Het Parool

Sylvia de Leur en Hans van Mierlo waren deze week onder de 150 beroemdheden uit vele landen die via Thailand Cambodja wilden binnentrekken met een flinke hoeveelheid hulpgoederen. In dat opzicht is hun missie niet geslaagd — de prominenten moesten onverrichterzake weer terug. Maar hun bedoeling was ook de publieke opinie van de wereld te mobiliseren, vooral om de Vietnamezen ertoe te brengen de menslievende hulpverlening aan hongerend Cambodja minder te bemoeilijken. En in dit doel geloven de marcherende beroemdheden beter geslaagd te zijn. Onze Parijse correspondent Philip Freriks was getuige van deze onderneming.

lwchouwspel is volkomen sur- Jwjf ch. Daar staan ze, de 150 Oudheden uit Amerika en jtlsa- Wat onbestemd moeten 11 ;* voelen, hier ta Arayanpra| |j*ah de grens met Cambodja, 1J een spandoek dat ta drie I h faagt: Alstublieft, sta ons lw*t volk van Cambodja te •-en I locale Parijse blad Libéra|»i\et de bizarre demonstratie fc l dodelijke humor behan%, ,van Manhattan tot Saint Jr_» luidde een kop op de fcpöha. Absurd Ujkt deze op-121* * maar niemand heeft ■tj'n om te lachen: aan de E j: «ant van de smalle, witte & een Holocaust-land. i?fc*2e zijde van de grens, in de K rust, heeft een uit showbiz F». <» zien verzameld. Tien-1 en fotogra%"orop vanwege het thuisifw, \% g°f het een demonstratie Saint-Michel of iC6 zo wordt er T*eBt?aakt tussen Franse bur' I_*h (frs en Amerikaanse arcMeM j 0 °ver de vraag wie op kop JN v» Zeu*s nier aan de af- X eifp 4.de verschrikking wordt V*1- v op de kie-er" niet ver- A*iwïot Franse volksverte»** Jagers is het onaanvaard- L «nt *r Amerikanen, al zijn T 1». est*n, aan te moeten u kKrtfD Van 150 demonstran- uiteindelijk halt bij een üt* Reh' die al sinds jaren met JE* ac ven is. ledereen tuurt lm bh °nbereikbare overzij de iidri H(wg- Daar waar Pol Pot en X^ot6 Khmer miljoenen en n uitn willens en wetens eernoord 1° naam van 'Jc&Dii *> onbesmette maat- A testar waar nu het arm' 'M van drie misschien fetNoh Cambodjanen dreigt il: N»s£eren de nieuwe v*1 machthebbers, een iC >0* *id !? n°S «ds bevrijders i»' 1 Wlr> en massale buitenst it ,yoe(jP toelaten in de vorm _A_lJbeuei en medicamenten artsen en veri

FOTO AP

Politici en beroemdheden op mars naar Cambodja

teeH. 2? sijn5ijn ze hier naartoe hLNn ~ e beroemdheden. IvsMe»?Ich1ch een week vrijge- FW aof ?eres Joan Baez uit Pvi» «e» üce Liv Ullmann uit Ki? hotChill ln «it Enge- Uhybiivg 2° wat schrijvers Ssnationa?rbeeld)- Plaatselij- Sr Alilsie Pohtici uit heel SN, fi_al Zijn ze ervan _^h,,°>.da„_de Vietnamese retS J«S*?s »efSL°Ver -Provocatie" »C in binnenlandse uiterst gevoe_ l»UbiiiJsuk van de interna- J Vle ke °Pinie. i Cubanen hunoorl°g tegen OCrtßewonnen heb- Vï°tér h f*?*• die door een %^ï:urotflvandeAmeri/WS°n wiS* bevolking op ISipn Z™ uitgeoefend," aR VM6fnara^,euwe fi- h 5 Léyi. die een lange anti!'%> &0°pbaan ach- RC *S£kJ* Russische Ginsburg 5S de hitte hoe)t? kwali* zou AN\>seLnals hij in New C n.a de vr«la" I.V rreenl„,in gebrekkig i >Stóï n ïrrtui-5 bbodgenotenndgenoten de

JW&S - de hoofdweg »- h*om °p_dstad Bang- CSe^CamK dat als NoS1 2elfh!mb°dja zijn bet Nr -. v Ulg worden n' *ant we ' T leger ewaarschuwd. Ser is vrijwel on-

zichtbaar. De scheidslijn tussen het in verhouding overvloedige en Westers georiënteerde Thailand en het uitgemergelde en gevietnamiseerde Cambodja is vooral politiek. Als er gevochten zou worden, lopen de 200.000 man Vietnamese troepen zó deze verlaten hoofdweg op zonder dat er iemand is om ze tegen te houden. Alleen is het dan oorlog met de Chinezen en Amerikanen ditmaal zij aan zij. Uit het vreedzame, maar toch wat opgewonden legertje demonstranten maken zich drie mensen gewapend met een megafoon los. De anderen zijn gaan zitten. Er valt een diepe stilte. Dokter Malhuret, secretaris-generaal van de

