Provinciale Drentsche en Asser courant

(Van onze parlementaire redacteur) De Tweede Kamer was Woensdagmiddag het toneel van een tumult, dat levendig deed denken aan de jaren, dat er nog N.S.B.-ers zaten. Enige keren moest de byeenkomst geschorst worden, de tribunes moesten worden ontruimd en de voorzitter van de fractie van de C.P.., de heer G. Wagenaar, moest met geweld verwijderd worden. Aanleiding tot deze onverkwikkelijke gebeurtenis was de behandeling van het wetsontwerp tot goedkeuring van het Verdrag tot Wederzijdse Hulpverlening, inzake Verdediging tussen Nederland en de Verenigde Staten van Amerika, ondertekend te Washington op 27 Januari 1950. Volgens dit verdrag zal Amerika aan Nederland wapenen zenden evenals het dat naar enige andere landen, waarmede het soortgelijke verdragen heeft gesloten, doen zal.

De voorzitter, Dr L. G. Kortenhorst, stelde voor de spreektijd te rantsoeneren — een normaal gebruik bij de behandeling van wetsontwerpen — waarbij aan de communistische fractie 45 minuten toebedeeld zou worden. De heer Wagenaar kwam hiertegen in oppositie. Op een bruuske wijze gewaagde hij van het smoren van de stem van het geweten en hy gebruikte uitdrukkingen, die in het Parlement niet thuis horen en die de President dus niet kon laten passeren. Daarom kreeg hij enkele waarschuwingen zo niet door te gaan Maar dat was aan dovemansoren gezegd. De communistische fractieleider, die zich meer en meer opwond, slingerde op 'n gegeven ogenblik de kwalificatie „fascistische methoden" door de roezemoezige zaal. „Als U nog eenmaal zulke uitlatingen bezigt, zal ik mij genoodzaakt zien U het verblijf hier verder te ontzeggen", dreigde Dr Kortenhorst. Geholpen door zijn partijgenoten ging de heer Wagenaar door, met het gevolg, dat de Voorzitter voorstelde hem van de vergadering uit te sluiten. Een groot tumult brak los. De heer Gortzak van de CPN betrok de socialisten in de communistische aanval en riep deze heren toe: „Lafbekken zijn jullie!" en de heer J. Haken voegde daar enige minder vleiende woorden aan toe. De chauffeur van Wagenaar De publieke tribune begon zich zelfs met de rel te bemoeien. Plotseling klonk vandaar een stem: „Jullie zijn moordenaars". „Dat ia de chauffeur van Wagenaar" constateerde de heer E. Vermeer van de P.v.d.A. ' „Ja", antwoordde de heer Wagenaar, „en daar ben ik trots op". Een vrouw schreeuwde: „Moordenaars!" Temidden van al de herrie schorste de President de vergadering en hij gelaste de publieke tribune te ontruimen. Bijna ontstond toen nog een handgemeen tussen de heer Haken, die met iets leek te willen gooien, en de heer Vermeer, die op hem afkwam. Een der communisten trok de heer Haken naar zich toe en de heer G. Ritmeester van de V.V.D., die juist in de frontlijn tussen de fracties van de C.P.N. en de P.v.d.A. zit, kwam sussend tussenbeiden. Na heropening van de bijeenkomst moest het voorstel van de Voorzitter om de heer Wagenaar te verwijderen in stemming komen, maar deze afgevaardigde, die ■ weer met zijn partijgenoten binnengekomen was, probeerde dit te verhinderen door opnieuw aan het schreeuwen te slaan. Mr. Kortenhorst vond het welletjes! Hij gaf bevel de communist uit de vergaderzaal weg te leiden. De parketwacht schoot toe en met vereende krachten bracht m en de ordeverstoorder buiten de zaal.

