NRC Handelsblad

DEN HAAG, 15 dec. — De aanstaande eerstejaarsstudenten, die naar een Nederlandse universiteit of hogeschool willen in het cursusjaar dat in '74 begint, moeten zich voor 1 februari centraal melden. Dit geldt ook voor hen die slachtoffer waren van de studentenstop en voor degenen die van studierichting willen veranderen. Vanaf 1 januari zijn bij de inschrijvingsbureau's van universiteiten en hogescholen en bij het Centraal bureau aanmelding en plaatsing in Groningen folders verkrijgbaar over de procedure. Daarbij zit een kaart, waarmee het eigenlijke formulier kan worden aangevraagd, dat voor 1 februari op het centraal bureau moet zijn ontvangen. Uiterlijk 1 april wordt dan bevestigd, dat de aankomende eerstejaars zich heeft aangemeld. Tussen 1 en 11 mei komt er een formulier, waarop de keuze van universiteit of hogeschool moet worden gemotiveerd. Wie wordt geplaatst, krijgt daarvan voor eind juli het bewijs. (ANP) — Tot algemeen deken van de Nederlandse orde van advocaten is benoemd mr. J. J. van Wessem, advocaat in Rotterdam. Mr. Van Wessem volgt hiermee jhr. mr. P. J. W. de Brauw op.

Door onze politieke redactie ROTTERDAM, 15 dec. — Fractieleiders en partijvoorzitters van KVP en ARP hebben de leden van hun partijraden vanmorgen in De Doelen opgeroepen vandaag te beslissen ten gunste van een versteviging van de christen-democratische eenheid met de CHU in het verband van het Christen-democratisch appèl. Wel moet de (oppositionele CHU daartoe volgens hen in het parlement een positieve bijdrage leveren. Elders in het gebouw, waar de Unieraad van de CHU in beslotenheid vergadert, besteedde fractieleider Kruisinga daarentegen in zijn betoog zeer weinig aandacht aan verdere voortgang van het confessionele eenheidsstreven. Hij volstond, na een opsomming van een aantal voorwaarden waaraan christen-democratische politiek z.i. moet voldoen, met te spreken van „een belangrijke dag". Dr. Kruisinga zei te wensen „dat de beslissingen in wijsheid en in grote eendrachtigheid worden genomen". De CHU-fractieleider onderstreepte vooral de goede samenwerking tussen de eigen Eerste- en Tweede-Kamerfractie en de „hartverwarmende sfeer" binnen de Unie. De betogen van Kruisinga en zijn KVP-collega Andriessen liepen wat opzet en strekking

betreft nogal uiteen. Andriessen laakte verwijten van bijv. de VVD dat het kabinet-Den Uyl niet voor zijn taak berekend zou zijn (en dat er een meer nationaal getint kabinet zou moeten komen) als „onbillijke en ongerechtvaardigde kritiek". Wat de Machtigingswet betreft zei de KVP'er: „Wij doen aan de hetze tegen het kabinet niet mee. Wij zullen het kritisch beoordelen en wij zullen staan op een effectieve parlementaire controle op het beleid dat gaat worden gevoerd. Dat geldt voor elke regering, die machtiging zal vragen, uiteraard ook voor deze." Met de deze en vorige week aangegeven 'hoofdlijnen van het voorgenomen beleid heeft het kabinet volgens Andriessen bewezen dat het de zaken weet aan te pakken. Relativering van partijprogramma's en een einde aan partijpolitieke verdeeldheid zullen voor een nationaal beleid nodig zijn, zei hij .Juist daarom pleitte de KVP-leider voor meer christen-democratische eenheid. „Niet omdat in de landspolitiek het streven van de drie partijen al geloofwaardig is, maar wel omdat het dat kan en moet worden." Kruisinga Kruisinga inventariseerde in zijn toespraak de bezwaren die in de Tweede-Kamerfractie van de CHU tegen het kabinet leven, resp. zijn ontstaan, sinds de afgelopen zomer. De wijze van totstandkoming van het kabinet (mogelijk gemaakt dankzij de

