Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant en Vrije Twentsche courant

Misschien kent u de uitdrukking: do l amp hangt scheef, er is geldgebrek. Zij stamt uit de tijd der olielampen. Wan neer daarin nog slechts weinig olie was. hing men ze scheef, opdat de pit langer de brandstof kon opzuigen. Van een letterkundig werk dat kennelijk bijzonder veel studie en inspanning heell gekost, zegt men wel dat het naar de lamp riekt. Vele uren heeft de auteur er blijk baar bij lamplicht aan besteed. Als com pliment is dit nooit bedoeld. De uitdrukking: tegen de lamp lopen in de zin van: er in vliegen, er bij zijn heeft veel hoofdbrekens gekost. Tot een scherpzinnig vorser haar verklaarde, al weer uit het Bargoens. Daar betekenl lamp: politieagent, misschien wel om zijn het licht weerkaatsende helm. Dal de misdadiger die een agent in de armen loopt er bij is, behoeft geen beloog.

CALCUTTA, 7 Jan. Te Calcutta is een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Nederlandse piloot H. de Pauw (geen KLM-piloot). beschuldigd van overtreding van de luchtvaartregelingen. waardoor twee andere piloten om het leven ziln gekomen. In de vervolging wordt gezegd, dat De Pauw alle documenten van een Dakota die 540 kg boven het maximum gewicht was beladen, had ondertekend. De Pauw zelf vloog niet

mee. Twee andere piloten, die het vliegtuig bestuurden, kwamen om het leven, toen de Dakota kort na het opstijgen van het Dum-Dum vliegveld bil Calcutta op 5 April 1950 neerstortte. De aanklager deelde mee. dat De Pauw. die op drie voorgaande rechtszittingen niet was verschenen wegens gezondheidsredenen, niet meer opgespoord kan worden. Een dokter, die aan De Pauw een gezondheidscertificaat heeft uitgereikt. en twee borgen zijn ook gedagvaard.

, n f veer / NIEUWE Besteed Uw koffie* bon goed. Koop het van ouds betrouwbare merkartikel. Vraag Uw winkelier Van Nelle's Koffie. Spaar de waardepunten voor de plaatjes van de prachtige Piggelmeeboeken. VAN NELLE'S KOFFIE ROODMERK F 1.92 GROENMERK F 1.84 GEELMERK 1.66 per 250 gram

Door prof. P. J. Bouman hoogleraar te Groningen

„De toekomst van Nederland't volkskracht" is een onderwerp dal iedere Nederlander zal interesseren. Wij bevelen dan ook een drietal artikelen, geschreven door Prof. dr. P. J. Bouman. hoogleraar te Groningen, over dit onderwerp in de bijzondere aandacht van onze lezers en lezeressen aan. In nevenstaand eerste artikel wijst de hooggeleerde schrijver op Ne derland's armoede, welke lol so berheid en inspanning dwingt en levens op een heersende oppervlakkigheid, welke in strijd is pief de ernst van de situatie. Hij speurt naar de oorzaken van dit gebrek aan werkelijkheidszin, wijst op fouten, welke bij voortduring gemaakt worden en betoogt, dat de nationale krachtsinspanning niet eenzijdig op de defensie gericht mag worden.

i. Onder bijzonder gunstige omstandigheden ontwikkelde Nederland zich tot een dichtbevolkte welvarende staat. Op een kruispunt van Europese handelswegen gelegen, bemiddelend in het handelsverkeer tussen een rijk Engeland en een opbloeiend Duitsland, met een ruggesteun van koloniale winsten, bereikte ons land in de jaren vóór de eerste wereldoorlog een hoogtepunt van voorspoed. Daarna volgde de ene aderlating na de andere: de crisis van de jaren dertig, de enorme oorlogsschade (volgens sommige berekeningen 12 milliard gulden), het verlies van de koloniën en de ontreddering van het Europees verkeer (o.a. tengevolge van de verarming van Duitsland). Intussen was de bevolking toegenomen tot ruim 10 millioen inwoners, zich allen vastklampend aan de hoop het oude hoge ■ levenspeil in stand te kunnen houden.