Opzet mislukte Het is duidelijk de vooropgezette bedoeling van de communisten geweest om in deze vergadering agitatie te voeren en de boel op stelten te zetten. Maar zij hadden de zaak blijkbaar niet geheel juist getimed. De vorige dag bleek het, dat de CPN bij de besprekingen over de verhoging van de ouderdomsuitkeringen en enige sociale renten obstructie voerden. Zij waren buitensporig lang aan het woord. Er moest gerekt worden om de behandeling van het Verdrag tot Wederzijdse Hulpverlening op Woensdagmiddag te laten vallen. Men had daarvoor zijn handlangers op de publieke tribune opgetrommeld en naar wjj te weten kwamen, zou er ook een soort demonstratie op het Binnenhof gehouden worden. De politie had daarvan echter de lucht gekregen. Haar jeep op het oude plein stond in telefonische verbinding met het hoofdbureau, zodat spoedig versterking kwam opdagen. Van een demonstratie is niets gekomen — men kwam te laat — en op het Binnenhof, is het vrij rustig gebleven. Alleen bracht een aantal communisten, toen de heer Wagenaar bleekjes in zijn auto stapte, hem met gebalde vuist een groet. De heer J. J. Vorrink, de voorzitter van de PvdA, vond, dat on s land, wat z Ü n militaire uitgaven betreft, langzamerhand aan het plafond is gekomen en informeerde, of de volksvertegenwoordiging niet voor voldongen feiten wordt gesteld. Interrupties Uitvoerig vestigde hij — onder interruptie van de CPN-leden — de aandacht °P de grote gevaren, die van Russische kant dreigen. Toen de heer J. Haken (CPN) hem achter elkaar in de rede viel, riep de voorzitter: „Ik roep de heer Haken tot de orde!"

Direct daarop riep een vrouw van de gereserveerde tribune: „Wat doet Montgomery hier?" De parketwacht verwijderde haar op een teken van de voorzitter onmiddellijk. De heer Vorrink schetste het uitgebreide militaire systeem van de Sowjet-Unie. Wat zouden de communisten zeggen, als hier een Amerikaanse generaal tot minister van Oorlog werd benoemd? vroeg hij. Meer ad rem dan juist klonk het luide antwoord van de publieke tribune: „Hij is al onderweg!" Ook deze overtreder werd in de kraag gepakt en buiten de deur gezet. Fel critiseerde de socialistische spreker het feit, dat de communis, en hebben beweerd, dat de Amsterdamse en de Rotterdamse havenarbeiders vast besloten hebben geen wapens te lossen. De heer Gortzak beschuldigde daarna de heer Vorrink van landverraad in de Meidagen van 1940. '• De voorzitter: „Ik kan deze beschuldiging van een medelid niet toelaten en verzoek de heer Gortzak zijn woorden terug te nemen." Aangezien deze daar niets voor voelde werd deze passage uit het verslag gelaten. Met overdrijving deelde de heer Gortzak mee, dat talrijke adressen bij de president waren binnengekomen van bevolkings-groepen, die zich tegen hef Verdrag verzetten. De minister-president dr. W. Drees deelde hierna mee, dat aan de regering van Indonesië kennis is gegeven van het afsluiten van "het Verdrag en dat overleg heeft plaats gehad. Suriname en de Ned. Antillen zijn er niet in opgenomen, omdat zij ook niet onder het Atlantische Pact vallen. Het gaat hier niet om een principiële kwestie, betoogde dr. Drees, er is slechts sprake van de uitvoering van het Atlantisch Pact, dat de Sowjet-Unie ten onrechte als tegen haar gericht beschouwt. Met nadruk beweerde hij, dat de smalle strook Europa er niet aan denkt het machtige Rusland aan te vailen. Nog diverse keren interrumpeerden de communis en de ministerpresident, die hen echter op rake wjjze antwoordde. Nadat minister Schokking nog het woord had gevoerd, verenigde de Kamer zich met het voorstel met 61 tegen 6 stemmen. Het wetsontwerp inzake tijdelijke verhoging van uitkeringen en renten werd z.h.s. aangenomen ,nadat de amendementen van de communisten Gortzak en Hoogcarspel verworpen waren met alleen des temmen der communisten voor.

Ruim 8900 dienstplichtigen van de lichting 1949 zullen spoedig met groot verlof worden gezonden. De minister van oorlog denkt voor de uitvoering van dit besluit aan een datum liggende in de buurt van 15 Maart a.s. Het ligt in de bedoeling, dat van het leger met groot verlof zullen gaan de mensen van de lichting 1949, eerste ploeg, met uitzondering van de L.S.K., degenen die in opleiding zijn voor reserve-officier en van het kader. Voorts zal een gedeelte van de lichting 1949, tweede ploeg, met groot verlof worden gezonden, ook hier met dezelfde uitzonderingen. Van de ploegen 1 en 2 van de lichting 1949 heeft zich een aantal vrijwilligers opgegeven om langer te dienen bij uitzending naar Suriname of de Nederlandse Antillen.

