Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant en Vrije Twentsche courant

(Van onze parlementaire redacteur). Gisteren begon de Tweede Kamer aan de begroting van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening. Of het was om de minister ter wille te zijn, die deze week nog naar Amerika vertrekt, of in het algemeen om tijd te besparen nu er voor Kerstmis zo weinig tijd voor de begrotingsbehandeling is, mogen wü in het midden laten: feit is, dat wij nog nooit zulk een vlotte behandeling bij dit hoofdstuk hebben meegemaakt. Zestien sprekers voerden het woord, van wie eigenlijk alleen de heren Borst en Haaken (comm.) het beleid van minister Mansholt afkeurden. De heer Vondeling (Arb.), die vorig jaar zo critisch was, kon zich ditmaal vrijwel met de nieuwe landbouwpolitiek verenigen. Zij het, dat hij gaarne iets meer leiding van de overheid zag behouden. Zijn rede, die de internationale positie van onze agrarische nijverheid behandelde, haar plaats in Benelux-verband, de grondpolitiek en de marktordening vormde wel het pièce de milieu van de debatten. Spr. had gaarne wat meer inlichtingen over de F.A.O., de internationale voedsel* en landbouworganisatie. Zijn partijgenoot Emmens behandelde ln het bijzonder de tuinbouw, waarin hij voor een nieuwe, meer verantwoordelijke organisatie pleitte. Hij vond de sprong naar de vrijheid wel wat groot, en betreurde het doordraaien op de veilingen. Ook van katholieke zijde was men het over het algemeen eens met minister Mansholt's politiek. De heer Engelbertink wenste echter een meer gelijkwaardige beloning voor de landbouw, die zijn nationale taak uitnemend vervult. Hij vroeg aandacht voor de scholing van de plattelandsjeugd, die geen emplooi in de landbouw kan vinden. In Brabant is dat 70 procent en in Overijssel 60 procent van de jeugd. Met hem pleitten zijn fractiegenoten Groen en v. d. Weyden voor een vastere koers. De heer Groen wilde een wettelijke regeling van het land- en tuinbouwonderwijs. Van A.R. zijde was men vanzelf zeer ingenomen met de nieuwe vrijheid, al bleven er natuurlijk nog desiderata over De heren v. d. Heuvel, Biewenga, Verkerk en v. d. Zaal voerden van die zijde het woord, waarbij laatstgenoemde vooral de noodzaak beschouwde van vernieuwing onzer vissersvloot. Ditzelfde punt werd behandeld door dc heren De Hartog (V.V.D.) en Ruiter (C.H.), terwijl diens fractiegenoot Kikkert meer in het bijzonder de seizoenwerkloosheid besprak. Met de heer Van Dis (St. Geref.) hebben wij wel alle sprekers genoemd. Natuurlijk betrokken de meeste debaters de melkprijzen in hun beschouwingen en de afroming van de export, de prijzen voor de aardappelen en de varkensteelt, de opgelopen prijzen van de binnenlandse granen, de belangen der kleine boeren en het gebrek aan cultuurgrond, de T.B.C.bestrijding, en alle overige problemen, die durende belangstelling vragen. De belangstelling in deze vergadering was nochtans gering. Vaak waren er minder Kamerleden aanwezig dan het