Ter verlichting: van de bevolkingsdruk werden verschillende voorstellen gedaan: vooral de vestiging van nieuwe industriën, uitbreiding van de bestaande nijverheid, en emigratie. Over het welslagen van deze middelen zijn de meningen nog steeds verdeeld. Wij weten slechts zeker, dat nieuwe offers moeten worden gebracht in de vorm van ongekende uitgaven voor onze defensie. Veel verder dan het probleem hoe in de extra-uitgaven moet worden voorzien,, reikt de vraag of ons volk nog sterk genoeg is de strijd om het bestaan te overleven zonder fundamentele schade aan zijn cultuur en welvaart. Wie deze vraag stelt, wordt doorgaans van pessimisme beschuldigd. Ten onrechte, want begrip voor de harde werkelijkheid tonen, is wél realiteit, doch in geen geval pessimisme. Ik ben zelfs van oordeel, dat ons volk uitmunt door werkelijkheidszin en bereid is soberheid met inspanning te combineren, als het, maar weet waar het aan toe ls. Nu is juist op dit punt bange twijfel gerechtvaardigd. De voorlichting van de zijde der regering verdoezelt, vele moeilijkheden, c^ie men bovendien niet in hun onderling verband leert zien. En de politieke partijen hebben ieder hun bij-oogmerken om bepaalde redenen te zwart of te rooskleurig voor te stellen. Een der grootste gevaren: zelfoverschatting Er zijn echter andere oorzaken te noemen van de heersende oppervlakkigheid en de wat vage gemoedelijkheid van „het zal zo'n vaart wel niet lopen". Bovenal de psychologie van een volk, dat lange tijd zoveel welvaart heeft, gekend, dat het deze als ..normaal" en alle storends factoren

als „abnormaal" en voorbijgaand is gaan beschouwen. Te weinig wordt ingezien, dat het bereikte hoge levensniveau grotendeels het resultaat is van de krachtsinspanning van vroegere generaties. Zelfoverschatting is juist in de tegenwoordige ernstige situatie een der grootste gevaren voor de toekomst. Men prijst de gestegen arbeidsproductiviteit, maar het is niet algemeen genoeg bekend, dat de arbeidsproductiviteit van onze concurrenten sneller Ls gestegen. Ten onrechte menen wij. dat ons onderwijssysteem • voortreffelijk is. Het verontrust ons ook weinig, dat de wetenschap hier te lande zienderogen terrein verliest. Evenmin staan wij er bij stil. dat het, verbruik van genotmiddelen, vooral van tabak en jenever, thans hoger is dan in de jaren van voorspoed. Spreker wij over Indonesie. dat meten wij de fouten van anderen breed uit. zonder te bedenken, welke kansen wij in de jaren dertig hebben gemist, om Indonesie in snel tempo tot een werkelijke partner op te kweken. Te veel overtolligen Men moet de bakens verzetten eer het getij verloopt, maar zelden wordt deze oude stelregel in praktijk gebracht. Integendeel, het streven naar perfectie, ook indien deze gaat ten

koste van belangrijker zaken, wordt met volle kracht voortgezet. De steeds breder wordende bovenlaag van de nieuwe middenstand stuwt haar kinderen bij voorkeur naar administratief-organisatorische betrekkingen — en indien daarvan niet voldoende bestaan, tracht men er uitbreiding aan te geven. Onze moderne maatschappij, die in haar organisatorische verfijning toch al enigszins topzwaar dreigt te worden, krijgt het aanzien van een pyramide, die ondersteboven wordt geplaatst. Steeds smallere lagen van boeren en handwerkers dragen steeds bredere groepen intellectuelen en half-intellectuelen. Voor zover deze bovenlaag cultureel belangrijk werk doet of rechtstreeks bijdraagt tot de algemene arbeidsproductiviteit (bekwame ingenieurs, enz.) verdient zij haar plaats in het nationaal herstel ten volle. Bedenkelilker wordt het, als zij hier en daar min of meer parasitaire trekken begint te vertonen door in eindeloze perfectionnering het eigen werk uit te breiden, zelfs indien dit gaat ten koste van veel noodzakelijker krachtsinspanning. Er zijn onmisbare en overtollige ambtenaren, onmisbare en overtollige handelaren, maar de lagen van onze geschoolde arbeiders zijn te smal en zullen niet voldoende worden aangevuld zolang op veel plaatsen de overtolligen zich hardnekkig verdedigen, door om zich heen nieuwe bolwerken van tot op zekere hoogte overtollige functies te vormen. Men behoeft niet ver in onze geschiedenis terug te gaan om te zien — ik denk hierbij vooral aan de eerste vijf en twintig jaren van het tijdperk van koningin Wilhelmina — wat kan worden bereikt door concentratie van kracht op de voor de hand liggende taken, naar hun rangorde van betekenis voor het culturele, sociale en economisch leven. Wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen Als wij werkelijk inzagen hoe zwaar de strijd om het bestaan thans is geworden, zou er ook minder weerstand worden getoond tegen iedere politiek, die het zwaarste ook het zwaarst wil laten wegen. De bepaling der rangorde van de verschillende vormen van nationale krachtsinspanning, zowel wat arbeid als wat uitgaven betreft, vereist kennis, durf en fantasie. Indien de defensie hoog in deze rangorde staat, wil dit nog niet zeggen, dat haar plaats kan worden bepaald zonder zorgvuldig na te gaan of niet andere even vitale belangen

