NRC Handelsblad

MENS EN Damrak: Fusiegeruchten Deli Mij

DEN HAAG, 7 jan. — De totale kosten die nodig zijn voor het behoud van het milieu zijn te ramen op vier tot vijf miljard gulden per jaar. Aldus de conclusie van een beschouwing in het blad De Nederlandse Ondernemingen, gebaseerd op een uiteenzetting van dr. G. F. A. de Jong, directeur van het Verbond van Nederlandse ondernemingen (VNO) en bestuurslid van het bureau Milieuhygiëne van de raad van Nederlandse werkgeversverbonden.

Op grond van de tot dusver door vooraanstaande deskundigen gegeven schattingen zou kunnen worden geconcludeerd dat de totale jaarkosten voor milieubehoud l'/s tot 3 miljard gulden moeten gaan bedragen, maar deze schattin® — uitkomende op een gemiddelde van ruim twee miljard — is volgens

dr. De Jong slechts „een minimum". De werkelijke kosten zijn belangrijk hoger. Immers, ruw geschat dragen de niet-industriële vervuilers voor de helft bij in de totale vervuiling. Neemt men aan — met dr. ir. W. J. Beek, directeur van het

researchlaboratorium van Unilever, die schat dat de kosten voor milieubehoud zullen stijgen van nu 0.8 miljard tot 4,2 miljard gulden in 1980 — dat de kosten van beide groepen vervuilers evenredig zijn aan dc omvanj van de door hen veroorzaakte vervuiling, dan komen de totale jaarlijkse kosten uit op het dubbele van de eerstgenoemde schatting (die immers uitsluitend betrof de opheffing van industriële vervuiling) oftewel circa 4 tot 5 miljard gulden. Terwijl iedereen nu wel overtuigd is van de noodzaak van bestrijding en voorkoming van milieuverontreiniging — terwijl dit ook in toenemende mate technisch mogelijk wordt — is de grote hinderpaal steeds duidelijker de 'financiering van de kosten. Nog te weinig is men zich bewust van de omvang van de offers die een schoon milieu vergt. Dat komt o.m. tot uiting in de claims van politici en vakbeweging op de besteding van toekomstige welvaartsgroei. De bereidheid om offers te brengen voor het milieubehoud staat hierin bepaald niet op de eerste plaats. Het besef van de enorme bedragen die met een schoon milieu zijn gemoeid zal ook in het overheidsbeleid meer nadruk moeten krijgen. Om de ondernemingen in staat te stellen de vereiste investeringen tot stand te brengen om „schoon" te kunnen produceren zal de overheid een klimaat moeten scheppen dat de rendementsontwikkeling begunstigt en milieuinvesteringen aanmoedigt. Een van die stimulansen is een fiscale tegemoetkoming in de vorm van investeringsaftrek en vervroegde afschrijvingen. Ook is net nodig duidelijk prioriteiten aan te geven; men beginne met die maatregelen die

het hoogste rendement voor het milieu geven bv. waterzuivering. Aldus het artikel in De Nederlandse

onderneming, dat de mening weerspiegelt van het Verbond van Nederlandse onderne~

Een globale raming van de — voor het milieubehoud — te verwachten additionele jaarkosten van de industrie: 1. Kosten inhalen achterstand ƒ 0,5 miljard 2. Kosten extra investeringen om nieuwe apparatuur schoon te laten werken ƒ 0,25 " 3. Kosten wijziging produkticproces ƒ 0,75 " 4. Personeelskosten ƒ 0,5 Totale kosten ƒ 2 miljard (= 3 tot 4 maal de huidige kosten) Gezien de kosten van de industrie van wat in totaal nodig is voor een schoon milieu komen de uiteindelijke kosten op circa 4 tot 5 miljard gulden. Ter vergelijking: eertijds werd de uitvoering van de Deltawerken geschat op f 2,5 mld. Tot 1972 zal hieraan ten koste zijn gelegd ruim ƒ 3,6 mld. terwijl naar raming nadien nog ca. ƒ lj7 mld. zal worden besteed aan bedoelde werken.

