er weer veel slachtoffers vallen. Bij brand zit iedereen als een rat in de val. Alleen via het dak vluchten is nog mogelijk, maar in deze krotten haal je die weg niet eens", aldus de woeste, maar tegelijkertijd zeer verontruste bewoners van de Oleanderstraat in Rotterdam-Zuid.