Daardoor is men ln staat de dienstplichtigen van de landmacht, die er al een hele tijd op hebben zitten en thans in de West vertoeven, af te lossen. Dit zal een aantal

van omstreeks 500 man betreffen. Deze aUossing zal n'et in een keer kunnen geschieden, maar met de medewerking van de KNSM is het mogelijk het in groepen te doen. Van de lichting 1949. tweede ploeg, moet een gedeelte onder de wapenen blijven, omdat er troepen nodig zijn voor eventuele militaire bijstand: de dienst moet blijven lopen, bv. in verband met het demobilisatiecentrum en de verbindingsdienst en verder moeten er militairen beschikbaar blijven als oefendetachement en voor het verrichten van bewakingsdiensten. Zoals de minister van oorlog in een onderhoud met de pers opmerkte heeft de thans gencmen maatregel ook dit aspect, dat men zo dicht mogelijk komt bij de termijn. welke de dienstplicht stelt, voo r het verblijf onder de wapenen. Het streven der regering is er op gericht, dat de dienstplichtigen weten waaraan zij toe zijn. Voor hen die behoren tot de tweede ploeg van de lichting 1949 is de thans genomen maatregel een meevaller, omdat zij hun diensttijd .nog niet geheel hebben volbracht. Wie van deze ploes niet groot verlof gaat zal afhangen van de eisen van de dienst, van de functie dus welke zij vervullen en van de commandant. De beslissing betrelt alleen mensen, die thans dienst doen in Nederland en niet degenen, die in Indonesië vertoeven. De maatregel is genomen om tijd vrij bê maken voor de nieuwe opleiding, welke noodzakelijk is geworden. Men kan met deze nieuwe opleiding niet beginnen, als daarnaast nog aandacht besteed moet worden aan degenen van de lichting 1919 die nog onder de wapenen

Te Londen wordt vernomen, dat in beginsel overeenstemming is bereikt over het houden van een bijeenkomst van de Britse, Franse en Amerikaanse ministers van buitenlandse zaken in Europa, welke dit voorjaar zou plaats vinden. Tijd en plaats van de bijeenkomst zijn nog niet vastgesteld, doch het wordt mogelijk geacht dat de ministers eind Maart of begin April te Londen zullen bijeen komen.

De Nederlandse Hoge Commissaris heeft minister-president Moh. Hatta ervan in kennis gesteld, dat bij een voorlopig onderzoek is gebleken, dat van Nederlandse militaire zijde hulp is verleend aan Westerling bij diens vlucht naar Singapore. De regering heeft Dr. Hirschfeld gemachtigd, aan de regering der R.I.S. mede te delen, dat zij een verder onderzoek heeft gelast, teneinde na te gaan, wie de schuldigen zijn. De Nederlandse regering heeft besloten, tegen de schuldigen maatregelen te nemen. De beslissing op het verzoek tot uitlevering van Westerling ligt uiteraard geheel bij de Britse autoriteiten.

Dr. Hirschfeld voegde aan deze verklaring toe, dat de Nederlandse regering niet voornemens is op deze beslissing enige invloed uit te oefenen, 'tgeen wil zesgen, dat men van Nederlandse zijde aan een eventuele uitlevering van Westerling aan de RIS niet in de weg zal sta&n. De cel waarin Westerling te Singapore is ondergebracht, is een cel voor eenzame opsluiting in de befaamde Changi-gevangenis en is slechts bereikbaar na opening van 4 deuren. Ze bestaat uit 2 compartimenten. De enige die tegen hem mag praten is een Europese gevangenbewaarder van hogere rang. Als bij wordt gelucht mag hij geen contact hebben met de overige gevangenen. Dit luchten ges"hiedt, in 'n speciaal voor hem bestemde omheinde ruimde Hil krijgt per dag slechts drie sigaretten, hoewel hij een sterke roker is. Het staat nog niet vast of de beschuldigingen van mishandeling en illegale binnenkomst In Singapore zulleh worden behandeld dior de rlaatseliike re"htbank. Naar verluidt be're't de mishandeling een 'Onge IndOnes'ër die Wes*erlings' celgenoot was op het hoofdbureau van rol't'e te Singapore voordat hil n°ar de Changi-gevangenis werd overgebracht. Naar men zegt ligt deze jonge indones'ër thans in een