sprekerslijstje namen telde. Ook de tribunes waren leeg. (Heden, Woensdag, komt de minister aan het woord.). MOTIE-GORTZAK VERWORPEN. Bij de aanvang der vergadering heeft de Tweede Kamer gistermiddag gestemd over de motie van de heer Gortzak (comm.) betreffende verhoging van de toeslag op het loon. Deze motie luidde: „De Tweede Kamer der Staten-Generaal, van oordeel, dat de stijging der prijzen der meest noodzakelijke levensbenodigdheden, reeds voor de devaluatie van de gulden, zulk een omvang had aangenomen, dringt er bij de regering op aan deze bijslag, in afwachting van verdere maatregelen ter tegemoetkoming in de gevolgen van de devaluatie, direct te verhogen tot f2,50." De heer Van der Goes van Naters (Arb.) verklaarde vooraf, dat z.i. deze motie volkomen past in een totalitaire gedachtengang. In Nederland pleegt men overleg en dat is in volle gang. Deze motie is gericht tegen medezeggenschap van de arbeiders; sprekers fractie zal daarom tegenstemmen. De motie wordt verworpen met 63 tegen 6 stemmen, die der C.P.N. De boter duurder. (Speciale berichtgeving.) Naar wü vernemen is de door ons aangekondigde verhoging van de boterprijs reeds met ingang van deze week van kracht. Aangereden en gedood. Op de rijksstraatweg te Haren (Gr.) was gisteravond tijdens mist de 17jarige bodeknecht L. Westerhof bezig het achterlicht van zijn wagen te repareren. De chauffeur van een bus zag de wagen door de laag hangende mist te laat. Hij ramde deze, waardoor W. werd meegesleurd en ernstig gewond. Het slachtoffer werd naar het academisch ziekenhuis te Groningen vervoerd, maar bleek bij aankomst overleden. Enkele buspassagiers liepen verwondingen op door het glas van gebroken ruiten. Nederlandse vakbondsdelegatie te New-York aangekomen. Een Nederlandse vakverenigingsdelegatie is te New York aangekomen voor een studiereis van vier tot vijf weken, onder auspiciën van de E.C.A. Een woordvoerder van de delegatie verklaarde tegenover verslaggevers: „Onze productiviteit is niet groot genoeg. Naar mijn mening ligt dit niet aan de Nederlandse arbeiders. Onze industriële uitrusting niet up to date en de grondstoffen zijn niet steeds op het juiste moment beschikbaar. Onze productie neemt echter steeds toe. Wij zullen trachten zoveel mogelijk op te steken van de Amerikaanse efficiency en van alles wat nuttig kan zijn om de algemene toestand in Nederland te verbeteren. Wij moeten op eigen benen staan en daarom is het nodig dat wij door uw efficiente methoden onze productiviteit zo hoog mogelijk opvoeren".

Zware regens, zoals wij die in lange tijd niet meer gewoon waren, brachten in het afgelopen weekend ook in Twente veel water. Hoewel in 5 dagen het Vliegveld Eelde bij Groningen met 6t m.m. aan de kop stond, mocht Twente er met 58 m.m. ook zijn. Vrijdagmorgen werd hier op het Vliegveld <5 m.m. gemeten, Zaterdag 18, Maandag 16 en Dinsdagmorgen nog 2 m.m. Inmiddels heeft zich een uitloper van het hoge drukgebied bij de Azoren tot over onze omgeving uitgebreid, waardoor de barometers sterk zijn gestegen, de lucht opklaarde en zelfs hier en daar al weer flinke nachtvorst optrad. De temperatuur blijft in Europa nog hoog, de laagste stand gisternacht om i uur bedroeg —3° C. in Lapland, waar tevens weer enige sneeuw viel. Daar er zich boven Zweden en Noorwegen een gebied met hoge barometerstanden schijnt te ontwikkelen, draaide bij ons de wind reeds naar het N.O.; er kunnen, voornamelijk hier in het Oosten, de komende nachten weer nachtvorsten verwacht worden.

Weersverwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt geldig van Woensdagavond tot Donderdagavond. (Opgemaakt te 10 uur). Meer wind. Over het algemeen veel bewolking met plaatselijk mist en hier en daar wat motregen. Zwakke tot matige Oostelijke wind. Weinig verandering in temperatuur. 17 November: Zon op 8.02 — onder 16.47 Maan op 3.54 — onder 15.21

Zal Duitsland te Washington worden vertegenwoordigd? Kanselier Adenauer heeft Dinsdag in het West-Duitse parlement verklaard, dat de Westelijke mogendheden hebben goedgevonden, dat de ontmanteling van Duitse industrieën wordt vertraagd. De drie Hoge Commissarissen te Bonn hebben van hun regeringen de machtiging ontvangen om de volgende kwesties met de WestDuitse autoriteiten te bespreken: 1.) De toestemming aan Duitsland om grotere en snellere Oceaanschepen te bouwen. _ .. , , 2) De toestemming aan Duitsland om toe te treden t

vorderingen bij de onderhandelingen uiteraard zullen afhangen van de houding van Duitsland ten aanzien van samenwerking met de geallieerde Veiligheidsraad, de aanvaarding van het Ruhrstatuut en het volledige lidmaatschap van Duitsland van het Ruhrorgaan en tenslotte van de dekartellisering. SCHUMACHER TEGEN „KOPPELVERKOOP". Dr. Kurt Schumacher, leider van de sociaal-democratische oppositie, critiseerde de plannen voor deelneming van buitenlands kapitaal en de samenwerking met buitenlandse industrieën. Hij zei, dat de belangen van de vrijheid op het spel stonden en niet die van de Europese zware industrie. Hij klaagde er over, dat de kanselier met de geallieerden had onderhandeld zonder alle leden van het kabinet er in te kennen. Adenauer had voortijdige concessies gedaan. Schumacher was het verder niet eens met de geallieerde politiek van „koppelverkoop", zoals ontmanteling met ondertekening van het Ruhrstatuut. Zijn partij was tegen investering van buitenlands kapitaal in steenkool en staal. De conferentie van de drie hoge commissarissen met dr. Adenauer wordt officieel „harmonieus" genoemd. Een tweede conferentie ter voortzetting van de bespreking over de te Parijs genomen besluiten zal Donderdagmiddag worden gehouden. In de wandelgangen van de Bondsdag was men na de rede van de kanselier van gevoelen, dat de huidige onderhandelingen zonder te veel moeilijkheden tot overeenstemming zullen leiden en dat de Westelijke

