Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

*^vP»-^ V^P^* UITSLUITEND r,r klasse c&jpÉiek. ' DIRK HÜTTER, Opticien, 12 . TAKSTEEG . 12. A>lsTl>)i:l)Azl. BEPERKTE HOEVEELHEID prima ïnmaakboter, onder ons toelicht bewerkt, on van dezelfde qualltelt als dlo, welke bestemd is voor de tropen. Bij minstens 10 K.G. franco huis f 1.45 per K.G. contant De levering geschiedt In potten welke extra berekend werden, des» gswonscht in eigen polten. Onder Rijkscontrole. HOFSTEDE OUDBUSSEM NAARDEN.

» INAAR ZAANDAM /«\ mot».» prachtige salonl«ioleii VIN ¦ /fylvft6fl^ »>««, llcliUng,,, ZAAKVAM en '-^iHiAJV»' AMSTERDAM: 'G. *7, 8, 9, 0.30. rnl.^i^^» 10, 10.30. 11. 11.30. 12. 12.30. ! 1. 1.30. 2, 2.30. 8. ii."-0, -f. 4.30. 0. 6.30. C. C.30, 7. 7.30. 8. W 9 W 10 [ft, U * Vei valt op Zon» on Fe«s.t»ng«-ii. Q Alleen op Zon- en Feet,ldttgcn. (Adv.)

• lir gaan «ich aan de reeds veelbesproken .lijksvcrzckeniugsbank vel houdingen vormen, die ongetwijfeld haren invloed zullen doen gelden op den gang van den te verrichten arbeid. De veronderstelling l och is niet gewaagd, dal dc referendarissen, chefs van «fdeelingen enz. vrij>vel op dc hoogte kunnen zijn «nel den omvang van het werk dal wordt verricht en het tempo °wnarin wordt gearbeid, i ' « "Behalve -toch over eigen oogen, oorcn on "hersens beschikken zij over tal van ambtelijke gegevens, als maandslatcn en rapporten, dle, op gezette tijden ingeleverd door kommlezen of aujunklen, precies aangeven zoowel hel totaal der verwerkte hoeveelheid als hel per ambtenaar afgedane aantal stuks van oen of anderen arbeid: voor zoover eigen oordcel, gesteund door lal van schriftelijke gegevens, nog Jol «een beslissing leidt, zijn daar nog tic kon» lcrentlos,.de mondelinge toe- en voorlichting. ' Beslissingen aldus en in die «deer genomen, 'worden dan ook in ambtelijke» kring, geacht >vèl-overwogen te z.!ju. -Minister Treub, die graag doorgaal voor oen „hoekig" Man, voor een polilikus, heel erg demokralisoh, maar tóch verheven boven den >vaan van den dag, acht «eb ook verheven 'bovenaldus genome» beslissingen... waar het geldt don arbeid der lagere ambtenaren. Hij schijnt zich ten dool gesteld te hebben dat 'ft. V. ll.per«,neel van ven Haag uit eens flink te dresseeren' ' Eu heet Un oen vorig nummer werd hierover al lel» gezegd, maar Let daar geschrevene wordt nog van meer belang nu ons uit de beste bron "bevestigd werd, dal de minister alléén afging op de inlichtingen van hol jongste lid van het "bestuur der Bank en tot op bedeu de adviezen, die het tegendeel behelsden, iv de papier» una deponeerde. • >l>o gespannen verhouding, die toch reeds bc» staat tusschen de twee oudere bestuursleden, en mr. Van vuül, hun jongeren kollega, is hierdoor niel reinig verscherpt. Men was op vcno bosltissing, als door den minister genomen, zóó weinig voorbereid, dal dc leider» der icklassifikalic-'verkzaamlicden lil, opdracht van hun referendaris, die toch een dergelijke opdracht óók niet op eigen houtje geeft/ reed, eene schatting der kosten luid- Hen gemaakt en hunne begrooting tol een bcidrag van f 10.000 hadden ingediend. • Bij liet opmaken van deze bcgrooUng was be«rokend, dat 80 ambtenaren! 5 a C maande»». 4 «vonden per week zouden arbeiden tegen eene vergoeding van f 0.50 per uur, het minimum tuurioon behuild voor liet werk, dat vastzat aan 'de uitvoering der art. 369 en 370 der I. W. • .Waar deze lellen niet te weerspreken zijn, •waar alle ardcelingschefs zich voor betaling -hebben uitgesproken, waar de twee oudste 'bestuursleden den minister betaling hebben geadviseert! (hoe gelukkig inocl mr. Van vuijl »«ich gevoeld hebben, toen hij een der afdeczillgsehefs telefonisch mededeelde, dal de minister akkoord was gegaan met hel minderl»cidHHdvics.) daar ban dc minister hel mecrdtrrbeids advies kunnen volgen, zonder ook inanriels van ;ju reputatie als „hoekig" man in le boelen.