worden geschaad. Voor het afwegen der verschillende belangen is de regering aansprakelijk, maar in een democratie draagt ieder van ons medeverantwoordelijkheid. Is de armoede een excuus voor alles wat wij nalaten of een prikkel tot verhoogde krachtsinspanning? Welke remmende factoren staan de verhoogde krachtsinspanning in de weg? In twee vervolg-artlkelen wil ik er op wijzen, dat in de huidige verzwaarde strijd om het bestaan de rangorde van de vitale belangen bil voortduring aan een realistisch onderzoek moet, worden onderworpen. Voorts dat daarbij de noodzaak kan blijken momenteel zware offers te bréngen voor de toekomst van ons volk, zonder dat als een axioma voorop moet staan, dat slechts militaire krachtsinspanning het eerst noodzakelijk is. In de rangorde van uitgaven duidt het woord rangorde reeds op een tegen elkander afwegen van belangen. Volmaakte eensgezindheid is daarbij uitgesloten. Wel mag worden verwacht een zekere openheid in de argumentatie, bij voorkeur in een sterk meelevende openbare mening.

Op de vierde jaarvergadering van de Nederlandse Vereniging van Schouwburg-directies, te Hilversum gehouden, is tot uiting gekomen dat de directies zich ernstig bezorgd maken over de gang van zaken in het schouwburg- en theaterbedrijf. De repertoires van de meeste toneelgezelschappen worden geacht door hun negatieve instelling niet meer de doorsnee-schouwburgbezoeker te bevredigen Een gunstige uitzondering daarop maakt volgens het bestuur de Haagse Comedie en voor een deel ook de Nederlandse Comedie. Het schouwburgbezoek vertoont voorts een dalende tendenz, hetgeen voornamelijk te wijten is aan de verminderde koopkracht van de bevolking. Voor de schouwburgdirecties wordt het organiseren van voorstellingen steeds moeilijker door de stngende onkosten d ieniet worden gedekt door verhoogde entree-prijzen Deze zijn, vergeleken met het buitenland, te laag en maken de opvoeringen van groots gemonteerde stukken, zoals revue's e.d, vrijwel onmogelijk. De actie voor het weduwen- en wezenfonds voor Nederlandse tonelisten is een succes geworden. Er werd in totaal ruim f 18.250, in de schouwburgen bijeengebracht. Verhoging van zaalhuur, naar verhouding van de gestegen onkosten, is zeker noodzakelijk, maar kan, door de amateurgezelschappen vooral in de provincie, die de zalen bespelen, practisch niet worden opgebracht, omdat de meeste verenigingen nood lijdend zijn geworden.

(Van onze Londense correspondent.) De aankondiging, dat de koning vier weken volstrekte rust moet houden, is gezien de omstandigheden, op zichzelf niet alarmerend. De longaandoening waaraan hij lijdt, ls een complicatie, welke vaak op influenza volgt. Wat echter we' bezorgdheid wekt, is dat de de koning de laatste tijd buitengewoon vatbaar is. Nog wel na een week m de vrije natuur, werd hij ziek. Uit foto's en filmopnamen van de laatste tijd kon het publiek reeds opmaken, dat de gezondheidstoestand van de koning te wensen overliet en aanmerkelijk slechter was dan in de periode na ziln operatie van twee jaar geleden, toen er aanvankelijk een algemene vooruitgang was te bespeuren Het schijnt, een algemene inzinking te zijn waarmee de koning te kampen heeft, welke bevorderd is door een teveel aan openbare en andere verplichtingen. Daarom zal hij het dus zeer kalm aan moeten doen. Er stond hem in de komende weken een buitengewoon zwaar programma te wachten. De koningin en de prinsessen zullen hem nu vervangen. De koning miste reeds de derby en kon ook niet naar Ulster gaan. Het treft wel heel slecht, dat juist koning Haakon van Noorwegen in Londen vertoeft. Het is het derde achtereenvolgende jaar dat de koning wegens ziekte een reis naar Edinburg moet uitstellen. In de toestand van de aangetaste long is nog weinig verandering gekomen en ook heeft de koning af en toe koorts. Het herstel van een aandoening als deze duurt meestal een week of 14 dagen. In medische krin gen acht men de bewoordingen van het bulletin optimistisch Zoals men weet. zal de Engelse koninklijke familie in Maart van het volgend jaar een bezoek van twee maanden aan Australië en Nieuw Zee land brengen, dat dstijds wegens de toestand van de koning moest worden verschoven. Het zware programma is reeds tot een minimum teruggebracht.