mogendheden West-Duitsland eindelijk een uitweg uit zijn geïsoleerde positie hebben verschaft. Dean Acheson zal vermoedelijk vandaag op een persconferentie te Washington bijzonderheden meedelen over ver-strekkende garanties, die door de West-Duitse regering zijn toegezegd. In officiële kringen te Washington is men van gevoelen, dat op de conferentie van ae ministers van buitenlandse zaken te Parijs meer is bereikt dan algemeen verwacht werd. Velen zien hierin het begin van een nieuw tijdperk ln de betrekkingen tussen Duitsland en de rest van West-Europa (in het bijzonder Frankrijk) en ook tussen Duitsland en de Verenigde Staten. Hoewel geen onmiddellijke beëindiging van de formele staat van oorlog tussen Duitsland en het Westen voorspeld wordt, verwacht men wel, dat Duitsland in de naaste toekomst rechtstreeks te Washington zal worden vertegenwoordigd.

DEAN ACHESON de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, drukt prof. Theodor Heuss, de president van de West Duitse Republiek de hand, tijdens zijn officiële bezoek aan R»nn.

DE GEZAMENLIJKE BEMANNING van de N .Z.H.R.M. heeft ter gelegenheid van het 125-jarig jubileum een glas- in loodraam aan de directie aangeboden. Schipper Douwe Tot, de heer H. Th. de Booy, directeur van de N.Z.H.R.M. en schipper Mees Toxopeus (v.l.n.r.) bezichtigen het raam.

Waarnemers te Warschau geloven, dat een Zondag gehouden redevoering van de Poolse president Bierut, de voorbereiding heeft ingeluid van verraadprocessen, die waarschijnlijk aan het eind van dit jaar zullen worden gehouden. In een rede van drie uur voor het centraal comité van de verenigde arbeiderspartij sprak de president over „misleiden en verraders", die hij beschuldigde van het veroorzaken van een broedermoordende strijd in de Poolse (communistische) arbeiderspartij. De president zeide, dat voormalige leiders van de party in hun ..politieke verblindheid" en wantrouwen jegens de Sovjet-Unie, saboteurs en spionnen de kans gegeven hadden in hoge staatsposities door te dringen. In de categorie der „misleiden" plaatste hij drie leiders, wier verlaging van positie Maandagavond werd bekend gemaakt, namelijk Spychalski, invloedrijk lid van het Politbureau en minister van wederopbouw, Gomulka, voormalige vice-premier en Kliszko, voormalig vice-minister van justitieOnder de „verraders" rangschikte de president de voormalige minister van voedselvoorziening Luchowicz en zijn medewerker Jaroszewicz, de voormalige onderministèr Dubiel, die reeds is gearresteerd, en vele ongenoemde anderen, onder wie hoge functionarissen van het ministerie van defensie. Bierut drong aan op een grondige reorganisatie der partij. Zijn rede

bevat een aanwijzing, dat Luchowicz, Jaroszewicz en Dubiel mogelijk de slachtoffers zullen zijn van een eventueel proces als dat tegen Rajk in Hongarije. In dat geval zal waarschijnlijk meer de nadruk gelegd worden op de anti-Sovi et-Russische dan de „Titoïstische" neigingen van de beklaagden. Machinist verloor gebit en reed terug In een eenzame streek ten Noorden van de grote Canadese meren stond Dinsdag een trein knarsend stil. Passagiers sprongen er uit om te zien wat er aan de hand was. De machinist vertelde hun, dat hij zijn bovengebit verloren had toen hij nieste. Hij reed daarna de trein achteruit tot de plaats waar hij geniesd moest hebben. Het onmisbare voorwerp werd inderdaad gevonden en kreeg zijn plaats weer in de mond van de machinist. Deze gaf een fluitsignaal en verder ging de reis Moordaanslag op Ned. gezin op Java. Dertien niet-geïdentificeerde personen hebben Maandagavond een moordaanslag gepleegd op het gezin van de Nederlandse brigade-commandant Johannes Breemouwer, toen deze zich met de zijnen in zijn huis bevond te Djangli, bij Semarang, zo meldt het Franse persbureau AFP. Zijn 16-jarige zoon werd door een kogel in hét hoofd gedood, zijn vrouw en dochter werden gewond.

