Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant en Vrije Twentsche courant

De ramp op het vliegveld Twenthe, waarvan wij gisteren nog in al onze edities melding konden maken, heeft vier doden geëist. De twee zwaar gewonden zijn n.1. gisteravond om half tien in het R.K. Ziekenhuis te Enschede overleden. Het zijn de 28-jarige B. F. Scheygrond, die werkzaam was bij de Rijksluchtvaartdienst en de 29-jarige employé van de K.L.M. H. J .Engbers uit Dorp Lonneker. De twee andere slachtoffers zijn zoals bekend de ongeveer 30-jarige le luitenant-vlieger J. van Huystee uit Gilze-Rijen en de chef van de Rijksluchtvaartdienst op Twenthe, de heer J. B. Schurer.

Rampzalig einde van duikvlucht De oorzaak van het ongeluk staat niet geheel vast. De door luitenant van Huystee bestuurde Spitfire van de Jachtvliegschool der Legerluchtmacht was gistermorgen tezamen met een vliegtuig van hetzelfde type opgestegen voor het uitvoeren van enkele duikaanvallen. Daartoe was een oude Messerschmidt op het vliegveld geplaatst om als doelwit te dienen Dergelijke duikaanvallen worden regelmatig ondernomen als onderdeel van net lesprogramma van de Jachtvliegschool. Deze duikvluchten worden bijna steeds uitgevoerd in de richting van de rolbaan. Het zal altijd een raadsel blijven waarom luitenant van Huystee een zodanige koers heeft gekozen dat hii recht op het grote gebouw van de K.L.M. aanvloog. Het verongelukte toestel is te omstreeks kwart over twaalf gistermiddag van grote hoogte op het doel gedoken en is daarbij waarschijnlijk te ver doorgedoken. Even voor de duik had de vlieger verschillende malen de verkeerstoren opgeroepen, waaruit kan worden geconcludeerd, dat er iets niet in arde was met het toestel. Het is echter merkwaardig, dat de bestuurder niet heeft gereageerd op het antwoord van de toren. Dicht bij de grond gekomen heeft de vlieger uit alle macht geprobeerd het toestel uit de duik op te halen, hetgeen hem echter niet mocht gelukken. Over hetgeen er daarna gebeurd ls

lopen de meningen uiteen. Volgens een officieuse mededeling is de Spitfire na de grond te hebben geraakt uit elkaar gesprongen, waarbij de onderdelen het K.L .M.-gebouw ernstig hebben beschadigd. Ooggetuigen houden echter vol, dat het toestel tegen het gebouw is gevlogen. GEWELDIGE EXPLOSIE. Er weerklonk een geweldige explosie. Rookwolken sloegen uit de linkervleugel van het gebouw, waarvan de voorgevel voor een groot gedeelte werd vernield. Brokstukken vlogen overal rond. Het gebouw is indertijd op last van de Duitsers opgetrokken. De muren zijn 40 centimeter dik, maar desondanks werden ze ingedrukt, waaruit men wel moet concluderen, dat de opvatting volgens welke de Spitfire tegen het gebouw is gevlogen, juist is. Alleen aan de zeer solide bouw is het te danken, dat het gehele gebouw niet is ingestort. De motor van de Spitfire sloeg een geweldig gat in de muur. Direct brak een felle brand uit maar de brandweer van het vliegveld was spoedig met schuimblusapparaten ter plaatse. De gealarmeerde brandweer uit Enschede verscheen ook na korte tijd met groot materiaal en zodoende wist men de brand tot de linkervleugel te beperken.

VERSCHRIKKELIJKE GEVOLGEN. De 'bestuurder van de Spitfire, le luitenant Van Huystee, werd op slag gedood. Op de eerste verdieping van het gebouw is in de linkervleugel de Rijksluchtvaartdienst gevestigd. Daar bevonden zich op het tijdstip van de ramp de chef, de heer Schurer en de telegrafist Scheygrond. Daarnaast, slechts door een dunne muur gescheiden, ligt het kantoor van de K.L.M. De chef, de heer Simons, was juist een uur te voren vertrokken in verband met zijn ontslagaanvrage bij de K.L.M. waarvoor hij naar Den Haag moest.

