Nieuwe Apeldoornsche courant

Landbouwdeskundigen in het gebied rond Almelo hebben vastgesteld, dat tengevolge van de overstroomingen 95 procent van den rogge-oogst vernield is. De pas gezaaide rogge is door de gevormde sliblaag verstikt. De rogge, die reeds boven den grond was gekomen, is waarschijnlijk nog te redden. Ook het grootste deel van de ingekuilde aardappelen is bedorven en tot op zekere hoogte nog slechts als veevoeder te gebruiken. Voorts deelden de boeren mede, dat alle koemest in de gierputten door liet water is weggespoeld. In Almelo staan nog enkele diepgelegen straten onder water. Op het oogenblik wordt van gemeentewege de schade nauwkeurig vastgesteld.

Aanvankelijk stormachtige, later langzaam afnemende wind tusschen noord-west en noord. Nog regen-, hagel- of natte sneeuwbuien, vooral in het noorden des lands. Geleidelijk verdere daling van temperatuur.

BURGERLIJKE STAND. Opg. van 16 en 18 Febr. 1946. Geboren: Elizabeth Catharina. d. van M. Bravenboer en M. W. ten Katen; Antonia Jacoba, d. van Th. M. L, Adams en J, Onderstal; Renze, z. van J. Kiezebrink en H. M. Olde Bolhaar; Herma, d. van W. J. Leffef en M. E. Wesselius. Gehuwd: E, Bomhoff en J. Th, de Weerd; M. D. Stewart en T. Staargaard. Overleden: B. G. Lankwarden, geh, met C. Veeneman, 40 j., vr.; E. Bresser, 10 mnd., m.; G. S. van der Meü, ongeh., 68 j., vr.; J. Kluin, geh. met G. de Graaf, 70 j., m.; N. ten Caten, ongeh., 45 j., vr.; N. J. Maassen, geh. met J. Klom, 50 j„ m.; J. Groenhart, weduwn. van W. Zuidland, 80 j.;* J. W. de Weerd, weduwn. van A, de Buiter, 88 j.; H. J. Hangen, ongeh., 21 j., m.; D. Bakker, 4 w., m.; E van Hierden, ongeh., 17 j„ vr.; A, M. G. A. Bolwerk, 9 d., vr.; C. M. de Groot, wed. van D. J. Derksen, 66 j.; D, E. van Dronkelaar, 3 j., m.; J. C. Veeneman, 1 j., vr.

De vliegclub Teuge is te Deventer •bijeen geweest, waar de voorzitter, de heer Baulig, een causerie heeft gehouden over een reis naar Amerika. Inzonderheid heeft hij gesproken over hetgeen in de V Saan zweefvliegen wordt gedaan, over enkele belangrijke instrumenten, welke gedurende den oorlog zijn uitgevonden en over het optrekken van vrachtzweefvliegtuigen van een klein veld d.m.v. een pick-up-stelsel. — De Kon. Bond van Chr. Zangen Oratoriumvereenigingen zal op 22 en 23 April a.s. te 's-Gravenhage zijn 60 jarig bestaan vieren. «- Op 1 Januari bedroeg het aantal leden van den Ned. Bond van Chr. Fabrieks- en Transportarbeiders 9934. Een nieuwe afdeeling werd o.a. opgericht te Elburg.

