Eerste Blad.
Rumoerige tooneelen in den Dnltschen Rijks dag. — Boontje komt om z’n loontje! — Allesbehalve rooskleurige toestanden In Rusland. — Onthullingen waarop commentaar overbodig Is. — Berichten over successen uit Nanking en uit Brazilië, r— Politieke onrust In Spanje. — Opzienbarende Invallen en arrestaties. — Mussoiini's politiek tegenover Joego-Slavië. ■— De Russisch-Chineesche conferentie begonnen. —Een welluidende echo. — Naar versterking van den bolsjewistischen Invloed in Mandsjoerije en In Mongolië. Met een zekere spanning' was allerwege dten dag tegemoet gezien, waarop de Duitache Rijksdag zou worden geopend. Maandag is dat gebeurd onder groote opwinding. Men rekende op relletjes en ditmaal is men niet teleurgesteld1. Politie was in zoo grooten getale ter bescherming van de z.g. „BannmeMe”, dd. het gebied rondom den Rijksdag, den Landdag en de regeeringswijken, zichtbaar de straat opgezonden en trad in de ochtenduren reeds met zooveel jeugdige energie tegen de nieuwsgierigen op, dat het in den loop van den dag tot talrijke charges, plaatselijke kloppartijen, aanvallen op winkels en warenhuizen en tot honderden arrestaties gekomen is. En nog uren na het sluiten van de korte eerste parlementszitting trachtte in hoofde zaak Janhagel in vele wijken van de stad weer eens op de bekende wijze den normalen loop van het wereldstadsverkeer in de war te sturen, waarbij ditmaal de nieuwe roep: „Deutschland erwache”! de groote rood® was. Sommige berichten uit Berlijn spreken zelfs van een „wilden” Rijksdag, zulke rumoerige tooneelen speelden zich af in de propvolle zaal! Vooral ging het gekrakeel tusschen nationaalsodalisten (fascisten) en communisten. Het scheelde weinig of deze groepen van uiterst rechts en uiterst links waren aan ’t bakkeleien gegaan5 Ën boven al dat ramoer zat de grijze Herold, de 82-jarige nestor, die zich vermoedelijk wel even dien roemruchtigen „Kaiserzeit” herinnerd zal hebben en die wel nooit zal hebben vermoed, dat hij nog eens een gezelschap volksvertegenwoordigers zou moeten presideeren, dat zóó den hopeloos verwarden toestand in het eens zoo machtige Duitsche /Rijk zou demonstreerenl Dit voorspel van den nieuwen parlementairen arbeid in Duitsehland voorspelt weinig goeds voor den a.s. winter! De verwarring was zóó groot en de oneenlgheid tusschen de partijen1 zóó duidelijk, dat er niet eens een Senioren-convent (beraadslaging der partijleiders) tot stand gebracht kon' worden Het bleef dan ook tof Woensdag nog een open vraag, wie er voorzitter van den1 Rijksdag zou worden. Maandag is er eigenlijk niets gedaan ; de heeren hebben kennis gemaakt en Velen hebben elkaar flink uitgescholden. Woensdag viel de keuze op den heer Loebe, de vertrouwensman van de sterkste fractie, n.1. der sociaal-democraten, die het presidium reeds eenige Jaren op voortreffelijke wijze heeft beheerd. Een zeer opmeridijk feit in de zitting van Maandag was de kalme, waardige houding van' het Centrum en van de sociaal-democraten. Vooral deze laatste zullen ongetwijfeld het kabinet-Brüning steunen... nu het misschien te laat isl Waren ze eenige maanden geleden maar wijzer geweest en hadden ze de ontbindlg Van den ouden Rijksdag maar niet veroorzaalrt! Dan was het huidige chaos-parlement niet gekozen geworden, dan ware de democratie veiliger geweest en de uiterste reactionairen hadden niet zoo’n invloedrijke positie kunnen innemen! Dat de sociaal-democraten nu gedwongen zullen worden (om erger te voorkomen!) Brünlng’s voorstellen te aanvaarden, hoewel zij ze : eenige maanden geleden halsstarrig afwezen, is 1 de bevestiging van het spreekwoord: „Boontje komt om z’n loontje!1' • • i „Ditmaal is de strijd beslissend^’, zei de nieu- 1 we Oostenrijksche minister voor Handel, dr. i Hdnl, dezer dlagen dn een vergadering van Ie- I den der Christelljk-sodale partij te Weenen. Het gaat fa Oostenrijk! om dé handhaving der t orde en de mogelijkheid van den eoonomischen ' wederopbouw of van de efttastropüie, titan Wadi- <