Door een onzer redacteuren ROTTERDAM, 7 jan. — In de jaarvergadering van mei zal drs. J. P. Erbé (44) worden voorgedragen ter benoeming tot lid van de raden van bestuur van Unilever nv en Unilever Itd. De heer Erbé kwam in 1951 bij Unilever in dienst, na in dat jaar het doctoraal examen economie te hebben afgelegd. Hij heeft zijn dienstverband twee maal onderbroken voor studies in de Verenigde Staten. Drs. Erbé heeft in verschillende functies voor Unilever gewerkt. Van 1969 tot november 1971 vervulde hij in Rotterdam een leidinggevende functie op commercieel gebied bij een van de produktengroepen voor levensmiddelen. Sinds eind 1971 is de heer Erbé belast met de ontwikkeling van de concernstrategie op langere termijn.

DEN HAAG, 7 jan — De leden van de Federatie metaal- en elektrotechnische industrie (FME) hebben het beleid van de delegatie die de onderhandelingen over de cao grootmetaal voert, gisteren goedgekeurd. Wel is duidelijk uitgesproken dat de laatste voorstellen van de delegatie verder gaan dan het eerder gegeven mandaat. Ten slotte echter hebben de ledenvergaderingen van de Metaalbond (de Werkgeversvakbond in de metaalindustrie), van de Katholieke vereniging van werkgevers in de metaalindustrie en van de Vereniging van protestants-christelijke n.etaalindustriëlen zich achter de besturen en het gevoerde beleid geplaatst.

r VERSCHENEN: D.W. Brand's GIDS VOOR INCOURANTE FONDSEN vermeldende de koersen voor het vermogensbelastingjaar 1972 en het inkomstenbelastingjaar 1971. Prijs per exemplaar f 8.50 D. W. BRAND N.V. Keizersgracht 215 - Amsterdam-C. Onze dagelijkse koerslijsten met vraag en aanbod van incourante fondsen zenden wij op aanvraag. Abonnementsprijs f 50, — per /aar.

DEN HAAG, 7 jan. — In een pagina-grote advertentie in de ochtendbladen zet het bestuur van St. Eloy het verloop van de onderhandelingen over de cao in de metaalindustrie uiteen. Het legt o.a. uit waarom de werkgeversvoorstellen ten slotte wel aanvaardbaar waren. Het verwijt dat voorzitter Brussel geheime onderhandelingen met de werkgevers zou hebben gevoerd, wordt weerlegd. De heer Brussel zei op de gisteravond in Breda gehouden vergadering, waarin hij verantwoording aflegde van zijn beleid, dat deze advertentie geplaatst was, omdat de bond tekortgeschoten was met zijn voorlichting aan de leden. 37.000 pamfletten De Christelijke bedrijfsbond voor de metaalnijverheid heeft zijn 37.000 leden een pamflet gestuurd. Daarin deelt de CMB mee dat de opvattingen van het bestuur inmiddels zijn bevestigd door de ongeveer 30 ledenvergaderingen in de rayons die de afgelopen dagen zijn gehouden.

Door een onzer redacteuren BREDA, 7 jan. — De voorzitter van de katholieke metaalbond St.Eloy, de heer P. Brussel, heeft de groep van ruim honderd leden van de afdeling Breda, die gedreigd had naar de Industriebond NVV over te gaan, niet kunnen overtuigen. Hun woordvoerder, H. Martens, legde een verklaring af, waarin de honderd leden (allen werkzaam bij de Machinefabriek Breda) een cao op basis van het akkoord dat de vijf confessionele bonden met de werkgevers hebben gesloten, blijven afwijzen. Wel heeft de heer Brussel kunnen voorkomen dat deze groep en bloc uit de bond treedt. De heer Martens verklaarde

