Eerste Blad.
Een merkwaardig en fa zich tragisch bericht — De politieke toestand fa het Poolsch [ \ Duitsche grensgebied. — Een „nieuwe Europeesche Elzas”. — De a.8. verkiezingen fa Polen. — Terroristisch optreden der Poolsche regeering. — Oenève en het nemen van voorbereidende maatregelen tegen de gruwelen van Mare. — Het vraagstuk der minderheden. — Een samenzwering ont dekt tegen de dictatuur van het proletariaat van Sowjet-Rusland. — Een heel leger van samenzweerders. — Intusschen complotteert Sowjet-Rusland lustig voort tegen de buitenwereld. Een merkwaardig en fa zich tragisch bericht wordt uit Washington gemeld: de voorzitter der Amerikaansche Vlootcommissie is van een studiereis naar Europa teruggekeerd en: heeft als zijn meenlng te kennen gegeven, dat Europa vechten en niet ontwapenen wil! Het oude werelddeel geeft voor dit lugubere doel dagelijks 15 miiiioen Uit! fa enkele zinnen typeert die Amerikaan dan de Europeesche wanorde. Eén zin uit zijn verklaring treft in ’t bijzonder: de Poolsche corridor is een nagel fa Duitschlands vleesch! De Amerikaan heeft volkomen gelijk. De politieke toestand fa het Poolsch-Duitsche grensgebied bij Danzig is van dien aard, dat we gerust kunnen spreken van een „nieuwen Europeeschen Elzas”. Opvallend is het, dat Frankrijk (en zijn bondgenoot Polen) hier dezelfde fout begaan als Duitschland fa 1871. ' Door na den Fransch-Duitscfien oorlog den Elzas en Lotharingen te annexeeren, legde Duitschland de grondslagen van den wereldoorlog 1914—1918. Maar de nieuwe overwinnaars, de Franschen o.a. hebben uit deze historische les niets geleerd. Te Versailles overheerschte in 1919 de gedachte der revanche. Wel is waar heeft men later in Weenen getracht, de vredesvoorwaarden te matigen, doch fa het Oosten is de verbittering in de betrekkingen tusschen Duitschland en Polen nog even groot als in den beginne. Door den Corridor heeft men een nieuw Elzas geschapen, dat een voortdurende bedreiging voor den vrede van Europa is, De besprekingen over een Pan-Europa zullen zonder resultaat blijven, zoolang niet de onredelijk© bepalingen van' de Vredesverdragen uit den weg zijn geruimd. Dat aan het nieuw opgeridife Polen een toegang naar de zee gegeven moest worden, was op zich zelf een heel verstandige gedachte. Indien men teerst een staat van 20 è 30 miiiioen menschen sticht, moet men hem ook de mogelijkheid geven om te kunnen bestaan. Polen moest daarom voor zijn handel, voor zijn in- en uitvoer, een uitgang naar de Oostzee verkrijgen. Nu was te verwachten dat, hoe men ook te werk ging, een der beide partijen zeker niet tevreden zou zijn. Intusschen kan men zeggen^ dat de oplossing, welke men in Versajlles gevonden heeft, al zeer ongelukkig is geweest. De indruk wordt gewekt, dat niet commercieele of ethnographische, doch slechts de strategische overwegingen den doorslag hebben gegeven. De gedachte, welke den geheelen tijd aan allen ten grondslag heeft gelegen, schijnt geweest te zijn, dat de Corridor, dien men uit Duitschland sneed, zoo onnatuurlijk moest zijn, dat hij geen kans had te blijven bestaan, factiën hij niet door de wapenen beschermd wordt. Daarom zou en moest hij verdedigd worden en moest men alles doen, om deze verdediging gemakkelijk te maken. Of men verkeerswegen fa stukken sneed, steden van het achterland scheidde kwam er minder op aan. Zoowel in Duitschland als In Polen ziet men bij vele instanties duidelijk fa, dat een goede verstandhouding en' een verzoening tusschen