Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

De sekretaris der afdeeling Rotterdam van den Ncd. Bond van mannelijke en vrouwelijke arbeiders in de Klecdinzitidustric schrijft on» omtrent den stand dezer organisatie in «ie oorlogskrisis: „Wanneer wij in aanmerking nemen de buitengewoon ongunstige werking van de oorlogskrisis op het kleermakei^bcdrijf, xoo kunnen we zeggen dat onze organisatie er gunstig voor staat.

Vóór de krisis was ons ledental 137; dit is gedurende de krisis leruggii'oopen lot 131, terwijl deze geringe teruggang nog niet geheel door de krisis is veroorzaakt.

Liet het zich bij hel bvgin «ler krisis aanzien, dat wij wie werkwozr leden zonden krijgen, dit aantal is len slotte, doordat velen onzer leden arbeid lichtten bekomen bij «Ie vervaardiging van militaire kledingstukken, nog al meegevallen. Evenwel is in d«n laatslen lijd, doordien het najnarsseizocn in vergelijking met andere jaren zeer weinis werk heelt gebracht, hel aantal werklooz-'t! ll'^i-nome». en zijn nok voor hel verdere deel v.'u «len winter, «lamer niet voldoende sloffe» voorradig zijn. «Ie vooruitzichten niel schitterend.

De geest onder «Ie leden is. trots «lc moeilijke tijdsomstandigheden, loei» goed te noemen, en wij gaan dan ook mei vol vertrouwen «lu toekomst tegemoet.

De arbeid in do bnvon. Gedurende de week van 27 December tot en met 2 Januari hebben in de haven van Rotterdam gemiddeld per etmaal '1218 arbeiders werk verricht, en wc! gemiddeld 9 uur per etmaal. Bij «Ie Holland-Amerikalljn alléén bedroeg het aantal arbeiders «lat werk verrichtte, gedurende diezelfde week gemiddeld 15X» bij «lag, e» gemiddeld 47t> bij nacht.

Do cijfers wijzen op een toenamalne van het aantal arbeider» «lat werk verricht.

Ons Delftscbc partij weekblad ..De Wekker" bevat een artikel dal ook in de Scbiedamsche „Volksstern" komt en waarin op de innerlijke zwakheid «ler ,.partij-oppositie' wordt gewezen: Z'j ng van de overtuiging uit. dat de partijleiding in deze oorlogskrisis is to kort geschoten eu dal «luizende partijgenooten «leze meeding »>« ben deelen. Of «lil laatste juist is. Weten v.ij „iet. Wij we!: tl «lal et' partijgeiiooleti zijn «lic morren, Of bel er «luizende» zijn is ons onbekend; wel is ons bekend, dat er ook partijgc»o«,ten zij» «lic het volkome» met de leiding <><-»« zij» en wij veronderstellen, «lat ervan dezulke» meerdere «luizende» zulle» zij» »la» van «lc anderen. ¦ Wij veronderstellen ook. «lat de ontevredene pluiijgenooten bel onderling ook niet eens zijn en dat do ontevredenheid door de oppositieleiders niel zal kunnen worden weggenomen. Deze veronderstelling berust op goede gronden. Hij vele» is de ontevredenheid ontslaan door hel stemmen vóór de mobilisatiekredieten, bij anderen dooi ltclgeen er op gevolgd is. Deze verdeeldheid vertoont zich ook ouder de oppositieleiders, waar zij wijselijk over de hoofdzaak heenglippen en geen uitspraak doen ten opzichte van het stemmen voor «le inobilisaliekrcdielen. De schrijver meent «lal «Je oppositieleiders aan «Ie partijleiders onmogelijke cisehen stellen: Een partijleiding die «le leiding voor een deel uil handen zou geven na» «ie oppositie in de partij, hond! op partijleiding le zijn. En wal de zaak zelf betreft, mceneu wij. «lal de ontevredenheid onder de parlijgenooten niet ongegrond is. Velen echter welen nog niet waar de oorzaak er van is te vinden en vervallen daardoor 10l onbezonnen daden, die de verbittering i» «lc parlij kunne» aankweken en itaib-cligc gevolgen met zich kunne» brengen. Wij keuren de houding der partijleiding in deze krisis goed. Maar wij zouden toch niet gaarne zien, dal iv de toekomst nogmaals zulk een houding zot», moeien worden aangenomen. De bonding onzer partijleidiinl was thans voorgeschreven d<>oi- «te bondinll der .socialistische, >«titije» in ,'.c andere landen »ti zoo zal ook i» «le loc komsl onze partij geen andere houding kunnen aannemen, zonder groote schade aan zich zelf loc le brengen, hoe sterk de oppositie daartegen ook moge zijn. Hel internationaal standpunt der sociaaldcinokratje ten opzichte van Int militarisme <-» van het nati«naltlei>!>Zev»el, zal du.» moeten worden herzien om «le oppositie in ons land tevreden te kunnen steil.».