later namelijk nog, dat ieder voor zichzelf moet beslissen of hij in de bond wil blijven of niet. Een afgevaardigde uit Zeeuws-Vlaanderen verklaarde, dat 90 pet. van de leden van de afdeling Terneuzen zich dreigt af te scheuren, omdat voor hen een cao zonder de NVV-bond onaanvaardbaar is. De werknemers kunnen geen splitsing in de' vakbeweging dulden, zo riep hij uit. Voorzitter Brussel begon zijn verweer met een uitvoerig overzicht van het beloop van de onderhandelingen. Hij wilde de verdachtmakingen van de kant van de Industriebond NVV over het geheim onderhoud dat hij met de werkgeversvoorzitter Prins zou hebben gevoerd, nu maar als een incident beschouwen, dat beter vergeten kan worden. Voor één jaar De lieer Brussel stelde dat het totale resultaat van het akkoord dat de vijf met de werkgevers hebben bereikt, alleen maar aanvaardbaar is bij een éénjarige cao. Aan het eind van 1972 willen de vijf bonden de handen vrij hebben om de prijsstijging die ieder jaar zal optreden, te verwerken in nieuwe voorstellen voor 1973. Het laatste bod van de werkgevers was aanvaardbaar, omdat het een belangrijke inkomensverbetering betekent voor de laagstbetaalden. „We hebben niet alles gekregen wat we wilden", aldus de heer Brussel. We hebben 1,7 pet. loonsverhoging gevraagd en 1.5

pet. gekregen. Maar als we de verbetering in het pensioenfonds wilden redden, dan was dit onze laatste kans. Moesten we de pensioentrekkers en de weduwen in de kou laten staan? Moesten we het belangrijke premievoordeel voor de laagstbetaalden laten schieten?" zo vroeg hij. Bittere reacties Hoewel de rede van de heer Brussel met krachtig applaus werd begroet, kwamen er toc'h bittere vragen en opmerkingen uit de vergadering. Er werden kreten geslaakt dat de politiek en de KVP er wel achter zouden zitten. De vraag werd gesteld hoe de leden van St. Eloy zich moeten voelen in bedrijven waar de meerderheid bij de NVV-bond is aangesloten. Bondsbestuurder H. Bode legde uit dat het verschil in de directe loonsfeer met de eisen waaraan de Industriebond NVV wil vasthouden, niet meer dan 0.7 pet. bedraagt. De breuk spitst zich echter toe op de compensatie voor de prijsstijging in 1971 en de maximering in de bijsturing. Op deze punten hebben de vijf confessionele bonden toegegeven, maar alleen voor dit jaar. Ook zij houden vast aan het principe van onbeperkte bijsturing. „Wanneer, zoals de NVV-bond in zijn pamflet zegt, de prijzen dit jaar inderdaad met 8.5 pet. stijgen, dan hebben we met ons allen gefaald en ontstaat er een nieuwe situatie", aldus de heer Bode. „Juist om een dergelijke prijsstijging te voorkomen, hebben we ons gematigd opgesteld."

Hij zei dat de laagstbetaalden, waaronder verstaan moeten worden mensen met een jaarinkomen tot 11.000 gulden, door het akkoord er 4 pet. op vooruit zullen gaan. Voorzitter Brussel betoogde

ten slotte dat niet de leden van één afdeling, maar alle leden van dé bond bet beleid moeten goedkeuren. Hij zei dat St. Eloy zich niet door de Industriebond NVV wil laten dwingen tegen zijn geweten in te handelen.

„Wij willen ook samenwerking, maar niet tot zelfmoord toe. Wij zijn een eigen, vrije vakorganisatie en we willenn iet door de Industriebond NVV laten bepalen wat we moeten doen."