De minister van Sociale Zaken heeft, gelijk wij gisteren meldden, tijdens een persconferentie medegedeeld, dat de overheid bijzondere aandacht zal gaan besteden aan de scholing van jongeren. Niet ten onrechte heeft minster Drees het gebrek aan geschoolde arbeiders het meest klemmende probleem voor de naaste toekomst genoemd. Men kan deze mededeeling bezwaarlijk voor kennisgeving aanfifemen en daarna overgaan tot de orde van den dag. Alsof het vraagstuk van de scholing niet iedereen persoonlijk moet raken. Een mededeeling als deze moet veeleer worden beschouwd als een appèl aan het sociale geweteji van het Nederlandsche volk. Daarom is het noodig, dat men het probleem in al zijn klaarte en scherpte ziet. Nederland heeft op het gebied der vorming van geschoolde arbeiders een zeer grooten achterstand in te halen.-Vijf jaren bezetting hebben ook in in dit opzicht hun sporen achtergelaten. Het onderwijs werd door den bezetter stelselmatig gesaboteerd, door de menschenj achten en de wegvoering van arbeidskrachten naar de Duitsche oorlogsindustrie werd een aanslag gepleegd op de vakbekwaamheid van den Nederlandschen arbeider. Hij werd uit zijn vak gehaald en in zeer vele gevallen geplaatst ift bedrijven, waar zijn vakbekwaamheid niet tot ontplooiing lïrb'n worden gebracht, maar integendeel werd afgestompt. D<» Nederlandsche arbeider in Duifeschland werd een stukje van de Duitsche . oorlogsmachine, een nymmer, meer niet en zijn werklust werd er door allerlei omstandigheden niet beter op. De bezetter heeft er door zijn inbreuk in de Nederlandsche arbeidsverhoudingen en niet het minst door zijn perfide propaganda-methoden zeer veel toe bijgedragen, den arbeider in vele gevallen zoo niet ongeschikt dan toch zeker minder vakbekwaam te maken, dat alleen door het toepassen van intensieve herscholing de schade kan worden hersteld. En dan laten wij nog buiten beschouwing de ar"beids-onlust, welke bij zeer velen aan den dag treedt. Vermindering van den physieken weerstand tengevolge van de ontberingen, het verlies van begrip bij zeer velen voor de waarde van het geld, de terugslag na de klemmende opwekking tot sabotage gedurende den oorlog, toen immers ook de arbeider, in welke verhouding dan ook, zich frontsoldaat moest weten in den strijd om de bevrijding. Al deze factoren hebben er toe medegewerkt om het prestatievermogen te ondergraven. De vakbekwaamheid bij de jongeren laat uit den aard der zaak nog veel meer te wenschen over. De handen van de 18- tot 25-jarigen zijn veelal verkeerd. Het probleem, waarvoor de overheid zich ziet gesteld is te ernstiger, omdat men bij de oplossing daarvah ook de funeste gevolgen van een zedelijk verwordingsproces heeft op te vangen. De mensch is een sociaal wezen, dat wil zeggen: hij is geplaatst in een samenleving; hij maakt deel uit van een gemeenschap, welker belangen de zijne zijn en hij draagt mede verantwoordelijkheid, ook voor de belangen van anderen, waarbij hij betrokken is. Zij is van zedelijken uard. Wie deze zedelijke verantwoordelijkheid mist, past niet in een samenleving en zeker niet in een gecompliceerde verhouding' als waaronder wij thans leven. Een zoodanig gemis maakt een mensch ongeschikt voor het dragen van de vrijheid. Het zijn de onmisbare levenselementen, vrijheid en verantwoordelijkheid. Zij vinden hun oorsprong en hun stimulans in een zedelijk, een geestelijk motief, zonder hetwelK geen persoonlijkheid, zonder hetwelk ook geen samenleving mogeiijk is. .. Nu behoeven wij slechts om ons heen te zien om telkens weer te stuiten op de volslagen ontworteling van dezen grondslag van onze samenleving. Zoo bezien krijgt de verklaring van minister Drees,, dat niet de materiaalschaarschte, maar het gebrek aan scholing het overheerschende vraagstuk van de toekomst is, een veel dieperen zin. Hier staan wij voor een complex van vraagstukken, dat het geheel onzer sociale orde omvat. Men lost het niet op door het uitsluitende accent te doen vallen op het bijbrengen en het verhoogen van de 'vakbekwaamheid, maar men dient het scholingsvraagstuk aan te vatten in zijn sociale, zijn cultureele en zijn economische aspecten.

Want in dit probleem treedt de crisis van de democratie, temidden waarvan wij ons bevinden, in haar volle scherpte aan den dag. Het gaat daarbij om een heropbloei van het zedelijk idealisme, om het opnieuw verankeren van de geestelijke binding onzer Nederlandsche maatschappij. Het gaat er om, in een verwilderde samenleving den grondslag, waarop wij dit gebouw willen optrekken, hecht te leggen. Vandaar, dat wij schreven: het is een appèl aan het sociale geweten van het Nederlandsche volk. Dat de overheid haar verantwoordelijkheid ten deze primair stelt, is verheugend. Haar beroep worde in breeden kring met besef voor eigen verantwoordelijkheid verstaan.

