Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

t»W" Onze abonnee» zlZn GRATIS verzekerd tegen de geldelijke gevolgen van ongelukken on wel voor: '2 u UUU invaliditeit I HUU Uj-ien. I LUU voat of 009. ¦'UU duim. I» U «°° -fl»"-»-"- •• « anderen Wnfler. ¦« U duim. «--« w,jBvJnfier." « anderen Wn^z

<») De strekking onzer bewering, dat In den «trijd tegen de hoofden het persoonlijke clement meer naar voren komt, dan men hel in dc arbeidersbeweging gewoon is, is blijkbaar niet begrnl»en. lels wat, gezien dc kortheid dezer woorden en hel ontbreken van nadere uil» .-werking, niet is le verwonderen. Men heefl gedacht, dal onze opmerking spe» daal sloeg op den „loon" in d*- bond-,p • rs en op hel oef-nen van kritiek op bepaalde daden v-in bepaalde hoofden.

I-lu willen wy niet ontkennen, van dien »toon" ln de Jaren, dal wij bondsbladen lezen, icneer dan eens oen onaangename*» indruk te hebben ontvangen; óók, dal het aan de kaak «tellen van bepaalde ziersonen, in proza en l»oezie. ons wel eens deed denken aan den lijd, toen wij, nis leerling vlerdo klasse N. 11. B. S., door hel uitgeven van een „kraul" legen de leeraren, ternauwernood aan hot gevaar van wegzending uil do school zijn ontkomen. Zwar het zou ons niet invallen, dit bezwaar, grootendeels van lilerairen aard, zoo zwaar to doen wegen — te meer, waar hel, bij hen dio er zich schuldig aan maken, vermindert met de vermoerdermg van het aanlal hunner levens» Jaren en zich dan ook in den laatslen lijd tuinder openbaar! dan jaren geleden. Terwijl ln de voorna*,*!»»!*» bondsbladen zooveel dogelijke en zakelijke lektuur wordt geboden, dat «tien ter wille daarvan hol minder zakelijke en «legelijke desnoods op den koop 100 meeneemt.

Hel „persoonlijke waarover wij ons beklaagden, zit dieper — niet in den loon; maar in den opzet, in hel karakter van den strijd tegun hel hoofdschap. En da! „persoonlijke" openbaart zich niet slechts in do wijze, waarop do strijd legen liet hoo fdscbap «r in een te^en do hoofden ontaardt, maar ook in do wijze, waarop men de klasse onder wijzers zo) ven in dien «trijd tracht le betrekken. llel geldt hier «lus 10. het standpunt, dal lnen l^gonovcr do hoofden inneemt en 20. do beweging inzake hel soltoeren voor hoofd. Dat slandpun', zooals b«-l ziel» geleidelijk bij een deel der bon 1 leiders logisch uit een eenmaal opgczoll.cn KC-Jachtcng.uig heeft ontwikkold, vindt men l.et duidelijkst .tang *-.-,o ven In ««n lcxlaklionoel artikel in ?«lo Dode' van 21 I^o^.'inber PJI3 — . n art.!...-!, dal ten zeerste

Hel is ge»cl<»e- n ter l«!>pi-el.!ng (ener brochure van Horren over ,hi.l sollici. een voor hoofd', waarin dil bo-.d'.lid het waagt, de oorlijkheid vn l-cgin^eltrouw van bondsledeu», d.», voor hoofd solli^ileiren, ond.r zckcro voor» «Vxarden, lo venle-di.''-». In dal artikel nu r.d .:eerl «lo ?l?<>.l»/'»! <> laklio ¦l<- volgt: Wie solliciteer-:!» v>:or hoofd, geven <1.1.^r» Hoor te Kennen, dat zij fi tol 12 g>,lijkb'v>.<->**l« i'l'nrHonl.n kunnen l ! ?7!» en b»ve!rwijz,r no^ ü.' lieofl Zels>l.>!ld<,,'!.ei,l'.