De oorlog heeft ook «lc visscherij in moeilijkheden gebracht. Ken zeer groot deel van de vangst ging in vredestijd naar hel buitenland. Dat is thans uitgesloten et» 1111 zit men hier met veel meer >isch «lan men verkoopc» ka». Om de. in bet nauw gedreven visscherij te helpen : Itoefl «lc rcgocting onlangs een „Centraal bureau voor den afzet .ai» visscherijprodukten' opgericht, «lat tot taak heeft om in ons eigen land den verkoop van het zoo goedkoop-: en smakelijke volksvoedsel te Invorderen Dit bureau heeft in de gemeente-vischmai kt aan de Do ilnijterkade zij» tenlen "toeslagen on zich, om t< beginnen, hel lot ¦ «ter overvloedige spiering aangetrokken, l'.lken dag brengen «lc viss< hors van Vollenhove». Ilar«lerwijk. Klbtirg. Lemmer enz. de spiering 3:111 die in de Zuiderzee is gevangen. Hel Centraal liiireau koopt ze op legen ecu vasten prijs van 10 cent per kilo. Dat is meer dan

In «ie hedenmorgen gehouden vergadering der kommissie besprak «ie voorzitter nogmaals de prijsvel hooging der peulvruchten. Nudal de burgemeester op advies dezer kommissie reeds herhaaldelijk had aangedrongen t/p i»el vaststellen van maximumprijzen voor den groothandel, bleek onlangs in een onderhoud van «len voorzitter met den minister, «lat «leze laatste tegen hel vaststellen van maximumprijzen in elk geval voor peulvruchten overwegende bezwaren had. Rij de bespreking bleek nog, dat na voor ce» oogenhlik ingetreden prijsdaling «lc prijzen thans weder gestege» zijn e» verwacht woideii op hel bereikte liooge peil te olijven. I» velband hiermede deehlc de voorzitter mede, «lal, zooals ook reeds i» «Ie dagbladen is vermeld, hel Kon. Nationaal lilcunkomilec cc» organisatie in het leven had gen»e>»ei> te» «inde oen goede distributie van levensmiddelen voor menscheu en dieren te bevorderen. R. en W, hadden hem aangewezen als lid «ler kommissie dit: door «Ie» kommissaris dor koningin voor Noord-Holland wordt gevormd. Daarna wees de voorzitter er nogmaals op dal winkeliers en grossiers in boter, die moeilijkheid ondervinden bij den aankoop van boter tegen den maximumprijs, zich kunnen wenden tot Kamer '<0 ten sladhuize, waar hen verder de behulpzame hand zal worden geboden. Ten slotte berichtte één der leden, dal de aanvoer van steenkolen nog dezelfde was als in de laatste weken.

De eenvolgende vergadering werd hierna bepaald op Donderdag 21 Januari a.s.