KVP en ARP) blijft onaanvaardbaar, net als de polarisatie, die Kruisinga heeft teruggevonden in premier Den Uyls recente opmerking dat zijn kabinet geen coalitiekabinet is. De premier zou z.i. juist het initiatief moeten nemen tot herziening van de programformule van het kabinet, een soort „nationale" heroriëntatie dus. Teleurgesteld — „ niet positief" — is de CHU over het kabinetsbeleid wat betreft: milieubeheer („weinig overtuigend"), democratisering („blijft achter bij onze verwachtingen" — spreiding van macht is iets anders dan overheveling ervan), het middenstandsbeleid, volkshuisvesting („in geen geval akkoord" met eventuele niet-aftrekbaarheid van hypotheekrente), welzijnsbeleid (ook „weinig overtuigend"), politiebeleid (een CHU-motie in de Kamer werd verworpen „omdat de ARP meende deze motie niet te kunnen steunen"), de buitenlandse politiek („onevenwichtig", Kruisinga stelde instelling van een CHU-werkgroep t.b.v. onderzoek van mogelijke economische gevolgen voor, als ook het houden van een hearing door de Kamercommissie voor economische zaken). „Positief*' Als „positief" waardeerde de CHU-fractieleider het werken van minister Vredeling (defensie) en de staatssecretarissen van Brinkhorst en Kooymans 'buitenlandse zaken), Mertens (sociale zaken) en Hendriks (volksgezondheid).

Door .1. F. VAN DEN' BROEK

Veelal wordt de geschiedschrijving over Indonesië, en dan vooral het onderdeel Nederland - Indonesië, bedreven in de persoonlijke en geëmotioneerde sfeer. Een schoolvoorbeeld daarvan in Nederland is het recente, chaotische boek van de heer W. L. Oltmans. Hoe het ook kan heeft Ide Anak Agung Gde Agung aangetoond in zijn Twénty years Indonesian foreign policy 1945—1965 (uitgave Mouton, Den Haag/Parijs, introductieprijs ƒ59). Hier is een Indonesiër aan het woord die zijn land op vele posten diende en die het buitenlandse bedrijf kent uit eigen waarneming, o.a. als minister van buitenlandse zaken. Een deel van de beschreven periode — van 1962 tot de door hem geloofde coup van 1965 — verbleef hij met andere vooraanstaande Indonesische leiders in gevangenschap, op de merkwaardige Soekarnistische beschuldiging van staatsgevaarlijke activiteit. Het verhindert hem niet ook over die tijd te praten in de sfeer waarin het hele boek is geschreven: aristocratisch afstandelijk, koel de feiten op een rij zettend, waar nodig een stelling onderstrepend met documenten. Scala De hele scala van de Indonesische ' buitenlandse politiek wordt zo in de context geplaatst. De jaren tot aan de soevereiniteitsoverdracht in 1949 kregen geen aparte beschrijving, mede omdat Anak Agung toen een belangrijke positie had in het Nederlandse spel der deelstaten. Daarna wordt de verhouding nagegaan ten opzichte van de buren en/of tegenspelers van Indonesië: de Verenigde Staten, de Sowjetunie, China, Maleisië, de grandioze concepties over de niet-gebonden staten en Soekarno's streven van Indonesië een wereldmacht te maken. Al eerder werd in deze krant opgemerkt, dat in die jaren de buitenlandse politiek een instrument was om Indonesiës interne moeilijkheden zo niet op te lossen dan toch enigszins te doen vergeten, terwijl nu de buitenlandse politiek ondergeschikt wordt gemaakt aan de binnenlandse stabiliteit.

Als Nederlander zoekt men het eerst naar wat Agung zegt over de Indonesisch-Nederlandse verhoudingen. Die worden in de beschreven jaren beheerst door de kwestie-Nieuw-Guinea. Anak Agung was voorzitter van de Indonesische delegatie bij de onderhandelingen met Nederland in Genève, in 1956. Hij gaat in op de mededelingen van oud-minister Luns, in 1971 gedaan, dat Soekarno om binnenlands-politieke' redenen die conferentie wilde laten mislukken en dat Luns daarop van premier Drees een blanco volmacht zou hebben gekregen om de Indonesiërs schaakmat te zetten, door domweg alle voorstellen in hun geheel te aanvaarden. Drees Uit het boek van Anak Agung blijkt wat anders. Hij gaat niet voorbij aan de Indonesische binnenlands-politieke kant van de zaak, maar noteert dan toch, dat de Geneefse conferentie volgens de meeste politieke partijen