Nog steeds houden de berichten en geruchten over de Canadeesche atoom -spionnage aan. Veel wijzer wordt men er nog niet door — veel van dit nieuws draagt nog te veel het stempel van de jacht naar sensatie dan dat het erg vertrouwenwekkend zou zijn ten aanzien van het percentage waarheid, aat het bevat. Volgens deze berichten zou den Canadeeschen autoriteiten een nieuwe zorg zijn bereid, doordat de kroongetuige eenige malen het voorwerp is geweest van een a ^~ slag Deze zijn weliswaar mislukt, maar het probleem van 's mans veiligheid is daarmee toch acuut geworden. Dan is er een verklaring van den Amerikaanschen minister van buitenlandsche zaken, Byrnes, volgens welke het geheim van den atoombom nog uitsluitend Amerikaansch bezit is. Niemand kan echter zeggen, of het geheim werkelijk ln vreemde handen is gevallen. Byrnes beweerde verder, dat er geen Amerikaansche of Canadeescne burgers bij deze zaak betrokken zijn. Hetgeen niet klopt met de eerste berichten, volgens welke er een- aantal Canadeezen gearresteerd waren, o.w. een in Londen vertoevende ambtenaar. De ,,Montreal Gazette" weet te vertellen, dat een Russisch complot zou zijn ontdekt, dat voor een half millioen dollar uranium op de zwarte markt in Canada wilde koopen. Verschillende maatschap. pijen zouden betrokken zijn geweest bij het beweerde verdwijnen van voorraden uranium. De Russische agenten zouden er echter niet in zijn geslaagd, het uranium-erts het land uit te krijgen. Van Russische zijde is nog' steeds geen commentaar op al deze berichten te krijgen. Moskou heeft zelfs de publicatie van nieuws over deze aangelegenheid eenigen tijd tegengehouden. Pas gister zijn er in de pers en voor d. radio voor het eerst berichten gebracht: de radio-nieuwsdienst gaf de volledige verklaring van Mackenzie King, en de pers een bericht van het Sovjet-nieuwsagentschap in Ottawa, waarbij overigens slechts werd gesprokén over een ..vreemde mogendheid" en zorgvuldig vtferd gezwegen over de tegen de SovjetUnie gerichte 'beschuldigingen. Het raadsel is nog lang niet opgelost. De Belgische kabinetscrisisBepaald gemakkelijk zal het niet zijn, een nieuwe Belgische regeering te formeeren. De heer De Schrijver, voorzitter van de CVP, die zooals men weet een informatie-opdracht heeft ontvangen, heeft verklaard. dat zijn onderzoek naar de mogelijkheid van een Belgische regeering waarschijnlijk ten minste tot Maandag zal duren. Het is, zoo verklaarde hij verder, nog te vroeg, om te zeggen op welke basis of volgens welk principe de nieuwe regeering zal worden samengesteld. Inderdaad zijn door de verschuivingen in de samenstelling van de Kamer niet onbelangrijke moeilijkheden ontstaan. De pers is het daarover wel eens. De liberalen zijn practisch uitgeschakeld, daarentegen moet rekening worden gehouden met een sterke groep als de communisten. Nog een ander probleem is, dat de Kamer een ünksche meerderheid heeft, terwijl in den Senaat de Katholieken de absolute meerderheid kunnen halen. Dan is er de koningskwestie, dio de partijen verdeelt. De kathoHeken

pleiten voor den terugkeer van Leopold, de andere partijen willen hiervan niets weten. De Brusselsche correspondent van Reuter acht het dan ook 'het waarschijnlijkst, dat er een regeering van nationale eenheid tot stand zal komen, omvattende katholieken, socialisten en communisten. Maar daarvoor moet eerst de koningskwestie worden opgelost, terwijl de katholieken verder moeten worden gewonnen voor samengaan met de communisten De leiders van de CVP zijn echter voor een compromis met de socialisten wel te vindoi. Daarentegen worden deze verdeeld door hun traditioneele trouw aan het blok der linksche partijen en hun verlangen, een leidende rol in de regeering te blijven spslen. Wat nu maar het zwaarst weegt — De Assemblée van den Volkenbond zal in April voor het laatst bijeen komen. De UNO zal waarschijnlijk de bezittingen van den Volkenbond overnemen, evenals een deel van de ambtenaren.