«7.» «Ir haven. Uit de jongste medcdecliugen der kommissie van onderzoek voor het havenbedrijf blijkt, dal in de laatste weken de drukte In de haven toeneemt. Het gemiddeld aantal taken van een werkdag, dat bij den aanvang der krisis 1706 bedroeg en iv de ?e weck zelfs tot 127ö daalde, bedroeg van de 15e tot de 18e weck omstreeks 2510. Het steeg daarop in de I!>e week tol 2752. in de 20e tot 3290 ei» was iv de 21e 3249, in do 22e 3077.

t V

Toen ik mij» stukje omtrent het karakter en de hctcekeiiis mijner interixdlalie heb geschreven, bedoelde ik daarmede geenszins polemiek met Oudcgeesl uit te lokken. Wij steken vaak genoeg de lx.cmm onder eenzelfde tafel, zoodat «lc gelegenheid voor pogingen hem te overtuigd,, mij niet ontbreekt. Ik heb hel geschreven, omdat er misverstand was verwekt en omdat men mij in kennis stelde, hoe iv andere plaatse», waar de uilkeeriii^eti schandelijk laag zijn gebleven, van burgerlijke zijde, men mij» meeniug misbruikte om noodzakelijke verhoogingen tegen le gaan. Ik wil echter beleefdheidshalve Ottdogeest niel or>loe» va» «Ie fraktie heelt plaats gehad, «lat een van onze beide socialistische wethouders, lot wiens terrein van arbeid sinds «Ie mobilisatie meer speciaal «Ie levensmiddoleilvoorzietiiiig van onze stad behoort, vooraf was geraadpleegd on er onvoorwaardelijk zij» goedkeuring aa» had gehecht; dat Van Xutplte». mijn medelid in liet steunkomitee e» zijn kollet-a in het bestuur va» bel X. V. V. zoo mogelijk een nog sterkere voorstander is vim hel inrichten van gemeentelijke keukens «lan ik: «lal de overgroote meerderheid va» bel bestuur van «len A. 11. R. ziel, er volkom,,, mede akkoord hoeft verklaard. Om in I'rinsenhotlelijkc taal te spreken, heeft Oudcgeesl zich hier minder juist uitgedrukt. Op ziel, zelf geen feit van l« loekeni».. Deze poging 01» «Ie waarde der interpellatie zoodoende te verkleinen, kou echler allicht invloed l,el,|>cn op «len inhoud va» b«>t te verwachten praeadvies. Ook spreekt Otidegeest van hel niet-hooren van kollega's. «lic belast zij» met on verantwoordelijk zij» voor de steunbcweging. 'l«»t nu toe «lacht ik, dat het bestuur van «lon A. 11. R en mijn persoon in het bijzonder voor wal Amsterdam betreft, niet gcheel-en-al buiten deze verantwoordelijkheid slaan en, zij het dan ook voor een klein deel, met de leiding der steunbeweging belast zijn. Hoe een mensen zich vergissen Kan! Deze kleinigheden, in Oudegeesfs antwoord aan mijn adres tot hoofdzaken gemaakt, doen aan de kern van de kwestie imis toe of af. Ik herhaal: deze kern van de kwestie zit in . «het pannetje". Mogelijk heeft Oudegccst gelijk, «lat mijn pleidooi voor gemeentelijke keukens enigszins afwijkt van het program van het N. V. V. Maar dnn moge ter verontschuldiging worden aangevoerd, dat naar mijn welen, de Raad van Amsterdam nog niet bij hel X. V. V. is aang«v-sloten, noch «ie socialistische raadsleden ooit in handen van zijn eminenten voorzitter de gelofte hebben afgelegd, altijd te blijven binnen het raam van zijne ordonnantiên. beschouw ik de zaak «lan niet slechts al-: vakvereenigingsmau, doch ook e» voornamelijk van socialistisch standpunt, dan begrijp ik niet, wat ler wereld, van dit standpunt gezien, legen de gemeentelijke volkskeukens, waar de noodlijdende bevolking voor hu» goed geld uit. nemend klaar gemaakt eten zal kunnen krijg.»», kan worden aangevoerd, dan albe» «ieprofetie, dat de arbeidersvrouwen er geen gebruik van zullen maken. Daarover I' blijven twisten is nutteloos. Slechts «le ervaring ka» hier het antwoord geven. Het is niet mij gegeven le licoonbvle», waar het schaamtegevoel van de Amsterdamsen:^ arbeidersvrouwen ophoudt of begint. Allicht kan partijgenoote Anliersmil hieromtrent Oude. geest beter te woord slaan. Wel weet ik, dat de indertijd in Amsterdam bestaan hebbende z.g. snertloodsen groote populariteit hadden in «lic gezinnen, waar men den neus optrok voor de bons ter verkrijging vu» levensmiddelen. Terecht vond men. dat in hel koopen van gereed voedsel nimmer het criterium van bedoeling l? vinden is. De afstand lusscheu de mocning van Oude geest en mij is dan ook niet zoo heel groot, Thans weuscht ook hij Icvetismtddele:, door de gemeente te dom verstrekken. Hij maakt ziel, daaromtrent d«: illusie, dat zoo iels zul geschieden buiten de stcunkoinitees om. Blijkt reeds uit de aanschrijving van hel Koninklijk Nationaal dileunkomilec liet tegenovergestelde, zoo zal ook »l en nog onlangs is het voorgekomen,- dal een kollege, in onze stad. hetwelk een zekere kategoti'; van wcrkloozen op de«» wijze steunt, overstroomd werd met klachten omtrent de kwal!, teil van aardappelen, welke inderdaad oneetbaar bleken. Wanneer ¦ Oudegeest zich niet schaart aan de zijde van hen. die zeggen, dal men zich in geen ge-val bemoeien moet met het aanschaffen e» verkoopcn van l< vcnsmid- I dele», dan is zijn vutzet zeker niet in verhouding tot ons verschil van meening. | Hel komt er slecht, op aan. h»>? h»! pra». advies er uil zal zie». Wanneer hel zal bevatten i een voorstel, om in een aantal plaatsen van , onze stad in de meest volkrijke buurten, gemeentelijke volkskeukens op lc richten, waaiuitnemende maaltijden, uil beste grondstoffen l samengesteld, oordeelkundig bereid en voor zeer billijken prijs beschikbaar w-orden gesteld, , dan moet ik dal nog zie» gebeuren, dat eet, ! reabpolilieker, als Oudegccst is, zich daar! legen zal verklaren. Zijn hoofdbezwaar, «lal door hetgeen ik wenseh te zien gebeuren, de aklie voor ver. hoogden onderstand zal worden gedrukt, heelt hij nu geheel los gelalen. Dal kon ook moeilijk anders, omdat, zou er iels waars in dit argument zille», hel zich evenzeer richten zou tegen het systeem van levensmilhl.-L-nverschaf. fing, zooals Oitdegeesl «lal wenscht. Daarover behoeft dus geen woord meer gewisseld lc worden. Intusscheu is hel nu wachten op wat hel prae advies brengen zal. 8. R. DE MIRANDA.