belde landen voor den vrede in Europa absoluut noodzakelijk Isl Zooals de toestand thans Is, kan hij op den duur niet blijven. fa Poolsche kringen gelooft men echter, dal een dergelijke verzoening, zoolang de tegenwoordige generatie leeft, niet mogdijk zal zijn. Aan belde zijden moeten nieuwe mannen opstaan, die niet aangetast zijn «foor den haat van den tijd van na den oorlog, die niet vooringenomen zijn door nationalistische herinneringen, doch die practisch zien en denken. Zoo verbitterd de stemming echter Hun» Ca
;de grensdistricten is, kan het waarschijnlijk niet lang meer diureni. Intusschen kan de tijd van afwachten Europa duur te staan komen, • * • In Polen zullen over eenigen tijd verkiezingen voor het parlement plaats vinden en om de kansen van de oppositie zooveel mogelijk te verkleinen, neemt de leider der regeering, de dictator Pilsoedski, allerlei maatregelen, die dikwijls zeer kras zijn. Onder deze omstandigheden behoeft het niet te verbazen, dat de folnnenlandsche toestand gekenmerkt wordt door geprikkeldheid en nervositeiten en vooral in de hoofdstad der republiek, Warschau, is de opwinding zeer groot. Reeds is een vrouwelijk afgevaardigde, die als staatsgevaarlijk wordt .voorgesteld, veroordeeld en dit schijnt de inleiding te zijn geweest van een verdere reeks krachtige maatregelen der regeering. Te Lodiz zijn bij talrijke teden van de socialistische partij huiszoekingen verricht en te Warschau zijn niet alleen verkiezingsmanifesten der socialisten, maar ook van de nationaal-democraten, die tot de rechtsche oppositie behooren, fa beslag genomen. Overeenkomstige berichten komen er uit de provincie; ettelijke bladen zijn daar reeds fa beslag genomen en door dezen maatregel heeft men vooral te Lemsberg talrijken bladen willen beletten hun meening verder te kennen te geven. Ondertusschen is maarschalk Pilsoedski, de premier, opnieuw geïnterviewd, ditmaal door de Qazeta Polski. Men w eet, dat de dictator nooit een blad voor zijn mond neemt en ook nu wemelen zijn uitspraken weer van krachttermen, zooals men die van hem gewoon is. Onder meer houdt Pilsoedski zich bezig met de botsingen, die op 14 September ji. te Warschau plaats hebben gehad en die een zeer bloedig karakter droegen. Bedoelde incidenten hadden plaats ter gelegenheid van betoogingen, welke op touw waren gezet om verzet aan te teekenem tegen de vrijheidsberooving in Polen1, die vooral duidelijk tot uiting is gekomen fa de arrestatie van enkele tientallen afgevaardigden. Het schijnt, dat Pilsoedsfci den weg, dien hij thans heeft faigesiagen, voornemens is nog verder te bewandelen, want tégenover een journa list heeft hij gesproken van de volgende „tranche” der afgevaardigden, die nu aan de beurt zullen komen. Met andere woorden: er zullen opnieuw verscheidene parlementsleden achter slot en grendel worden gezet, en in dit verband schreef een der bladen dan ook, dat in die vesting Brest-Litowsk, waar de afgevaardigden als misdadigers opgesloten zitten, reeds zestig nieuwe bedden fa orde worden gebracht, hetgeen de gevolgtrekking wettigt, dat verdere aanhoudingen niet lang op zich zullen laten wachten. De opposiiieper® brengt voorts het bericht, dat dte verdedigers der gearresteerden niet toegelatem worden. Dit wordt door de autoriteiten wel geloochend, maar fa beginsel is het bericht niet onwaarschijnlijk, fa elk geval worden de elementairste rechten fa Polen op het oogenblik onder de voet geloopen, hetgeen fa geheel het land wrevel en