Op grond d.'.'.^r ld, n erin:* I.o>»! de--,»!>» ijver dan te-» opzichte van do hoofden tol d, ze llonklusis.' Alzo: ge est e 1 i minder w a i.div zijn zij, terwijl ?.!j «loor l, l >> !t hunner OolU*-itali*» reed-; g»--,-.I Or — zien zij duldelik in, dal zij al« leider overbodig zijn, en treden zij daarom zo min mogelilt als storend element op, stellen zij zich tevreden met l»el verrichten van administratie» e» eonciergediensten, dan zijn zij moreel defoklen. Gedemoraliseerde»., gee^telikminderwaardlgen of mol-eel-defeillen — dc keus is niet »l «lokkeükl — in een dezer groepen moet» de hoofden worden ingedeeld. Hier ligt nu de propaganda voor onzen Bond aangewezen. Dal moeien wij aan hel publiek on de Autoritei ten duidelii. maken. Zo moeien wij ds hoofden in onze kringen beschouwen*).

Men ziet, dat hier hel element van aantasting der persoonlijkheid, niet van enkele bepaalde hoofden, maar van „hel schoolhoofd", niet als iels bijkomstigs, maar als uitgangspunt en wezen van de aktie tegen het hoofdschap, zooals die voorlaan dient gevoerd, wordl gopostuleerd. Inliet door een of ander van de kook geraakt inzender, maar door de l-edaktie van hel bondsorgaan.

De propaganda tegen het hoofdschap, in haatwezen een strijd legen verkeerdo wetsbepalingen en hol daarop gebouwd systeem, «en strijd die. in parlement en Gemeenteraden zijn beslag moet krijgen; een «trijd, waarin hel publiek moet worden betrokken, door hel belang daarvan voos- hel onderwijs aan te toonen — dlo strijd wordt hier geconcentreerd om dc vraag van een beweerde inlolleklueele en zedelijke minderwaardigheid eener groep van personen! Toont die minderwaardigheid aan, aldus roept men de» liondsleden toe; daar ligt uwe propaganda aangewezen I

Maar waarmede wordt dlo minderwaardigheid bewezen? Eenvoudig met hel feit, «lat er mensclten zijn, die omtrent de wcnschclijkhcid of onmisl-narl»eid of vatbaarheid voor hervorming van ll

Wij nan-en jn ons vorig artil, > de redenoeriug over, waarnie«lo van bondszijd- «lo ovcbodig» lieid, ja seltodelijklieid van liet hoofdschap op «Jon grondslag «l»r tegenwoordige wet wordt ''êarg.!i,!.nle<-i^l. Een rcdenc ring, dio — al wensehen wij hel vestigen van een eindoordeel in dezen uit to «lellen lul mi dc debatten lusscheil dv,k»nd!g>n in om.* Partij, dio wij hope»», door onzo artikelen l: l-cl>l» !>!;nt. Vaar is nu ieder, dj"-» «r ai-d-rs, O'cr d> nkl. eon idioot of «en schurkt Tegenover die rcd«le«-ri»g »,!ai!l «lic van een '!>-.Kundige, van A. 11. G r.iard, die b.ding va:, s<-hool! rhaal Ie weg wijzing >-n voordurende, welwillend? I id!i,g noodzakelijk is en een weldaad voor do te onderwij-en jeu**,!' 3 Verder bc» pleit hij die leiding op grond van do noodzakelijk). voor mocrklassigo scholen o:-» „to rocken naar alles, wat é6nh> !>l lncn«e.»» kan in do school. Ook b^too^l l,!j (hl/. 11?, dat de, »>< lüiolvi». !;ade!-!!i.i als zii-x? >.iig dio l idio-j »!el g>!,eel kan g-v,-'»; dat alihans -,'<,*)** «lo l>c'">.!*»g d r -,-.,!!'., >l.'<>n- ,J» school. > r^ailoli.i.; '»».!v'.!.!,!, iemand i",,, '! w*üo l>»! v, >b!i:d!:!^*>!'e!^.i moet worden i-'».^!'.!>'!, »,!!>„, ii» wie:»»; l.ennl: e>> wijding >'-ei» >',"!-*> v, rl.-o'l-v'n br/iJ om zijne raadg - in, **-» o» opm ri.ingon in overweging le i:c:-'7ii cl» wiens li^-.0.-g'lh^-?.'!, voldocwlo l» g-ensd zijn doof do verantwoordelijkheid voor zijn werken tegenover de vergadering." Wij haalden reeds Gerhard's program aan, waaruit blijkt, dal de leider, dien llij ziel» d-likt, niet do absolute monarch van art. 21 Ï5. Maar do mogelijkheid van leiding van en door go!ijk>bevoeg«!>i,, wordt toch door hem erkend. Zijn „hoofd" is meer dan oen administraten- ol conciërge. Toen hij zelf hoofd wus^ mocht en moest hij „den waan" hebbon. zoo» danige toepassing lo g.»ven aan de funklio van art. 21, dal hij werkelijk „leiding" gaf. Dus was hij „geeslelik-minderwaardig". Waarschijn» lijk zal hij, door lo werken in overleg n»ct c ne schoolvergadering «n ln l»aar geest te handelen, zelfs „zo min mogelik als storend element" zijn opgetreden. Des lo org