Naar men zich herinnert, werd in „Hel Volk' van 30 December 1914 door den sekretaris der grondwerkersvereeniging .Nieuw Leven" een bijdrage geleverd tot weerlegging van de legende, al» zouden de arbeiders niet willen werken. HU gaf daarbij als voorbeeld het grondwerk aan do Waalhaven, waar meer dan 60 grondwerkers godurende 10 weken gewerkt hebben, waaronder ook hijzelf, ouder zeer bezwaarlijke omstandigheden, tegen een abnormaal laag loon. Nu heeft zich, in verband hiermee, iets voorgedaan, dat een onderzoek noodig doet schijnen.

De voorzitter, die tijdens de mobillxatie ook waarnemend sekretaris was van de grondwerkersvereeniging „Nieuw Leven", moest in het belang van eeuige leien op bet klachtenbureau der Alg. Kommissie lot steun zijn to Kalendrecht. In dei» loop van het gesprek mengde zich ook de knntroleur der Algemeene Kommissie tut Steun in het gesprek, die inlichtingen zou geven omtrent het verdiende loon gedurende de laatste weken, waaromtrent bij opgaaf had ontvangen van den aannemer van bet grondwerk aan de Waalhaven, den heer Dubbeldam. Hij bogon toen ook den voorzitter der grondwerkersvereeniging mede te dcelen, dat er nog tot het laatste toe een loon van 12 gulden verdiend was.

