Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Teneinde nog enkele artikelen te kunnen geven dio op de 'conferentie te Kopenhagen betrekking hebben, zal ons e.v. nummer verschijnen Dinsdag 12 Januari. Dit nummer zal van «dubbelen omvang zijn. Het dan volgende nummer verschijnt Dinsdag 26 Januari.

Een «ler gevaarlijkste oorzaken van den oorlog, het is nu wel algemeen bekend, ligt in de winstjacht van het groot» kapitaal, «lat de bewapeningsindustrie beheerscht. Do bewa» peningsindustrie in zijn onderscheidene en uitgebreide ver» takkingen, van groote gebieden der metaalnijverheid, een groot gebied van den scheepsbouw, en daarnaast de eigenlijke geschut fabrieken, geweerfabrieken, fabrieken van kruit en onlploffiiig^middeleu. van militaire uitrusting enz. Wij weten «lat de eigenlijk internationale groep van groot kapitalisten, 'die in Duitschland wolden aangeduid met don naam van Lrupp. in Frankrijk met den naam van Greusot, in Engeland met de namen van Armst rong en Whitworth, elk in hun land ontzaglijken invloed op de regeering uitoefenen voor de opvoering der uitgave» voor oorlogstoerusting, en dat deze kapitalisteugroepen allen met elkander, met hun invloed op tlo pers en op de diplomatie en op regeeringspersonen, ook in andere landen voortdurend de opdrijving der oorlogstoerus«tingen als winstmakerij najagen. Het geschiedt alles in naam 'der vaderlandsliefde. «ler nationale eenheid, der nationale gedichte, eu van het nationaal belang. Deze nationale gevoelen», zij» Duineh iv Duitlchland, Franse!, i» Frankrijk, Engebch in Engeland. Met elkander nemen zij in elk ander land de bizondere kleur aan van hel bizondere land. Alle kleuren van nationale gevoelens zijn voor «leze internationale kapilldtklcngroepeu gelijk. Mits «lc winsten op het bewapeliiugsbedrijl maar groot zijn. De winsten z.iju groot. Enkel van Krnpp bedroegen de winsten over hel boekjaar 1913/1014 niet minder «la» 21}- millioeu gulden. Het Nedeilaiidsche. grootkapitaal is echter ook niet van gisteren. Waar er met gulzige brokken gevreten kan worden, hapt liet graag een groeten hap mee. Het heeft zich voor zijn exploitatie volstrekt niel verbonden zich te beperken tot «I, margarine, de petroleum, de Indische en inlandsehe suiker, de tabak en wat dies meer zij. He', wil ook wat er aan de bewapening van het vaderland valt te verdienen, heel graag in zijn v.iderlandsche brandkast zie» vloeten. Ilel Nedeilandsche groot kapitaal deed in «le bewapening»-industrie reeds wnt liet kou. De bouw van torpedo's, van onderheebcoten, van kleinere oorlogsschepen, biedt sinds jaren l>an onze seheepzbouwwerven groote winsten. Ook voor uitrusting en instandhouding van on, leger wordt door ver» scheidene «roepen kapitalisten, op velerlei wijze veel geld verdient. Maar op meer dan een voornaam gebied van do <,ewapen!n

