l«l)
Dat dacht ik tenminste in dien tijd, een behoefte aan rechtvaardiging voelend en ook om mijn geweten gerust te stellen. Doch die rechtvaardiging was niel voldoende, «,'og 10l op dit oogenbiik kan ik mijn mannelijke kracht niet laten terugzien op de/»- gebeurtenissen en mij geheel vrij gepleil voelen. De toestand was van dien -mr,!, dal de gewone regels voor iemands gedrag vervielen en dal er moer werd geiischl don koude red en eer in hot licht der formcele logica beschouwd, is hel niet lets, waarvoor ik mij moet schamen, maai' toch schaam ik mij bij de herinnering, on in den trots mijner mannelijkheid, voel ik, dat mijn man-zijn op onverantwoordelijke wijze is bezoedeld en bevlekt
Doch dat beeft met dc zonk eigenlijk niets te maken.
De baas!, waarmee ik hel kombuis uilliep, veroorzaakte ecu martelende pijn iv mijn knie en ik viel hulpeloos neer op het einde van het achterdek.
Docb de I.onden:iar had mij niet vervolgd. — Kijk 'm hollen- kijk 'm hollen! hoorde ik hem schreeuwen. En nog w«i niet een zeer been. Kom muur terug, moederskindje. Ik zal Jojjccn pijn^oen^^ioor.. Xee^ hoori.
Ik kwam terug en ging voort met mijn werk, en hiermee was dit voorval tijdelijk afgeloopen, ofschoon liet vervolg erop nog zou komen. Om zeven uur dekte ik de ontbijttafel in d? kajuit en bediende de jagers en dc officieren. Du storm w:»s zeker gedurende den nacht verminderd, ofschoon er n>.>g een h'>ogc z».*»-stond, on een stevige vind. De. zeilen waren bijgezet, zoodül de „Ghost" voorlvloog met alles op, behalve de twee bramzeilen Na bet ontbijt had ik nog een weinig benijd» bare ondervinding. Toen ik de vaten had go. wasüchen, mankte ik dc kachel in elc kajuit schoon en droeg dc asch naar het dek om zo overhoort! lo gooien. Wolf I.:»r*on en Henderson stonden bij bel wiel, in diep gesprek. De matroos iöhnson sluurdc. Toen ik naar l»elzijde ging, zag lk hem een plotselinge beweging maken mol zijn hoofd, dio ik verkeerd begreep als oen teekeu van herkenning on groet, In werkelijkheid trachtte hij mij te waarschuwen de asch over lijzijde weg te gooien. Onbewust van mijn vergissing liep ik lang*. Wulf ...n-sen en den jager en wier;» de asch aan locl/ijdo over boord. Do wind joeg ze terug, en niet alleen over mij maar over llendcrson en Wolf Lanen. Het .volgende voHenblik «ch<>p»c. deze mij hevig, zooals men een hond schopt Ik wist «*ict dal een schop zooveel pijn kon doen. Ik waggelde weg van hem en leunde half bezwijmd legen dc kajuit. Alles draalde voor mijn oogen en ik werd onpasselijk. De misselijkheid werd mij de baas en het gelukte mij naar den kunt van liet schip te kruipen. De,'*!. Wolf l^rsen deed mij veroer nie!*.. Dc asch van zijn klooren slaande, had bij zijn gesprek met Hcndcrsoii hervat /ohanscu, «lic hel hcele zaakje van do campagne af had gezien, /.ond ecu paar muire»-zen naar «chlcr om den boel op tt: ruimen. Later op den morgei kreeg ik e»n! verrassing van heel anderen aard. De kok had mij gezegd, dal ik naar Wolf Lar^cns hul moest gaan om daar op to ruimen en hel bed op te maken. Tegen den muur, dicht bij hel hoofdeinde van do kooi, was ecu rek vol toeken. Ik liet mijn blik erover gaan en z*i>l lot mijn verbazing namen als slïakcspcarc, Tennyson, Poe en Do Quinccy. Er waren ook wdeiiscliaplieiijke werken, waaronder ik mannen vertegenwoordigd zag :«!»