In het kantoor vertoefde zijn assistent Engbers. Diens kleren raakten in brand, maar hij opende het raam en klom op het balkon, Soldaten en burgers, die beneden liepen, riepen „spring" waarop de heer Engbers omlaag sprong. Hij werd opgevangen en onmiddellijk rukte men hem de brandende kleren van 't lichaam. Ook de radio-telegrafist, de heer Scheygrond, kon uit het brandende gebouw worden gered. Hij had zware brandwonden opgelopen en bovendien was hij nog door rondvliegende brokstukken getroffen. Hij werd tezamen met de heer Engbers naar het R.K. Ziekenhuis te Enschede overgebracht. Helaas heeft hun redding niet meer mogen baten. Beiden zijn gisteravond ongeveer tezelfdertijd, nl. te plm. half tien, overleden. De heer Schurer werd levenloos uit het gebouw gehaald. Hij was zo zwaar gewond, dat hij bijna onmiddellijk is overleden. (Zie vervolg pag. 3, le blad)

DE ONTZETTENDE RAVAGE, die werd aangericht door de botsing van de Spitfire tegen het gebouw van de K.L.M. en de Rijksluchtvaartdienst.

(Van onze weerkundige medewerker). Terwijl in Twente en in het Midden en Noorden van ons land het weer nog vrij zonnig was, naderde vanuit het Z.W. langzaam een storing, die aldaar reeds wat lichte regen veroorzaakte en langzaam verder in N.O. richting bewoog. De activiteit van het front nam vrij snél af zodat de neerslag elders van weinig of geen betekenis bleef. In da laatste nachten kwam hier en daar weer nachtvorst voor, doch de kans hierop blijft vrij gering. Zoals de situatie er thans uitziet mag verwacht worden, dal het weer tot en met Zondag nog een vrij rustig herfstkarakter zal houden. In de omgeving van New Foundland komt reeds een nieuwe actieve depressie tot ontwikkeling, die morgen al met regen in Engeland wordt verwacht. Dat deze nog voor Zondagavond ons land zal bereiken, lijkt echter zeer onwaarschijnlijk. De temperaturen in Noord-Europa blijven van dien aard, dat er nog nergens meer dan lichte vorst voorkomt.

ADVERTENTIE ERRES producten zijn onveranderlijk goed l

Weersverwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig van Zaterdagavond tot Zondagavond. (Opgemaakt te 10 uur). Bewolkt weer. Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk enige lichte regen. Zwakke tot matige wind, aanvankelijk tussen Oost en Zuid, later uit uiteenlopende richtingen. Weinig verandering van temperatuur. Zondag 20 November: Zon op 8.08 — onder 16.43 Maan op 8.37 -r onder 16.19 Maandag 21 November: Zon op 8.09 — onder 16.42 Maan op 10.10 — onder 16.56

De bekwame spoed, waarmede de Tweede Kamer deze week haar jaarlijkse begrotingsarbeid heeft aangevat, werd ook Vrijdag terdege betracht. De begroting van Binnenlandse Zaken werd practisch geheel afgehandeld, doch de eindstemming werd, evenals die over de Landbouwbegroting, tot een nader te bepalen dag aangehouden. Over de ministersjaarwedde viel ondertussen wel de beslissing: een communistisch amendement om die jaarwedde tot 18.000 gulden terug te brengen werd met 4—60 stemmen verworpen en de vaststelling op 24.000 gulden met gelijke stemmenverhouding aanvaard.

Het Bureau Binnenlandse Veiligheid De bezwaren tegen de bijzondere toelage van 1200 gulden voor de secretarissen-generaal en enkele andere hoge ambtenaren werden evenwel gehandhaafd. Voorzitter Kortenhorst behoedde minister Teulings, en daardoor ook diens ambgenoten, voor een nederlaag op dit punt dopr voor te stellen het betrokken artikel aan te houden, teneinde de bewindsman gelegenheid te geven tot nader overleg binnen het kabinet. Goedgekeurd werden voorts de begrotingen van het algemeen burgerlijk pensioenfonds, het gemeentefonds, het provinciefonds, het staatsdrukkerij- en uitgeversbedrijf, en het staatsmuntbedrijf. Tussen de bedrijven door werden nog 23 hamerstukken aangenomen, grotendeels wijzigingen van vorige begrotingen, verslagconclusies en naturalisatieontwerpen. De interimregeling voor Suriname werd zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd. Het wetsontwerp uitzending dienstplichtigen na enige verzet van communistische zijde met 60—4 stemmen. DE AFDELING POLITIE. De begroting van Binnenlandse Zaken vergde natuurlijk de meeste tijd. En wat anders zou daarbij de grootste rol vervullen dan dg afdeling