Onze correspondent te Soerabaia seint ons: Hedenmorgen zijn te Soerabaia stakingen uitgebroken bij de bioscopen de textielfabrieken en de drukkerijen Naar aanleiding hiervan — en mede in verband met het feit. dat de staking is begonnen zonder een voorafgaande waarschuwing — hebben de gezamenlijke textielbedrijven besloten voorlopig te sluiten. Morgen zal de staking ook tot -'e filmkantoren worden uitgebreid, en de stakers hebben laten weten, dat men op geheel Oost Java in stakingzal gaan. indien het bioscoonconf 1 '"* niet binnen vijf dagen is opgelost Voor de drukkerijen, waar gestat' wordt, hing vanmorgen een rode vla" Verschillende stakers waren met een rood lint getooid.

ARNHEM, 7 Juni. Het Arnhemse Gerechtshof heeft heden de wachtmeester van de rijkspolitie te Groesbeek, G. A. R., vrijgesproken van het hem ten laste gelegde inzake de valse dollar-affaire. De procureur-generaal had één jaar gevangenisstraf geëist. Hii heeft destijds te Nijmegen n.1. een man met valse dollars gearresteerd en zou de biljetten zelf gehouden hebben. Het Hof overwoog o.m.. dat inzake de valse dollars verdachte's oogmerk van wederrechtelijke bevoordeling niet bewezen is en evenmin. dat door hem uit winstbejag zou zijn gehandeld.

Op het congres der Vereniging van Nederlandse Gemeenten te Utrecht sprak vanmorgen de minister-president, dr. W. Drees. Thorbecke, zo zei de heer Drees, wist in de Gemeentewet vastheid van grondregelen op zo gelukkige wijze te verbinden met ruimte en soepelheid in de uitwerking, dat het algemeen kader ondanks velerlei wijzigingen nu reeds een eeuwlang kon worden gehandhaafd. Binnen dit kader is een ongekende ontplooiing van de gemeentelijke werkzaamheden mogelijk gebleken, evenzeer als een uitbreiding van de aanvankelijk tot een betrekkelijk kleine groep beperkte zeggenschap over heel de bevolking. De gemeentelijke bemoeiingen hebben een omvang gekregen, die in Thorbecke's tijd stellig niet is verwacht, maar waartoe de wet naar letter en geest de mogelijkheid liet. Waren de gemeenten er niet toe gerechtigd geweest, dan zouden de bemoeiingen zonder twijfel voor een groot deel door de staat zijn ter hand genomen en een sterkere centralisatie dan noodzakelijk of wenselijk was zou in de hand zijn gewerkt. Wel staat sinds lang de ontwikkeling in deze richting, dat geleidelijk veel van wet eerst op eigen initiatief door een aantal gemeenten werd verricht, door hogere organen wordt overgenomen, of dat althans voor de gemeentelijke werkzaamheden algemene regelen worden gesteld. Maar in vele gevallen blijft een belangrijke uitvoerende taak toevertrouwd aan de gemeenten, ook als het rijk een voorziening aan zich trekt of bindende regelen stelt. Daarbij vervaagt in toenemende mate, de scherpe scheiding die tussen autonomie en zelfbestuur placht te worden gemaakt. Wat ook precies het karakter van de medewerking der gemeenten is; het blijft van belang, dat plaatselijk geschiedt wat plaatselijk, waar men het dichtst bij de bevolking staat, het best kan worden beoordeeld. Spr. is echter overtuigd, dat de gemeentebesturen zullen willen begrijpen, dat de beperkingen, die zij zich in deze tijd zien opgelegd, slechts het gevolg zijn van bittere noodzaak.