Ofschoon de toestand op Java gedurende de afgeloopen week niet is veranderd, zijn er toch teekenen, die wijzen op toenemende extremistische activiteit in verscheidene deelen van het eiland. In Batavia zijn er meer gevallen van roof voorgekomen dan in de week daarvoor. In vele gevallen kan men de gestolen goederen terugvinden op de bekende Noordwijkmarkt („atoommarkt" genoemd) waar gedurende de afgeloopen week steeds meer horloges, ringen en andere kostbaarheden werden aangeboden. Te Bandoeng hebben geallieerde troepen het terrein van de waterleiding bezet, dat onder controle van de Pemoeda's stond, die de watervoorziening naar het Noorden van Bandoeng hadden afgesneden. Met de herstelwerkzaamheden aan de vernielde leidingen is terstond een be-_ gin gemaakt en er bestaat hoop, dat zeer binnenkort de waterlevering voor 60 pCt. hervat kan worden. Ten Zuiden van Bandoeng zijn Femoeda's slaags geraakt met de T.R.I., een aantal Pemoeda's is gearresteerd onder beschuldiging van anti-republikeinsche activiteit. De T.R.I. heeft den Pemoeda's gelast hun wapenen in te leveren. Overtreding van dit bevel zal worden berecht door het militair gerechtshof van de T.R.I. Te Cheribon voeren, naar het schijnt, de communisten levendige propaganda. Berichten maken melding van scherpe actie van de T.R.I. tegen de communistische agitatie. Op Muntok en Banka werken de Indonesiërs meer en meer mee, doch de toestand te Pankalpinang blijft onveranderd. De Indonesiërs aldaar houden zich over het algemeen buiten de stad. V ragen aan den minister voor OYerzeesche gebiedsdeelen. De heer de Savornin Lohman heeft

aan den Minister van Overzeesche gebiedsdeelen de volgende vragen gesteld: 1. Is de minister bereid mede te deelen of de besprekingen in Batavia alleen worden gehouden met de z.g. groep-Sjahrir, dan wel ook met andere personen, die geacht kunnen worden deelen der bevolking in en buiten Java, die niet met de z.g. , Republiek Indonesia" in verband staan, te vertegenwoordigen? 2. Indien de besprekingen alleen met de z.g. groep Sjahrir worden gevoerd, welke beteekenis is dan te hechten aan de zinsnede in de regeeringsverklaring, waarin gesproken wordt van het ontwerpen van een structuur van het koninkrijk ,,in overleg met veelzijdig gekozen, gezaghebbende vertegenwoordigers van Indonesië" ? 3. Zoo hierbij aan andere later te houden besprekingen zou zijn gedacht, vreest de minister dan niet, dat daarop bij de thans in gang zijnde besprekingen zal worden vooruitgeloopen, te meer indien deze „besprekingen", gelijk de luitenant-gouverneur-generaal het heeft geformuleerd, het karakter zouden dragen van „onderhandelingen", een uitdrukking, die doet denken aan het streven naar het aangaan van een overeenkomst ? Is Sjahrirs positie delicaat ? Uit Batavia wordt gemeld, dat Sjahrirs positie tusschen de Nederlanders en de extremisten zeer delicaat is. De gematigden ondet de Indonesiërs zijn verlangend, zoo luidt het bericht, naar duidelijker voorstellen dan de thans aanhangige. De leider van de Indonesiërs op Java is niet te spreken over de Nederlandsche voorstellen. Soekarno en Hatta hebben toespraken gehouden voor een volksvergadering te Pasoeroean. Hatta zeide, dat de Indonesiërs bereid waren met andere volkefc samen te werken op basis van honderd procent onafhankelijkheid. Soekarno viel de Nederlandsche politiek aan, zeggende, dat zij gericht is op herkoloniseering. „De Hollanders voeren een politiek van verdeeling, verleiding en bedreiging, doch deze politiek zal zeker stranden", aldus Soekarno.