politie, die ieder jaar zo druk besproken wordt? Doch ditmaal had deze bespreking al een heel bijzonder cachet door de sensationele, verhalen van de heer Goedhart (P. v. d. A.) over het bureau Binnenlandse Veiligheid. Dit bureau is ergens in Den Haag gevestigd, aldus deze afgevaardigde met het talent van een „mystery-story-teller", doch het nummerbordje is van het huis gehaald. Het personeel mag niet voor de ruiten gezien worden en mag zelfs niet vertellen bij wie het in dienst is. De spionnen van mr. X zijn bij een mij na staand dagblad (het Parool) te Amsterdam gekomen om te informeren naar het inkomen van de directeur, en te vragen of deze vaak dronken was. Voorts willen zij onderzoeken of dit blad soms de tekorten dekt van het communistische dagblad „De Waarheid". Een Indonesische handelsfirma te Amsterdam werd onderzocht op verdenking een communistische centrale te zijn, zo ver verhaalde de heer Goedhart verder. Toen een Nederlands journalist in het buitenland naar Nederland wilde komen en bij een der departementen solliciteerde, kwam daar prompt een informatie van het B.B.V., dat de betrokkenen wel eens contact had gehad met communisten. Spionnen van mr. X zwerven rond het weekblad „Vrij Nederland", dat zij aanzien voor een Kominform-onderneming. Spr. begrijpt, dat er een informatiedienst nodig is, doch niet op deze wijze. Hii creeft de regering nos een jaar de tijd om er een normale dienst van te maken.

De heer Beerninck (C.H.), Ritmeester (V.V.D.), Verkerk (A.R.), Walter (Nat. Kath. en Bachg (Kath.) waarschuwden eveneens tegen het gevaar van geldverspilling en overdrijving. De minister houde het B.B.V. vast in de hand, opdat het geen paden bewandel, die men in een democratische staat niet behoort te gaan. DE MINISTER ANTWOORDT. Minister Teulings antwoordde de sprekers, dat deze zaak voor hem nieuw is. Het bureau heeft slechts het karakter van een inlichtingendienst, zonder excecutieve bevoegdheden. Het geeft aan de regering de inlichtingen die zij nodig heeft en vraagt b.v. bij de aanstelling van personeel in ambtelijke dienst. De minister kan niet diep op de aantijgingen van de heer Goedhart ingaan. Hij weet van niets. Wel is spr. verbaasd, dat de heer Goedhart al die dingen weet! De tijdens het korte bewind van de heer Teulings ingebrachte bezwaren tegen het B.B.V. konden volkomen worden opgehelderd. Men is vooringenomen tegen het bureau. De heer Goedhart heeft het er kennelijk te dik opgelegd. In ieder geval hoopte spr. net volgend jaar meer beslagen ten ijs te komen. Inzake de bezuiniging van inkrimping bij de gemeente-politie wacht de minister gaarne voorstellen af. Men zal in ieder geval zo te werk gaan, dat persoonlijke belangen zo min mogelijk worden geschaad. Wie in politiedienst treedt, weet van te voren, dat de mogelijkheid van ontslag op 55-jarige leeftijd bestaat. Spr. herhaalde, dat over de tenuitvoerleg-, ging van de bezuiniging nog overleg wordt gepleegdl. Dit betekent evenwel niet, dat de maatregel wordt opgeschort. Winkelsluiting. IN VERBAND MET ST. NICOLAAS EN KERSTMIS. Teneinde het publiek in de gelegenheid te stellen, gedurende de dagen, onmiddellijk voorafgaande aan Sint Nicolaas en Kerstmis, ook in de avond uren zijn inkopen te doen, heeft de minister van Economische Zaken evenals vorige jaren de colleges van burgemeester en wethouders van alle gemeenten gemachtigd, ontheffing te verlenen van de wettelijke voorschriften inzake de winkelsluiting. Een dergelijke ontheffing kan slechts worden verleend tot uiterlijk 9 uur des avonds op 1, 2, 3, 22, en 23 December a.s.