' Deze minister, len onrechte in de nn->.'nil'g vcrkeerend, dat er kunstmatig it»<.ilid

Hoewel er nu reeds ecu tekort i. aan werk» -krachten on er dus zelfs geen sprak»» is. va» oonig rescrvenersoncel om in lc vullen lijdt*!!* verlof of ziekte, hoewel op verschillende »'» tdeeliugen tal van ambtenaren reeds 1 a 2 avonden zonder betaling terugkomen opdat dc dagdijksche werkzaamheden niel ten achter zullen geraken, ondanks hel leil, d.tl minister Treub zich daarvan te allen tijde kan over tuigen, dekreleerl hij. dal geen ccnl meer voor overwerk mag worden uitbetaald, in de uilgesproken veronderstelling, dat dan ook liet overwerk zal verdwijnen. Eu hel llirekh- gevolg van 'e ministers maatregel is, dat reeds nu vasle ploegen, gerekruteerd uit dv ambtenaren der verschillende afdeelingen, '«avonds onbetaald -werken aan de uitvoering van art. 33.t en 370 der IllvaUdileilswet.

Schuierend zijn de verhoudingen dus niel! ¦Twee leden van het bestuur der Bank en üllc lioofdambtenaren zien ten opzichte vat» deze aangelegenheid hun beleid door den minister, die ziel, pianist aan de zijde van hel jongste derde bestuurslid — scherp afgekeurd. Onder ¦dc lagere ambtenaren gekanker en gemopper: belden kwam «oberpor dan in deze aangelegenlieid do machteloosheid aan den dag van de verreniging waarin dc ambtenaren der 11. V. B. zijn .georganiseerd. Nlet in «laat hunne rechten te verdedigen, zullen deze ambtenaren — wc zij» nog nas aan hel begin! — zich hel een voor, hel ander* na, zien ontnemen. Ka dc Talma-tclcurslelliug was op minister Treub alle hoop gevestigd. Maar met hel optreden van dien v» ij-innigdemokraat is hel voor de ambtenaren van kwaad tot erger geworden. . Hun nieuwste toekomst is thans de zweep der komhinalic Trcub-Van Duijl. mede als straf voer het jarenlang verwaarloozcn .van alles .wat op organisatie lijkt.

Uit hrl-zccn gisteravond inde „Havenarbeider" weid medegedeeld over de toonbeweging der havenarbeiders, blijkt wel. dal dc leuters va» de sviitlikali'lisclie organi->l,lie op dc openbare vergadering van /omlag 7 Juni den mond wel .Aval vol hebben genomen. Daar stelden "zij bel als een groolc waarschijnlijkheid in 't vooruitzicht, dal de huishoudelijke vergadering van „streven naar Verbetering", die op eigen houtje de toonbeweging voortzet, op dc vergadering van 11 Hunl zon besluite» tot «laking. De bootwerkers werden reeds opgeriepen om. indien dal beslui! viel, trouw le zijn aan „streven naar Verbetering", en zij die aan hel slaking».parool niet mochten gehoor-