felle ontstemming Wekt, die zich dikwijls meer of minder bedenkelijk uiten, maar die later zeer goed kunnen leiden tot hevige exËlosies. Het is dan ook zeer de vraag, of het nroristisclie optreden der Poolsche regeering wel geschikt is om bij te dragen tot Polens binnenlandsch-politieke stabiliteit • * • Mlen schijnt het op de elfde algemeen® Volkenbondsvergadering noch over het minderhedenvraagstuk, noch over de maatregelen, te nemen fa geval van dreigend oorlogsgevaar, eens te zullen worden. Het meeningsverschil is nog te groot, dan dat men tot een vergelijk zou kunnen komen, zoodat men zich genoopt heeft gezien fa de derde of ontwapeningscommissie een sub-commissie te benoemen, die zich fa (het bijzonder zal bezighouden met de bestudeering en formuleering van voorstellen tot het nemen van voorbereidende maatregelen tegen de gruwelen van Mars. Wat de heeren op 'dit punt verdeeld houdt, is de vraag of dte Raad al of niet verplicht zal zijn de maatregelen te doen controleeren en in geval van niet naleving door een der partijen de sanctiemaatregelen van een der Pactartikelen — het 16e — van toepassing te verklaren. Maar ondertusschen zonder hun bewapening noemenswaardig te verminderen en zonder verplicht te worden opgave te doen van de hoegrootheid hunner reserves. En dit onderdeel der ontwapeningsbespreklngen èn het vraagstuk van de positie en de behandeling der minderheden In de verschillende politieke Oweefirsstaten <— Om ze zoo eens te noemen — maken dat den arbeid der Volkenbondsvergadering eenzelfde gevaar dreigt als dat hetwelk men thans — volgens den vertegenwoordiger der „Sunday Times” te Genève — reeds kan constateert» omtrent ti» ItaUaansch-Fransche
vlootbesprekingen, nJ. dat ze volstrekt mislukt zijn. En fa zulk een intemationaal-politieke atmosfeer moet het plan-Brland worden verwezenlijkt en moet een algemeens ontwapeningsconferentie wordten gehouden. • * * De roode bonzen te Moskou hebben opnieuw een groote samenzwering ontdekt tegen de dictatuur van het proletariaat Bij de nijpende zorg wegens het gebrek aan arbeiders, bij den last dien de boeren de regeering veroorzaken, kamt zich nu nog weer een complot voegen, dat ten doei heeft het land uit te hongeren., journalisten, oud-generaals, Wit-Russlsch® emigranten, voormalige handelaars en fabrikanten, „vertegenwoordigers van het buitenlandsch kapitaal”, gematigden van allerlei nuanceering, vormen het leger der samenzweerders. Doch de regeering heeft van hun misdadige bedoelingen de lucht beet gekregen en zal met hen afrekenen op haar bekende wijze. Zij heeft de geheele afwikkeling dezer bfanenlandsche aangelegenheid opgedragen aan de staatspolitieke afdeelfag of Gepoel De hoeveelste samenzwering bier door de regeering van Moskou ontdekt en openlijk aan de wereld bekend gemaakt wordt, is moeilijk te zeggen, maar het verijdelen van aanslagen tegen de dictatuur van het proletariaat begint zoo langzamerhand tot de periodieke bezigheden van de Sowjet-regeering te behooren. Zij zelve complotteert intusschen lustig voort tegen de buitenwereld: fa China heeft zij blijkbaar zelfs den „model”-gouverneur van Sjansl onder haren invloed gebracht, daar deze, de bekende Jen, de Mandsjoereesche troepen niet als tegenstanders, maar als vrienden beschouwt en verklaart fa een officieele proclamatie. Zoodat het nu wel zoo goed als vast staat, dat Mandsjoerije en Peking, onder de Inwerking van Moskou, samenspannen tegen de nationalistische regeering Ie Nanking. _ — n