in Jakarta was mislukt „als gevolg van een manoeuvre van de Nederlandse regering, die tot doel had een voor de Nederlanders betere onderhandelingspositie te verkrijgen in eventuele besnrekingen met een volgende Indonesische regering". Ten overvloede is er nog een uitgebreide voetnoot, die vermeldt dat Anak Agung in november 1971 op bezoek is geweest bij dr. Drees. Die ontkende de mededeling van Luns, dat de kwestie-Nieuw-Guinea niet op de agenda had gestaan, ; ■. Genève. „Bovendien ontkende dr. Drees het bestaan van zogenaamde instructies die wijlen president Sukarno aan de Indonesische delegatie zou hebben gegeven." Hoe interessant ook, het is allemaal slechts een onderdeel van het grote patroon. Voor de geïnteresseerden een standaardwerk — en dat niet alleen wegens de kloeke omvang —, helder geschreven, geen memoires en door die groep belangstellenden dus mogelijk wat kleurloos bevonden.

Minister Luns schudt Agun£ de een foto uit 1956

Nog tien dagen wachten ons voor het kerstlicht zich over de aarde verbreidt. Tien drukke dagen om nog allerhande zaken af te wikkelen, de kerstpost te verzorgen, afspraken na te komen, uitnodigingen te versturen. Maar in die tien dagen is ook nog wel tyd te vinden voor het uitschreven van een girobiljet voor de kerstactie van de lezers van deze krant, een kerstactie die vooral bestemd is voor vereenzaamde bejaarden, een kerstactie van ware medemenselijkheid: een goede gedachte voor mensen in de vaak dorre winter van hun leven.

Er z^jn inmiddels al heel wat giften binnengekomen, waaronder een enkele zeer grote. De commissie van lezers van NRC Handelsblad betuigt haar warme dank aan allen die al gevolg gaven aan haar oproepen. Men kan zyn gift overmaken op gironummer 280.62.00 ten name van Stichting Fonds van NRC Handelsbladlezers, N.Z. Voorburgwal 234-240 in Amsterdam. Maar men kan ook gebruik maken van gemeentegiro H 26.600 van Algemeen Handelsblad BV te Amsterdam (met het verzoek te vermelden Kerstactic 1973).

Elke dag opnieuw: hoe meer je CROFT PORT leert kennen, hoe minder het een gewoonte wordt.

DEN HAAG, 15 dec. — De fractie van de PvdA in de Tweede Kamer, heeft de regering gevraagd of, indien in januari het openbare stads- en streekvervoer tekort zou schieten, mogelijk militair transport kan worden ingeschakeld. De vraag is opgenomen in een reactie van de fractie op de beleidsnota van de regering over de beperking van de gevslgen van de olieschaarste. Ook vraagt de PvdA-fractie naar extra investeringsmogelijkheden voor het openbaar vervoer nu de Nederlandse spoorwegen en het streeken stadsvervoer een zeer geringe reservecapaciteit hebben. Ook de fracties van DS'70, KVP en ARP hebben nog gisteravond in de vorm van vragen op de beleidsnota gereageerd. Verwacht wordt, dat de overige fracties

in, of uiterlijk maandag hun vraagpunten zullen formuleren. Grote aandacht krijgt het loonbeleid. Van de zijde van de PvdA-fractie is de regering een nadere motivering gevraagd voor de keuze en fasering van de gekozen bedragen van vijftien gulden en dertig gulden, respectievelijk op 1 januari aanstaande, en op 1 april 1974. Ook wil deze fractie weten of er voor het komende kamerdebat over de machtigingswet en beleidsnota nog overleg zal plaats hebben tussen regering en vakbeweging. De KVP-fractie vraagt, of de tegemoetkomingen zullen worden uitgekeerd ongeacht de afloopdatum van de contracten. Van die zijde is tevens de vraag gesteld, of verbeteringen in de collectieve arbeidsovereenkomsten — zoals arbeidstijdverkorting — het volgend jaar onaangetast zullen blijven. De ARP-fractie informeert of de aanwijzing, dat in beginsel geen toestemming mag worden gegeven tot ontslag, ook zal gelden voor collectieve ontslagen.

