Haagsche courant

ben in deze tijd bijzonder voorzichtig — ik neem nu inplaats van de scherpe J.J „* zepen, die het goed bederven goed prachtig fris en helder." ' WE EN NOOIT ZEEP VAN ONBEKENDE HERKOMST

Weerkundige Waarnemingen Bnrometerstnnc van hedenmiddag 12 uur Hot dunne pijltje geeft uen stand aan van cisteren Barometer alhier v.m. 8 uur 769 m.m, v.m. 12 u. 768 m.m.; thermometer re.sp. + 4} gr. en +6j gr. Celsius. Barometer na hedenmiddag 12 uun ::de. Verwachting tot dei avond van 22 Febr. Aanhoudende dooi, betrokken tot halfbewolkt, geen neerslag \an beteekenis, meest matige Zuidelijke tot Zuidwestelijke wind. Het gebied van hoogen luchtdruk, dat ren over de Oostzee was go heeft zich naar Centraal-Europa verplaatst, daarbij nog in beteekenis toe :id Do temperatuur blijft over Midden-Europa en de Balkan nog zeer tegen is de luchtdruk in Zuid- en Midden-Noorwegen belangrijk iid. waardoor de wind in onze nm.g naar het Zuiden draaide, en wij in d' ir van zachte lucht komen, die de vorst definitief zal verdrijven. Ook in Denemarken is het vee! minder koud geworden. Aan de ku.-t .au Zuid- en Midden-Noorwegen verdween de vorst eveneens. Het maximum over Groenland is gescholden door een van lagen druk van het maximum over Centraal-Europa. is opgang: 22 Febr. 7.05 u. Zonsondergang: 22 Febr. 5.24 u. Lantarens aan: 22 Febr. tot 6.35 u v.m.; 22 Febr. 5.53 u. nam. Hoogwater te Scheveningen. 22 Febr. 'm, 1.20 u., nam. 1.40 u. Morgen geen schietoefeningen op het stj-and.

(Van onzen bijzondere* correspondent.)

XXIL

BORGAA. 13 Februari.

aantal journalisten, en hield een redover de Finsche Vnlkshulp. waarvan hij voorzitter is. Die rede was belangwekkend. Zij gewaagde van den ken vooruitgang op velerlei g. dien men in het Finland van de !.. twintig jaar opmerken kan. maar

den oorlog onder de burgvoiking is ontstaan. Prof. Cajander gaf er tal van staaltjes van : geëvacueerden. die nu geen werk hebben ; menschen, die in de oorlogsgebieden woonden, waar de Russen hun vernielend werk hebben gedaan ; anderen, wier have en goed door bombardementen zijn vernietigd. Terwijl prof. Cajander op dien vriendelijk doceerenden toon. welke menig hoogleeraar levens-

lang eigen blijft, ons omtrent dit alles voorlicht, wordt er iemand uit de weggeroepen : telefoon !

Borgaa is m brand geschoten en het vuur woedt op roorele plaatsen tegelijk, dat de brandweer voor een schier onmogelijke opgave staat.

Een paar minuten later keert hij terug, en een gerucht neemt zijn snellen loop langs de tafeltjes, waaraan wij zitten te luisteren : Borgaa staat in brand ! Kan het waar zijn ? Borgaa. dat oude. historische stadje, waarvan ik u aJ eerder heb verteld Borgaa met zijn herinneringen aan den dichter Runeberg, met zijn volkomen onmilitair karakter, met zijn Domkerk, zijn Vallgren-museum. zijn schilders en zijn schrijvers ? Cajander beëindigt zijn redevoering. Er wordt in allerijl overlegd : hoe komen wij naar Borgaa ? leder zoekt zijn heil. Vikstén en ik. vermeerderd met nog een even vriendelijken aLs omvangrijken Amerikaan, en een man van de Engelsche BBC. die een oprechte belangstelling voorde geschiedenis van Finland blijkt te bezitten, vinden het bij minister Hannuia. wiens regeeringsauto ter beschikking komt : haastig schieten wij dikke krot ding aan, en dan gaat het door de duisternis met twee groene lichts] jes in de koplampen, maar toch met zeventig km. per uur. op Borgaa aan. „Wij weten het nieuws van den minister van binnenlandsche zaken, baron von Bom. vertelt minister Hannuia. Hij belde tijdens de rede van Cajander op. maar détails gaf hij niet." „De stad staat in brand", zei hij. ..Misschien valt het mee. Laten we 't hopen." Wij vorderen snel. De chauffeur kan den weg blijkbaar droomen. ~Sec there", roept de Amerikaan, die voorin zit. Onheilspellend rossig is de hemel boven Borgaa ! Op drie. vier plekken lijkt het vreemde schijnsel heller dan elders. Neen. hier valt niet meer te hopen : Borgaa staat in brand .-...