Min ziel hieruit, 10l welko dwaasheden men komt, als men een strijd over meerlingen gaal omzetten in een vraag van persoonlijke knapheid of zedelijkheid. Hel was steels de lont der liberalen in hun gooden lijd, hun tegenstanders als gCHlelijk-minderwaardig — hel is nog „leeds dio der klerikalen, de hunne als moreel» defekl te beschouwen. Het is wel eigenaardig, deze overwonnen standpunten in deze kwestie bij de leiding van een zoo vooruitslrevcndo organisatie als deu Lond in een dubbele ver» doemenis van hel genus „schoolhoofd' ver» eenlgd te zien.

Grond van dozo misvatting is een bijgeloof, dal veel voorkomt, maar waaraan zich meer philosopliiscl» ontwikkelde personen, als toch ook onder de onderwijzers voorkomen, moeten kunnen «uitrekken. Het bijgeloof aan de absolute waarheid van eigen meening. Wie hierin is bevangen die> kau in andersdenkenden slechts domooren of slechtaards zien. »aar wio er boven slaat, dio ziel in «le meening van anderen vaak don éenen kant der waar» heid, die «loor hem zelf van den anderen kant wordt gezi-n. Of, gaal hij zoover niet, dan loei» begrijpt hij, hoo dio andere", met behoud van inlellekl en moraliteit, ertoe komen, do waarheid zoo geheel ander*» l' zien dan hij.

Voor don sociaaldomokraal is hierbij opvallend het totaal vor-vaarloozon '-»-> het maatschappelijk eko!>oml-,e!!o element in deze kweet io.

Do oude toestand, lom er weinig hulpkrachten aan do school on do eiie-hen voor hoofd vrij laag waren, was dezo, dal «lo ondermeester in den rega»*er o»d-r>.v!js dezo cijfers: 12000 onderwijzers (v.aarvan 5000 met hoofdakto) t g»>ii',ver 3000 hoofden. Het l-evolg i;; dlievr!..,^ 1,. éen de-.l stre.-it met allo kracht, inden wedloop lus-lehen «le onderwijzers «lo een© va > lo vier lo worden, het hoofdschap als eindpaal b.reil.l; 20. oen ander de»-!, üf *? maatschappelijk aang< I -gd, om zijne krachten in dezen arbeid geheel te verbruiken, öf om ander.) rede;» ni.t geschikt of ge» neigd, leven on we, 1. op d<> verkrijging van het hoofdschap lo riei»! >?, ziet daarvan af «.» zoekt zijn heil i:» vcrlioo^lTlg vau het iülellekiueele, sociale *>:» pae-i».elie peil van den klasse» omlerwijzer: ?>o. < r komen styls >n>>:r maatr.'-happ-dijk st>-!j«!!'ar,' en hxogwdlendo, in «J.n slrijd voor l»un sla-.d gehard: >«» politik ges. hoold<-, in ervaring u» leeftijd vele hoofden overtreffend» leerkrachten, die hel hoofd.».e|>ap als een 1,, le.umerin - voor hun werk, al: een cnred.lijl'? bevoo.»'<-'.,'.ing, al' ''n listig go» za^oe.' ui eg gevoel :i

Kik d'zcr gio^p'u kan «tiii.ek*! l->!^..pc,e» o.ln.oeroT» voor d<> !,l.olog!.;,Il> motivering va»» haar willen en str^v*»; ***:-'.» e„lv^lH beschikt uit-dullor.d ov r het een! * mo^-lijke zed:-lijko mol! f; wèl maat:,,!, ipp-lj' ? positie, vl».», d» lll«l? van t,:cslcJijko m^.» of minder- waardigheid is hel, die ton slotte beslist over de richting, waarin do groepen ziel, bow-grn. Van het standpunt uil redcneerende, dat een

