1 n°* overleven, daar gaat h b,rSen en maandag om in hiti ac»d, en wat de adellijke Sfr* Killanin noemt „Het \ congres sinds de (i \fi Van de moderne Spelen i «Vu" Wann°Pig scharen de f i \
WILLY DAUME: „Waarom moet alleen de sport geofferd worden?" 'óto anp
.' V *lch »ndere Olympiërs 'föÖ°«iti^eds weer op de InM V ntlVan de sport. In ' vroeg hij ' „ m°et alleen de *XeKe SnP_°rden? Met de en is het als met ff ltN.,&eswrsoort- Als die 'SyheiHVen'kanzemet 0) Mt* meer tot leven *J V^öiw '>%kihdSpelen^nvan tot Sr,°0« zijn verzorm bedwang kan
worden gehouden. Meermalen al is de suggestie gedaan om het hele instituut Olympische Spelen maar af te schaffen en in de diverse takken van sport wereldkampioenschappen te doen plaatsvinden. Niet ten onrechte wijzen mannen als Daume daarbij op de gevaren die, ook daarin op de loer liggen. Het wereldkampioenschap voetbal in Argentinië was al evenzeer een politieke uiting, een pronkstuk van de rechtse martelende junta, zoals de Spelen van Moskou het uithangbord moeten vormen van de proletarische Sowjet-maatschappij. Gigantisme dreigt ook op bescheidener schaal, zo weet ik uit eigen ervaring. Een land als Venezuela bij voorbeeld, dat drie jaar terug de organisatie van het WK-wielrennen kreeg toegewezen, zette een heel peloton bulldozers in om de bouwvallen van de kansloze inwoners op te ruimen teneinde plaats te creëren voor een pompeus stadion waarin zijn president de glamour van de opening misbruikte voor een politieke manifestatie van de eerste orde. „De Spelen moeten blijven voortbestaan", vindt Daume. „Maar dan wel aangepast aan de eisen van deze tijd. Het Olympisch lichaam is nu nog gestructureerd. Het is veroordeeld achter de feiten aan te lopen, in plaats van slagvaardig beslissingen te kunnen nemen". Die beslissingen moeten, wanneer het aan de kopstukken van het lOC ligt, zo ver mogelijk naar voren worden geschoven. Niemand wenst op dit moment een beslissing te forceren. Juist omdat die beslissing nu. alleen maar ten nadele van Moskou kan uitvallen. De Amerikaanse publieke opinie staat pal achter Carter. Robert Kane, de voorzitter van het Amerikaanse Olympische comité, wil zich sterk maken voor uitstel of verplaatsing van de Spelen. Niet omdat hij in zijn hart geen overtuigd Olympiër zou zijn, maar eenvoudig omdat hij weet dat méér politiek niet haalbaar is binnen zijn eigen Amerikaanse organisatie. Die sterk onder druk staat van de publieke opinie. Lijnrecht daartegenover staat Julian Roosevelt, één van de twee Amerikaanse leden van het lOC. „Door de Spelen in Moskou te boycotten zullen wij de Russische politiek echt niet veranderen. En wanneer straks in Moskou blijkt dat wij de enige afwezigen zijn, slaan wij als Amerikanen een modderfiguur. Wij moeten juist wèl naar Moskou en de Russen in eigen huis verslaan", zegt Roosevelt die gaarne bereid is die vergelijking door te trekken naar 1936 toen een Amerikaans team onder leiding van Avery Brundage, de latere lOC-voorzitter dwars tegen de publieke opinie in wèl naar Berlijn trok en meewerkte aan Adólf Hitlers perfecte nazi-show. Roosevelt echter: „Jesse Owens, de negeratleet, verstoorde door zijn gouden oogst in 1936 Hitlers waanidee van de arische suprematie. Dat was uiterst pijnlijk voor hem".
door Joop Holthauseri in Lake Placid
Weinigen zijn bereid om Roosevelt helemaal serieus te nemen. Zij wijzen vooral op het propaganda-effect van de Spelen destijds, eenzelfde effect als nu de Russen hopen te bereiken. De Sowjet-regering draait er niet om heen. In het „Handboek voor partijactivisten" staat te lezen: „Het besluit om de eer van de Olympische Spelen te geven aan de hoofdstad van de eerste socialistische staat ter wereld is het overtuigende bewijs van het historisch belang en de juistheid van het buitenlands beleid van ons land en van de enorme verdiensten van de Sowjet-Unie in de strijd voor de vrede. De geschiedenis van de Olympische Spelen wordt gekenmerkt door onophoudelijke strijd van vooruitgang aan de ene kant en reactie aan de andere kant".
