Eerste Blad.
( 1 President Coolldge’s jongste rede. — De c puntjes op de 1 gezet — Dr. Stresemann c en de plaats, die Dultschland bezig is in te nemen onder de groote mogendheden. — [ De geest van ontevredenheid onder de Ros- c Bische boeren. >—• Daden van geweld, waar- t van de gevolgen niet te overzien zijn. — Zal c van het Russische platteland de ondergang * van het Moskou-regiem beginnen? — In * Roemenië is aan de macht van Bratiann een , einde gekomen. — Het parlement zal wor- i den ontbonden en nieuwe verkiezingen zul- < len worden gehouden. — In bultenlandsdh 1 politiek opzicht geen schokkende koerswij- j ziglng te wachten. — Poincaré’s nieuwe mi- j nlsterie. i Bdangrijker dan de vele berichten of uitvoerige verslagen omtrent de plechtige viering van den tlenjarigen gedenkdag van den wapenstilstand is de inhoud van een rede, in het stadion te Washington gehouden door president Coolidge. Daarin werden onder menig opzicht de puntjes nog eens scherp op de I gezet. De president begon met erop ,te wijzen dat het Verdrag , van Versaiiües niet slechts de kaart van Europa geheel vernieuwd heeft, doch dat ook de kleinste koloniale bezittingen van Duitschland onder j de geallieerden verdeeld zijn geworden. ‘ (Het Duitsehe particulier bezit werd door de geallieerden als onderpand voor de herstelbe- . talingen gebezigd. Daarentegen hebben de Ver. Staten zich niets'toegeëigend, hoewel hun oor- ; logskosten buitengewoon hoog zijn geweest en, • Indien men de directe en indirecte kosten mede- ' rekent, wel stijgen tot totaal bedrag van 100 milliard dollar. Alles moet beproefd worden om het uitbreken van een nieuwen oorlog te ver mijden. Men mag evenwel niet vergeten, dat daartoe verstand en redeneering in geen enkel j opzicht toereikend zijn. De elementaire instlnc- . ten van zelfzucht zijn immers nog niet uitgeroeid. Coolidge ging nader in op de door de Vereenigde Staten aan Europa verleende hulp en verklaarde, dat de houding van Amerika ge- ] kenmerkt werd door geduld, overleg, zelfbe- ‘ iieerschlng en hulpverleening. Amerika heeft ' nad geschaft wanneer deze gevraagd werd en zich van plke verdere inmenging onthouden, die net gezocht werd of die, naar het oordeel der Vsr. Staten, zonder uitwerking zou kunnen blij- ! v«n, Het Amerikaansche volk heeft niet den wensch gekoesterd bij te dragen In de ondersteuning van de bewapening, en het is ook niet voornemens toekomstige ooriogsvoorbereidingei te financieren. Oeze redevoering zal ongetwijfeld te Londen \ en Berlijn een meer vriendelijken indruk maken en meer sympathieke weerklank vinden dan te , Parijs, waar men wat de houding van Amerika ; als schuldeischer betreft, onder Hcover slechts , eer voortzetting van de taktiek-Coolidge kan •, vewachten. Vooral daarom, zoo meldt Reuter, , bechouwt men in Downing Street de rede van ] Colidge als bevredigend, wijl zij een duidelijke , erenning behelst van de wezenlijke verschillen . Inde problemen der* Vereenigde Staten en Eu- . roia en zich verder uitspreekt voor het zelfver- , ddigingsrecht van alle staten. Ook de zinspe- . iirg op de vergrooting van de financieele sta- , bliteit van Europa en de hoopgevende uiting , Inverband met de eerstvolgende zitting der Ont wipeningsconferentie hebben een aangenamen inlruk gemaakt. En eenzelfde tevredenheid tont de regeering van den pas gekroonden kei- zr Hirohito, die te Tokio. Immers, zoo betrogde de Japansohe minister van Marine tegnover de vertegenwoordigers der pers, CooÜge’s redevoering is voor Japan geen aanlei- . dng om veranderingen te brengen in zijn vloottouwprogram. Amerika van zijn kant heeft het wlstrekte recht tot den bouw van meer krui- : Brs te besluiten. En dit alles in volkomen overeenstemming met het te Oenève ingenomen sandpunt. Zoo betoonen zich dus twee van de machtig$e voormalige geallieerde en geassocieerde mo gndheden met Coolidge’s rede Ingenomen — irilen men hen maar hun gang laat gaan. Dr. < Sresemann, pas hersteld van zijn ziekte, wijst > e in de „Leipsiger Neueste Nachriohten” met > vldoening op dat Duitschland' bezig Is een vaardige plaats onder de groote mogendheden t hernemen en dat wel vooral dank zTfde hou- i dng van de Ver. Staten (en déirom, zoo zelen wc, zal dan ook Coolldge’s rede met baar i