zanten, reeds vooral als „verraders" gebrandm-'i-kl. Maar... «Ie zaak loopt zoon vaart niet. Door K. llouman — zoo vernemen wij uil , De Havenarbeiders" — werd de e-ogenblikkelijke stand der toonbeweging, en hel advies, hetwelk hel bestuur In dezen aan dc leden meende le moeien geven, besproken. Uitruil en uit hetgeen „verschillende leden" mededeelden, bleek duidelijk, ..dat „Streven naar Verbetering" niel veel omslag had behoeven le maken om Maandag 8 Juni een staking lc hebben kunnen proklamceren. Er waren zelfs den Zaterdagavond le voren reeds van verschillende houtbonten een massa bootwerkers algenokt, in dc vaste meening, dal ze Maandag stakers zouden zijn." < Die bootwerkers hadden dus ook al gemeend, dal hel slakingsgeschreeuw op dc vergadering van 7 Juni mccncus was. Vel een bewijs, hoe onverantwoordelijk en roekeloos er «iet dit wanen wordt omgegaan! Lu waarop draalde hel uil? Hel bestuur „raadde elk voorbarig optreden ten sterkste af, en stelde dc vergadering voor, aan dc Scheepvaarlvereeniging heel kalm de houding van „8. n. V. mede te deelen." ¦ Zeer verstandig. Maar waarom ,dan eerst zooveel geschreeuw, waarom dan dc boot» werkers zoo opgehitst, 'en reed», van „verraad" gesproken? Op deze wijze lokt me» natuurlijk allerlei ongeregeld verzet uit. waarbij dan de organisatie kun zeggen, dal ze er geen ver* anlwoordelijkhcid voor draagt. In hel schrijven van de Soheepvaarlvereen!» ging. die op hel voorlaatste schrijven van „Streven naar Verbetering" zelfs «iels had geantwoord, wordt thans gelegd, dat „S. 11. V." dc tegen half Juli in 't vooruitzicht gestelde heropening der ondel handeling zal afwachten. Alleen dan zal „S. n. V. aan de verdere onder» handelingen met de Schecpvaartverccniglng deelnemen, indien do Beheepvaarlverco»ig!n»z bereid is, om hij den aanvang der onderhal.» delingen een voor deze organisatie bevredigende toezegging kan doen omtrent dc cisehen der loonen voor verschillende artikelen. Van slukingsgeluid .wordt uu niets meer vernomen. ! De openbare vergadering van den Holler» damschen Ucsluurdersbond, waar uitdrukkelijk! op den voorgrond is gesteld dat de moderne organisaties zich in geen enkel opzicht door dc vrijen zullen laten nieeslcepen en zich: absoluut niet in avonturen luien belrekken, i» blijkbaar aan dit dood-on^chuldigc besluit van „S. n. V." niet vreemd.

G'nnt dat *«*•<"¦ nlnnl»? Met verwondering hebben we kennis genomen vau dc „voorwaarden" waarop tot anti vrijdag 2ü^utiin.».,de»

Terwijl de veiecuigiu^ei» in 't belang der volks» bn.».v<->!iiiig alle mogelijke moeite, moeite doen om pond te vet krijgen, en de Raad vlak voor dodelianil'liiig -.laai vnn het woningvraagsluk, waarbij ».!.u.»rl!j!< <„>k ,b> vraag aan ile orde komt, of, en zoo ja, onder welk», voorwaarden, de bouw van at !>< oninge» «loor vet, eiitgtngetl in 't belang »><-! volk,»hui».viKling zal worden bevorderd, gaan B. Eu >V. De/eu grond maar alsof er daarover i» i e t s is gebeurd en er volstrekt geen vraagstuk van volksliilisvi-litiiig bestaat, dezen grond maar weer aan de meest-biedeinlei», die natuurlijk de parlikul!» ren zullen zljn, verkoopen. .Met hel gevolg, natuurlijk, dat er wederom bet bekende Rotterdamsehe «vpe van alcoven-wonliigen woiden gebouwd, dal, eenmaal gebouwd en bewoond, de woninghuiir weder willekeurig zal worde» opgeslagen, en... de . ereeuiglugeu in 't belang «ler vol vesting weder opnieuw op bouwterrein kunnen wachten.

>!« n stanieenvoudig paf vanzulkegromlpolitiekl Kt- zal nog een poging moeten geschieden, om den .'.'«ad in tic gelegenheid te «tellen zich nog v<)„! in liez», aangelegenheid koopkonlrakte» worde» iii'ge'.lo!»'!». over deze zonderlinge thtad v«n Ü. en W. uit te spreken.