deradiatsch. En bij deze gelegenheid, deze voorbereiding tot den stembusstrijd, schrijft professor Von EngHsch fa de Reichspost” een artikel, waarin hij een overzicht geeft van de Eunopeesche strijdmacht van het Bolsjewisme. Hij constateert daarin, dat het getal georganiseerde, tot een partijverbond behoorende communisten fa Europa, 7.476.000 bedraagt, van welke — om hier slechts eenige cijfers te noemen — 1.300.000 in Rusland, 1.100.000 fa Frankrijk, 3.300.000 fa Duitsehland, 25.000 in Italië en: Hongarije en ongeveer 8000 fa Oostenrijk. Ter bereiking tvan hun doel — het verwekken van een revolutie onder het proletariaat van alle landen der wereld — zijn in de laatste acht jaren verschillende strtjd-lntemationalen In het leven geroepen, van welker vertakkingen Oostenrijk er vijf kent. Hel la dus voor de regeering: oppassen! * • * Infussohen zijn de toestanden fa Rusland zelf 'allesbehalve rooskleurig. Dit blijkt wei voldoende uit een artikel van een bekend Russisch schrijver fa de Russische krant „Iswesfia”. De schrijver is F. Gladkow, n* man, die ireedS vroeger naam heeft gemaakt met z’n roman „Cement.” Hij brengt met1'een verbluffende openhartigheid bijzonderheden over de barbaarsche .toestanden die er heersclhen fa Dnjeprostroj, de eerste groote krachtcentrale, waarvan de bouw een paar Jaar terug door de Sovjet-regeering werd1 begonnen. Men moet vooral niet vergeten, dat hier een revolutionair auteur spreekt tot de massa! Tot nog toe heeft nog maar zelden een Rus den moed gehad, om de onhoudbare toestanden In zijn. land aan kritiek te onderwerpen, itiijkbaar is Gladkow niet teruggeschrikt voor dreigementen met wraakoefeningen der regeering en daarom geeft hij een zeer aanschouwelijke teekening van den nood die in de arbeiderskringen heer^cht. „Een van de érnstige mtstukkfageif’, zoo schrijft Gladkow, fa de organisatie der arbeidskrachten1, van de opvoering der productie en van de arbeidsdldpline, Is wel de onmogelijkheid, om ’n systeem te scheppen voor de algemeene voedselvoorziening. De falbdekskeuklem (dat is ’n inrichting, waar voor tal1 van arbeidersfamiHes ’t eten wordt klaar gemaakt), de fabriekskeuken van Dnjeprostroj bestaat nu twee jaar en haar geschiedenis is een aaneenrijging van allerlei schandalen en vuile zaakjes. Ik kreeg uit de vele gesprekken, die ’k met arbeiders had, den fadruk, dat dte massa der werklieden fa hooge mate verbolgen is, met ’n haat bezield tegen hun „voedingsfabriek”, alsof zich daar hun ergste vijanden hadden fsaamgetrokkem. „We weten heel goed”, zoo zei ’n arbeider, dat ’t tegenwoordig in ons land lang niet makkelijk gaat. We houden heel goed rekening met ’t gebrek aan levensmiddelen. We dragen dat mét geduld. Maar waarom moeten de werklieden op zoo’n grove manier worden beleedigd? Waarom koken de vrouwen uit dezelfde Ingrediënten ’n goed middagmaal, terwijl de fabriekskeuken ons met gevangeniskost voedt, eten, dat men nog niet aan varkens zou durven voorzetten? Daarom geven we er ook de voorkeur aan1, om zelf te koken.” „In de harten van alle arbeiders”, zoo lezen we verder, heerscht wanhoop en woede. Vol-! komen mislukt zijn dte belachelijke methoden', j waarmede men de idee /der gemeenschappelijke j voedselvoorziening trachtte te doen inburgeren In de levens der arbeiders. Men verwoestte dte j keukens der seizoenarbeiders, fa de arbeiders- ' kdzernes werden de stookplaatsen en ketels onbruikbaar gemaakt. Inplaats van de goede soep, die anders werd klaar /gemaakt door een kokkin kwam een soort zwijnendraf. En Wat werd daar mee bereikt? Niets, alleen maar negatieve resultaten!” Ons dunkt, dat commentaar op deze Onthullingen van den Russischen schrijver volkomen overbodig la. « • • Evenals uit Nanking, komen uit Brazilië berichten over successen. Doch van beide kanten: ira« dien der regeering en van den kant der opstandelingen. De regeering slaat hier een goeden slag, de opstandelingen1 ginds, en het terrein der beweging Is zóó ontzaglijk uitgestrekt, dat beide partijen zeer goed terzelfder tijd successen Ikiunnen lboeken. De stad San Paulo wordt oedreigd (en San Paulo ligt dicht bij Rlo de laneiro), maar terwijl geheel Noord-Brazilië, rolgens de verklaring van dte rebellen, fa hun nacht Is, schijnt de regeering — Ite oordeelen laar haar officieele mededeelingen — sterk geïoeg om de rebellen te het Zuiden een verdelgende nederlaag toe te brengen. Houvast heeft nen, voor een beoordteeling van de kansen der >elde partijen, aan de berichten niet. Spanje is opnieuw de prooi van (een — totlusverre onbloedige — politieke onrust. Er zou vederom een samenzwering ontdekt zijn, wier -ertakkingen zich verspreiden over bet gehede