als koloniale mogendheid, te Berlijn wel met in- l genomenheid zijn ontvangen). DuitschlamTs be- i trekkingen tot Amerika, het grootste en mach- 1 tigste land ter wereld, waren aldus Stresemann, i onder het keizerrijk niet beter dan thans. En ' over het algemeen — al bezit Duitschland niet i zijn volle souvereiniteit tengevolge van het ver- i drag van Versaiiles — vertoonen zijn betrek- i kingen met de buitenwereld principieel een ander karakter dan in de eerste tijden na de ne- derlaag. 1 Men beroept zich vaak op het woord van Bis- | marek dat n.ï. Duitschland1 na een verloren oor- i log wel weer groot zou kunnen worden, maar ; dan uitsluitend op den grondslag van een republiek. Men kan thans nog slechts zeggen, dat de ontwikkeling zich beweegt in opgaande lijn 1 en dat de tijd van *18 tot ’23 als een woeste droom aohter de menschheid ligt Men moet, schrijft Stresemann, met lange perioden rekenen, wanneer men de uitwerking van den nieuwen tijd wil zien. De groote kanselier van het oude rijk had een bijna visionaire gave in de toekomst te kunnen schouwen. Laten wij hopen, aldus eindigt de minister zijn beschouwing, dat ooklsljn uitspraak over de grootheid, waartoe een republlkeinsch Duitschland zich na een , verloren ooriog zou kunnen opwerken, bewaarheid moge worden. • • • Diezelfde begeerte — ook al met verlangend uitzien' naar hulp van de Ver. Staten — koestert Oostenrijk. En het beschouwt als het groote middel daartoe een „opgaan in het Duitsehe moederland". Burgemeester Seitz van Weenen heeft het dezer dagen — in een herdenkingsredevoering op den tienden verjaardag der republiek — openlijk en duidelijk verklaard, dr. Seipel kleedt hetzelfde denkbeeld telkens in meer voorzichtige bewoordingen, doCh die aan duidelijkheid op dit punt niets te wenschen over laten. Een zeer verstandig woord sprak op den te 'Innsbrück gehouden staatsfeestdag dr. Steldler, de leider der Oostemïjksche „Selbstschutzverbande”. De nationaal gevoelende volks kringen hadden, zeide hij, bezwaar tegen de plechtige erkenning van den op 12 (Nov. 1918 ontstanen staat, doch de „Wehrverbande” hebben besloten hun standpunt tegenover den staat te herzien. Zij nemen thans de republiek Oostenrijk zooals zij is, als de door een hoogere beschikking toegewezen grond, waarop zij moeten leven en werken. Zooals na een vroegere ineenstorting van het Duitsehe volk het noorden, zoo is wellicht thans het zuiden aangewezen om de toekomst en het lot der Duitsehe natie te bepalen. „Wij zullen volhouden, totdat wij voor ons volk en vaderland de vrijheid hebben heroverd.” De „Wehrverbande” verzetten dus — verstan dlg — met het verioopen van het getij de bakens. • De geest van ontevredenheid met het Sovjetbestuur te Moskou heeft onder de Russische boeren eindelijk geleid tot daden van geweld, waarvan de gevolgen niet te overzien zijn, wijl de roode regeeringsbonzen zich daartegenover zeker niet lijdelijk zuilen gedragen. Het optreden van sommige Sowjet-ambtenaren in de dorpen tegenover de welgestelde boeren heeft — naar de „Izwestia” meldt — een zóódanige verbittering gewekt, dat binnen drie dagen tijds in verschillende deelen des lands niet minder dan zeven van die ambtenaren vermoord zijn geworden, terwijl vier andere moordaanslagen zijn gepleegd. Bolsjewieksche dorpsbibliotheken en Sowjetsbureaux worden In brand gestoken. Tot de vermoorden behooren vier voorzitters en een secretaris van plaatselijke Sowjets. Volgens het oordeel der „Izwestia” zal de regeering het geheele bestuursapparaat op het platteland dienen te hervormen, alvorens er verkiezingen kunnen worden gehouden. Zal van het Russische platteland de ondergang van het Moskou-regiem beginnen? Het element voor ondergang van alles — wat ook —: de alverscheurende tweedracht en twist leeft in de Bolsjewisten-wereld zóó sterk als geen volgeling van Lenin dat, elf jaar geleden, zou hebben durven vóórspellen! * e • In Roemenië Is aan de macht van Bratlanu een einde gekomen. In de regeering heeft zich een belangrijke wijziging voltrokken, daar het liberale bewind plaats heeft moeten maken voor een kabinet, dat louter en alleen bestaat uit leden der nationale boerenpartij, wier leider Maniu is, die dan ook het premierschap heeft aanvaard. Er zijn nog wel wanhopige pogingen fedaan om een coalitie-regeering tot stand te rengen, maar daarvan wilde de nationale boerenpartij niets «reten, zoodat de regentschaps-