„lioofdelooze" school een onding, ge/ag ei, leiding voor de een!» van willen en werken 'der onderwijzers oüiüi-liaar eu bol ageor».:» der klasse-onderwijz.-rs daarlegen dus slechts een uiting van onkuixl? en zelfoverschatting, is, kan van do zljd> dljke en moreele luindl-l-wa.>r«l!g!»eid worden ge»l.onstale'-r>l, «lic mm hun in 'l door ons gewraakte artikel verwijl, Wa er van een strijd, aldus mol wederzijdsche verkeilering on neerhalen der persoonlijkheid g » voerd, moel terechtkomen, is niet le zeggei'. Het is de redding dor arbeidersbewging uit klein persoonlijk g doo, uil onvruchtbaar g-)--mier tegen en over menschen geweest, da! de moderne vakbeweging de aklie op zakelijke!» grondslag, met een broeden kijk op den maatschappelijke», ondergrond van alle willen et» gebeuren tusschen ondernemers on *u-b**lder*-, ! heeft gevestigd. Als het standpunt, hier bestreden, nog meer dan 10l heden de aktie tegen het hoofdschap mocht gaan bepalen, zal dcc*,) ouhc-r» roo-lelijk vastloopo,, in liet moeras, waaruil do moderne vakbeweging de beweging der arbeidersklasso heeft w.l-n omhoog te beuren. (Wordl vervolgd.)

») De laalslo spalieca ingen zijn van ons. *) Kie zijne reeds genoemde brochure, blz. 8. ') l. Uooiislia, .Viel solli<-il-»«r«- voor hoofd! blz. 9.

Wij gaven Iller nog eorsl eenige nadsro med«lodingen uit «Ie verschillende Jaarver slagen. De algemeene indruk is dal ondanks e"»igo verbetering in de laatste lijden, de Iransche pertijtoestanden nog steeds veel to we--» schen overlaten, Het tal -„cijfer blijft laag, wat beteekent een getal van lussch-i» 72 en 73000 voor ecu land van omstr<*oks -10 millioen inwoners, dal, om in «ie I nier nationale eve» sterk vertegenwoordigd to zijn als bet onze. b.v., minstens 1501)00 g organiseerde sociaal«lelno» kruien moest tollen.

111.

Waf Ho beweging in do getalsterkte belrefl. ziet men zooals wij reeds meldden dat van 83 federaties niet miniler dan 34 in hel vorig? Jaar leden verloren hebban. Merkwaardig is ook «lal verscheid*-») gewichtige industriestreken zeer weinig talen voor de partij oplev, ivn — o.a. het illiono-iloparlemenl met do stad l.von. Naar verhouding i, ook do 100 stand in het Bein*>-)>»en ruim 11,8.000 franken. Maar do massa van «ie parliigenooten heelt niet meer «lai» »l.' helft va» il.-zo som opgebracht. D» ver» plichte bijdragon \.n» >le K a merl eden, di» vau hun IaOOU franken er 3000 Jaarlijks voor «I>> Partij afstaan. In- rdo in 1013 meer «lan «3000 franken op, «en verhouding die zeker niet al? volkome» gezond te beschouwen is. Onder «i* uitgaven komt voor een storting va» 10.000 franke:» 'oor do „Ilunian!!,''.

Nog tijdens do O e-li ton dzit ti ng v.n «len tweede» dag kon liet kongres h-t voornaamslo punt van d») agenda