Daarbij staan de socialistische landen (lees Sowjet-Unie) uiteraard voor vooruitgang en de imperialistische landen (lees: de Verenigde Staten en hun „trawanten") voor reactie. Het is niet nieuw (zie Hitler) wat de Sowjet- Unie doet. Het lOC, de eerbiedwaardige Killanin — de vroegere lerse buitenlandjournalist — voorop moge dan steeds wijzen op de beslissingskracht van de nationale Olympische comités, de makke van de Olympische beweging is dat die nationale Olympische comités helemaal niet onafhankelijk zijn. Het meest is dat nog het geval in de Westerse democratieën, al beïnvloeden daar regeringen de publieke opinie dikwijls zodanig dat de NOC's geen kant meer uit kunnen (zie Carter in de Verenigde Staten). In de Oostblok- en Derde-Wereldlanden zijn de nationale Olympische comités in veel gevallen directe verlengstukken van de regeringsmacht.
Pavlov bij voorbeeld is niet alleen de voorzitter van het Russisch Olympisch comité en vice-voorzitter van het organisatie-comité Olympiad '80, maar ook nog minister van sportzaken. Een flagrante schending van de Olympische regels maar niemand die zich daar aan stoort. Voor Olympia moet alles wijken. In het verleden al toen de reeks incidenten een droeve climax bereikten met de overval van de Palestijnse moordcommando's op de Joodse deelnemers aan de heitere Spiele van München en nu op het moment dat de Sowjet-regering opnieuw stalinistische trekjes gaat vertonen. De sport wikt, de politiek beschikt. Killanin en zijn makkers ten spijt.
Lang voordat de eerste skiër zich vanaf de grimmige Whiteface Mountain als een kamikazepiloot het dal in zal storten bereiken de dertiende Olympische Winterspelen een climax. Niet het verbitterde gevecht van Russische en Tsjechische ijshockeyers of de gracieuze krullen van kunstrijdster Linda Fratianne, noch de zelfmoordpogingen van skiër Ken Read en zelfs niet de fascinerende goudjacht van Eric Heiden vormen de blikvangers van het gebeuren in Lake Placid. Het werkelijke toernooiveld is het statige Lake Placid Resort Hotel, overleefd produkt van een paternalistisch verleden en passend decor voor de hoofdrolspelers, een handjevol grijsaards, de laatste „kinderen" die nog geloven in het sprookje van Pierre de Coubertin.
Aanplakbiljetten tegen de Spelen van Moskou in de ijspiste van Lake Placid loto AP
Er is onbetaald betaald voetbal en er is betaald onbetaald voetbal. In het eerste geval zegt het bestuur, „Wij zullen er eerstdaags mee op moeten houden, omdat wij nergens langs de lijn meer een toeschouwer kunnen ontdekken." De kans is groot, dat de woningnood daardoor iets minder gaat worden, want ogenblikkelijk verklaart een aantal spelers, dat zij de bouw zullen ingaan. Meestal verschijnt dan een gesoigneerde heer via een glanzende achtcylinder op het voetbaltoneel. Hij fabriceert sinds kort kraankoppen, die in digitaalcijfers tot in honderdsten van graden de temperatuur van het badkuipwater aangeven en heeft daardoor zijn eenmanszaakje kunnen uitbreiden tot een bedrijf met vierhonderd man personeel, dat door de burgemeester zelf geopend werd verklaard.
Er verschijnen wat berichten over renteloos geld, subsidie, gedekt door particuliere garanties, een nieuwe spits en een uit België gehaalde laatste man, terwijl op het scorebord een digitaalklok wordt aangebracht in hetzelfde type als die van het badwater. Zo is het onbetaalde betaalde voetbal weer betaald geworden. De passieve recreatie is gereed, de toeschouwers komen, de oproerpolitie krijgt een speciale cursus, kortom het betaalde voetbal leeft weer. Het betaalde onbetaalde voetbal is anders en strekt zich uit tot in de onderafdelingen.