Ongel uil»»» lu linten. Gedurende de til )b-i hebben in de haven alhier^l)'» ongeval u-u p!.'»..:, gehad, waarvan aangifte weid gedaan, waar vau 50 in «Ie binnenvaart en 50 in het expeditieen veembcdrijf. Omtrent een ongeval met doodelijken afloop deelt bet ver-dag mede: ,Op het x.s. .Kir" (stuwadoor l',.Zarltouw)brak de wartel vnn het laadttie!, waardoor dit omlaag» ftortte e»» den bijboottniian op liet hoofd trof. Dn getroffene overleed spoedig aan de gevolgen van net ongeval. Bij onderzoek bleek, «lat de wartel vn» genoemd land», iel, juist waar deze hel blok verlaat, wa, afgebroken. Hei ijzer had een dikte van 33 in.M., te-wijl dc breuk geheel gaal' was."

Ecu vetnu^lt. Aau het kollege van B. en W. i*> bel , „leende adres verzonden: Geven eerbiedig te kennen ondergeteekentlen, A. A. Ltihrs en )!. van Imkeren, onderscheidenlijk voorzitter en sekretaris van den Bond van Ned. Gemeentewei klietlen, afd. Rotterdam. Gedempte Slaak 1*20; '

«lat op lt, 7 e» iderwoer«l en G. Kln».te»-,, allen werkzaam aa» de afdeeling G. W., benevens M. van Keker,»,,, werkzaam aa» bet Ge»». Kleetr. bedrijf e» J. Wljnamlt,, werkzaam aan de Ga-fabrlek hier ter slede; dat zijn U.l'

't Welk doende, enz.

De 37»„i lge»rl»el«l,we, lt vuurde Gemeente» i.el>l4lle«l»»„. D>»or de afdeelingeii van den Ned. Outralen Boud v. Get-mtil. in het Logement en XoMebtlisbobijf, Ned. Pabrieksarbeidcrsbüud, Ned. schi!dersge,.ell,»iibo»tl, Alg. Ned. Btukadoor,hoiid, Ontralen Boud v. Arbeider-, in het Havenbedrijf, Ontralen vond v. Bouwvakarbeiders en do Alg. Ned. H<»!,d v. Arb. in het Hakkers-. Chocolade-en «uikcrbeweikiitgsbediijf, is aan den Raad jjtler Gemeente Rotterdam verzonden een adres «aarbij adhesie wordt betuigd aan liet adres van den Bond v. Ned. Gemeente,» erklicden afdeeling Rotterdam, verzoekende voor de werklieden in dienst der Gemeente Rotterdam een maximum arbeidstijd vast te stellen van 5,7 uu» per week, met dien verstande, «kit voor hen, wier werktijd titans korter i.«, «1.-ze kortere arbeidstijd blijft en bet weekloon voor niemand vcrniiii'b-riitg oudergaat.

l»»»ll«l«»,»'»nclieiln i g op Dinsdag lil en Woensdag 17 Juni j.l. is ui--f -roote meerderheid van -.temmen geltozen H. .*»,. Ib-vkoop, le klasse re betclieu.*, als voorzitter.

.-Vis bestuursleden werden direkt gekozen 11. W. .1. ..'missen, (aftredend-, J. Jmi'jn [aftredend), J. I*'. De!!n--»neljer en D. Ureedveld. Kr moet thans nog een herstemming plaats hebben tusschen O. J. Nazen, 17. I'evaan, J. v. Dijk, 11. O. 3. Hemmes, D. v. .1. Jagt, Q. C. Hl. Kroeze, l?. Kullrstra. J. v. «1. Molen, A. .V schneiderberg, (allen nieuw) en J. Nijl. veld, 11. O. v. Oosterhoul, I. v. Oostveen,