Aandachtig luisteren NKV, P. Brussel de rebelse NKV-leden naar de voorzitter van de Industriebond

Door een onzer redacteuren AMSTERDAM, 7 jan. — De verpleegkundige staf van het verpleeghuis De Poort heeft in een brief aan het bestuur verklaard niet bereid te zijn de redenen voor hun gemeenschappelijke ontslagname nader toe te lichten. Volgens de verpleegkundigen heeft het bestuur tijdens de twee maanden overleg voldoende 'gelegenheid gehad zich van deze redenen op de hoogte te stellen. Zoals bekend nam de gehele verplegende staf van het verpleeghuis onlangs ontslag na moeilijkheden over personeelsbezetting en reorganisatieplannen. De staf noemt het feit dat het

bestuur zegt niet te weten wat de beweegredenen van de verpleegkundigen zijn „tekenend voor de gang van zaken bij het overleg". Zij menen dat de voorstellen en bezwaren van de staf nauwelijks serieus zijn genomen. D*e verpleegkundigen voelen zich gesterkt in deze mening door de uitlatingen van de secretaris van het bestuur, de heer W. Venema, in AH-NRC van woensdag. Deze zei dat hem niets bekend was van tegenvoorstellen van de staf en dat volgens hem niet de plannen van het bestuur zelf, hooguit de details, ter discussie stonden. Volgens de heer Venema is over de reorganisatieplannen slechts een keer gesproken in het bijzijn van enkele leden van het bestuur. Hij zegt „dan ook verbaasd te zijn dat kort daarna de verpleegkundigen onvoorwaardelijk

ontslag namen". Het t'astuur vergadert morgen over de nu te nemen maatregelen. Er zal ook overleg worden gepleegd met de inspecteur van de volksgezondheid.

Bij Siemens in München wordt een methode uitgewerkt om met behulp van laserstralen de luchtverontreiniging te analyseren. Een eerste proefinstallatie werkt volgens het principe van de radarpeiling: de lichtimpulsen, die de laser met een piekvermogen van 1 miljoen Watt uitzendt, worden door de stof en rookpartikeltjes in de lucht teruggekaatst. De grootte van de echo-impulsen en verschuiving van de tij dsintervallen maken het trekken van conclusies omtrent afstand en intensiteit van de luchtvervuiling mogelijk. Met een verdere uitbouw van deze installatie zou analyse van de atmosfeer op lange afrtand, met daaruit resulterende gegevens over haar chemische samenstelling, .mogelijk worden.

Amsterdam (UvA). Doet. politicologie E. G. Azimullah. Amsterdam; L. K. Breemer, Utrecht: C. van der Eijk, Amsterdam (cum laude); J. A. Frieswijk, W. G. A. Hazewindus. A. M. Overste, R. J. van der veen, Amsterdam. Doet. sociologie H. C. F. ten Brummelhuis, Amsterdam: A. Cachet, Hilversum (cum laude): J. R Harmsen, J. Huijg. H. F. J. ten Kroode, Amsterdam, m

Door onze correspondent LONDON, 7 jan. — De tegen zaterdagnacht uitgeroepen Britse mijnwerkersstaking — de eerste officiële staking sinds 1926 — zal thans ongetwijfeld voortgang vinden. Het bestuur van de mijnwerkersbond weigerde gisteren zelfs omn aar het ministerie van werkgelegenheid te komen voor de in dergelijke omstandigheden gebruikelijke bespreking van de details der feitelijke situatie met de afdeling voor arbeidsgeschillen. Het bestuur zegt dat men aan een uitnodiging van de minister zelf wel gehoor zou hebben gegeven .Minister Carr wil zijnerzijds op dit ogenblik geen gebruik maken van zijn bevoegdheid onder de nieuwe wet op de arbeidsbetrekkingen om bij het Industriële Hof de gelasting van een „afkoelingsperiode" van maximaal zestig dagen aanhangig te maken. Hij gelooft niet dat een oplossing van het geschil daardoor zou worden bevorderd. Er wordt gestaakt omdat de mijnwerkers een aangeboden loonsverhoging van gemiddeld 7,9 procent onvoldoende vinden.