hospitaal met een gebroken kaak. De plaatselijke autoriteiten hebben nu de wettelijke en internationale aspecten van de kwestie der uitlevering in ogenschouw genomen, want er rijzen vele vragen vooraleer een positief antwoord kan worden gegeven op het verzoek van de regering der RIS Om Westerlings' uitlevering. Deze zou uitgesloten zijn indien Westerling dient te worden beschouwd als een politieke vluchteling en deportatie kan aanleiding zijn tot allerlei netelige kwest'es, bv. de vraag, welk land hem zou willen toelaten als Westerling de wens te kennen geeft om over de grens van een bepaald land te worden gezet.

(Van onze parlementaire redacteur) „Heeft de minister kennis genomen van de ongerustheid, die de s.ijging van de aardappelprijzen in het land veroorzaakt heelt?" vroeg drs G. M. Nederhorst van de PvdA Woensdagmiddag in de Tweede Kan-er aan de bewindsman van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening, de heer S. L. Mansholt. Wat zijn de oorzaken van deze prijsstijging en welke maatregelen denkt de minister te nemen, teneinde deze ongunstige prijsontwi keUng tegen te gaan en de gevolgen van de prijsstijging Op te vangen? wilde hij verder weten. Minister Mansholt antwoordde, dat de prijsstijging van de aardappelen in zekere zin een normaal verschijnsel is. want altijd in deze tijd van het jaar gaan deze prijzen omhoog. Op zich zelf betreurde hij dit. De bewindsman erkende, dat de prijzen van de klei-aardappelen aan de hoge kant zijn. Met de zandiardappelen is dit echter niet bet gevel. H«f publie 1 ' zal daarom moeten meehelpen deze tijd 7o gunst'g mOgeliik door te komen door ook zandaardapnelen fce kopen. In de volkswijken blijkt evenwel weinig animo voor zandaardanpeie n te bestaan. Het gevolg daarvan is een vergrote vraag .na^r klei-aardaooelen en dus priisstijgende tendens voor dit soort aardappelen Op de nadere -"raag van drs Nedrrhorst, of de regering ?ai ingrünen als de st'ioin? der nriizen aanhoudt, antwoordde de minister, dat zo iets inderdaad zou gebeuren, al kon hij nog niet aangeven in welke vorm dit zou geschieden.

Paus Pius XII viert heden zijn 74ste verjaardag, die hij zal doorbrengen met rus " tig te werken in zijn bibliotheek. Er zullen geen ceremoniën worden gehouden. De Paus, die zojuist hersteld is van een aanval van influenza, zal op advies van zijn dokter zijn krachten sparen voor de grote plechtigheden van Pasen.

Moskou niet tevreden met Finse antwoord Radio-Moskou heeft vanochtend vroeg de tekst uitgezonden van de nota aan Finland, waarin dit land er van wordt beschuldigd, dat het een antwoord op de vraag van de Russische regering waarom Finland de „oorlogsmisdadigers" niet heeft uitgeleverd, ontwijkt. Dc Sowjet-nota is Dinsdagavond aar de Finse gezant te Moskou overhandigd aan de vooravond van het formele aftreden van de sociaal-democratische minderheidsregering in Finland. De sowiet-Unie acht de verklaring, dat de Finse regering niet bekend is roet de verblijfplaats van oorlogsmisdadigers van Russische nationaliteit in Finland, ongegrond. De Finse regering komt haar verplichtingen niet na en schendt de bepalingen van de wapenstilstand en van het vriendschapsverdrag, aldus de Russische nota.