! Tynebtll, Pre-dor en Darwin. tei-rei»-kunde en" natuurkunde waren er, eu ik «tg Nulfineh's „Agc of i'ablt:", Shaw's „liislory of EngNsli and Vnieriean l^tcrature" en .lohn» son's, .Xatural Hislory" in twee dikke doelen. '•> waren ook een a.ml.il spraakkunsten, ais van .'lelcülf, en Heel en IveHo».', en ik moest glimlach.n, toen ik een doel vnn „The Dean« Eru-lisli" zag. l!» ken de/.e hoeken niet in nve-reonslcmniing brei^'.ii mei den man naar hetgeen ik van hem hal gezien en ik vroeg mij verbaasd af os liij ze /ell». wel kon lezen. .°>t!ar b'j bel opmaken van b»'. bed, vond ik lUSeben - tlt: dekeni een kom. !t ele. Browning, !*!:. in brie!'^ edilie, b!'j!»> l!*i:>r uil /ijn hand gegleden, toen lij in slaap viel. Ilct .wa», open. b. „in a ikdeonty.' ou il. zog hier en daar gedeelten met potlood onder.streep!. Toon ik hij oen hevig«.n schok van het schip het boek liet vallen, vloog or een papier uit Het wa.», geheel bclaabbeld met meetkundige diagrammen en berekeningen. liot was duidelijk, dat dezo vr»7«-»olijke man geen onwetend. pummel was, helgoon mm i*c*.li*t van hem zou geducht hebben door zijn, vertoon van redcloozc ongevoeligheid. Oumid dellijk word hij mij een raadsel. Do oene zijde' zoowel ais dc andere van zijn natuur was volkomen l!e<-riipfl!j>». maar beide zijden samen waren verbluffen!. Ik had reeds opgcmorkl. dat zijn liial t,tiberi»,l>o!ijk was, met sloold , bier en daar een kleine onjuistheid. Hol s-preol»! van zelf dal zo in zijn gewonen omgang mot do matrozen en jagers som*, krioelde van fouten, een gevolg van de volkstaal. Maar de weinig > woorden, dio hij tol mij had gericht, «.varen zul ver en correct geweest Do blik, dien ik op deze zijde -«-on rijn karakter had <*e*.l*i''en, had mij zeker moed go» geven, w.u,! ik besloot niet hem t«: spreken over hot geld, dat lk miste.
— Ik ben bestolen, ze! ik oen w«b>ig later tot hom, loon ik hem alleen op dc campagne zag. — Mijnheer, verbeterde hij, niet i-uw, maar.
-ilrcng. — ik ben bestolen, mijnheer, belhartldo ik.» — Hoc i». het gebeurd? vroeg hij. Toen verleide ik hem alles; hoe mijn klooren om te droge» in het kombuis waren gebleven, «n hoc ik later bijna «loor den kok was af/**:» ran»>t hl. toen ik over de zaak bad gesproken.
Hij glimlacht»» bij mijn verhaal
l^'.'ordl vervul'-d.!
"FEUILLETON. DE ZEEWOLF. ROMAN VAN JACK LONDON.". "Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij". Amsterdam, 1915/03/20 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 24-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010023092:mpeg21:p005
"Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij". Amsterdam, 1915/03/20 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 24-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010023092:mpeg21:p005
Sinds do lanlsto jaren bereidden wij vrouwen op liet oind« van den wintel' ons telkens met blijdschap en geestdrift voor om deel la neuten aan'den intcriui.Üc'iialen vrouv.c.nd.i'', d»ui dag waarop do socinlül-.'icl'.c vrouw ou uil dc vooraanslaa'ido landen gezamenlijk getuigden von den vasten wil om mot te rusten voor zij haar »*<»li.iekc ontvoogding veroverd hadden, die liaar in «.laat zou stellen ais gelijk waardijen met de mannelijke kameraden den strijd vut,.* hel. socialisme met volle, kracht t* voeren. 't'» bcohtl«-n, bijzondere waarde aan hel internationale karakter van dien dag en zoi-gd»-n er voor dal dit daarin uitkwam, door onze vrouwendag te houden op denzelfden datum .il.', dc builc'ilandsche vrouwen.