Op de rijksweg van den Haag naar Rotterdam is gistermiddag de 68iarige koopman E. D. uit Rotterdam het slachtoffer geworden van een verkeersongeluk. Een luxe-auto passeerde een militaire truck met oplegger, toen uit de tegenovergestelde richting de auto, waarin alleen de koopman D. zat, naderde. Hil reed met tamelijk grote snelheid en toen hij bi.) een post van de rijkspolitie moest stoppen om zich aan te sluiten bij de uit de richting Den Haag komende file auto's kwam zijn wagen door krachtig remmen dwars over de weg te staan. De tegenligger reed toen in de rechterflank van de wagen van de Rotterdamse koopman D. werd zwaar zwaar gewond en is tijdens het vervoer naar het ziekenhuis overleden. De auto werd totaal vernield. De twee inzittenden van de andere auto werden licht gewond.

door Wim Meuldijk

1261. Terwijl de Gichelvogel de bandiet door de gangen van de trein joeg, raapten Toet en Ik ziln koffertje op, droegen het vlug naar onze coupé en maakten het open. Toen het deksel opensloep zagen we wat rommel, een overhemd en een geladen revolver maar van een parelsnoer was niets te ontdekken. Dat is mis" mompelde ik teleurgesteld: ..Die bende heeft het knap verzonnen Vijf mannen met vijf eendere koffers en wij moeten ze alle vijf veroveren voor we weten in welke het parelsnoer verborgen is. Ik geloof nooit dat dit lukken zal!" „Onzin" zei Toet bits: ., JU laat je dadelijk uit het veld slaan Er zijn er nu nog maar vier over. die krijgen we ook wel Misschien zit het snoer wel in de volgende. Kom meel" Ze boston weer door de gangen van de trein te sluipen

en ik volgde haar en keek in alle cout. n een afdeling, dié verder leeg was zagen we de tweede bandiet, we gluurden even door het zi1ruitje en begonnen zachtjes te lachen want we deden een prettige ontdekking Even fluistp'^n we. toen stapten we rustig de coupé binnen en namen links en rechts van de bandiet plaats ?.■ rider één woord te zeggen Even later kwam de Gichelvogel opdagen die ook onmiddellijk zag wat er aan de hand was en er zwiieend bii gine zitten De trein dreunde voort en de bandiet begon zenuwachtig te worden hi1 begreep niets van die stille kinderen en die vreemde vogel Hij kuchte eens. wij zeiden geen woord en zaten roerloos

Van Fabrikant naar verbruiker Thans weer voorradig Witte Onderjurken in R. Hals alle maten f3.25 in Schouder band alle maten f2.95 Verder alles op gebied van Interlock tegen de bekende halve winkelprijs. Tricotagehuis SPECIAAL Oldenzaalsestr. 62a, hoek Hoge Bothofstr. Bent U rekeninghoud»' bU dr Postcheque en girodienst f ^etaai aap ,» abonne n en te» "id per kwartaa automatisch. H ;envoudig gemakken^ ■n zeer gering» (coster. >e administratie var 1'w Dagbl. rubantia widt O gaarn* eer acntlging daarvooi

Appretuurkiindige Belangrijke Wollenstoffenfabriek in NoordBelgië vraagt voor spoedige indiensttreding gespecialiseerd APPRETUURKUNDIGE met meerdere jaren praktijk voor directie van Wol en Halfwol-kamgaren en strijkgaren appretuur. Alléén eerste-klas krachten komen in aanmerking. Brieven met uitvoerige inlichtingen, levensbeschrijving en verlangd salaris onder B.N. 1920, Adv. Bur. De la Mar, Amsterdam. Gevraagd: 2 prima REVOLVERDRAAIERS, 2 prima aankomende REVOLVERDRAAIERS Aanmelden: H. Hankamp, Lipperkerkstr. 22, Enschede. Woningruil AMSTERDAM—ENSCHEDE Aangeboden te Amsterdam: le etage, dicht bij centrum bevattende 2 kamers en suite, 2 slaapkamers, keuken, balcon, waranda. Huurprijs f 41.35 per maand. Gevraagd te Enschede of omgeving gelijksoortige woning. Huurprijs pl.m. f 35.- per maand. Brieven onder no. 512314 bureau van dit blad. GENERAL MOTOR-DEALER vraagt voor direct: le klas Automobielmonteur Geheel zelfstandig kunnende werken en leiding geven. Brieven onder no. 512315 bur. Hengelosch Dagblad. GEVRAAGD: LOODGIETER Fa. HARTWIJK - WINTERSWIJK TELEFOON 2198. iWFmsTseai

Sommige gedeelten van het polderland in Noord-Holland liggen in een zeer waterrijk gebied Elk weiland en ieder akkerland is als t ware een eilandje, dat alleen per boot te bereiken is. Een tuinder in de omgeving van Hensbroek brengt zijn paard en zijn landbouwmachine per punter naar de akker.