Franse hulporganisatie Artsen zonder grenzen, Leo Cherne van het Amerikaanse International Rescue Committee, (waarvan ook Joan Baez lid is) en een uit Cambodja gevluchte vrouw begeven zich in de richting van de brug. ledereen is nu binnen schootsafstand. We zijn gewaarschuwd dat met te voorzien is hoe de reactie van de andere kant zou zijn. We hadden via radio Phnom Penh vernomen dat de deelnemers aan de Mars voor de overleving van Cambodja „gestraft" zouden worden. ledereen is zich bewust dat de mars met zonder gevaar is. Een van de deelnemers klimt op de slagboom om rechtstreeks verslag te doen van wat er gebeurt. Dokter Malhuret zet de megafoon aan de mond en schreeuwt een boodschap naar de overkant. Hij vraagt toestemming om met artsen, verpleegsters en de verderop in gereedheid gehouden twintig vrachtwagens met 200 ton voedsel en medicamenten te worden toegelaten. Hij maakt duidelijk dat het de deelnemers aan de mars uitsluitend gaat om humanitaire hulp, maar ook om zelf te kunnen controleren of de hulp inderdaad de mensen om wie het gaat. Aan de andere kant ontstaat plotseling enig leven. Tot nu toe was alleen een kennelijk onbemande, dwars over de weg geplaatste groene jeep zichtbaar geweest. Uit het struikgewas aan beide zijden van de weg zijn nu grijs en groen geklede mannen de weg op gekomen. „Ze komen naar voren", zo meldt onze uitkijkpost. „Ze hebben hun armen over elkaar. Ze zijn met gewapend". Dat klinkt als een plezierige boodschap. Anderen klimmen nu ook op de slagboom en menen zelfs een Vietnamese cameraman te ontwaren. De Cambodjaanse vrouw herhaalt de boodschap van dokter Malhuret voor alle zekerheid in haar moedertaal maar van de andere zijde komt geen enkele reactie. Na enig zoemend zingen van een nieuwe versie van We shall overcome (ter plekke van woorden voorzien door een vroegere medestander van dominee Martin Luther King) en een gebed onder leiding van vier boedhistische monniken, wordt de sit-in opgeheven. Sylvia de Leur is er wat bedrukt van. De volgende dag gaat de inhoud van de twintig vrachtwagens naar het Thaise Rode Kruis.

Joan Baez en Alexander Ginzburg toto ap

Zo komt een einde aan deze bijzondere protestmars, die nog voor het vertrek van de demonstrerende beroemdheden uit Parijs of New Vork veel voeten in de aarde heeft gehad. Op de weg over het dijkje naar de Cambodjaanse grens hoor ik nog die Amerikaanse journalist bij het naderen van de'optocht sneeren: „Kijk ze nou eens, de Parijse debatingclub. Ze horen met hier maar in La Coupole thuis". In die sfeer wordt meer gedacht. „Dat wordt alleen maar een modieus circus", was door internationale hulpverleners voorspeld. En ter plekke werden journalisten van de mars soms met ijzige beleefdheid ontvangen bij organisaties als UNICEF, of het Internationale Rode Kruis. Daar werd gevreesd dat de actie meer zou bederven dan bereiken. Dat min of meer clandestiene toevoerlijnen naar Cambodja zouden worden afgesneden. Nu gaan Cambodjanen per fiets op voedseltocht en brengen wat ze aan de grens kunnen vinden of kopen op de zwarte markt tot soms 500 kilometer het land in.

„Maar daaruit blijkt juist dat de internationale hulp met wordt uitgedeeld," zegt dokter Brauman van Artsen zonder grenzen. „Van vele kanten weten we dat de situatie précair is. De Europese commissaris Cheysson heeft gemeld dat slechts één procent van de voedseltoevoer uit de EEGlanden is gedistribueerd. Er te nu geoogst, maar de opbrengst bedroeg maar twintig procent van wat er normaal van de rijstvelden wordt gehaald. De voedselsituatie is nu wat beter, maar over één of twee maanden zitten we wéér met een enorme hongersnood als nu geen maatregelen worden genomen."