Hoo ondors is villes nu' Kunnen wij liet woord „intorn.diunaal' nog op de lippen nemen, nu de „arbeiders vau allo landen" in mUliconen» 1t,»g!..-s tegenover elkander slaan en gedwongen worde»! tot do smad<*iijl*Hte wederzijdsoho ver» nietiging ? Inderdaad, wij kunnen liet en wij moeten bot Niet ondanks den oorlog, maar» juist omdat de oorlog zooveel m'or.,alionaal verband ver» «»iicuit, is er dubbele reden om mei alle macht, dio banden ongerept lc bewaren die do oorlog nog niot heef! kunnncn beroeren. Zulk ,»cn band Ls do inlcrnadonalo verstandhouding tnsschon do socialistische vrouwen. Geen pers» «-nsunr in dc oorlogvoerende landen beeft liaar kunnen tolellen niet elkaar te spreken en over voor den vrede, dat daar intll«p>«>llel. *«l»*dt wat Inleriiutioilaal leeft in de harten der vrouwen: het brandend verlangen naar Vrede. De Gedaalde is vrij. Geen legerkoni mandaat, geen gren«-bc-amble kon haar tegenhouden of neme.' grendels sluiten. Men leest dagelijks van de verwoestingen op de slagvelden, maar wat de kranten niet beschrijven, niet kunnen beschrijven, dat is de verwoesting van het geluk der vrouwen. Om de bckaloniben der lijken dwalen de schimmen der moeders en vrouwen! Wolke pen zal ooit kunnen schetsen wat er omgaat bij thuisblijvende vrouwen dio duizend dooden sterven van angst om hetgeen dc ziel liefheeft, als zij niets meer hooi*en van den vermiste.' Men verwacht dat het geduld der vrouwen onuitputtelijk is waarmee zij toezien, zwijgend toezien, boe de glanzende jeugd van Europa sterft in vuile loopgraven. Maar dat geduld loopt op zijn eind»'. De vrouwen gaan vrede eisenen.
Deze gedachten leven blj do socialistische vrouwen. Toen nu liet verzoek
kwam om ook in holland den Vrouwendag tot een Vrodesdemonstratie te maken, gaven wij met blijdschap aan dien oproep gehoor. Sinds l Augustus wachten wij op een gelegenheid om onze zusters over de grenzci te steunen, al is het dan nog maar met zoo geringen steun. Nu is dal oogenblik gekomen. „Gij weet niel," zeggen zij, „welk ecu indruk het maakt als ergens voor den vrede lietoogd wordl. Wij pullen er troost en kracht uit.' We.!.!*, 1 April zullen wij, de vond van Soa Dem. Vroiiwen-Proi»agandaklubs, melden vollen steun van onze Parlij, te ¦ Amsterdam een meeting en een demonstratie van vrouwen voor den vrede houden. Alle kritiek op regeeringen of partijen is daarbij uitgesloten. Op sonalis» lisene gronden steunen wij den eiseb der vrouwen om den vrede. Onze demonstratie moet naar builen zoo sterk mo'-c'ijk spreken. opdat over de grenzen vnze soüdai-ilcitsuiting liekend wordt. Maar drukte, muziek, zang- dll alles komt bij deze belooging niet le nas. Want bet is met rouw in 't hart, dat wij nu op de straat komen. Emblemen zullen van ons doel gcluigen, maar don voornaa-nsten indruk moei de betooging maken door het, groot aanlal dir vrouwen, «loor het grooll aantal afgevaardigden, doordal geloond wordt» hoe de vrouwen liet geringe offer van dien, middag vrij te maken, zoo zij maar ecnigsrinlkunnen, met blijdschap brengen, opdat bet duidelijk blijken zal dat de woorden die wij zoo dikwijl», gezegd hebben in de schoon-: lijden van internationaal samenleven vóór den oorlog: „Uwc zaak is de onze, onze zaak is do uwc." tol ju dezen tijd voor ons hm» beleekenis behouden hebben.
..Als bet noodweer '*> dnn wekt reeds bel kleinste stukje l>l:>uw in do lucht, ook al wordt liet «brei»' weer door zwarte wolken bedekt, een klein»: -.traal van hoop. Zulk oen stukje blauw is voor ons nu iedere internationale bctoogini*," zo» schrijft ,„dle Gleich. bril". Vrouwen van Holland, woest blijde dal gij in staal zijl n.in uwe gepijnigde zusters dit b'ijk van liefde, die straal van hoop te geven. Vervult uw internationalen plicht met «.ringde, werkt van nu af aan mcl alle kracht vuur het slagen van dezen Vrouwendag. Toont dal gij uw taak Ingrijpt. M. W.