(Speciale berichtgeving). In het begin van dit jaar heeft het Nederlandse Rode Kruis in samenwerking met de Dienst voor Volksgezondheid, de Militaire Geneeskundige Dienst en andere instanties, die bij grpte rampen en oorlogshandelingen betrokken kunnen zijn, een plan opgezet om op 87 plaatsen in Nederland rampendepots in te richten van waaruit eerste hulp verleend kan worden. In hoofdzaak zullen deze depots in de omgeving van het rivierengebied, industriecentra, mijnstreek, vliegvelden en grote steden ingericht worden. Alle depots zijn van velerlei middelen voorzien, teneinde eerste hulp te kunnen verlenen. In elk depot zijn 90 bedden, genees- en verbandmiddelen en levensmiddelen aanwezig, terwijl er apparaten zijn om bii het wegvallen van electriciteit zelf voor stroom, verlichting en verwarming te zorgen. Voorts bevat ieder depot een volledige chirurgische inrichting Op het ogenblik is een bedrag van f 700.000 van de benodigde twee millioen bijeen, zodat met het inrichten van de eerste depots begonnen kan worden. De eerste 46 kunnen voor dit bedrag ingericht worden, zodat een behoorlijk begin kan worden gemaakt met verwezenlijking van het plan. De eerste rampendepots zullen nog deze maand in de volgende plaatsen worden ingericht: Den Haag, Bergen op Zoom, Gouda, Utrecht, Vlissingen, Amersfoort. Harderwijk en Haarlem. De resterende 38 depots van deze eerste aanleg zullen in de komende maanden volgen. In hoeverre het Rode Kruis over kan gaan tot gereedmaking van de overige depots is geheel afhankelijk van de financiele mogelijkheden. In ieder geval zo deelde men ons mede, zulen de gelden, die de kalender 1950 opbrengt, geheel aan de rampendepots ten goede komen. Overijssel krijgt de eerste depots te Almelo, Deventer en Enschede, Gelderland te Doetinchem, Harderwijk, Nijmegen, Tiel en Zaltbommel.

Een Londens gerechtshof is gi »teren begonnen met het behandelen van 47 aanklachten tegen drie maatschappijen, een bank, een directeur en een procuratiehouder, die ervan worden beschuldigd betrokken te zijn in een plan om ruwe diamanten tot een hoeveelheid van 19.451 karaat uit Engeland te verzenden, waarbij de deviezenwet opzettelijk werd ontdoken.

Britse regering verloor 600.000 dollar De openbare aanklager verklaarde dat de Britse regering, als gevolg van het heimelijk verzenden van ruwe diamant uit Londen naar Tanger, waar de edelstenen weer verder verkocht werden naar de Ver. Staten, reeds een bedrag van zeshonderdduizend dollar heeft verloren. Het complot kwam uit. doordat op het hoofdpostkantoor te Londen drie postpakketten werden geopend, die diamanten

ter waarde van 75.254 pond sterling bleken te bevatten. De opzet van het plan was de diamanten niet rechtstreeks naar de Ver. Staten te verkopen — in dat geval had Engeland er dollars voor ontvangen — doch via de omweg van Tanger, waar een stroman zorgde voor de wederverkoop naar Amerikaanse diamanthandelaren. De koers van het pond sterling was destijds nog 4.2 dollar voor een pond, doch de notering te Tanger slechts om en bii 3.2 dollar Op deze wijze wisten de Amerikaanse diamanthandelaren een — onwettige — extra-winst van 20 tot 25 procent tc boeken, terwijl Engeland de zo zeer benodigde dollars ontgingen. Het had de aandacht van de douane getrokken dat zich een grote uitvoer van diamanten uit Engeland naar Tanger begon te ontwikkelen, daar geen der Londense diamant-deskundigen iets wist van een markt voor diamanten in deze Noord-Afrikaanse haven. Na het voorlezen van de acte van beschuldiging werd de zitting van het Hof verdaagd. Nieuwe organen Noordatlantische Raad De Noordatlantische Raad, het hoogste orgaan voor de uitvoering van het Noordatlantisch verdrag, -heeft twee nieuwe organen ingesteld: een voor de behandeling van kwesties betreffende de militaire productie en bevoorrading en een voor die van financiele en economische aangelegenheden, die met de defensie samenhangen. Het secretariaat zal te Londen worden gevestigd.