Wie daarin speelt heeft als ideaal KNVB-voetbal. Hij werkt overdag als bediende in een supermarkt, bij een schoonmaakbedrijf of is ober in een café, dat zaterdagnachts om twee uur sluit. Zij staan met hun beide benen op de grond en hebben die voor hun werk hard nodig. Zij betalen elke drie maanden contributie en eten daarom éénmaal per week bietjes met een slavink. Niet voor hun condititie maar voor hun sport. Hun vrouw leeft niet alleen mee langs de lijn, maar ook in de keuken, want een beetje overtreding kost tegenwoordig vijfentwintig gulden en dat is toch een biefstuk voor twee personen. Zo is moeder ook de dupe van de KNVB-bepaling dat een amateur niet betaald mag worden maar wel een boete kan krijgen. Een schorsing van twee wedstrijden, inplaats van één met een vleesloze dag, lijkt mij voor het gezin van een amateurvoetballer een verantwoorder beleid. Het zal wel altijd zo blijven en als alles duurder wordt, moet een onbeheerste amateurschop bij de KNVB ook meer op gaan brengen. Ik heb het een vrouw wel eens horen zeggen na afloop van een uit de hand gelopen wedstrijd. „Die ene wedstrijd, nou ja! Maar die vijfentwintig gulden is toch een boel geld." Zij was meegegaan omdat zij meer van hém hield dan van voetbal. Om voetbal gaf ze eigenlijk niets.. Vooral die middag niet. Begrotingspost heet dat bij de financiële afdeling van de KNVB. Begrotelijk hoor! _^
door JAN BLAASER
Morgen en maandag brengen de Amerikanen op het congres hun zwaarste geschut in stelling. De Russen proberen verbeten hun Spelen te redden. Niet-Olympisch Amerika mag dan anti zijn, een aantal van die veel gesmade multinationals worden nu door de Russen binnengehaald als hun beste vrienden. In de wandelgangen wordt druk gelobbyd. De Amerikaanse televisiemaatschappij NBC kocht voor 87 miljoen dollar de tv-rechten van het Moskouse spektakel, 60 miljoen is al in Sowjet-handen. Coca Cola (bestaat er een beter symbool voor het Amerikaanse koopmanschap?) besteedde karrevrachten vol dollars om toegelaten te worden als de officiële softdrank-leverancier voor de Spelen van '80 in een poging om concurrent Pepsi van de Russische markt te drukken.
De Russen krijgen van onverwachte zijde huip. De machtige imperialistische multinationale lobby rukt op, richting Lake Placid. Een maatschappij in Lot. Angeles, de Image Factory Sports, wacht mét angst en beven het verloop van het congres af. Zij kocht het recht om de mascotte van de Spelen van '80, het beertje Misja, in de Verenigde Staten te mogen verkopen. Een geschatte omzet van tussen de 50 en de 100 miljoen dollar. Image Factory Sports is volledig in paniek. Als de Spelen van Moskou worden geschrapt gaat de firma kapot.
„Waar zijn die Russen in godsnaam mee bezig? Als ze zo nodig Afghanistan moeten binnenvallen, waarom konden ze dan daarmee niet wachten tot na de Spelen?", vraagt president Standford Blum zich nu verbijsterd af. Sterven of doorgaan. Morgen en maandag moet er een stuk duidelijkheid komen. De internationale pers — 3400 man sterk in Lake Placid — vecht met ware doodsverachting voor kaarten voor een congres waar drie maanden geleden nog geen hond belangstelling voor toonde. Tweehonderd was het aanvankelijke quotum dat gesteld was. Maar in hun almachtige goedheid hebben Lord Killanin en madame Berlioux, directrice van het lOC, besloten er driehonderd van te maken. De lijst blijkt vol. Maar de smoes dat Van Agt, die slaafse volgeling van Carters boycotactie, maar op zijn nummer gezet dient te worden, doet wonderen. Als ik eindelijk onder jaloerse blikken van een aantal Amerikaanse collega's die felbegeerde accreditatie in handen krijg, wijst de man mij er koeltjes op dat ik nu slechts de persconferenties mag bijwonen, die opper-Olympiër Killanin op gezette tijden zal houden. Het congres zelf zal zich afspelen achter een mistige gesloten deur. Besloten dus. Olympus kan geen pottenkijkers gebruiKen...