"Een internationale socialistische Vrouwendag voor den Vrede.". "Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij". Amsterdam, 1915/03/20 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 24-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010023092:mpeg21:p005
IL
HWat -««et «en boer van saffraan?' *i*ri*Hgt onze tegenwoordige minister van Landbouw. „Wat weet een boer in Drente van den nood der diamantbewerkers in Amsterdam?" beeft bij gevraagd in de vergadering der Tweede Kamer.
Krek zool Maar men mag verwachten, dat een minister iels meer weet dan een keilterboertje aan den zoom der Drcnlsche beide en bovenal, dat hij de lielangcn van den Amster» damsohcn diainanlbe*,*.erker weel te behartigen, even goed als van den boer. Want wij ver» zoeken» Zijne Excellentie te bedenken, nat hij niet slecht*: minister is van Landbouw, ook niet «.cents van Handel, doch ook van Nijverbeid. En al staat in zijn titel de Nijverheid op de tweede plaats, d»* bedoeling is toch met, dat hij daarom de belangen dor nijverheid zal aebterstellen bij dl»- van den Landbouw.
Het droevige in dc rede*, o-ringen vau dezen minister is wel, dat hij zich van de belangen der boeren tot in details op do hoogte gesteld beeft» dat hij de vraag van uitvoer der verschillende landbouwprodukten, alsmede van de zoo gebenedijde varkenslokkerij met belanghebbenden van allerlei slag beeft besproken, terwijl bij. nota bene nog wel als voorziitcr van net Koninklijk Nationaal Sleunkomilee, verzuimd beeft dc naast betrokkenen — de arbeiders — zelf to hoorcn.
Lij het lezen der redevoeringen van minister Posthuma over de stcunbeweging krijgt men den indruk, dat bij er zich kranig .„doorheen geslagen" heelt. Maar daarmede is do nijver» beid niet geholpen, omdat een belangrijk element in de nijverheid: du arbeiders, daar» mede uiet geholpen zijn. Dc vergelijking is wat plat, maar in één opzicht is er overeen» komst tusscben varkens eu arbeiders» n.l. dat zij, willen zij winst opleveren voor do „houders', beide een zeker minimum aan voedsel noodlg hebben, lot ons leedwezen heeft de minister wel nagegaan of de varkens genoeg krijgen, — van do vraag of bel met de arbeiders ook zoo is, maakt bij zich sneller af. Het aantal voedsel»zoekende varkens is zeer nauwkeurig bekend; bet aanlal werklooze arbeiders?... Als bet I*,'. V. V. niet geregeld telling hield over zijn troepen, wat zou er dan van wekend lijn? De toestand duurt nu zeven maanden ruim en nog steeds is de uitkeering aan de werk» loozen in de hoofdplaatsen des lands ver beneden de loonen, die anders verdiend worden. Er zijn gemeenten, met weinig w-erkloozon en veel rijke ingezetenen, waar de uitkeering op 85 a 90 pUt, van het vroeger verdiende loon komt, docb dit ziju «lichts enkele uitzonderingen. In de meeste gevallen blijven de uit» keeringen onder 70 a 75 pGI. van hot vroeger verdiende. Dit zou nog niet zoo verschrikkelijk zijn, wanneer dc toestand slechts eenige v»el.en geduurd had en bovenal wanneer de prijzen der levensmiddelen niet zoo schrikbarend ge stegen waren. Doch hiervoor lieert minister posthuma al zeer weinig oog: het Koninklijk Nationaal Zleunkomilce zal er wel voorzorgen: „de verantwoordelijkheid blijft bil bet nartikulier initiatief." sUIz. 768 der „Handelingen".) De verantwoordelijkheid voor voldoende winst voor den varkenslokker, daarmede heeft dc minister wat meer t« stellen.