land. Van San Bebastlan tot Barcelona, var Barcelona tot Sevilla. Er hebben talrijke arrestaties plaats benevens inbeslagnemingen van we penen en munitie. In tal van steden komt hei tot botsingen tusschen militaire ten opstandige deelen der bevolking. Doch de groote roode lijnen zijn fa dit complot-programi niet zichtbaar Betrenguer, de premier, ontkent zelfs, dat er eer samenzwering bestaat. Hetgeen fatusschen nlel wegneemt, dat fa Barcelona en Madrid opzienbarende invallen In de woningen van bekende revolutionaire leiders en ook arrestaties hebber plaats gehad o.a. die van/ den Oceaanvliegei majoor Franco. Deze, bekend als fel tegenstander van de dictatuur en van den koning, had zich dezer dlagen zeer scherp uitgelaten en te kennen gegeven, dat voor Spanje slechts de republiek redding zou kunnen brengea Zijn arrestatie had plaats naar aanleiding van een door hem geschreven artikel, waarin hij een voormaligen minister van de dictatuur, generaal Martfaer Anida, een misdadiger had genoemd, i Berenguer heeft geen leger van aanhangers 1; om zich heen zooais Mussolfai, die — en dit is zeker een zeer tactische maatregel, waarop de „Tribuna” wijst — op geregelde tijden overgaat tot een wisseling van de leden van het Directorium, ten einde dit lichaam (waarvan de „duce” voorzitter, hoofd, hart, gepantserde vuist, ziel en alles is) „aan te passen aan de gewijzigde eischen des fijds”. Tot de pas fa dit lichaam opfenomen nieuwe leden behooren twee Joegoiavië beslist vijandig gezinde personen, die met Guiratl, den nieuwen ‘secretaris der fascistische pavfij, een1 trio vormen, hetwelk voldoende Mussolfal’s te volgen ver-ItalianiseertogspoHtielc tewewwer Joego-Slavië aangeeft. * • * Te Moskou is dte Russfech-Chfaeesche conferentie begonnen over het uit den weg ruimen van het bekende conflict inzake dien Chfaeeschen Oosterspoorweg. De conferentie werd geopend door den Russischen gedelegeerde Karachan,. die verklaarde, dat de besprekingen moesten bijdragen tot de versterking ivan de vriendschappelijke etrekkimgen tusschen) de belde landen en tof versterking van den vrede fa ’f Verre Oosten. Karachan herinnerde aan de sympathie, die de Sowijet Unie altijd jegens China betoond had en aan het feit, dat het Sowjet-Rusiand was, hetwelk met China de eerste verdragen op voet van volkomen gdljkgerechtigbeid had gesloten en dat het eerst dte exterritoriale rechten had afgeschaft. Karachan verklaarde de gewapende incidenten van verieden jaar te betreuren en zelde dat de overeenkomsten van Peking, Moekden en Chabarovsk de basis voor dte komende besprekingen en voor het uit den weg ruimen van alle nog hangende moeilijkheden moesten zijn. De Sowjetregeering stelt dus prijs op nauwkeurige naleving van deze overeenkomsten. Als een welluidende echo op die woorden klonk de verklaring van den leider der Ohfaeesche delegatie Mr. Ten Hoei, dat China ongetwijfeld rekening zou houden met die op wettige wijze tof stand gekomen verdragen, en hij sprak de hoop uit, dat de besprekingen tot een goed einde zouden1 leiden en zouden bijdragen tot dten’ voorspoed van beide landen. Van wtelke „regeering” is hier dte delegatie aan het woord geweest? Van Peking? Van Nanking? Van Moekden? Men: kan er slechte naar gissen, want al verklaart dr. Wang, de Nankingsche Minister van Buitenlandsche IZaken, ook al dat de opstand der Noordelijken met succes Is onderdrukt en dat de regeerimgstroepen nu onmiddellijk zullen Worden gebruikt tot het onderdrukken van de communistische roevers en de definitieve uitroeiing van hef roode gevaar — boven de Hoang-ho of Gele rivier schijnen de nationalisten niet veel anders fa te brengen te hebben dan ledige briefjes. Wordt de spoorweg-kwestüe geregeld dan kan dit niet anders beteekenen dan een versterking van dteni bolsjewistischen invloed èn fa Mandsjoerlje èn fa Mongolië en te Peking.