„Jk heb geloopen, neen gestrompeld, door de onuitsprekelijke ellende van een brandende stad. waar niets van ook maar de geringste militaire beteekenis is te vinden en waar vreedzame menschen wonen in doorgaans bescheiden houten haizen . . ."

Het was ongeveer drie uur in den namiddag, toen boven Borgaa zeventien Russische vliegmachines verschenen. Er kon tijdig alarm worden geslagen : twaalf minuten vóórdat de bommenregen begon. De mensehen vluchtten in de schuilkelders en wachtten gelaten hun lot en dat van hun have en goed af N ventien ma runen uit ; de ae'nt andere des te meer. In Ie mint. troffi n iderd brandbommen, en d 'igtal sterk-ex; effect van dit bombardi ■ was in één woord afzichtel gi ijkertijd ontstonden di m-

tig branden op allerlei plaatsen in de s'ad. Woon! p. ; klein hotel, de machinekamer van een sk —het vloog alles in brand !Dl kleine bommen, w indra■>r alle daken en vloeren heen en rn-hten overal hjkste onheil aan. Daarnaast vernietigen de springbommen — d keer werden exemplaren var 100 kilo Z- bruikt — heele huizen aan diepe- kt m den grond, her lelijke huizen in onherk pi n. en vi op hun weg ontmoeten.

Een overzicht van het doo' -ie Russen in brand gebombardeerde Finsrhe stadje Borgaa. iranr op den avond ■in den I3en Februari na een hci'ioen aanval uit de lucht op meer dan 20 plaatxen tegelijk de vlammen hun vernielend spel aan-ingen. En dat. leneijl er n heel Borgaa geen mih'nir object te pinden is...

Ik neem aan. dat het RussiMhe oork>gscommunio,ué van gisteravond zegevierend vermeldt, dat ..onze luchtstrijdkrachten" met succes- ..militaire doeleinden" van den vijand bestookten, en dat alle machines ..behouden op hun basis zijn teruggekeerd". Maar ik heb die zege van nabij gezien ! Ik heb geloopen. neen gestrompeld, dr de onuitsprekelijke ellende van een brandende stad. waar niels van ook maar de geringste militaire beteekenis is te vinden, waar vreedzame menschen wonen, in doorgaans beseheiden houten huizen. En ik kan u nauwelijks zeggen, welk een gevoel van onoverwïnneli.iken weerzin tegen den oorlog zich van mij meester maakte, toen ik getuige moest zijn van de „successen" van dit volslagen zinneloos bombardement, recht gericht tegen de burgerbevolking, blijkbaar met geen ander doel ondernomen, dan om deze menschen te berooven van hun huis en hun dak. van hun leven en hun bezit.

Toen v [en, laarden aan alle kanten de vlammen er ikken stonden in . gloed. Rock ei. smook deden ■ tranen. ..ken en dakgooten veroorzaakten telkens wilde vonkenregens, vvaar: wij ons in al erijl uit de v sten maken. Br brigade .holm. tot hulp aan Finland sinds: kor

in Helsinki gestationneerd. het hard. De mam hun kieerei: wie weet, of straks de Russen niet zullen afkomen op hun rossigen prooi, om met machinegeweren los tt- trekken op de menschen, die bezig zijn te redden, wat er te redden valt ? Overal op d. straten staan meubels. Ik zie vrouwen, die telkens oplichten walm

haar huizen binnendringen, om er var. ■ komen met een I. een tafel, een matras. paar stukken keukengerei. Ik loop achter minister von Bern. dien wij in -tad aangetroffen hebben, door de straat naar de andere. Hij raapt en stuk van een brandbom. Ken man van de luchtbescherming _:t zich bii ons. Hij zal rie kraters aanwijzen, door de springbommen in den grond geslagen.