Met ingang van heden is door het •ninisterie van wederopbouw en volks huisvesting de toegestane kubiekemeterprijs wederom verlaagd en wel met f 1.50. Deze verlaging geldt niet: voor de gero-- -ten in Limburg, gelegen t°n Zuiden Bom en Limbricht; voor de gemeenten in Gelderland, gelegen bezuiden de Rijn en de L^s, met uitzondering van Arnhem, voor de gemeenten in Noord-Holland, gelegen benoorden het Noordzeekanaal, met inbegrip van Velzen, alle gemeenten in West-Zeeuwsch Vlaanderen, de Noord-Oost-Polder, de steden Amsterdam, Rotterdam en 's-Gravenhage. Voor de gemeenten, welke van de verlaging zijn uitgezonderd, geldt de op 1 Februari 1950 vastgestelde kubieke-meterprijs.

Dinsdag is het Britse tankschip „Clam" aan de weslkust van IJsland aan de grond gelopen. Dit ongeluk is op een ramp uitgeslopen waarbij 27 personen om het leven zijn genomen. Volgens kapitein L. E. Clayton van de „Clam" brak onder de bemanningeen paniek uit, toen het schip vlak bij de kust vastliep. Hij kon niet verhoeden, dat d e reddingssloepen werden uitgezet, terwijl de zee gevaarlijk was. Van de 29, die in de sloepen gingen, bereikten slechts 2 de kust. De rest van de bemanning werd met het Broekboei-apparaat gemakkelijk gered. Toen de IJslandse reddingsploeg de klip tegenover het gestrande schip bereikte, lag de „Clam" op slechts 40 meter afstand van de kust. „Geen lid van de bemanning, dat op deze wijze gëï-ed werd, kreeg zelfs natte voeten." aldus Clayton. Een van de geredden uit de redingssloep werd in een grot gevonden, waarin de golven hem geworpen hardden.

Grieks schip (met tarwe en zonnepitten) in brand Gisteren is de Rotterdamse haven binnengekomen het 7176 brt metende Griekse ss „Loula Nomikos", dat met tarwe, zonnepi'' en en lijnkoekschilfers geladen was. Dior broeiing van de lading in twee ruimen, die reeds op zee ernstige afmetingen dreigde aan te nemen, besloot de kapitein de Rotterdamse brandweer te hulp te roepen. Toen in de Maashaven de lossing begon stond dan ook een gereedschapswagen gereed; een drijvende spuit van de havendienst nam in de buurt ligplaats. Aanvankelijk liet bil de lossing de broeiing zich nog niet ernstig aanzien, maar gistermiddag moest het besluit genomen worden beide ruimen geheel onder water te zetten, omdat de vlammen uit de lading sloegen. Voor de blussing zijn nog enige andere drijvende spuiten gerequireerd, om het onderwaterzetten van de ruimen zo snel mogelijk tot een feit te —"ken. Amerikaans senator stelt atoomvrede voor Senator Brien McMahon, voorzitter van de ccmmissie voor atoomenergie van het Amerikaanse congres, heeft er in de senaat op aangedrongen, dat de V. S. besprekingen zullen beginnen met de andere mogendheden, die bij het Atlantisch Verdrag zijn aangesloten, om een nieuw voorstel te f rmuleren, waarmee men zich tot de Sowjet-Unte kan wenden om te pogen een „atoomvrede" tot stand te brengen. McMahon stelde tevens voor, dat de raad van het Noord-Atlantisch Verdrag on middellijk bijeen zou komen om een concreet vredesprogram te formuleren. Senator McMahon stelde voor dat uiteindelijk, onder auspiciën van de Verenigde Naties, te Moskou besprekingen zouden worden gehouden, om tpt een controle over de gehele wereld op atoomwapens te komen. Hij zag in een bijeenkomst van de statenondertekenaren van het Atlantisch Verdrag de eerste stap om dit resultaat te bereiken. Senator McMahon heeft een maand geleden voorgesteld dat alle landen ter wereld zich bereid zouden verklaren hun uitgaven voor de landsverdediging met twee derde te verminderen. Het aldus vrfl gekomen geld zou moeten worden besteed om de eco nomie in de gehele wereld verder te ontwikkelen en om de atoomkrachtj ten bate van de bevolking van de gehele wereld, te vervolmaken.