„Nu nam ik dezen kontroleur der Zteunkommlssio niet kwalijk", schrijft ons de voorzitter, „dat bij dit cijfers van minstens 12 gulden noemde, waut dit was hem natuurlijk door den werkgever ver strekt: maar wat ik dezen ambtenaar der steunkommissie wél kwalijk neem, is, dat hij eenzijdig inlichtingen inwon, «lat hij geen enkele poging deed om ook van de vakvorecnigiug inlichtingen te krijgen, en zonder meer op «ie mededeelingcn van den werkgever af ging, waardoor immers, indien de mededeelingcn der wcrkloozen in strijd daarmee waren, deze werkloozet» do kans zouden beloopen van steun te worden uitgesloten. „Ik was, daar ik er zelf gewerkt had, toevallig in de gelegenheid om aan den leider van het klachtenbureau de feiten naar waarheid ,ned« te deelen, en kon aantoonen, dat er iv de laatste U a 4 weken geen 12 gulden kon zijn verdiend, omreden er in t geheel maar 47 uur in «ie week was gewerkt tegen 25 et. per uur, wat niet meer bedraagt dan f U.7f>, ïnaai-riat er voor alle arb«'i«iern nog? regen-uren ai' gingen, zoodat de meest!, ««-beider» niet meer konden bereiken da» fit», f 10.50 en hoogstens til. Na deze mcdedeelitigvii kun de kontroleur niets anders zeegen dan: ,llet is mij zoo opgegeven", en daarbij liet hij zijn notitieboekje zien, waarin «lc opgaven stonden van Dubbeldam en O. Nenrlugs. Deze werk» gevers hebben dus wil lens en wetens verkeerde loonopg.tven gedaan. „Het liovenstoaude doet ons de vraag stellen: Wat is hier in 't spel? Is «leze verkeerde loonopgave een slordigheid van de werkgevers, waaruit voor de grondwerkers groole schade kan voortvloeien, of zijn de aannemers bezig de arbeider» op hu» loou te kort te doen? We welen nu eenmaal, dat de soort aannemers waarmee de gemeente Rotterdam op het gebied van grondwerken gewoonlijk te doen heeft, daar niet voor terugschrikt, en we wet«n ook, sedert het gebeurde met den opzichter Mes, dat sommige gemeenteopzichter» daaraan wel eens hebben medegewerkt. Wanneer de opzichters der gemeente «ischleu: naleving van het voorschrift, dat de loonlijsten zichtbaar opgehangen moeten worde», zou zoo iets niet kunne» voorkomen. „Maar de grondwerker» kunnen nu eenmaal niet roemeu op de medewerking van de gemeenteopzichters om hunne rechten te waarborgen. Het dchijut nu eenmaal voor de opzichters prettiger de vriendschap te zoeken met de aannemers, dan voor de rechten der arbeiders op te komen. „Maar naar aanleiding vau het bovenstaande diende toch we! eens onderzocht te worden welke bedragen aan loou op de loonlijsten voorkomen.-

Reeds meermalen i« er geklaagd over de lage loonen die de R. E. T. M. aan hare werklieden betaalt. Dit blijkt thans nader uit een klacht in het „Orgaan" van du Ned. Vereen, van spoor- en Tramwegpersoneel. Daarin wordt medegedeeld, «lat van «le 90 werklieden op de centrale werkplaats er meer dan H) werken legen oen loon van 22 ft 23 et. per uur. De werktijd is t!<» uur per weck: van het loon wordt nog 2 pl7t. afgetrokken voor het pensioenfonds, zoodat deze werklieden nog geen 13 gulden per weck ontvangen. En dat in een bitter «turen tijd als tegenwoordig. Voor deze arbeiders, in dienst van een grootc onderneming die een publieke,, dienst vervult, is het dus voortdurend hongerlijden. De verwacht!,,'- werd uitgesproken, dat er legen 1 Januari een algemeene loonsverboossin^ zou plaats vinden. We vreezen, dat. boe zrerechtvaardilfd deze loonsvcrhooginj? ook was lrewccst. de arbeiders in deze verwachting zijn teleurgesteld.