Zo is de nare indruk ontstaan, dat de Vietnamese machthebbers niet zo veel belang hechten aan een weldoorvoed Cambodjaans volk. „Zo is het ook met de medische hulp", vervolgt Brauman. „Van de zomer is één van ons in Cambodja geweest. Hij kreeg een brief mee van de onder-minister van gezondheid. Met het verzoek om hulp, want er waren nog maar vijftig artsen in het hele land. We hebben visa aangevraagd maar hooit gekregen. We vinden dat het Cambodjaanse volk recht heeft op hulp en wij recht hebben om die te bieden." Met deze argumenten werden de beroemdheden, die ook van alle kritiek hadden gehoord, overgehaald om aan de mars deel te nemen. Hans van Mierlo, die met Sylvia de Leur tot enige uren voor het vertrek aarzelde of hij wel of niet zou gaan heeft geen spijt: „Ik ben ervan overtuigd dat internationale druk nodig is. Het is voor het eerst dat een aantal mensen bereid is om de halve wereld over te vliegen om een gebaar te maken. Hun daad is belangrijk want juist zij hebben zich altijd verzet tegen het Amerikaanse optreden hier."

Net als bij volwassenen met suikerziekte bestaat er bij kinderen met die aandoening een verminderde of ontbrekende insulineproduktie. Vaak spelen erfelijke faktoren hierbij een belangrijke rol. In tegenstelling echter tot volwassenen is bij kinderen vrijwel altijd insulinetoediening noodzakelijk.

Suikerziekte ontstaat bij kinderen vaak in aansluiting op een infectie, waardoor de produktie van insuline in de zgn. betacellen van de alvleesklier afneemt. Door stijging van het suikergehalte in het bloed ontstaat suikeruitscheiding met de urine en de kinderen krijgen dorst, gaan veel drinken en veel urineren, soms ook bedwateren en ze vermageren terwijl ze soms erg prikkelbaar zijn. Op deze wijze wordt suikerziekte bij kinderen ontdekt en het is meestal spoedig noodzakelijk insuline-injecties te geven. Langzamerhand wordt de behoefte aan insuline wat groter en in de periode van de puberteit is dit meestal nog duidelijker.

Het instellen van de suikerziekte (diabetes mellitus) vindt bij kinderen vaak eerst in het ziekenhuis plaats, waarna een poliklinische controle volgt. Afhankelijk van het feit of de diabetes gemakkelijk instelbaar is vinden controles plaats bijv. één keer per drie maanden. Zonder dieetvoorschriften is een bevredigende instelling niet goed mogelijk en het is dan ook noodzakelijk dieetvoorschriften te geven die bij kinderen natuurlijk extra problemen geven. De leefwijze van de kinderen moet liefst zo natuurlijk mogelijk zijn, maar uitputtende lichamelijke prestaties moet men liefst vermijden. Een regelmatig leven met ook voldoende lichamelijke inspanning is aan te bevelen. Vaak is ook een psychologische begeleiding noodzakelijk omdat niet alleen bij het kind maar ook in het gezin zich allerlei problemen kunnen voordoen. Een ontregeling van de suikerziekte bijv. als onvoldoende insuline wordt gegeven, infecties optreden of dieetfouten worden gemaakt, kan betekenen dat er een toestand van bewusteloosheid ontstaat die opneming in een ziekenhuis noodzakelijk maakt.

Wanneer er te weinig wordt gegeten of te veel insuline wordt gebruikt ontstaat een te laag bloedsuikergehalte en dit geelt meestal verschijnselen van transpireren en wat vreemd gedrag hetgeen vaak gemakkelijk herkenbaar is. De toediening van insuline betekent soms dat op de plaats waar de injecties worden gegeven gevoelige plekken kunnen ontstaan en het spreekt vanzelf dat het voortdurend toedienen van insuline via prikken, meestal in de onderhuid van het bovenbeen gegeven, in de loop van de jaren een uitermate vervelende zaak is en met name voor kinderen extra vervelend is. Als men bedenkt dat het nuttigen van voedsel, in het algemeen door de omzetting van voedsel in onder meer glucose, het suikergehalte in het bloed doet toenemen, en dat daardoor automatisch insuline door de alvleesklier wordt afgescheiden, dan begrijpt men dat voortdurend een verfijnd mechanisme het suikergehalte in het bloed regelt. Insuline is een hormoon, d.w.z. dat het een stof is die zeer snel aan het bloed wordt afgegeven en onmiddellijk kan werken. Het zal duidelijk zijn dat men met dieet moet proberen extra pieken in de suikerbelasting te voorkomen, maar dat met één, soms twee insulineinjecties per dag nooit het verfijnde mechanisme van de alvleesklier kan worden nagebootst.