DEN HAAG, 7 jan. — In de laatste twee jaar zijn er in ons land 78 winkelcentra tot stand gekomen, zo heeft het Economisch instituut voor het midden- en kleinbedrijf becijferd. Het totale aantal sinds 1945 verrezen winkelcentra bedraagt 606, wat een jaargemiddelde van 24 oplevert, tegen 39 de laatste twee jaar. Van de 78 in de laatste twee jaar gebouwde winkelcentra komen er 14 voor in de grote steden, dat is slechts 18 procent. Van deze nieuwe centra hebben er 69 (89 procent) minder dan 25 vestigingen. Het aantal grotere centra blijft naar verhouding klein: 3 procent heeft 50 en meer vestigingen. Het aantal winkelcentra met een afzonderlijke parkeergelegenheid neemt gestaag toe. Bedroeg het percentage in 1966 nog slechts 28 procent, in 1969 was dit gestegen tot 34 procent. In 1971 had slechts een kwart van de tot stand gekomen winkelcentra nog geen afzonderlijk parkeerterrein. (ANP).

WASHINGTON, 7 jan. — De voornaamste medewerker van president Nixon over 's-lands begroting, George Schultz, heeft gisteren gezegd, dat de fiscale begroting-1973, die spoedig aan het Congres zal worden voorgelegd, een tekort zal tonen. De begroting zal „in evenwicht worden gehouden op een basis van volledige werkgelegenheid", wat betekent dat de uitgaven niet hoger zullen zijn dan de inkomsten zouden bedragen als de produktie plaatsvond op basis van volledige werkgelegenheid. Aangezien er een aanzienlijke werkloosheid is, zullen de uitgaven de inkomsten te boven gaan. Hoeveel dit zal zijn zei Schultz, die sprak op een bijeenkomst van de buitenlandse persvereniging te Washington, niet. (AP).

Prof. Dr. F. HARTOG

Er is reden, positief te staan tegenover de nu plaatsvindende radicalisernig van de opvattingen over openheid, democratie en gelijkheid. De parlementaire democratie is op zichzelf nog geen garantie voor alzijdige menselijkheid. Maar er is tevens aanleiding, kritisch te blijven ook tegenover de huidige maatschappijkritiek. Het gevaar bestaat dat we doorslaan naar een ander uiterste. Zq functioneert massale besluitvorming, als uiting van directe democratie, gewoon niet. Een ander punt waar we niet moeten bezwijken voor de waan van de dag, is het gelijk behandelen van wat ongelijk is. We zijn zo allergisch geworden voor bevoorrechting — en naar de andere kant voor discriminatie — dat we soms selectie en bevoorrechting door elkaar halen. Bij selectie gaat het er om, de juiste man op de juiste plaats te krijgen. De mensen verschillen in capaciteiten en in het bedrijfs- en beroepsleven verschillen ook de eisen die voor uiteenlopende functies worden gesteld. Door de gegadigden te confronteren met deze eisen en ze aan de hand daarvan te sorteren over de verschillende uit te voeren activiteiten maken we een optimaal gebruik van de beschikbare bekwaamheden. Daar is geen enkele discriminatie of bevoorrechting bij. Toch wordt dit soms als zodanig beschouwd. Het interessantste werk — om nog maar niet te spreken van de hoogste beloning — valt dan toe aan degene die toch al boven de anderen uitsteekt door zijn grotere capaciteiten. Waarom hem dan nog een keer bevoorrechten door hem een leidende functie in handen te spelen? Omdat we, als we het niet doen, drie fouten begaan. Wij vermelden deze in willekeurige volgorde. Als er niet geselecteerd zou worden, maar de voorhanden functies bijvoorbeeld zouden worden verloot, zouden veel mensen terecht komen op plaatsen waar hun capaciteiten niet bij passen. In de eerste plaats zijn er dan mensen die beneden hun capaciteiten moeten werken. Die zullen daardoor in het algemeen ongelukkig worden. Andere mensen moeten boven hun capaciteiten werken. Die worden naar alle waarschijnlijkheid nog ongelukkiger. De derde fout is dat zo geen optimaal gebruik wordt gemaakt van de voorhanden bekwaamheden, terwijl ook veel dingen verkeerd worden gedaan, zodat de samenleving als geheel armer zou zijn dan nodig is. Om de tweede en derde reden zou de afschaffing van selectie niet in het belang zijn van de