Onze partijgenoot J. Roos. bestuurslid dor afd. Rotterdam van don Xod. Sigarenmakers-en Tabakbewerkorsbond. schrijft on.-: ,De invloed van de «orlogskrisis op onze organisatie, was in den aanvang nog al fel, maai sinds dien heeft zij zich volkomen hersteld. Het ledental onzer afdeeling was einde Juli ongeveer 300. Hiervan zijn er 23 onderde wapenen geroepen. Bij het uitbreken v.in den oorlog hadden wij 5 worklooien. welk aantal na do mobilisatie, sieeg tot 55!. Hierbij kwamen echter zeer vele gedeeltelijk wcrkloozen en wel ongeveer 55. Het ledental was, door her vertrok van leden naar elders, en door oorzaken die ook andere jaren aanwezig zijn, maar dan «loor aanwas van nieuwe leden worden „.ingevuld, thans gedaald tot 2i>'\ Sinds de. invoering der regoling-Trcul» is dit aantal echter weder gestegen i«i2!>».Hetaani.ilgeheel werkloozen «laaide tot 2!», dat der gedeeltelijkwerkloozen lot «17, waarvan er 50 toeslag op hunne verdienste ontvingen. Terwijl er dus in het Indrijf oe.nigo. opleving is lo konstliieeron, is de toesund der organisatie uilnemend te noemen. Dat onze organisatie onver» zwakt uit de krisis zal te voorschijn komen, siaat bij ons allen vast.

Den Haa?. O Januari 191.=>. W.R.! Hoewel de laatste 11 dagen mijn vingers jeukten, heb ik toch tot nu toe gewacht. Doch mag ik nu ook eens medewerken aan „ingezonden'? Ken opmerking en een vraag. Ook ondergeteekendo gelooft dat de brandende kwesties bot beste tot bun recht komen, als zij behandeld worden zooals Dijkgraaf het «loet. Zouden de Haagzche partijgenooten, zooals Drees on Van Staveren, vurige anti-A. O. Rader», die ook nu anti-partijleider» worden, en toch ruimschoots gelegenheid badden va» bun afwijkende meening te kunnen getuigen, o.a. op de Federatie- zoowel als afdeelingsverj-aderinge», niet beter doen ons oven te «loen kennen of zij ook tot do ,l>'eo rga uisec ldo. partij-oppositie" behooron of niet? De vraag wordt daarom gedaan, wijl zij. Din toch ook oen leidende funkiie beklenilen, door hun ' moedoen aan «le -georganiseerde partij oppositie', hen, die voor alles eon behoorlijke bespreking der brandende kwesties willen i n de afdeelingen, zonder «lc partijleiding bij hun optreden naar buiten „nodeloos to belemmeren, in de verleiding zouden brengen, voor Den Haag ten hunne opzichte heizellde te doen. Andore partijgenooten zouden hun voorbeeld kunnen volgen en oen „lloagsche federatieoppostie" kunne» kreëeren, omdat zij van meening kunnen zijn dat hun optreden de partij niet tot voordeel kan zijn; en bij de bespreking? van zulke «««langrijke vragen als de thans aanhangige, dienen de diskus-ies door bijzaken niet vertroebeld te worde»! Met partijgroel, A. I.OItNAI.IJN.^IJI'LII.

izrootot. mogelijke stelligheid tuin te binden «ds de „proletarisch socialistische" beschouwing bij uitnemendheid — al, zoodanig, gelijk de schrijver on, in een van zijn eerste zin» sneden verzekert, hoog verheven boven „wat men de ollieleele opvatting «ler sociaal demokralie kan noemen, een ge» ilachtengang vol leemten, tegenstrijdigheden, haastig geponeerde en verouderde stellingen en burgerlijke gevoel? en denkreminiscenzen."

„A la gnerre, c«>mm« o. la gnerre" (oorlogstijd oorlogsrechl), zegt een moeilijk vertaalbaar Fransch spreekwoord — en pg. Xuyper is zeker «Ie ccnige niet die in dezen tijd een grooteren of kleineren kring van toehoorders met plotseling aangewaaide opinies over zake» betreffende «leze ontzaggelijke gebeurtenis kwam verrassen. Intusi-ehrn beperkte iv Uit geval het gehoor zich niet 10l de aanwezigen «mi een kolfiehnistalel, in een seheerwinkel of op een trambalkon. Noen, p.g. lvuyper lichtte zich tot de gehcelc sociaal demokratiselte parlij i» Nederland, en bij geen klein deel vond hij niet enkel gehoor maar ook instemming. Wij gclooven inderdaad «lat weinig geschriften voor onze part-ijgenooten bestemd, met zoo veel instemming zijn ontvangen als het zijne.