Aan boord van den in de Amsterdamsche haven liggenden torpedobootjager „Evertsen" heeft de beëediging van vier marine-officieren door den commandant, Lt. ter Zee 1ste klasse G. P. Kuiler, plaats gevonden. Tijdens de plachtigheid. Auefo/Sagers

— De autobusdienst Arnhem— Doetinchem, die in verband met den hoogen waterstand moest worden omgeleid over Zutphen, zal ingaande heden, weer normaal worden gereden. — Het raadslid A. Tlionen, te Kerkrade, heeft bij B. en W. een motie ingediend, houdende verzoek aan de regeering, om aan Duitsehers en NSBers liet uitoefenen van een zelfsandig bedrijf en het bekleeden van een leidende functie te verbieden. — Bij het sloopen van een kerkruïne te Philippine (Z.) is een pilaar omgevallen, Waardoor twee jongens werden gedood en een derde gewond.

Voor hen, die nog oud bankpapier moeten inleveren, is het volgende van belang: Van morgen af kunnen formulieren voor inlevering van oud bankpapier worden afgehaald aan het kantoor van de Nederlandsche Bank, Regentesselaan 5, tegen betaling van f 0.50. AFSCHEID ds. JONGELEEN. Ds. .1. Jongeleen. predikant van de Clir. Geref. Kerk alhier, die het beroep naar Noordeloos heeft aangenomen, zal Zondagmiddag a.s. om 5 uur zijn afscheidspreek houden. NOG EEN GEVAAARLIJK KRUISPUNT. Dinsdagmiddag zijn er weer twee slachtoffers gevallen van het verkeer, nu op de kruising Paschlaan-Kerklaan. Daar kwam een motorrijder, doordat hij te laat een auto zag aankomen, op het trottoir voor ,,,The Corner" terecht. Bieze en Lubbering, die daar op het trottoir stonden te praten, werden door het motorrijwiel gegrepen en tegen den grond gesmakt. Bieze werd daarbij zoo ernstig gewond, dat hij per ziekenauto moest worden weggebracht. AANRIJDING. De bus van de VAD die over half twaalf van morgen van de Hoofdstraat naar de Kanaalstraat reed, werd door een militaire wagen geramd, die met groote snelheid uit de Brinklaan naderde en naar het station wilde. Alleeen materieele schade. G. O. M. v. L. De afdeeling Apeldoorn van de Geldersch-Overijselschc Maatschappij van Landbouw houdt Dinsdag 26 Februari des middags, haar algemeene ledenvoorjaarsvergadering in de zaal van „La Bordelaise". CENTRALE KEUKEN. Vrijdag heeft de Centrale Keuken voor het laatst gedraaid. D e laatste liters gingen de deur uit. En toen was 't gedaan. Een van de vele oorlogsverschijnselen, waaraan voor menigeen aangename — maar ook onaangename — herinneringen verbonden zijn, is verdwenen. Aangename herinneringen. Hoe zou 't er voor menigeen, vooral in den barren winter van 1944 —1945, niet droevig uitgezien hebben als d e Centrale Keuken er niet was geweest. Wat is er niet gemopperd en gekankerd, als 't aan de achterzijde van de Sociëteit, waar de bonnen moesten worden afgehaald, eens wat lang duurde. Inderdaad, 't wachten viel wel eens niet mee, maar als je eenmaal de bonnen had, was je toch maar gelukkig. Dan was er weer de zekerheid van een hapje eten, soep of iets dergelijks. En zoo'n bijhapje was maar wat welkom. Wat is er niet vaak gemopperd en gekankerd, aan de afhaalposten, wanneer je daar een paar uur had staan wachten. In den regen of de sneeuw. Nee, dat viel wel eens niet mee. En als je dan weer erwtensoep kreeg, voor de vijftigste maal Dat zijn onaangename herinneringen. Maar, de leiding van de Centrale Keuken heeft 't ook niet makkelijk gehad. Dan was er, om maar iets te noemen, een fijn maaltje gestampte pot en dan kwamen de Duitsehers en namen het heele kooksel in beslag. Wij Apeldoorners, die ons hadden verheugd op een stevigen hap, haddep het nakijken en moesten ons dan maar tevreden stellen met „alweer snert". De Centrale Keuken stond dikwijls voor moeilijke opgaven. Er was immers niet altijd voldoende en toch moest er wat zijn. Want aan de uitdeeiposten werd gewacht. En we rekenden er immers op..._ Dan had je de evacué's uit Arnhem er bij, allemaal mee-eters. Geen wonder, dat de „omzet" van de Centrale Keuken op het laatst tot 20.000 L. per dag steeg. Een hoeveelheid, welke het uiterste van de Keuken heeft gevergd. Na de bevrijding is de hoeveelheid, welke dagelijks werd afgenomen, geregeld achteruit gegaan. Nu was zij gedaald tot 800 Liter per dag. Een hoeveelheid, welke te klein is om de exploitatie van de Centrale Keuken loonend te doen zijn. In de drukste periode van de Centrale Keuken was er 90 man personeel, nu 40 Aan den hoofdingang van de Keuken hing Vrijdag een krans van dennetakken. Met een paar zwarte linten. Rouw en een bewjjs van medeleven. Rouw voor de veertig man, die nu op straat zijn gekomen. Anderzijds kan er blijdschap zijn over het feit, dat deze „herinnering" aan de sombere tijden in Apeldoorn, nu werkelijk herinnering ge. wprden is.