Op

Vllliteetlul» blj »lel.le mr.. In genieenlr» »»»>a1,»1.1.ei.. De af,l»-< ünge» Ilollenlan, en Cbarlois vat, i|<>, (,*hr. l'otl'vartieiilei'.botiil, de altleeNngen Kuitenlam vau: den Olir. Boud van Schildersgezellen, ,l„ lt. liaih. Kalk- eu ,*-!:eenbew« rkersbond ,«t. l.ukas" en den Il Kalt». Timmerliedenbond ,St. Jozef verzoeken i» een adres aa» den «letlteenlemad. (in verbatul niet h.»t besluit van «lei, Nederlands» ben Aat!!!>-ni»r,»t><»i» na.-sing der artt. l^l*ll»!i» «n d van het Uurgerlijk Wetboek niet voort te zeilen, doch bij aanbesteding,»:» in te schrijven ir..!iOt. van het loon bij eet, duur va,» «n hoogste < ".eken en een wachttijd van •> dage» wordt in acht genomen), in «Ie bestekken voor gemeentewerken eet, bepaling te willen opnemen vanden volgende» Inhoudt: .Met uitzondering van hel zevende lid, tullen do artt. >',<»«<: ,n d van het Burgerlijk W elboek vat» kracht zijn, met dien verstal.,!»», dat «uitrent ziek!,! nilkeering zal gelden hetgeen door «ten Nederlalt'lsehen .Vantienter.tiotiil met een desbetreNende verzekeritignia.ilsebapiiij 'overeengc» komen is: van welke overeenkom-»! een alVchrift bij den Gemeen let.t.td in^ekiiitx-it in. Werklieden ?n het btzit van een arbeid.» kont».tkt. waarin een befaling voorkomt, die hiermee in strijd is. mogen l-oor «lil (bet betreffend,») werk, hetzij in «lii. klen lienst val» «len aannemer, hetzij in «lienit van »n,!er aannelüers, geel» arbeid verrieble.» en zullen liet »p hel werk worde» toe-,»»-!--'-'».-

tiet V»l.„,i»le»»'><.<. Vaar de .N. il. Ct." 'erneemt, heeft de kotntni->.e uit den Hond va» jx'ed. Onderwijzer»! voor he, kimler vakatniefeest »p hare jongste vergadering be-luien, het haar foor den gemeenteraad 10, geke-,!,!»,» ij,.er->, ,'i", naar wen wee», b«tiuiiiaU«ftothetVUk*mtle-kind«»fe«st heeft genomen en uit welker leden de kommissie ook is samengesteld, overwegen, of de door don gemeenteraad ten aanzien van de civilisatie van het vakantie klnderfeest gegeven wenk ter harte zal worden genomen. Onder de leden van de kommissie zou men, volgens liet genoemde blad, van meening zijn, dat het daartoe wel zal moeten komen.

— Op 4 Juli as., 's avonds 7 nur, Ml „liet Londi.» tooneel van de afd. Rotterdam van den Onderwijzersbond een tulnfeestorganiseeren lellillegers» berg in .Plaats lommerrijk", ten bate van het vakantie-kinderfeest. Naar wij in ,De Klasse» onderwijzer" lezen is de toegangsprijs" gestel»! op f 0.25 per persoon.

ll«.rl»nnrt»«l»« Jeugd. Aan de ,ziaa„be«le" wordt bet volgende medegedeeld: Deze week was een dame uit Rotterdam fietsende van Den Haag naar Rotterdam. Toe» zij Delft voorbij was en gekomen op een weggedeelte, dat zon geteerd worlleu, werd zij als het ware gebombardeerd door eenlge kwajongen», met kleverige korrels asphalt of teer. Goheel haar kleediug, van do schoenen tot den hoed, /.at vol met die smerigheid. Zelfs werd getracht do dame in het gezicht te treffen. In Rotterdam aangekomen, heet» zij beproefd een en ander te reinigen, [evenwel zonder gevolg. Ds kleederen zijn geheel bedorven.