Doch een andere vraag is of «le hem ten deel geworden bijval blijvend zal zijn. Wij verwachten «lat «le meesten van ben die nu in de brochure ?(>een man en geen Cent!", waarvan op dit oogenblik «le vierde oplage wordt aangekondigd, do uitdrukking vinden van hun gevoelen, vroeg of laat tot andere gedachten zulle» komen.

Zij zouden dat onmiddellijk doen, onderstellen we, als het ongeluk wilde dat ons eigen 1«»»1 nog in den grooten oorlog werd meegesleept. Ook van het Nederlandsehe proletariaat zou in dat geval het georganiseerde en klasieheivusto deel zich van ganscher harte met al zijn medeburgers vereenig>m in do poging om hoeren vreemden aanvaller af Ir weren. Wij nemen aan dat het voor dat «looi geen man en geen cent gepaard zou willen /ten. Het zou voor onze geestverwanten daarbij stellig geen onversehiüigo zaak zijn aan welken kant in hel konflikt «lat Europa verdeelt, ons volk kwam te staan. Aan welken kant do. groote meerderheid met hnar gedachten en wenschen zich heelt geplaatst, i» voor ons niet twijfeltochtig. Doel» buiten alle kwesties van voorkeur om — men late zich niet misleiden «loor do graagte waarmee ook thans nog alle goedgorindo arbeiders anti mi!!ta!rist>>c»e ontboezemingen lezen. Wij althans houden ons hiervan overtuigd 'dat in geval van oorlog bij de Nederlands»hc l,o» ialtst«.n nog slechts «leze grief zon overblijven, «lat

Doch ook zonder dere plotselinge omwenteling itt «le «leuk. heelden, een omwenteling «lic waarschijnlijk menigeen tot bel indere uiterste zon «l«>en overslaan, zal naar onze meening de ingenomenheid met liet betoog van pg. Kuyper spoedig ab «en overwonnen stamipunl kunnen worden aangemerkt. Do bonding van de oppositie in onze Partij welke juist- «lezer dagen, na onderlinge bespreking, haar bezwaren tegen «Ie ?offhiee!e sociaal detnokratic" formuleerde, b verl de proef op «te som door on, uit theoretische overwegingen afgeleid.

Over hol stemmen va» «le lvumerfraktie vóór «lc oorlogs» kredieten, immers, ?meende de konfeientie gen mt«praak te moeten «loeit". Aldus leest men in «le. kennisgeving aan ons dagblad: althans de meerderheid van de bijeenkomst, 'derhalve, heeft ten opzichte >an «le verreweg belangrijkste kwestie in deze aangelegenheid geel» termen gevonden om van «le partijleiding af te wijken, l» het stelsel van Knyper, echter, is het goedkeuren van do aangevraagde gelden voor 'de mobilisatie van leger en vloot do groote praktische fout geweest, waaraan, gevolg van hun gebrekkig inzicht, de voor «le leiding der Partij verantwoordelijke personen zich hebben schuldig gemaakt. Wie onder welke omstandigheden ook de weer» middelen op voet van oorlog wil brengen, geeft het anti» imilitairistische beginsel prijs1, aanvaardt voor het proletariaat de» plicht liet vaderland to helpen verdedigen, verklaart do nationale zelfstandigheid tot oen belang waarvoor ook de arbeiders hun leven behooren te wagen Wij voor sim mceüen «lal p.g. Kuyper bij hel maken van «U-zo gevolg- trekkingen geweldig overdrijft. Ander, dan hij aehlen wij liet steunen van regeeringsm,atregelen lot handhaving van de neutraliteit des land» in de gegeven verhoudingen den van zeil sprekenden plicht voor de socialistische Kamerfraktie. Doch' wie over het algemeen niet de kritiek van üuvpor instemt, zat niet zijn uitgangspunt kunnen afwijzen. Wie over de betrokken zakeu denkt aU hij. kan ten opzichte van de partijleidinggeen uitzondering maken in «le voornaamste kwestie. De op»' posanto lellen van de Partij, besluiten we, dio het toestaan van «lo ie kredieten onbetwist laten, verwerpen daarmee hel stelsel in de brochure betoogd. Evenmin als vroeger of thans nog minder da» ooit, verklaart de schrijver, had de soeiaaldeinokralie gelden en manschappen voor het leger moeten bewilligen. En indien de medo'.tau lers van pg. Kuyper uu reed» aarzelen «lezen eiseh te onderschrijven, kan. vilden we zeggen, met des te grootere zekerheid worden verwacht, dat de. bijval waarmee -zijn beschouwingen werden ontvangen, slecht, de uitdrukking van een oogenblikkelijko stemming zal blijken te wezen, niet bestand tegen dieper, nadenken en kalmer overleg. Doch juist omdat Knvper enge» twijfeld aan een bij velen heorsehendo stemming (en out» stemming, mag met» zeggen) uitdrukking heeft gegeven, ge» voelen wij on, verplicht een woord van antikritiek niet achterwege te laten.