Her' Wij staan vlak achter het '■ 2. dat ik tien dag' too rustig n tond te bekijken. Op anderhalmeti r afstand van het' beeld : een gat van meer dan ter diep en van zeker twee meter • in den grond g- Maar Runeberg staat ongedeerd. Ki r ver zich zijn rij boven al f de rust van zijn ris op de mensehen zelf Niemand schn mand zegt meer dnn het hoognoodige. zijn deze menschen, stil en beraden Zij werken als paarden aan de reddrng van eigen en anderer eigendommen, zij zijn tot het hulpvaardig en voorkomend, maar zij blijven dezelfde rustige burgers, die zij altijd waren.

Wn dringen het ..Grand Hotel in. lak staat in lichter Het andere hotel. ..Unter den Linden" het. is ai tot den grond totbrand. Hier rest nog hoop op gedeelehoud. Langs de trappen druipt stinkend bluseh watt-r. Op de ei verdieping zien ui; een venijnig gloeiend gal van nog geen tien centimeter middellijn : het markeert den weg van Tandbom, die door dak en plai midden in hot podium van di groote zaal De groote zaal l Hier d ik. hij mijn vorig bezoek, met te kijken naar zijn prachtig fresco aan den wand. \u lekt vies water langs de nobele figuren, waarin hij de vrijheid geëerd heeft, en het zaklantaarntje van minister von Bom verlicht -'■■': ':'el en spookachtig de ruim- van .e t podium. Hier, in dit hotel, heiit de kunstenaarskring van Borgaa zijn onderdak. Hier plachten schilders en schrijvers elkander Ie ontmuctt n, en van gedachten te wisselen over wat mooi en goed en belangrijk ia in deze wereld. Nu slaan over■ nijruge vlammen uit, en straks zal woestenij zijn, wat vanmiddag nog orde was en bezit van waarde Wij gaan mistroostig verder. De commissaris van politie heeft zich bij ons kleine gezelschap gevoegd, en vertelt, de machines na hun eersten raid nog eens zijn teruggekomen, gelukkig zonder veei nieuwe schade aan te richten. De straten zijn deels modderpoelen geworden ; de hitte doet de hardbevroren sneeuw smelten en verandert ze in smerige brei. Moeizaam gaan wij voort. Een plons : onze gids valt in een diepen bomkratt r en haalt een nat pak. Wij kunnen niet anders doen dan hem raden, haastig huiswaarts te gaan: doorloo-

pen met natte kleeren in 20 {raden vorst is mverantwoorielijk. Dan zoeken wij den burgemeester. Hij is niet te vdnden. Segi rritraale is óók liel te vinden.

ledereen heeft iedereen gezien, maar niemand weet u-mand te vinden. In het raadhuis liggen een vier. vijf niet geexplodbommen. Ik bekijk dat helsche tuig met bitterheid en afschuw. Uit het kelderluik zie ik in de verte links en rechts de vlammen uit de stad slaan. Wat baat hier zelfs de beste brandweer ? Waar moet men beginnen ? Wij hervatten onzen triesten tocht Een oude vrouw loopt met een plant, die zij in een doek gewikkeld heeft. Een man sleept meubelen op een hoop. Een ander probeert vergeefs zich een weg ■ rook en vlammen te banen. Af en toe zakken wij tot diep over de enkels in de papperige sneeuw. Zijn er mens -henlevens met dit bombardement gumoeid ? Niemand weet het. Waarschijnlijk is een verlamde vrouw in haar vlammende huis omgekomen. En een man is zijn huis binnengegaan, maar niemand heeft hem er uit zien komen .. . Geen zekerheid is er omtrent zijn lot te krijgen. Eerst de nieuwe morgen zal gelegenheid geven, om de balans; van Ruslands „zege" op tt maken.

De brand werd omstreeks half vier door een nachtwaker ontdekt Deze zag uit een kelder van het pand rook opstijgen. Hij waarsi huwde direct de politie, die de brandweer alarmeerde.

Inmiddels had een agent van politie der. directeur van de fabriek. den heer Broedveld. die boven de zaak woont, gewekt. Het gezin van den heer Breedveld. bestaande uit diens echtgenoote, dochter en bejaarde ouders en schoonmoeder, moesten in nachtgewaad vluchter, en werden voorloopig bij buren ondergebracht.