' V«.or hel schrijven dezer Herinneringen mijn .geheugen zoowel als oude aanteekeningon, liricven enz. raadplegende, trof hel mij. boevele mannen, on ook enkele vrouwen, die iv „dc oude bewoging oen zekere rol hebben gespeeld, vaak voel vau zich hebben doen «preken, ver- Uwcncn zijn, meestal zonder dal men weet wat er van hen geworden is, terwijl anderen, wier beslaan .ncn nog kent, geheel het terrein dc« -oitenbaren loven.!?, zeker van dat der arbeiderslicwogiug. Verlaten hebben. : Daar zijn, bijvoorbeeld, de personen, die in vriesland, in de oude dagen van den kiesrcchlslrijd on van dc Volkspartij, in de eerste rijen -stonden. Keus — e» toch niet eens zoo thcel lang geleden —- klonken hunne namen door gansch Nederland (althans door dal deel, «hetwelk "benoorden den Moerdijk gelegen is). -Thans 'zijn zij zoo goed als volkomen vergele». (Icbele Slelllngwcrff (die, om zoo te zeg- Non Troelstra'^ peetvader in dc arbeiders» beweging '.vos) is dood; van zijn eehlgeuoole, mevr. Atcllingwcrff—^enlink, eenmaal propagandiste «101 nel woord en met de pen. wordt niets meer vernomen. Dr. Vilus Bruinsma. do geduchte democraat, gedurende cenigen lijd ook liociaal-deinocraat, neemt sinds jaren te l.ochem .gedwongen rust. llauwerda. Dijkstra. Ka wijn. en Zoovele anderen — hunne namen zeggen den tegcnwoordigcn parlügcnoolcn niets. Hetzelfde geldt van velen uil* dc eigenlijke oude sociaaldemocratische beweging. Van der Stad. Van llaav, Van Geelkerken, Groli. een» maal behoorendc lot de geduchslen onder do eni> in die vervlogen dagen was soau Nietlwcnhuis. wiens werk voornamelijk te vinden is in het door hem destijds geredigeerde ..Groningseh Weekblad. Hij bekleedde daar te Groningen, als ik mij goed herinner, een gemeente-betrekking, die bij om zijn openbaar optreden gedwongen was prijs te geven. Hij vestigde zich toen te Amsterdam. "waar ziin blad den titel ontving van ..lladieaal Weekblad" en hij zelf le kampon had met oen kommervol beslaan en met tegenwerking en verdachtmaking vau den kunt zijner leidende parlijgenoolen. Na een poo.», gaf ltn den strijd op en aanvaardde hij ren lielrekking bij de brandweer, in welken di.-nsl hij hel bracht tot ondcreolUlnandaltl. I'ttke'.e maanden geleden werd hij gepens!o>tt»eerd en is thans, als ik mij niet vergis, te Alkmaar .woonachtig. Na zijn heengaan uil de beween" bleef h?! ..lladieaal Weekblad" voortbestaan en vetd lul geredigeerd door A. 11. Gerhard. Hel duurde niel zeer lang, of er trad een nieuwe verandering in. liet blad kreeg den titel van „De Strijd" en werd, onder reductie van Sani W. Gollof, bel officieus orgaan der afdeeling Amsterdam van den Soeili:il-Demoetati-»e>it'ii Kond, om na korten tijd voor goed lc verdwijnen. In die «lagen deden vooral de jongeren zich aardig gelden. I» hel Noorden vooral, doelt ook te Amsterdam, Ilollerdam en Arnhem, alsmede iv Twenlhe, begonnen zich uil de jeugd^trganisalic dier dagen persoonlijkheden te ontwikkelen, waaronder enkelen, wiet* «>'• treden niet was als van öen d.tg^-». liegen, doe!' die op liet eerste plan zijl» gekomen en gebleven. Vooral mcl die uit hel Noorden, niet name uit Groningen, was «lat liet geval. Onder dezen bevonden ziel», bijvoorbeeld. Schaper, destijds zich tooiende mcl het pseudoniem Arago, I.uitjes, die zich Tra vai 1 leur placht te noemen, Spiekman on Kaspers. .Wat Schaper en tipiekman gedaan hebben on geworden zijn, weel iedereen. Kaspers is een van dc gro» bonnots in dc wereld dei» anarchisten geworden; nóg is bij. als ik liet wel heb (men kan aan zulke dingen niet hl te veel aandacht schenken in deze veelbewogen dagen) redaclctlr van hel ia Groningen verschijnende „vrije" blad „De Arbeider." (indien bot althans n.cl iii den laalslen tijd verdwenen is; hetgeen geen zeer groot verlies voor de menschtield zou wezen. Luiljcs, de man die alles wist on over alles schreef en «prak. is via hel anarchisme beland bij do „kolonialen", bij degenen, namelijk, die do maatschappij geloofden te kunnen verlossen van bel kapitalisme, door in min of meer kloosterachtige