• - Wij hebben bij de artillerie van zee» en landmacht commissies van proefneming, wij hebben een militaire fabriek aan de Hemnrug, die over alle hulpmiddelen beschikt met een uitnemend laboratorium, waar een zeer kundig artil» .eristisch technoloog de leiding heeft. Onze particuliere werven en werktuigfobrieken coneurrecren.met liet bui» tenland, wij hebben zelfs onze staalfabrieken, onze eigen «steenkolen. Laat «lic lichamen en technici eens toonen, wat zij kun» nen. Geeft hun gelegenheid tot a fair trial." ') De schrijver ** deelt ons niet mede of hij bestuurslid of op andere wijze propagandist is, voor de vereen. „Onze Vloot", dan wel of wij hem eerlang onder de oprichters gaan zien va» een andere Nationale Vereeniging: „Onze Artillerie"! Maar Zooveel maakt hij ons wel duidelijk, «lat de titel van zijn «tukje eigenlijk moet worden gelezen: „Veel nieuw krijgstuig, doch alles van Nederlandse!, Maaksel". Het is niet om zijn al te doorzichtige en voldoend onnoozele besmaling van de ontwapeningspropaganda, dat wij tot den schrijver een paar woorden hebben te zeggen. De arbeidersklasse weet wel, dat zij de ontwapening zal hebben to veroveren op de kapitalistische klasse. Zij weet ook, dat zij zich in dezen strijd voor allerlei misleiding zal hebben te hoeden, en dat het haar eigen taak is om de vraagstukken die i» het bizónder voor het proletariaat uit dezen oorlog voortspruiten, zelve tot oplossing te brengen. Ter Laan, onze trouwe antimilitairist, heeft in de in hare kortheid voortreffelijke rede, «lic hij in de „onnoozele 10 minuten", hem bij «le oorlogsbegrooting toegestaan, heeft gehouden, kans gezien het vraagstuk naar den voorgrond te brengen, of niet de kleine naties zelfstandig met de ontwapening moeten beginnen 1 „Do kleine naties, zegt de Minister," aldus sprak onze partijgenoot, (blodz. 262) „zullen zeker militair sterk moeten zijn en economisch. Dat is vlak onmogelijk: hoe sterker zij militair zijn, hoc zwakker zij economisch zullen worden, liet een gaat ten koste van het ander. „Verder vernemen wij de stelling, dat de kleine naties nooit met de ontwapening kunnen beginnen! Waaruit blijkt dat! Als één ding mij persoonlijk duidelijk is geworden, dan is het dat ik nu meer dan ooit overtuigd ben, dat juist de kleine nntics zullen hebben te overwegen of tij niet kunnen beginnen, n» den oorlog. In ieder geval, ik trek geen conclusies, ik wil niet in de fout van den Minister velmallen, maar ik wijs slechts op al «He onderwerpen, die vraagstukken zijn voor den Minister zoo goed als voor ons". Wij willen evenmin al» Ter Laan, dit vraagstuk, een «ler belangrijkste ten opzichte waarvan ook de Nederlondsthe sociaal-democratie zich met koele klaarheid van geest een oordeel zal hebben te vormen, met een I>a»r woorden afdoen. Wij willen ook vooral van den schrijver ** niet verlangen, dat hij voor eeno zoo dicht bij huis werkende anti oorlogsgclaehtc iets zal gevoelen. Doch eene vrijheid die wij hem niet willen laten, is de voorstelling te geven, alsof het arbeidersbelang, alsof de sociaal democratie, op welke wijze ook, zou kunnen worden gediend met zijne vaderlandschc bewapeningswinstmakerij! Het is, zeggen wij, «Ie meest smadelijke leugen, de vestiging eener vaderlandsehc kanonnen industrie, of pantser-I>'.nlen industrie, of vadcrlandkche. industrie van welk oorlog»--tuig ook, te wille» voorstellen als arbeidersbelaug! „Vooral ook in verband met de Voor de deur staande werkloosheid'l En het i>, ten uit sluitend vo»r hel naar meer winst jagende laderlandsthc bewapening', kapitaal aannemelijke bewering, tint „Militaire uitgaven eer.>« «hui geheel als verloren (zijn) lo betitelen, indien «Ie nanmaakkosten in de zakken van huitenlanders vloeien". Indien het de heerschende kla^e ooit- te doen mocht zij» om aan werkloozen van nu of van later werkgelegenheid te bieden, dan zal niemand die te goeder trouw is. daarbij aan den aanmaak va» oorlogstuig kunnen deuken. Ook indien een krankzinnige geldverspilling al-» de aanmaak van geschut e» ander oorlogstuig, «Is „werkgelegenheid" niet van meet af veroordeeld wns, «lan zou nog het feit, dat de percentage arbeidsloon bij zulke fabricage gering is, in verhouding tot bet uit te geven bedrag, deze „werkgelegenheid" bij talrijke andere ten achter doen staan. Indien de schrijve, ** niet verblind werd door de schittering van „de reusachtige winsten die steeds op oorlogsmaterieel wordt» betaald", doch indien hij inderdaad aan werkgelegenheid had gedacht, «lan zou

J) Een goede gelegenheid om te tooncn wat /e kunnen.

hij allicht over het aanleggen van verkeerswegen, woningbouw* of een aantal andere productieve verrichtingen hebben ge-t sproken. Doch de voorstelling is behalve valsch ook gevaarlijk, wijl in tijden van groeten nood als die een groot deel der arbeiders» klasse doorleeft, en wellicht een niet minder groot deel ook nog na het sluiten van den vrede zal treffen, ieder die over werkgelegenheid spreekt, gretig luisteraars vindt. Het eenige echter, waarom het bij de vestiging eener vader» landsehe geschut- of ander oorlogstuig industrie, is te doen, is winstgelegeubeid voor het kapitaal, dat in de te stichten bewapcningsinduslrie een nieuw en een zee.- rijk exploitatie, veld vindt. Verspilling van Ne

INHOUD: Bericht van de Redactie. — De Vaderlands» liefde als winstmakerij. — Het, vredes program der sociaal, democratic. I. — De brochure van Kuyper. I. — Correspondentie.