Hoewel minister Treub zich deze zaak wat «eer aantrekt dan zijn kollega. was hij toch ook de plank leclijk mis. De arbeiders hebben er belang bij te weten, hoe hunne regeerders deze zaak opvallen en daarom «enige regels •woordelijk uit do „Handelingen":
„De toestand is natuurlijk ernstig. Wij •«veten, dal, hoe langer do werkloosheid duurt, boe erger hel wordt, hoe moeilijker bet wordt, hoe minder de weerstand wordt en boe meer men zal moeten komen tot eene geleidelijke verhooging bier en daar van dc bij. drage. Klaar weten de geachte afgevaar» digden dan niet dat juist van het Kon. Kat Btcunkomitee herhaaldelijk aandrang uitgaat dat er nog geen enkele maal is geweest aandrang van het Kon. Nat Steun- komltee om de uitkeering te verminderen? Nu is inderdaad de toestand erg, maaibet is loei. niet juist om de toestanden zoo veel erger voor te slellen, dan zij ziin. gelijk door de beide geachte a «gevaardigden n eu Kleerekoner) is ge. daan. In tegenstelling met wat zij ».V,<»u boud ik vol, dat iv ons land niet kan gesproken worden van hongerlijden. Zoolang bet is gelijk mijn geachte ambtgenoot " beeft aangegeven, n.l. dat er voorraden gekonservcerde groenten zijn, die de meusch en vlet eten willen, dal het bi-iiiubrood in '.rt>. ver. laagd is en men desnietlegenztaanu-* aan bet duurdere wittebrood de voorkeurg*<*fl, kan meu hier niet komen zeggen, dat er in on, land honger geleden wordt."
Deze redevoering doet wal aangenamer aan dan die van deu anderen minister, die eenvoudig zegt: het part-kuiler initiatief geelt het geld en is dus verantwoordelijk. De heer Treur, tracht zich allimns rekenschap van den toestand le geven, al -.laat hij in dit geval den bal leebjk ml*.
De leefwijze in een arbeidersgezin is ingericht "p eenige weken werkloosheid. Duurt deze center eenige maanden, dan treedt oogen» blikkelijk verarming in. Zoodra echter deze weken werkloosheid voorbij zijn, wordt -veder bet normale loon verdiend on zelfs kan soms door overwerk spoedig dc geleden schade worden ingehaald. Thans echter hebben tienduizenden arbeiders sinds zeven maanden moeien leven van eene uilkecring, dio in de eerste 2'/, maand b.v. te Amsterdam gemiddeld varlee. endc tus» sohen lÜ.Ltt en f 5.50 en cbiama de overige '1-/, maand tusschen f 3.7ó en f 0.50 per week. sDcz»* cijfers zijn gemiddelden door den A. E. 13. berekend over de verschillende vakken.} Nu mag men den huurbon en desnoods verstrekking van klcoren «r bij rekenen: te zoggen, d.il deze nr-n» sohen >daarv.»n ook maar dragelijk kunnen leven is toch wat te kras.
In Rotterdam, Utrecht, Den Hoog ls het eer erger dan beier. Verklaringen van meerdere leden van hot lttcunkomitcl» in een dezer plaatsen aan bestuur» ders van het N. V. V. die ben bezochten, luidden dan ook, dat zij overtuigd zijn, dat do uilkccrin» gen te laag zijn. Maar... bet ..parlikulier initiatief' geeft niet moer on dus laat meu bet maar zoo. Gesteld, dat gedurende de zeven maanden do uitkeciing even groot was geweest ais bet gemiddeld volle loon, dan nog zou, bij de enorme prijsstijging, de ontbering groot zijn. Do ultkcerbigen ziju er echter ver, ver onder «bleven. Dacht minister 'lreub nu in ernst, dat de arbeider gemiddeld 20 a 25, pf.t. van zijn weekloon kon besparen? Dit moet hij toch niinsten*. hebben kunnen doen, zal bij thans Oven honger lijden. Onjuist is het du*, ook, wanne-*-* Z.E*lc. zegt, dat „hier en daar" de uitkeering geleidelijk zal moeien worden ver» hoogd, Neen, de uitkeering moet bi 92 van de 100 gevallen -vordeu verhoogd, zal dc ondervo,*-ding Niet no»* grooler word,»*» dan zij reeds is en zal mcl name ln de hoofdplaatsen des lands gelijk moeten konen met het arbeidsloon, hetwelk door den gemiddelden arbeid».*.* in die plaatsen woixlt verdiend. Dll zou niet noodi/. zijn, wanneer du werkloos» heid niet reeds ni_uu:dên duurde.