in b'liand, ling nemen. li, n der eerste spr-k is was «dompero Morel. Do v> rk>:z>ngsakti-, betoogdo hij. is voor oil/.o parlij hoofdzakelijk ,-en pro>»a>-:,!»la. mid«l l. Wij ino'l'ii daarom hij «IHeerste stem» ining g"l>»ol zelfstandig opti-'xl,»!,, ai»,l rz zou «1 > uü'-e.nzeltiiig van onze beginselen öchado lijden. Dil wil n! t zeggen dat wij de o Hos-o Iniets lh orio huldigen. /'lfs do Kleinste -r» vorming is ons w, lkom, wij zijn in bel parle:-n.ont on daarbuiten d> hervormingspartij bij uitsi.l'. Aan do vei-ko-liging van on/> h^gin^kn, van hel socialisme, moeten wij daar» on, verbinden een iklio voor «lo praktisch*» hervol-n-ii-gen tl!' op hl gegeven ooeenblik het meest iv aai.m:rki:^ komen. Zoo thans, -,«,o-> da onmiddellijke herstelling vltn den twee» Jarigen mllllairon diensttijd en voor do inkomstenbelasting. Dan komt de» kies roe lil her en de afschaf» liug van «len 3e na at, of tenminste de betwrl.'iug val zijn bevoegdheid, zoodanig dal de kamer lul laatste beslissende woord to sprolu-u krijgt Wal «lo wereldlijke school belrefl, zien wij hal beste middel om haar lo beschermen iv de verbetering van liet ondel*» .wijs. Sprekende over de eigenlijke verkiezing stakl.iok, verklaarde l'ompêre-I.lorel, aannemende dal allen oen zelfstandig optreden voor r.l o eersle slemming wensen ten, dal aan de federaties do vrijheid moest worden ge» latei, om bij do horslem mingen naar eigen inzicht le handelen, Hel bijeenroepen van oen pa r tij-k o u foren lio om tussclu-n eerste on tweede stemming le bepalen welke kandidaturen gehandhaafd moesten wol-den on welko niet, ««-neen den spreker niet w>»-lscl»o» lijk. Natuurlijk houden wij ons bij de herstemmingen ook aan on» program, en geven wij do voorkeur aan do kandidaten die hol dichtst bij ons slaan, Een resolutie moet worden ontworpen die do federaties als leidraad kunnen gebruiken. Ooinporo-ölorol bestrijdt nog de „bl'>k"»pr«>pl>gand*l van llorvs. en be-loogt daarbij de> onbetrouwbaarheid van do rad»» kalen, dte re^-ds onniidde-llijk hun koii^resiKe-.ltiit van Pau op don twee-jarigen diensttijll hebben verloochend.

In do middag zi ing werd door een »'-.,-vaa»»-'-. giooten bijval outvangen rode van Oom pi re-M ore l de aan»»<:l Ling g> .naakt, «lal daarin niet genoeg was .»ai!g<.:ir«!!g'» op de lx-sli-ijdiug van l»et klerikalis me, soiupè*-e-.>lorol antwoordde- «lal luj. houzeir overtuigd van «le waarheid, dal in zaken van godsdienst ieders persoonlijke ovorluiging g««>»rbiee.',!!-:ll»eid moet worden algewezen.

Lu den loop van hel debat, nadat do samen*».*-.' van de kommissie die een resolutie, zal voorbereiden, en waartoe de federatie.', hun afgevaardigde!» hadden Ixmoeiud. liekend was gemaakt, b!**ok «le houding van do partij bij do h «il- te m min gen het «.-enige punt van iü<»-uii»g3Ve'r-.chil te zijn. Dil me-eningsve---«du! l»otrol voornamelijk «le vraag: zullen de federaties vrij blijven of «d liet partij» k^i>!/i^»B .on voor -.1101» bindend besluit tien». >» /

Namens do Noorder-federalio werd b.v. in hen iniild'-n gebracht, «lal zij zeor waarschijnlijk hij do l»^rsf!>llnning lullen «taan voor dc keuze tu-.-.eh«n den lellstamligen priester 1. e more on eon bisschoppelijk kandidaat, terwijl zij verder I^l 10l van een uiter-U, rl-aktionair Kamerlid in Itanden zullen krijgen. Nu hobl-cn echter en l»iuère, en de andere, rudikaie kan» <1i<1!,.,t gezle-md voor den driejarigen dienstlij