Een wooruvoerder van de WestDuuse regering neeit meuegeoeeid, aat bonuska.useii.er Dr. Konrau ■ücienauer in ae feistermorgen genouaen Kaoineisznting neei meae 6 eaeeid aat hu „goeae noop naa op een spoedige en succesvolle anoop van dé onaernanaeiingen, weiKe thans, ingevolge de Desiuiwn van de r'aryse conferentie, tussen de West-Dunse regering en de geallieerde noge commissie worden gevoerd. Men verwacht, dat de onderhandelingen in ae loop van ae voigenae week zuiien worden oeeinaigd. van Duitse zijde streelt men er onder meer naar dè onmantelingswerkzaamheden, welke thans plaats vinden in dertig Duitse fabrieken, die voorkomen op lijst ,,B" van te ontmantelen bedrijven — dit zijn fabrieken, waar geen oonogs-, materiaal wordt vervaardigd — spoe-' dig te doen beëindigen. Er is voor de geallieerden evenwel besloten dat de verschepingen van machinerieën, afkomstig uit reeds ontmantelde Duitse fabrieken, naar buitenlandse havens, voortgang zal vinden. De woordvoerder deelde verder nog mede dat de West-Duitse regering zal pogen 'n herziening te verkrijgen van het Ruhrstatuut, opdat dit aan de gewijzigde omstandigheden kan worden aangepast." Overeenkomstig de bepalingen van het Ruhrstatuut is