Groningen krijgt zijn Peerd van ome Loeks De gemeenteraad van Groningen heeft zich dezer dagen verenigd met *n voordracht van B. en W., om de jonge kunstenaar Wladimir de Vries te Harer opdracht te geven tot dj vervaardiging van een beeld in brons op zandstenen voetstuk, voorstellende een levensgroot veulen. Het beeld zal geplaatst worden od de Radesingel, waar thans een geschenk van een oud-Groninger staat, nl. een paardendrnkbak. De monumentale tak verkeert echter in vervallen toestand en heeft overigen": geen betekenis meer. De kosten van 't herstel zijn zo hoog, dat daarvoor een moderne plastiek kan worden verkregen nl f 5000. Tevens ligt deze opdracht in de lijn van het streve'n, steun te verlenen aan jonge Noordelijke kunstenaars Het ontwerp van Wladimir de Vrie c werd u-'t een dr'e'-sl inzendingen van daartoe uitgenodigde kunstenaars gekozen. Sowjet-Unïe vraagt Finland opnieuw uitlevering van oorlogsmisdadigers Aan de Finse gezant te Moskou is een Ru.-sische iota overhandigd, waarin de Sowjet-Unie Finland opnieuw de eis stelt tot uitlevering van Russische oorlogsmisdadigers. In gewoonlijk welingelichte d ; plomatieke kringen te Helsinki is men van mening, dr* de Sowjet-Unie door haar verzoek op de vooravond van 't aftreden der Finse regering druk op Finland wil uitoefenen om de commu nisten in sleutelposities in de nieuwe Finse regering op te nemen.

De burgemeester van Den Helder, de heer G. Ritmeester, heeft de raad gisteren medegedeeld, dat hij ingaande 1 April 1950 ontslag heeft gevraagd uit zyn ambt.

Premier Clement Attiee heeft gisteren op de besloten vergadering van de pariementsfractie der Labour-Parttf verklaard: „Labour zal regeren en de Tories bestrijden". Dit werd opgevat als een duidelijke aanwijzing, dat de nieuwe Labourregering vastbesloten is geen partybeginselen los te maken om zich te handhaven. Tevens meent men, dat Attlee's verklaring betekent, dat er binnenkort nieuwe verkiezingen zullen worden gehouden.

Linkse elementen zijn van mening, dat de regering, waarin de rechtervleugel een overwegende positie inneemt, onmiddellijk moet beginnen met voorbereidingen voor nieuwe verkiezingen. De regeringsleiders hebben gezegd, dat zij niet kunnen bepalen welke parlementaire strategie zij moeten volgen, voordat zy weten, wat de conservatieven van plan zijn te doen. Hierbij zal veel afhangen van de inhoud van de troonrede van Maandag a.s. Linkse parlementsleden achtten dit standpunt van de rege ring redelijk. De leider der Britse party, Winston Churchill, heeft gisteravond onverwachts een „particulier" bezoek

gebracht aan koning George. Er waren speciale voorzorgsmaatregelen genomen om Churchill's bezoek geheim te houden. Men meent, dat de koning met h em de labiele parlementaire situatie wilde bespreken. Het fei t, dat Churchill's bezoek van officiele zijde c.L „particulier" wordt beschreven, wordt door Londense waarnemers opgevat als een aanwijzing, dat niet zonder meer politieke betek nis aan het bezoek van de leider der oppositie aan de koning moet worden toegeschreven. Niettemin is het ongebruikelijk dat de leider van de oppositie na een verkiezing door de koning wordt ontvangen, tenzij er sprake is van een wijziging in de regering.

Dezer dagen arriveerde te Djakarta Lord Killearn, vertegenwoordiger van een Engelse firma. Lord Killearn is o.m. bekend geworden als bemiddelaar der Engelse regering bij de onder handelingen tussen Nederland en de Republiek, die de overeenkomst van Linggadjati tot resultaat hadden. Hij werd door president Sukarno ten paleize Gambir ontvangen.

De heer Cecil Ashwin, vertegenwoordiger van de Unicef (United Nations International Children Emergency Fund) heeft in Eindhoven de eerste 30 van de 140 Röntgen-diagnostiek installaties, die de Unicef onlangs bü Philips heeft gekocht, in ontvangst genomen. In September 1949 werd de heer Ashwin (op de foto derde van links) die zijn puren op het gebied van de t.b.c.-bestrijding in Polen in dienst van de wereld gezondheidsorganisatie reeds had verdiend, door de Unicef aangezocht ais technisch adviseur op Röntgengebled op te treden.