Door een onzer redacteuren AMSTERDAM, 15 dec. — Gisteravond omstreeks acht uur heeft de politie op verzoek van het College van bestuur een einde gemaakt aan de bezetting van de bestuursvleugel van het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit. Op het moment van ontruiming zaten er ongeveer 250 studenten in de bezette ruimten. Er hebben zich geen incidenten voorgedaan. De dag tevoren had de politie al een einde gemaakt aan bezettingen van twee faculteitsgebouwen van de VU in AmsterdamZuid. Op het moment van ontruiming gisteravond was er een extra vergadering van de Universiteitsraad over de eisen en het bemiddelingsvoorstel van de studenten. De studenten eisen onder meer dat er geen controle meer wordt uitgeoefend op de collegegeld betaling tot de Kamerbehandeling van dit onderwerp. Het College van bestuur verklaarde gisteravond dat met name deze eis voor haar „onaanvaardbaar" is. Ook het bemiddelingsvoorstel waarin wordt gepleit voor de instelling van een zogenaamde commissie van goede diensten om aan deze eis te voldoen, vond geen genade in de ogen van het College. Na overleg met burgemeester Samkalden en in opdracht van de officier van justitie, aldus de verklaring van het college, werd daarom besloten weer politiehulp in te roepen. Het College verklaarde ook nog dat het feit dat „het tijdstip van vergadering en ontruiming samenviel onopzettelijk was". Gedurende dit weekeinde zullen de studenten zich beraden over verdere acties.

DEN HAAG, 15 dec. — Staatssecretaris Stemerdink van defensie is het gisteren in Den Haag met zijn Westduitse collega Mann eens geworden over compensatie-orders in verband met de Nederlandse bestelling van 60 stuks Oerlikonluchtdoelgeschut (35 mm). De munitie-orders zuen worden ondergebracht bij de N.V. Eurometaal in Zaandam, terwijl ook vast staat dat DAF orders krijgt. Wellicht zullen ook nog andere Nederlandse industrieën gaan meedoen; o.m. wordt de naam van Fokker genoemd. (ANP)

JUGENDSTIL LAMPEN LIMELIGHT herengracht 82 AMSTERDAM NRC HANDELSBLAD Westblaak 180 Rotterdam-2 ABONNEESERVICE Verzoeken om nabezorging en melding van onregelmatigheden in bezorging: Rotterdam: 010 - J4.66.66, maandag t/m vrijdag tot 20.30 uur en zaterdag tot 18.30 uur. BIJKANTOREN Rotterdam: Maandag t/m vrijdag tot 19 uur en zaterdags tot 15.30 uur. Mljnsheerenlaan 212-214, 84.76.08 en 85.60.67. Jacob van Campenplein 33. 20.21.49 en 21.43.54. Stadhoudersweq 102, 65.47.44 en 65.65.44. Amsterdam: N.Z. Voorburgwal 234 - 240. in kantooruren: 020 - 23.98.11; maandag t/m vrijdag vanaf 17 tot 20 uur en zaterdag vanaf 9 tot 18 uur: 020 - 6.29.00 en 6.72.00. Delft: Oude Delft 111b. 12.00.99 maandag t/m vrijdag tot 19.30 uur en zaterdag tot 17.00 uur.. Den Haag: Parkötraat 27 (Het Vaderland) 18.22.81, maandag t/m vrijdag tot 19.30 uur en zaterdag tot 17.30 uur. Haarlem: Ged. Oude Gracht 9, 31.18 19. maandag t/m vrijdag tot 1900 uur en zaterdag tot 16.30 uur. Leiden: Noordeinde 30. 3.01.31, maandag t/m vrijdag tot 20.00 uur en zaterdag tot 18.00 uur. ABONNEMENTEN 1 40.— per kalenderkwartaal, ƒ 140,-— per kalenderjaar. Tel. öbonnementsopdrachten, prijsaanvragen. postabonnementen buitenland en andere Informaties 010 - 14.72.11, toestel 3110 fkantooruren). Ter voorkoming van fouten met els gevolg stagnatie In de bezorging, v/orden adreswijzigingen niet telefonisch aangenomen. Stuur deze ten minste 14 dagen levoren, per briefkaart uitsluitend naar Postbus 824, Rotterdam. INCASSO Abonnees die ons niet machtigden tot giro-incasso (automatische overschrijving) gelleven uitsluitend te betalen' d.m.v. de stortlngsoverschrljvingskaarten die hun worden toegezonden. Machtigingsformulieren giroincasso worden op aanvraag gaarne verstrekt. LOSSE NUMMERS Nederland 40 ct. Belgiè 8 fr. POSTGIRO REKENING 51.0605 t.n.v. Nederlandse Dagbladunie N.V. BANKIERS: Amsterdam-Rotterdam Bank N.V. Bank Mees en Hope N.V. Plusproduktiesverzending 020 - 23.98.11 toestel 21. Plusproduktiesinformatie 010 - 14.72.11 toestel 3006.