Hoe Kuyper ziel» bevoegd eu geroepen acht de opvattingen door hem bij «Ie partijleiding ondersteld te kwalificecre», hebben wij zooeven meegedeeld, Met zijn vrijmoedigheid als voorbeeld, veroorloven wij ons het in zijn brochure ontwik» kolde systeem, door «len schrijver tegenover do „offieieelc" beschouwingen geplaatst, te noemen een oppervlakkig, zoute» loos. onbruikbaar, burgerlijk-utopistiseh, dogmatisch en onhistorisch anti mililairisme en internationalisme. Het eenigo bestanddeel van «Ie werkelijkheid waarmee Kuyper rekening houdt, en waardoor dan ook al zijn gedachten worden beheerscht. is liet reehtstreeksehe en onmiddellijke nadeel door «len oorlog teweeg gebracht. Het leger i» het instrument waarmee al dit onheil wordt gewrocht — voor liet leger geen man en geen cent!

Men zal moeten toegeven .echter, dat met «leze stelling de vraagstukken welke reeds in tijd van vrede aan de orde komen, geenszins worden opgeloste Hoeveel minder dan zal men met haar kunnen volstaan wanneer liet in do klassen» maatsclmppij altijd smeulende oollogxvtmr lot een ont» zngg«-lijkc vlammenzee is aangelaaid, wanneer «U in het lot» geval van die maatschappij zoo machtige faktor andermaal zijn schrikkelijke taak heeft hervat.

Inlnssehen begint nu «1 het gezond verstand zij» red»»» lo hernemen. Do partijgenooten die zulke gewichtige bezware» heb!«n tegen «Ie leiding van de partij, dat zij «len strijd tegen haar nieenen te moeten organiseercn, achten het niet raden de Kamerfraktie van haar stomme» voor de oorlogsk»edicten ten verwijt te maken. Hoe zou het, willen we vragen, welbeschouwd ook anders kunne»? Hoe zou liet mogelijk zij» een volksvertegenwoordiger kwalijk to nemen dat hij, toen het oorlogsgevaar onze grenzen naderde, bet zijn» heeft gedaan om «Ie verschrikking!»» van «len oorlog buiten het land te houden? Aan «lc theoretische redeneering «lic tot «.-en andere slotsom komt. moet blijkbaar iel» hapere». Hei beginsel dat dit wellicht niet afdoende maar loei» eenig mogelijke voorbehoedmiddel verbood te gebruiken, is stellig niet goed begrepen. Met een anti militairisme en internat in» nalismo dat land en volk aan alle vijandelijke invallen wil blootstellen, zouden de tegenstanders van het socialisme maar al te gemakkelijk spel hebhen. Ook voor onzo positio naar buiten is het noodig duidelijk te maken dat Kuyper c. n. zich in de strekking van onze propaganda op «lic punten niet onbelangrijk hebben vergist.

Alsof hij behalve partij iv de gedachtewisseling ook voorzitter van het debat ware, verklaart pg. Kuyper aan het slot va» zijn betoog: de beurt is thans aan ?«le nationale gedachte"! Het zou, gelooveu we, meer overeenkomstig den werkelijke» stand van zaken zijn geweest, indien hij had g«» «ehreven: „aan het socialisme". F. v. d. l».