Wij runen straks bet verschijnsel zien. dat, mot een beroep op de lente, beweerd wordt, dal nu do sleun wei voldoende zijn zal. Dan is do nood nlel zoo groot vlogen wij thans reeds verzoeken aan de loden dor steunkomllee's om zlch voor deze vergissing te vrijwaren? Wij hopen, dat liet voorjaar wal me,**- werk zal breng.*!-. Maar onder da werk» loozon zijn er dau. die ronds 9 ii 10 maanden van hot karig steunbedrag moeten rondspringen. En de schoonmaak stelt ook in het arbeider:!-gezin, «vengoed als in dat van den mor bemiddolde, ja, nog meer, zijn «isoheu. Of zal men bij onze arbeidersvrouwen den zin voor reinheid on netheid in do woning doen uitslijten door haar te dwingen mol do todden te blijven zitten? Zal men haar dc woning uitdrijven om hel naar» geestig gezicht van don verwaarloosden Ixxxlol .«ontvlieden?
Wij doen hierbij een ernstig beroer» op dc slcunkomilee's om thans finnen betrekk^ijk '»>»<'.«>!. tijd voor hen. waarvan men weel. dat zij inderdaad in al den tijd der krisi», ••«•en werk hebben kunnen krijgen, den «.leun te lrngnop l. e t g» middeldarb e : d s 1 o o ii U-r p.aulze. (Ilct spreekt wel vanzelf, dat wij daarmede geen gemiddeld diamantbewerkersloon bedoelen.} Dan is er, na al die maanden van tekort, en bij de prijsstijgingen toelt nog te veel ontbering in de gezinnen aanwezig. Want de vlngsprekende minister Treub ver» galoppeerde zich toen hij zeidc, „dal er voor» raden gekonservccrden groenten zijn. die do uicnsehen niet eten willen". Hij wilde te veel b^wijzun. Ui» waarheid is, dat do Blemikomiteeö*l (het I»rlikuUer.nlllatief) geen gebruik willen maken van du voorraden van het Na.ionanl Kleun» Ivomilei*, Nóch van de groenten, nóch van dc honderdduizend liler petroleum, die voor oen krats te krijgen is, nóch van de schoenen of de deken». Het is, Excellentie, het door Uwen ge» achten genoot zoo geroemde partikuber initüdiol, dat „niet gedwongen kan worden", hetwelk zich mcl dezen rompslomp nlet wil inlaten. Het is miVsehien wat lastig, voor de konirülc op het nllvcrlloopen van een vat zuurkool of -.niihooncn toe te zien. Maar waarom zonden de werkloozen ze niel w'llon eten? Het gaal iv Amsterdam met Wij hadden dani-om gaarne gezien, dat ministor 'Ireub. in plaa»*. van de vakve.reonigingent aan te vullen over hare koulrüle on do onder«lei^nd»! voor te «teilen als menschen, voor wil» Ingemaakte grovnlen nicl fijn genoog is, dc slciiü».».'n!le<.:'s «-ens liad gekapillcid over hmuie laksheid ten deze
J. OUDEGEE3I'.
"HET VOLK TWEEDE BLAD. De compôte-schoteL vol". "Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij". Amsterdam, 1915/03/20 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 24-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010023092:mpeg21:p005
De hoor MANGHAXT (v.-d.) vervolgt zijn rede van den veirigen dr.g en !>egint met oen fout te herstellen, Het l'edr.i'- dat builen do belasting valt moe! niet volgens den multiplicator 31. maar 39 worden, berekend, «n t-odraagt dan f 26ll»-:..<'<00.0oc». Hot is zoor onbillijk dat nu met den miiltipllcator 20 wordt gewerkt, omdat nu de man mot f 20.000 ver. mogen evenveel betaalt, in bepaalde omstandigheden, als dc beziltor van f 154.000. Door een verhooging van den multiplioator is de/r onbillijkbeid niel weg le nomen. Hot .«.le.«*l van den minisier wordt door den heer Kooien afgekeurd, omdat de verkoopwaard» niet zou zijn te schatten. Hij verzekerde dat op grond van zijn lidmaatschap ..in do kommissie van beroep voor de vermogensbelasting. Maar als zoodanig komt hij alleen in aanraking mcl monschon die gerokllimeerd hebben, ou dan een schatter in den arm nomen, die onder suggestie verkeert van de klacht van zijn lasthebbers. De .schilling bevat bovendien niet alleen cijfer*,, maar ook vergelijkende gegeven*., die du juistheid dor schatting .slaven, llel Duilscho stelsel {kapitaliseoriiig van de opbrrngst na aftrok van kosten) geelt zeker niet moordere vastheid dan dc verkoopwaarde van «len minister. De heer Tydeman wil den miilliplicalor behouden, maar de geschatte belast, bare waarde herzien. Doch hierdoor herstelt men maar een van dc twee fouten.