V.-iillant p 10..," voor hel ove»laten van 110 b-slissing aan de p^rtijkoulereutie (ooi* „.V'üoimlo llan«l' /onoeuKlj. üervlï, naar v.-,^*»-. uiteenzetting van zijn l!«-h <1 v< randoide Zie-l-lwijzc bet kongre-z zich nie-uosg!, lig beloonde, zoide, dat t.onipe«» !-><> , 1 .>'.. l!,eor»e on nij »>»ll «le levcindo daad ve>*-< --*;-> vvoottligde. Nu door don loop der *;ebe-»!>-lli*'-.».'.i zijn v,-ee-i voor liet uitlueken van cc». . ii>l»>scli'lluit>>elio oorlog geweken is, ve»! K'«.,rl hij «cl» voor het -.lullen van «zen 1> » o!e.l.n ,<•;»! h|)io!ioi- «lil echler niet aan het l-'ü^icz, ,de- motie van bel Aui s ter d a mscho ml' i iüliu'Ualo kougiv!» verl»ie«lt hem dit. Maar te>e!i ,ou zelfs op grond van dei-e eu Oo vorige Parij-.o he re-seilnlie liet dculneme-i aan «'e- r>''-xring thans ge-ooi 1001-.l zijn, immer-, de „buitengewone louis..iii<>'.'.-:. govaar. Dj l^uit->che so ei aalde in o li» a lic. had zij d*> vrijheden !>?>>e-!!ei <:,e»n ,vve»ike niel» iv i ..«Uiiri'k bezit, zou »»»5i,:.!», i.aiüle.e-n al-. Hei ve v.eu.scnt. Do terugke... lot e!eu «1 rt oj ar»gend i e n s 11 ij «1 moet me» /ou Tg kvva.^ü mot noiii'-ii, hel is bij v :.>>! do be^riji»>.»i!j.^e vree-, voor Duilselilaud «i.i lic le---e!-u,U»i'e,<.iiig ajd^.ir. •Spreker wil lloelitan-, >»e-l «lu nullijnen .sauicuguui», uil lielue voor

.'vl^o.-t T bom lis be->t»ij: nook »»!j Uu ber^lomtilllig li-ii niet omierHteunen. It, u mus verlangt va',!',!e.!.l!g van >»^i! ill>iOl«e>lic gedragslijn de>>>r hl kon^i'..-,. Me»t li;.'»c lll.!>-!!!.Ul.ig Wei.dl het 1"-. >og van e«i, «b-r loden onlvan-e^l «lic bij '.u v. , !ii'/,!>!^-.a^it^lie p!o>»a^.!l.da y<.,n:ia!»l wil 1 ¦»'.'>>'!» voo» *¦*•»» betere ve»Hlaüdüou.bng luet i> ii it s c li! •'! n «1.

l.!ei.»a w>»i,it do middag, illing gez'.ol, n. Lu di Ve,.^^»

ï-«»«i >,»!¦-< rlUl. «11,-l,««-r, Paul Deroul Kd'e, «lic- de» nog niet g,-!ieel veitlwe-nen hoop vao «Ie 1 en-» .ei» c bourgeoisie», da! de in 1«7.'»7l verloren piovin, ii» eenmaal weer door 1 runkrijk zuilen v.oi r» 1 uK.'ninn oa k» ijg->ballige li. liet l lljking van /ijn ldas^e» i-aal den dooi! t<» vintin»», nl. bij e-ü» p!e-«h> li'-li'-id onia.gs gdioud,».! in «lei- omtrek van Pa, ij. l>» <-<>, van «!•» nagxlacl»!'uis van bij h t 1 -ieg -rotilè»!'» was reegis /.-.vaar ziek en had lel veilaügü uitgesproken da! hij nie-l l> veial van «lo h rd-ükiiig /ou t>.i iigke»»»-^ De dood •-.paaide ev<»vv»»l tl,»»» bijna ge-he-d gebroken -.Irijd'i- ii«! enk-Ie vve>ken

l! !«u!è!l>ei-<-><-,» bu.ieii lvvijl-,1 si llen, zulle» waai»-schijnlijk eenige»» l,d voo»-.:«'..»li on 1104 menig 1 ./, e bel.'x» i». M> ir overigens moet ne n van Pail I>/.i,-l p,aklijk val» hl oie.üli.-.i'e leven e>i> l^tlilionaire figuur is gew»»«,t. Der»t,!,-n» v<»,g.ns lioiilangis! en aiili-Drevfusinan. Waren zijn wens» !>!:» «^t.t ye, w>ue!tl!,kt ge.--.ttid»-.!, U-t had do g,,»<»!« lx-langen vaii de ni^nx hlx-id slecht», kunnen sebaden. <», >;*.!