mensen die nu onder | strijd om het bestaan! naar fundamentele Haring is in het algeme^"' geven door hun belaJ' schiet deze inderdaad doel heen als men aanzien voor bevoorrj dienovereenkomstig "j'J len. In het bedrijfs- en ven is dit geen protoi ee zal de selectie vermoei worden afgeschaft, 0| niet anders kan. Ook kan alleen bestaan voortdurend uitselecl mensen naar hun ei Maar bij het onderwiu het gevaar dat de s tii bevoorrechting inderdaaovertrokken. Examens aangevochten als seli Nu zijn er misschien betere selectiemiddelen waan van de dag i s lectie fout is. Ook bij de toelating wetenschappelijk ondei men een beetje bang v ( tie. Voorzover de toeli 'emd wordt of moei denkt men aan een s> loting. Er wordt dus niet 6treefd, de besten toe want dat zou in deze gang bevoorrechting zijü' Rapportcijfers van hel zet onderwijs worden dl maatstaf gehanteerd tuurlijk een gebrekkige Zij wekken hoogstens moeden dat iemand mei minder vrucht wetem onderwijs zal kunnen Maar dat vermoeden dan toch. De zuinigheid we vooral op dit gebied schaarse middelen om springen eist dat we punt selecteren. Nog eei geen discriminatie, rnai] een optimaal gebruik vip wezige capaciteiten. Er is op dit punt wel I rechting denkbaar. Als f sen met rood haar, of del gers van DS'70 zoudej uitgesloten zou men 1 nen spreken van Het toelatingscriterium namelijk losgemaakt wol de bekwaamheidsverscl Selectie naar bekil komt neer op meritocrat| het minst slechte systi brengt wel elitevorming I mee, maar alle andere ( pes die we kennen zi{n| Men denke aan gebi geldelite. Wie geen enktj vorming wil zal de heidsverschillen tussen i sen moeten afschaffen | kan nu eenmaal niet. Men kan een eind 9 nivellering, maar de kunnen niet worden qeni De een zal dit toeiuiche ander betreuren. Maar zullen niet andtrs ki'i dan het erkenner..

SAN CLEMENTE (VS), 7 jan. — Japan wil met Amerika eventueel de exploratie van Russische olievelden in Siberië ter hand nemen. Dit onderwerp kwam gisteren ter sprake tijdens de onderhandelingen tussen de Amerikaanse en Japanse ministers van handel. Minister van financiën, Connally.

die ook aan de gen deelnam, zei dat een dergelijke gezaita ploratie, waarbij de den geld en technisc zouden moeten leveren De Amerikaanse nu' handel, Stans, heeft 0 zegd met de Russen lijkheid van een Au exploratie van Ru® 8 gas te hebben bespn Russische delegatie ' teel in de VS om 1 sprekken te voeren ' investeringen van de Sowjetunie een van sprekspunten zou zijn. Intussen hebben Nixon en de Japa' 1 -" Eisaku Sato hun e« handelingsronde afg^ 1 Volgens Connally Amerikaanse delef'J drongen op concessies opdat er snel een e® het tekort van drie lar op de handels Amerika en Japan „Wij hebben heel verlanglijstje", zei ij zij verlangen dat wij dingen zullen doen Volgens de m ®"' c nanciën heeft voorgesteld mee te de ontwikkeling y a > nationaal anti-d wat hij „en prachti» Hij verwachtte** er vandaag conci zouden rollen, uitsloot dat er op beide % ten tussen eenstemming z0U reikt. (AP /Reuter) — Lening Nutri^,, aangekondigde ^ obligatielening do de bedrijven Nutrit meer zal ƒ 25 m ' een rente dragen v f . : Van de lening: ^ van ƒ 8 min D e plaatst, zodat ee ƒ17 min ter vrU^ zal worden aangek emittenten. (ANr/ ,\. Huet, Heldring de van Oranje— P. Pierson, —r jn bankiers, w° nen ,,- c j e r is benoemd tot ° u .