De herdenking van het 125-jarig bestaan van de beide Nederlandse reddingsmaatschappijen is voor onze redders ter zee een bijzondere dag geworden. De plechtige herdenking, die gistermiddag in de Ridderzaal te Den Haag werd gehouden, werd bijgewoond door prinses Wilhelmina, die na een rede van de minister-president dr. WDrees persoonlijk een aantal onderscheidingen aan de leden van de reddingbootbemanningen en van de redding-maatschappijen uitreikte. Een grote verrassing was het, toen na het officiële gedeelte, terwijl het kopje thee werd geserveerd, onze Koningin geheel onopvallend de Ridderzaal binnenkwam. Er volgde een hartelijke begroeting tussen de koninklijke moeder cn haar dochter en daarna onderhielden zij zich elk afzonderlijk met vele leden van de reddingbootbemanningen en tal van genodigden. Gevraagd werd naar de moeilijkheden, naar het beschikbare materiaal en naar alles wat met de redding ter zee verband houdt. „Heeft u wel eens met mijn vader gevaren?", zo vroeg onze koningin aan een der dapperen, die reeds vele mensenlevens

heeft gered. Hij kon er een bevestigend antwoord op geven, want vaak ontmoette men in vroegere jaren Prins Hendrik aan boord van een der schepen. Tijdens de ongedwongen receptie maakten ook ministers hun opwachting: Mr. J. R. H. van Schaick, mr. T. R. J. Weijers, mr. J. In 't Veld en mr. Spitzen en later ook de ministers mr. W. F. Schokking, mr. J. H. van Maarseveen en mr. A. M. Joekes. Vele leden van het corps diplomatiqué woonden de plechtigheid bij. Onder dezen waren de ambassadeurs van China, Engeland, Canada, India, de gezanten van Noorwegen, Zweden en de zaakgelastigde van Australië. Ook zij maakten hun opwachting. Dankwoorden werden gesproken door de voorzitter van de N.Z.H.R.M., de heer P. E. Tegelberg en door de voorzitter van de Zuidhollandse Maatschappij, de heer Murl Leis. De heer Tegelberg, die tal van verrichtingen van de leden van zijn maatschappij releveerde, deelde mee, dat hij thans 30 jaar voorzitter van de Z.H.R.M. is en dat hij op 1 Januari 1950 het voorzitterschap zal overgeven aan zijn opvolger en collega, jhr. Quarles van Ufford.

TER GELEGENHEID VAN HET 125JARIG BESTAAN van de Noord- en Zuid-Hollandsche Redding Maatschappij tot redding van schipbreukelingen heeft de regering in de Ridderzaal in Den Haag een receptie aangeboden, waarbij H.K.H. Prinses Wilhelmina enkele tientallen Koninklijke onderscheidingen heeft overhandigd. De bekende redder Mees Toxopeus ontvangt uit handen van Prinses Wilhelmina de medaille van Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

Tijdens de huldiging van Albert van Dalsum, welke gisteravond ter gelegenheid van zijn 40-jarig toneeljubiieum na afloop van de eerste Haagse opvoering van Eliot's „De moord in de Kathedraal" in de Koninklijke Schouwburg werd gehouden, deelde de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, prof. dr. F. J. Th. Rutten mede, dat liet H.M. de Koningin heeft behaagd de regisseur en acteur Albert van Dalsum te benoemen tot ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw. De hulde aan Albert van Dalsum betekende in wezen ook een hulde aan het Nederlandse toneel. Als zodanig vatte ook de jubilaris zelf de hem verleende onderscheiding op. Het was de derde maal, dat een Nederlands toneelspeler op deze wijze werd onderscheiden. Want aan van Dalsum zijn Louis Bouwmeester en Royaards vooraf gegaan.