wijziging mogelijk, i.idien dit door alle tekenaren worot verlangd. „Wij twijleien er niet aan, dat een herziening van het Ruhrstatuut mogelijk is, daar het uiteindelijke doel van de Parijsa conferentie was te komen tot een krachtiger veroand tussen Duitsland en de familie der Europese volken", zeide hij. Het bureau van de commissaris van NoordrijMana-Westfalen heeft bekend gemaakt, dat de demontage „practisch ten einde is" bij de volgende bedrijven: De August Thyssen staalfabrieken te Duisburg Hamborn, de Ruhr-staalfabrieken te Hattingen de Charloten-staalfabrieken te Niederfelde, de fabriek voor Synthetische benzine van Gelsenberg te Gelsenkirchen. De chemische fabrieken van van Huel en de Borsig-fabrieken te Berlijn. Aan de demontage ploegen voor deze bedrijven is opdracht gegeven zich te beperken tot het verzenden van reeds gedemonteerde machine-onderdelen. „Zeer belangwekkende rapporten uit Moskou" Verklaring van Canadees minister De Canadese minister van buitenlandse zaken, Lester Pearson, deelde Vrijdag de commissie van buitenlandse zaken van het Canadese Lagerhuis mede, dat de Westelijke mogendheden over „zeer vertrouwelijke bronnen van inlichtingen in de Sovjet-Unie beschikten. De kleine staf van Canadese ambassade te Moskou had „zeer belangwekkende rapporten" opgezonden, zo zeide hij. Men had gedacht aan publicatie van enkele ervan, „doch het is een zeer moeilijke kwestie, omdat de rapporten vertrouwelijk zijn." Pearson zeide voorts, dat Canada overweegt om zijn ambassade in Joego-Slavië dat „een van de belangrijkste politieke centra in Europa is geworden," uit te breiden. Canada stemde voor toelating van Joego-Slavië tot de Veiligheidsraad, met het oog op de „afbreuk, die het gedaan zou hebben aan Tito's moedig verzet tegen Moskou. indien zijn land zou zijn afgewezen." Accoord over Oostenrijks' staatsverdrag? Van gezaghebbende zijde te New York wordt vernomen, dat definitieve overeenstemming over het staatsverdrag met Oostenrijk, . waarbij dit land onafhankelijk zal worden, aanstaande is. De plaatsvervangers van de ministers van buitenlandse zaken hebben gisteren vergaderd en. wat genoemd werd, „grote mate van overeenstemming" bereikt over artikelen van het ontwerpverdrag, dat tot dusver het grootste struikelblok is geweest. Dit artikel gaat over de oliegebieden en raffinaderijen. Naar gemeld wordt, is aan de Russische eisen ten aanzien van bepaalde gebieden door het Westen tegemoetgekomen. De Russische vertegenwoordiger had gezegd dat zijn regering geen overwegende bezwaren tegen andere artikelen zou maken als men over de oliekwestie tot een accoord kwam. In Westelijke kringen wordt er de nadruk op gelegd dat de voordelen, die Oostenrijk en centraal-Europa in het algemeen zullen trekken uit de totstandkoming van een verdrag, opwegen tegen concessies op bepaalde geschilpunten. Msd. verliezen in Indonesië Do regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen de volgende verliezen in ïndonesie zijn gerappporteerd: Koninklijke landmacht: Gesneuveld 13 november: Soldaat D. Brouwer uit Haskerland (Fr.); korporaal G. v. d. Eijndcn uit Valkenswoard (N.Br.). Gsneuveld 1 Augustus na vermissing: soldaat A. Hootsen uit Veenendaal. Grenskommies door collega zwaar gewond BIJ ACHTERVOLGING VAN SMOKKELAAR. Aan de Duitse grens bij Emmercompascuum heeft zich een ernstig ongeval voorgedaan, waarbij de grenscommies H. Hams zwaar werd gewond en in zorgwekkende toestand naar het ziekenhuis te Emmen moest worden overgebracht. De grenskommiezen Hams en J. Rechtop achtervolgden een smokkelaar, die met enige pakken koffie de Duitse grens wilde passeren en ondanks herhaalde sommaties op de vlucht sloeg. De kommies Rechtop trok zijn revolver. Hij kwam ongelukkigerwijs te vallen, waarbij een schot afging en de kogel zijn collega Hams in de buik trof. De buit van de smokkelaar kon in beslag worden genomen, hijzelf wist echter te ontkomen. Het loon- en prijsvraagstuk. De Stichting van de Arbeid deelt mee, dat het overleg over het loonen prijsvraagstuk thans in een zodanig stadium is gekomen dat het N.V.V., de K.A.B. en het C .N.V. concrete compensatievoorstellen bij de Stichting hebben ingediend. „HEET-GASMOTOR" DRAAIT DIT JAAR PROEF. De eerste hete-luchtniotor, die volgens ir. M. H. Damme senior, fW»«teur van Werkspoor, beter „heft-gasmotor" kan heten zal, naar hij. mededeelde, nog dit jaar proefdraaien. De motor, die een capaciteit van 325 paardekrachten zal krijgen, is ontwikkeld in samenwerking met Philips.

Radio Djokja heeft bekend gemaakt dat het republikeinse kabinet de in Den Haag ter R.T.C. bereikte overeenkomst accepteerde. Volgens betrouwbare berichten besloot het kabinet in principe een voltallige parlementszitting te houien over de ratificatie van de Haagse overeenkomst te laten beslissen. Waarschijnlijk zal deze zitting op 5 December beginnen.

Een C-47 Globemaster van de Amerikaanse luchtmacht is gisteravond naar Engeland vertrokken met 103 personen aan boord, het grootste aantal personen dat ooit op één vlucht de Atlantische Oceaan overstak. Het vliegtuig heeft een bemanning van dertien koppen. De andere 90 personen aan boord waren luchtmachtpersoneel dat voor aflossing naar Engeland gedirigeerd werd. Het transportvliegtuig is een veteraan van de Berlijnse luchtbrug. Het heeft de bijnaam „de kampioen". In September vloog het in de Verenigde Staten 240 uur in 30 dagen — een prestatierecord. De Globemaster van de Amerikaanse luchtmacht is gisteren om vijf minuten over half negen op het vliegveld Marham (Engeland) neergestreken. Het toestel — een viermotorige C-47 met een totaal gewicht van 82 ton — heeft de tocht volbracht in 23 uren. De afstand van 5200 mijl werd afgelegd in twee étappes. Op het vliegveld Gander (New Foundland) onderbrak het reuzenvliegtuig de reis gedurende vier uren