Spr. verbaast zich dal van rechts niemand hot stelsel van don minister heelt verdedigd, omdat hier nu ecu gelegenheid hostaal om waarheid in du wetgeving te l»«.»lr.ichlei! on recht lo doen.
De hoor JUTEN (r.-k.) bespreekt het belang van de pachters. Vele eigenaars geven zich niet voldoende rekenschap van de gestegen waarde hunner bezittingen, waardoor hunne pachters profiloereii van «'on opbrengst, die. de pacht ver te boven gaat. Zal nu echter voorla-m dc verkoopwaarde van de onroerende goederen moeien worden aangegeven, dan loert do eigenaar dc juiste waarde vau zijn eigendom ken. non, en zal dienovereenkomstig etc pacht op. slaan. De pachters --uilen dus van deze wol de dupe worden. Dc Nederlandse!»* lielastingwolgo. in;* dwingt onze geldbezitters hun geld in builcnlaiidsebe. waardon te '«loggen. Dit wetsontwerp zal in dezelfde, verkeerde richting, drijven. Do hoor x*. NISPEN (Nijmegen, r.-k.) acht dit wetsontwerp verkeerd, vooral wegens de. wederinvoering van «le aangifte van onroerend goed naar ele verkoopwaarde, zonder dal iemand daarom gevraagd hooft, on minister Bertling dit stelsel reëels had losgelaten. Of «leze nieuwe regeling veel voor dc schatkist -al opleveren, weet niemand te zeggen. In dezen lijd moest dc minister niet zoon aan. vcohtbaar .stelsel invoeren. Strijd moest vermeden worden. Beleid zou den minister beier slaan dan de moed, waarvoor dc heer .Mar«bant hem prees. leder eerlijk man zal voortaan bloot slaan aan allerlei moeilijkheden, bij de aangifte volgeus volkomen onvaste gegevens. Dc beslaand!* wet gaf den fiskusamblenaren gelegenheid om gematigd op ie tredon, maar voorlaan zullen zij lastig moeion worden. Do bekende koopwaarde, «lio de wet eischt, i.s vaak abnormaal hoog in een bepaalde slreek. waar oen vermogend man hoven den gewonen prijs, grooto oppervlakten grond heeft gekocht leder ander '•ronileigonnar iv die streek zal nu «laardoor veel te hoog worden aangeslagen. Poldergrond voor een steenoven aangekocht, zal den prijs van allo polderlanden in die strook omhoog jagen, on «leu eigenaar*, een ''.waren lust opleggen. Temperende uitleggingen van do. wel, hij wijze vau minisierioelo aanschrijving, sijn niet te aimvaarelen. Do wet zelf moet zoodanig zijn, dat zij tot geen onbillijkhoid aanleiding geeft. Taxatie is natuurlijk mogelijk, maar is duur. Dc pachter zal dc waarde kunnen bepalen, maar heeft, met het oog op do pachtsom, lx», lang bij oen lage taxatie. Do ambtenaren van tic belasting vertoeven l«» kort op dezelfde plaals, om «lo waardo behoorlijk lo kunnen schatten. Eu toch wil de minister niet weten >:,!. officieolc taxateurs.
Do heer TEENSTRA (v.-d.) ln laiidbouwkringou is liet verzet tegen den boogereu aanslag gebroken, Ook in «Ie Kamer is dat verzet niet krachtig. Voor den landbouw is iv elo la.ilslo jaren zooveel gedaan, dat verhooging vau do belasting geen bezwaar kan onluvoi-eii, al bcefl «lo groneleigonaar tal van belastingou te belalen die «lo bczillei» van efleklen. niet liela.ill.