Volgens betrouwbare Djokjase kringen zijn de drie personen, die het meest in aanmerking komen om als formateur van het eerste kabinet der Verenigde Staten van Indonesie op te treden, Mohammed Hatta, Anak Agung en de sultan van Djokjakarta, Hamengku Buwono, aldus meldt de correspondent van Aneta te Djokja. Volgens deze kringen zal hét kernkabinet er naar alle waarschijnlijkheid als volgt uitzien: Hatta, minister-president, sultan Hamengku Buwono, minister van defensie, Anak Agung, minister van Binnenlandse Zaken en Djuanda, minister voor welvaart. Er worden drie personen genoemd, die in aanmerking zouden komen om minister van Buitenlandse Zaken van de R.I.S. te worden, namelijk Sjahrir, Palar of premier Hatta zelf. De verdere samenstelling van de regering hangt nog in de lucht. Supomo wordt genoemd als minister van justitie, prof. Husein Djajadiningrat als minister van Onderwijs en Sjamsudin zou een goede kans maken om minister te worden, belast met voorlichtingsaangelegenheden. Het verluidt voorts te Djokja, dat Mohammed Hatta de leiding zal hebben van de Indonesische delegatie, waaraan, indien de parlementen in Nederland en in Indonesie hun goedkeuring hebben gehecht aan de ter Ronde Tafel-Conferentie genomen besluiten, de souvereiniteit over Indonesie door Nederland zal worden overgedragen.

Verleden week ontvoerde in Rotterdam een vrouw per taxi haar twee kinderen van anderhalf en twee en half »jaar uit een kindertehuis. De politie achtervolgde de taxi nog een tijdje, maar verloor het voertuig daarna uit het oog. Het nummer van de taxi was echter bekend, en de politie heeft, aldus het Vrije Volk, de bestuurder inmiddels aan de tand gevoeld en vastgesteld, dat hij moeder en kinderen niet — zoals verondersteld werd — naar België heeft gebracht, maar naar een plaatsje „ergens" in Brabant, waar zijn passagiers zijn uitgestapt. De man beweert niet te weten waarheen moeder en kinderen verder gegaan zijn, maar men houdt hem in bewaring, omdat men er van overtuigd is, dat hij niet alles verteld heeft wat hy weet Wegens het ontrekken van minderjarigen aan het wettig over hen gestelde gezag is proces-verbaal opgemaakt; de maximumstraf is zes jaar. „ROYALE" GEVER. Tijdens een kerkdienst in de Ned. Herv. Kerk te Elburg, is, zo verneemt de Elburgse Courant, een bankbiljet van f 1000 gecollecteerd, met de mededeling er bij, dat hiervan de helft moest worden bestemd voor de kerk en de helft voor de diaconie. Bij onderzoek bleek, dat dit bankbiljet niet meer ooMig was.

De waterreservoirs in Spanje hebben thans een laag peil bereikt, dat in jaren niet is voorgekomen. Nog steeds houdt de dr >ogte aan, hoewel allang het regenseizoen is ingegaan. Het weer vormt in Spanje het ge? sprek van de dag. De boeren houden godsdienstoefeningen en bidstonden voor regen. Tachtig percent van het graan is reeds gezaaid, maar nu zijn ae zachte regens noodzakelijk om de frond zacht te maken, zodat het zaad an ontkiemen. De electriciteitsbeperkingen, die slechts een dag per week stroom toestaan, hebben de fabrikanten gedwongen hun toevlucht te nemen tot alle mogelijke ingenieuze vindingen, die het mogelijk n>aken hun fabrieken aan het draaien te houden. Generatoren, tractoren en stoommachines worden in werking gesteld. In Madrid wijst men er op, dat Spanje de laatste vijf jaren reeds met droogte te kampen heeft en dat de toestand ieder jaar slechter is geworden. Het economisch lot van het hele land hangt thans af van de regen die in de eerstkomende maanden zal vallen. Wanneer in de winter en het voorjaar niet voldoende regen zal vallen om de reservoirs te vullen voor de zomerdroogte komt, zullen de gevolgen catastrofaal zijn.

De Britse regering heeft gisteren een resolutie voorgesteld, volgens welke het in werking treden van de wet tot nationalisatie van de Britse staalindustrie tot October 1950 zal worden uitgesteld — dat wil zeggen tot na de algemene verkiezingen, die in Februari of Maart worden verwacht. Deze resolutie is de vrucht van een door het kabinet genomen besluit om tot een compromis te komen met het in meerderheid conservatieve hogerhuis. Als de conservatieven in de komende verkiezingen de overhand behalen, zullen zij de wet op de staalindustrie niet van kracht lat^n worden. Men verwacht, dat het hogerhuis de regeringsresolutie zal goedkeuren en haar oppositie tegen de staalwet staken. De regering kan het .ontwerp tot wet verheffen, wanneer zij dat wil doch zij zal met de uitvoering van de wet moeten wachten tot na de verkiezingen.