Wanneer we met een dieet en insuline-injecties de diabetes mellitus instellen, dan betekent dat toch dat een belangrijk gedeelte van het leven het suikergehalte in het bloed niet op een normaal niveau zal zijn. Gevolg: bij suikerziekte kunnen allerlei complicaties gemakkelijk optre-

den doordat in de loop der jaren verschillende organen te maken hebben met een te hoog suikergehalte. Zo kennen we als chronische complicaties bij de diabetes oogafwijkingen, vaatveranderingen en nierveranderingen, terwijl ook het zenuwstelsel op den duur afwijkingen kan tonen.

door onze medische medewerker drJ. STORK

Welke mogelijkheden zijn er nu in de toekomst te verwachten die een stap vooruit betekenen bij de behandeling van de diabetes mellitus? Zijn onze kinderen met suikerziekte ook gedoemd wat vroegtijdiger vaatveranderingen te krijgen dan men bij normale mensen mag verwachten? De laatste jaren zijn twee hoopvolle ontwikkelingen verschenen, die het wellicht mogelijk maken de werking van de alvleesklier iets nauwkeuriger na te bootsen. Op het ogenblik worden proeven genomen waarbij men door een klein apparaatje het bloed van de patiënt laat stromen en het suikergehalte van het bloed bepaalt hoeveel insuline het apparaatje zal afgeven. Men zou kunnen zeggen het is een soort „kunstniertje", dat insuline geeft op geleide van de hoeveelheid suiker. Dat betekent dat men zich kan voorstellen dat de patiënt een soort polshorloge draagt en dat dit horloge een apparaatje is dat insuline kan geven aan het bloed dat door dat apparaatje stroomt. Men kan zich dan voorstellen dat men bijv. door een druk op een knopje in het apparaatje een scheutje insuline in het bloed kan geven bijv. na de maaltijden. Op deze wijze kan men bijv. na de maaltijden wanneer meer insuline nodig is op eenvoudige wijze wat insuline aan de bloedbaan toevoegen. Ook in ons land worden volgens deze gedachte de eerste patiënten behandeld om na te gaan of het mogelijk 'is zo een betere instelling te verkrijgen van de diabetes.

Een volgende stap ligt ook voor de hand. Bij proefdieren kan men betacellen van de alvleesklier, die insuline produceren, transplanteren in het vet van de nierkapsel. Bij proefdieren ziet men dat op deze wijze de betacellen kunnen functioneren en zo een nieuwe insulinebron kunnen vormen. De gedachte ligt voor de hand dat in de toekomst door transplantatie van betacellen de insulineproduktie bij mensen die geen normale insulineproduktie meer hebben op deze wijze weer gewaarborgd zal zijn. Op dit moment is dit nog dier-experimenteel werk, maar het is niet onmogelijk dat binnen enkele jaren dit voor de mens toepasbaar is. Dan zijn de kinderen met suikerziekte beter af dan de volwassenen.

Eindeloos, nog tijdens en na de mars, wordt er gediscussieerd over de vraag of de Vietnamezen nu wel of niet de volkerenmoord van Pol Pot voortzetten. Men denkt van met, maar laten hongeren heeft wél hetzelfde effect. Misschien heeft erkenning van het bewind van Heng Samrin, dat door de Vietnamezen werd geïnstalleerd, enige zin. Ten slotte erkennen de Verenigde Naties nog altijd Pol Pot, op Amerikaans initiatief.

Zo drijft het gesprek af naar wereldpolitiek, terwijl de „Artsen zonder grenzen" onmiddellijk hulp willen bieden. Steeds weer moet worden herhaald, dat de actie met politiek is, maar dat is niet helemaal vol te houden. Liv Ullmann — actrice, vrouw van veertig en moeder, zoals ze zelf zegt — had al eerder opgemerkt wat velen zon beetje dachten. In een emotionele verklaring, die ze voorlas met trillende stem, bracht ze Cambodja in verband met Praag en de Russische tanks, met Kaboel en de pantserwagens uit de Sovjet-Unie. Met Phnom Penh is het met anders, alleen maar erger, zo zei ze met zoveel woorden. Dat gebeurde tijdens een chaotische persconferentie aan de vooravond van de mars. Het hele feest was bijna niet doorgegaan, want andere persoonlijkheden hadden het gevoel dat ze ta een valkuil van koude-oorlogacties waren gelokt. De ruzie werd gesust door Bernard Henri Levi, die de mars weer ta humanitaire banen wist te leiden. Zo zijn ze toch gegaan en circus is er natuurlijk geweest. Joan Baez, die omringd door de wereldpers het vluchtelingenkamp Sa Keo binnentrekt en daar voor de kinderen zingt. Dat was een mooi nummer en er zijn wat vernielingen aangericht door de meute, die we zelf vormden. Maar verder viel het best mee: de beroemdheden uit Manhattan en Saint-Germain waren tamelijk ingetogen. Wie de angstwekkend realistische toneelstukjes, opgevoerd door gevluchte Cambodjaanse kinderen en jongelui ta het gigantische kamp Khao I Dang (130.000 vluchtelingen) heeft gezien, kan ook niet anders. Philip Freriks