In den stillen nacht rijdt onze auto terug naar Helsinki. Niemand tegl stom woord. Wij zitten in de bek ming van het brandende Borgaa. Wij n ïeti van schaamte, dat wij kwamen om ~te kijken ". Ik had graag willen handelen. Ik had de macht w hebben, om dit razende vuur te hren. om een eind te maken aan de verschrikking van dit beestachtig bedrijf. dat de hel doet losbarsten over een stil stadje. Ik ben machteloos. Wij zijn allemaal maei Ik zou willen weten, of nu werkelijk in de harten van de vliegers daarboven een gevoel van vreugde en triomf was. toen zij zagen, dat zij Borgaa in lichterlaaie hadden gezet. Maar ik weet het niet. Ik wee: alleen, dat dit een heiseh werk is. en dat ik machteloos ben. Buiten li. - sinki stoppen wij : minister Hannuia stapt uit. Hier woont hij. Meegaan met ons ? De minister bedankt : ik wil Hever alleen zijn, zegt hij ... . En eigenlijk willen wij dat allemaal liever. * ( Nadruk verboden Auteursrecht voorbehouden).

In den afgeloopen nacht, omstreeks half vier. is een felle brand uitgebroken in de fabriek van winkel betimmeringen en aanverwante artikelen ..St. Laurens" van de firma ( Rreedveld. aan de Rochussens traat te Rotterdam. Deze fabriek omvat drie naast elkander gelegen panden, elk van drie verdiepingen, waarvan de benedenverdiepingen als fabriek en de hooger ger verdiepingen als kantoren en teekenkamers zijn ingericht. De brandweer rukte onmiddellijk met groot materiaal uit, omdat snelle uitbreiding van den brand werd gevn esd. Niet minder dan vijf motorspuiten, alsmede een groot aantal slanileti wagens ver den in diens», gesteld nm het vuur te bestrijden. Met het oog op het uitbreidingsgevaar deed de politie de omliggende panden, gelegen in de Rochussenstraat. de Breitnerstraat de Saftlcvenstraat en de Ochterveldstraat ontruimen.

De brand was in den kelder in het rechtergedeelte van het gebouw ontstaan, vermoedelijk door de oververhitting van de centrale verwarming, en breidde zich met razende snelheid door het gebouw uit. Toen de eerste slangenwagens arriveerden, hadden de vlammen de eerste étage reeds bereikt en binnen enkele minuten de verdieping aangetast. Ook in de breedte en diepte verbreidde het vuur zich snel zoodat toen de eerste motorspuit gereed was om water te geven, de geweldige houtvoorTaad, welke in het gebouw was opgeslagen, reeds fel brandde. Daarom werd meer materiaal gehaald en korten tijd later arriveerden nog drie motorspuiten en een automatische ladder. Deze ladder, welke van het allernieuwste type is. werd nog nimmer gebruikt en heeft voortreffelijke diensten gedaan. Om vier uur werd met een zestal stralen water gegeven. Desondanks bleef het vuur zich met groote snelheid uitbreiden. De vlammen sloegen hoog boven de fabriek uit en waren ver in den omtrek zichtbaar. Inmiddels waren op het terrein vaß den brand aangekomen de substituutofficier van justitie, mr. R. A. Andrmga. de directeur van den Gemeentelijken Vervoer- en Motordienst dr. ir. M. F. de Bruyne. de heer P. J. E. Smppe. commissaris van politie, verscheidene inspecteurs, wethouder A. P. de Zeeuw en vele hoofdliedon van da brandweer. Omstreeks ha.f vijf stond de geheels fabriek, welke een lengte heeft var» twintig meter en een breedte van -. tig meter, in lichterlaaie. Ondanks da geweldige watermassa's, welke in het vuur werden geworpen, bleven de vlammen fel uitslaan, en bestond er groot gevaar voor de belendende perceel en.

In de tfg»«doopw da&ön rijn enkele malen fietsers ei in -i over liet UgnknetaT toftnrhon Amiijk- Mavi.n-n la fietr-e-n. Ben groep onderweg.

Na alle krachten op het vuur geconcentreerd te hebben, gelukte het da brandweer echter, tegen zes uur het gevaar voor uitbreiding te bezweren. Toen laaiden de vlammen echter nog op achter in de fabriek, waar de houtopslagplaats was. Om zes uur stortte een deel van den vloer van de eerst» étage in. een aantal machines met zich meesleepende. Omstreeks half zeven kon men zeggen, dat de brandweer de vlammen meester was, tenminste in de fabne-«s-gebouw:en. : Gevaar voor uitbreiding was er niet meer en de brandweer kon /.u-h bepalen met de veertien stralen, waarmede men werkte, grootr wat» rmassa's in het gebouw te werpen.

De fabriek is in 1917 gebouwd en werd lal breid met een iinker'ervvijl aan de achterzijde ook een stuk werd aangebouwd.