raad er ten langen leste in berustte, dat Maniu het aanzijn gaf aan een kabinet, waarin geen andere elementen dan die zijner eigen partij zijn vertegenwoordigd. 'Het meeren deel der nieuwe ministers is afkomstig uit Zevenbergen; ook bewoners van de Boekawina en Bessarabië zijn in de regeering vertegenwoordigd. Oud-Roemeensche ministers zijn er ditmaal slechts twee in de regeering opgenomen. De regeeringswisseling in Roemenië heeft tevens tengevolge, dat het parlement wordt ontbonden' en nieuwe verkiezingen zullen worden gehouden, dde in de eerste helft van December plaats vinden. Ook is er sprake van, dat Maniu nog In den loop dezer week den staat van beleg ln Roemenië zal opheffen en dezen alleen nog zal handhaven in smalle strooken gebied langs de grens, waar, naar de generale staf meent, de belangen der landVerdediglng zulks noodig maken. Van belang is ondertussicihen hoe de verkiezingen — op 12 Dec. voor de Kamer, op 15 Deo. voor den Senaat — zullen uitvallen, want daarvan hangt het af, of het nieuwe kabinet ook werkelijk, dank zij een soüede meerderheid in de volksvertegenwoordiging — die momenteel overwegend liberaal is — in staat is te regeeren. De vooruitzichten te dezer zake lijken voor Maniu en de zijnen niet ongunstig omdat de verkiezingen voortaan werkelijk vrij zullen zijn en niet, zooals tot nog toe, beïnvloed. Het is toch een algemeen bekend feit, dat de thans tot heengaan genoopte Tegeerfng den uitslag der verkiezingen', dank zij corruptie, in de hand had. Vermoedelijk zal de boerenpartij, wanneer eenmaal de verkiezingen plaats hebben gehad, van de liberale oppositie, die zich inmiddels niet onbetuigd zal laten, desondanks niet al te veel last hebben. Ook de andere partijen, zooals de volkspartij van generaal Averescu en de partij van prof. Jorga, zullen het den regeering wel niet al te moeilijk maken, zulks alleen reeds wegens haar numerieke zwakte. Overigens schijnt het, dat het verdwijnen der liberale kopstukken in buitenlandsch politiek op zicht niet gepaard Zal gaan met een schokkende koerswijziging. Uit verklaringen van Maniu toch kan worden opgemaakt, dat op het stuk der buitenlandsohe staatkunde de groote lijnen der vorige regeering zullen worden gevolgd Vriend schappelijke relaties met alle volken is een doel, waarnaar Maniu streeft en de consequentie daar van is, dat speciaal getracht zal worden prettiger betrekkingen in ’t leven te roepen met Hongarije, dat nog steeds zeer gebelgd is over de houding door Roemenië aangenomen in ’t bekende vraagstuk der optanten. De grootste wijzigingen kan men echter tegemoet zien op binnenlandsch staatkundig terrein: de bezem zal worden gehanteerd en al wat verdorven was op bestuursgebied zal worden weggeveegd • • * Inmiddels is ook Poincaré er in geslaagd — ondanks de alarmeerende berichten over een zekere mislukking — een kabinet samen te stellen. Hoewel Poincaré minister-president is gebleven zal hij, tegen de politieke gewoonte, zelf geen portefeuille beheeren, om zich de handen vrij te houden voor de onderhandelingen, welke te Berlijn inzake de schadevergoeding- en de schuldenregeling zullen worden gevoerd. Ofschoon voorspellingen op financieel gebied nog gewaagder zijn dan die op politiek terrein, mag men toch verwachten, dat de buitenlandsche financiers dit nieuwe kabinet ten opzichte van den frankkoers gunstig zullen begroeten. Het feit n.1. dat Poincaré, die zóó lang als een Cerberus den frank bewaakte, dezen nu aan een ander durft toevertrouwen, kan een geste zijn, maar kan ook beteekenen dat de minister-president den monetairen toestand volkomen veilig acht. , , x De benoeming van Tardleu tot minister van Blnnenlamdsche Zaken is in alle politieke kringen met groote belangstelling ontvangen. Deze benoeming beteekent een sterke oriënteering naar rechts. En het is te voorzien dat Tardieu spoedig in conflict zal komen met de radicaalsocialisten, omdat dit de eerste maal is, dat het ministerie van Blnnenlandsche Zaken niet aan een radicaal werd toegewezen. Toch verwacht men algemeen een meerderheid van 60 stemmen, ten minste, voor het nieuwe Kabinet in de Kamer, waar het dezer dagen presenteeren zal en Poincaré persoonlijk de verdediging er van op zich wil nemen tegen de aanvallen, die zeker komen zullen. Dat Brland op Buitenlandsche Zaken Is gebleven, kan niemand verwonderen. Brland Is sedert Locamo zoozeer het verpersoonlijkte Buitenlandsche beleid van Frankrijk, dat hij wel nauwelijks te vervangen Is.