afzondering op het land, dat zij zelf zinden bebouwen, te 'nhilosofeeren over alle denkbare on ondenkbare dingen — over de laatste bij voorkeur. Hij maakte deel uil van dc kolonie, met Domino Kvlslra als ziel en voorganger, on gelegen aan en in tic buurt van de Torenlaai» te Illaricum. Deze kolonie onderging liet onvermijdelijke lot van alle zulke instellingen: zij ging op de flesch — welk proces een niet altijd even vreedzaam en broederlijk verloop had, als men van ideaali.iense'ieti als de kolonisten reden zou hebben le verwachte», Aan hel Llol-laferecl i* zelfs «en advocaat en bijna dc rechter lc nas gekomen, I.uitjes beeft in of ongeveer «hen lijd nog een poos lang hel anarchistische „Xaanseh Volksblud' geredigeerd. Voor het overige en in hoofdzaak is hij een soort van eigen-bouwer geworden: hij heeft den Kng tusschen Laren en Blarietim gedecoreerd mcl een aantal landhuisjes, dewelke bij verhuurt of verkoopt, terwijl hij voorts een pension exploiteert, waarvan door allerlei min of meer curieust» personiiagièn gebruik placht le worden gemaakt. I. il die oude Gronings»: be dagen, schoon niet uil hetzelfde milieu als de vorengenoemden, stamt ook Zaandam's burgemeester, j.. Ter Laan. Ongeveer vijf-cn-twitilig jaren geleden opperde «Ie Oostenrijksehc geleerde llert/.ka bel denkbeeld, ergens in de Nieuwe Wereld* «en kolonie le slichten, die Vrijland heeleu zou eu die dc kern zou worden ccucr nieuwe. ..«.ocialtslisehc" samenleving. Een „Vrijlandlü-wl-ging" ontstond, die in allo landen bare enlliou.taste aanhangers vond. 15r kan trouwens niets worden uitgedacht, hoc gek ook. dat Keen aanhangers zou vinden. Hier le lande was hel Ter Laan, toen nog een piepjonge onderwijzer, die voor dc zaak het incest c» liet langst «propaganda maaklo en o. a, een blaadje tol dat doel .uitgaf, hetwelk „Vrijland" beelle. Heel veel vorderingen maakte die „beweging" niel, zoodal ook hel blaadje binnen korten lijd niet meer was slaande te houden. Ter Laan gal echter geen kamp. Met de hen. aangeboren en thans zoo algemeen gevaardeerde ijzeren vlijt en onschokbarc toewijding, ging hij er, toen drukker niet langer betaald kon worden, toe over, het gansene blaadja weck in, week uil, in onvervalschcn kranten» vorm te schrijven en te heclografccren, zoodat alleen papier en inkt geld kostten. Doch ook zóó ging hel niet en weldra waren de laatste sporen der „Vriiland-bcweging" verdwenen en werd ook van Ter I.aan weinig of niets meer vernomen, tol bij indertijd als Kamcr-candidaat voor Hoogezand boven water kwam en «r ia slaagde het district te veroveren. Van vele anderen uil dien lijd zijn zelfs do namen haast niet meer bekend. Zoo, bijvoor» beeld, van Slienslr-i, eens oen der bekendste propagandisten in Friesland, van wie» men hot natst hoorde in den tijd der Hoogcrhuis-agitatie. (korl daarna emigreerde hij naar Amerika): van Kil, de jonge llollerdamsohe kleermaker* van Geertje Kleefslra, oen jong mclsic uit Iloordahuiium, die, wegens majesleitsschcnntli veroordeeld tot ettelijke maanden gevangenis» straf, 'naar het buitenland weck (Dijkstra, baar verloofde, een jonge onderwijzer, anarchistisch aangelegd, is vóór dien, of korl daarna, over» leden; van A. 11. Ilccns, die, aanvankelijk onder hel pseudoniem O Ito van Meurt», a's agitator, anti bclaslingman ovenveel van zich deel spreken; van Galo Hoogstraten, i» die dagen propagandiste, thans gehuwd met den I'ckeuden operette-komiek piet Kohier en zelf tooneelspcelstcr gpw«»rden; van..burgeres" Kei» ler. destijds een bekende snreeksler; van lila» r!tt> Spoelslra, een jonge Friesche propagandis», die zijn voornaam als pseudoniem bezigde en, meen ik, óók in Amerika zijn heil is -gaan zoeken. Om niet te vergelen Johan Viisseber, die als gymnasiast te Arnhem en Student e Amsterdam, ouder hel pseudoniem I'hilolaos cen der vurigste propagandisten onder de jongere» was. een poos lang te Alkmaar ecu weekblad redigeerde, waarvan ik mij de» naam niet meer herinner, luier naar. Au.d-Alrik-» ging. en thans weder als journalist iv bel vaderland werkzaam is. ,