Propaganda-feestavond van Brink en Ordeit Onder groote belangstelling gaf de voetbalvereniging Brink en Orden gisteravond in den TivoliSchouwburg een geslaagde propaganda-avond. De voorzitter, de heer .1. Barelds, sprak een uitvoerig openingswoord, waarin hij wees op de toenemende belangstelling voor de vereeniging, welke zich den laatsten tijd uitte in een belangrijke aanwas van leden en donateurs. Deze belangstelling werd o.a. gestimuleerd door het houden van eenige. sportdagen en de uitgaven van een clubblad. Dat een en ander van invloed is geweest op de prestaties van het eerste eltfal blijkt uit het feit. dat B. en O. met 9 gespeelde wedstrijden boven aan de ranglijst prijkt Met genoegen maakt spr. voorts gewag van de oilt-vangst van een bedrag van f 500.—, overgehouden van de bevrijdingsfeesten en welk geld gébruikt zal wordert voor den aankoop van clubmateriaaf. Een viertal éereleden werdtyi geinstalleerd. n.1. de heeren .1. Bakkenes. D. Morren. J. .1. Drost en E. J. van Loenen (die wegens ziekte verhinderd was). Vervolgens ging men over tot de uitreiking van de prijzen voor de gehouden donateursactie. welke belangrijke resultaten heeft opgeleverd. Na dit officieele gedeelte werd door de tooneelvereeniging „Graficus" met veel succes het tooneelstuk „De Komeet komt" opgevoerd. Reeds eerder gaven we hiervan een uitvoerige recensie, waarom we meenen te kunnen volstaan met te constateeren. dat de rollen vrijwel alle op zeer verdienstelijke wijze vertolkt werden, Muzikale medewerking verleenden „The Rythmc Stars", terwijl een gezellig bal de avond besloot. ' Vermelden we nog. dat B. en O. bij monde van den voorzitter f 100.— ontving ter stijving van de kas. terwijl de dames van ..Graficus" bloemen werden aangeboden door d^n heer Barelds. die dit deed in HH kwaliteit van voorzitter van Brink en Orden. APELDOORN. 20 Febr. 1946. — Aangevoerd waren guste koeien vnn f 300— 400; vette koeien van f 700780; dragende koeien van f 600—760: vaarzen van f 475—650: pinken van f 200—400. Handel redelijk. AGENDA. Donderdag 21 Febr., Nutsgebouw, 10—5 uur, Tentoonstelling schilderijen Wim Helder.