l r waren nog heel wat meer, van wie, evenals van «lc genoemde, kan gezegd worden, Ual alben zij. die de «oci-ial-dcmokralic trouw nieten, waardevolle kampioenen hunner klasse, zijn geworden, terwijl de overigen, na «en korte l»er."de van zenuwachtige activiteit, voor dt» arbeidersbeweging verloren gingen. * ' fi» Px

In oen manifest, waarin de openbare vernadering vanwege den Ontralen Hond vat» la venarbeiders, Zondagmorgen half elf te houden in de groolc zaal van 'l Vereeniging'gebouw, over dc Stuwadoorswet, wordt aangekondigd, zegt hel bestuur der genoemde organisatie:

?l)aar is iu.de Tweede Kamer de l.ial».!e weken veel gesproken over dc havenarbeiders en hun arbeidsvoorwaarden en het leven en werken der bootwerkers heefl nu eens i», Int groolc publiek aller aandacht tot zich getrokken.

?fle groolc vraagstukken, die de Stuwadoorswol omvatte: de toelating «ler Ftuwadoorsondcrnemingen, hel bockjesslelsel; de regeling van den arbeidsduur; de kwestie van bel Zondagsloon: de lolslimdknining en de liovoegdhcde» der kommissie von advies; de veiliglteidsmaal,»eg<'!,»l». de vraag van de sanklioneering van hel kolieklief arbe'itlskonlrakl, en de straf bepalingen zijn alle zeer lieh.ngrijk en dc lic«.prekitige-i daarover trokken terecht veler aandacht.

• ?lloofdzaak is echter nu. wal er omli-cul al deze kwesties is besloten, en hoc dc wel uu luidt!

?ï)al is voor ieder havenarbeider van groolc beleekeui»'. daar hij toch moot welen, wat de wel bepaalt, waaronder hij straks voortdurend zal moeten werken. Vil geldt niet alleen voor losse en vaste bootwerkers, maar ook voor alle expeditie- en vrelnarboiders, daar door dc wijziging der wel, die voor een belangrijk deel thans ook onder de uitoefening dezer .wel vallen.

..Allen, die werken in. en belang «lellen in hel havenbedrijf, moeien dus Zondag komen. „Onze strijdmakker Xpiekman, die de wol in dc Tweede Kamer mee behandeld heeft: en daar vaak en mcl kennis van zaken heeft gesproken: die een aantal belangrijke wijzigingen beeft ingediend en mcl sommige goede resultaten heeft bereikt; die de beste elementen der wel met kracht heeft verdedigd legen dc konservalieve vertegenwoordigers van het havcnkapllalisme, zal over dc liehandelhlg der wel dus uitnemend kunnen spreken. .Waar de ?seheepvaarl'Vereen!g!ng" voorts do onderhalldelingen over de loon- en arbeidsvoorwaarden heeft opgeschort tol dc inhoud van de Stuwadoorswet zou vaststaan, daar is hel «n de juiste tijd om over dit onderwerp te vergaderen on klemt dc noodzakelijkheid te meer. dal ieder bciol- en expeditie»,'.erker «leze wel kent!' ¦Wij voegen aan bel bovenstaande nog eens Ine. dal deze vergadering pok voor andere arbeider», belangrijk is. Tol be-oek aan deze vergadering wekken wij dus op.

»M»»V» 1101 l V2N«t llsllon opgevlt Mzlch vanaf heden opgeeft als nieuwe kwartaalabonnee, »«>U» ontvangt de nog in deze maand verschijnende nummers gratis.