De herwaren logen «lo nieuwe, wijze van aangifte zijn sterk overdreven. Do gevallen door «lon hoor v. Nispon gegeven, mogen niot gegeneraliseerd worden, en voorzoover «lo ver. koopprijs omhoog is gegaan dexir elo innerlijke» waarde van hol land. als in hol geval van «lon steenoven, is hol billijk «lat ook «lc omlig» gende eigenaars voor hun wnardovollon grond moer bobden. Hel «loor «lon heer Juten zoo aangeprezen p*»chtslol*ol, van v.ielcr op zoon legen veel te lage p-ichl. beiieoinl «lozen bneron allo energie, zoodal dezo. als in l^li-eohl, ver aolitei-stnan bij boeren in andere, provincies. Kon schatting is natuurlijk Altijd slechts oen benadering van do werkelijke waarde, maar bij «le successiewet hoof! «lal geen moeilijkbeden opgeleverd, noch hij het li.vi«thook'wo«n. Ook in hot .slelsobKooleu moot ele opbrengst worelon gesehal. Van gitinlo buizen is vaak elo opbrengst niel le. schallen, omdat ei» wol kooper*., maar geon huurder*, voor le vineion zijn. Boerderijen die .slechts worden ix*l>t»erel, zonden volgen*, «Ie gelaxeerde op» brengst.- voel lo laag worelon .aangeslagen. .*il»r. is voor «lo hersehalling van bet ongebouwd, maar ook «lil levert geen vasten, onveranderlijken maalshif. Daar ook de inulliplik.ilor met den renloslnndaard verantlorl, rust hel slel-t l.i'ijdoni.in op twoc onzekere grontlsla» go».
Op .',l deze gronden is spr. voor lui svsloe'm van elen minister en verklaart hij zich hij voorbaat legen bol amendement van il»: kommissie van rapporteurs, om he! nieuwe stelsel op een nader lo bepalen «lag in werking te doen treden.
De hoor l'D!s ,'v¦ A.) vel'tl»,l!>d hel welsonlwerp als e»»n billijke belasting voor den land,'»ouw.
Ook do bel.".''!l,l< van eigendom tl:,» geen inkoinslen oplevert ach! spr. billijk, omdat'ook daardoor do «Iraagkracbl .".rooier woitlt. en loeh ook «lil eigendom kan wolden verkoeld en elan wol inkomsten afwerp!. Voor tle iiür.ontleriu!'. van buitenplaatsen op dezen regel voelt spr. niets, Men !:rij!*t dan een l*ovt>t>rde»ling van .houehrs van «alunriiitüiunn n'en". De meerdere belastiii'' «lic eigenaar», van buitenplaatsen zullen moeten lielalen. is zeer gering in verhouding 10l hun inkomsten. Bovendien houden zij dio lmile-nplaalsen „iel voor be! algemeen belang, «Inch voor eigen geno/g,,!. llel aanleggen en behouden van lorlen is „iel ele laak van parlikulier-'n. maar van «1.-* /ieniee„»,ehal>. Spr. hoef! in eigen 1-edrijf ».««>!, schuttingen van n.ilei gezien. Dc koulrole daarop is zeer moeilijk. De ondervinding leer! eohier dal dezo schattingen boe langer zoo meer in overeen» slemmiiig komen niet de werkelijk»' 'eilings» waarden. Verkoopwaarde onderstelt de aan» wezigheid van een mark!, waar verschillend»* koopers togen elkaar opbieden. Do toevolllgo hoogo koopprijs van eenige gronden in een bepaalde strook bepalen daarom, nog niet de verkoopwaarde von allo landen ln dle streek. Hel voorstel von den .Minister geeft oe-n billijker oplossing van do moeilijkheid dan elke andore.
.Min!ste*-_.TNEUB: Do indiening van hel «nl» worp hocMniols lc maken met hot liosland. Dat bestand eischt allooi! hot zich onthouden vnn partij-politieke wetsontworixn. Van dien aard is «lil ontwerp niot Daarom was hel jammer «lal de hoor v. Nispen ton deze verschil maakte lusscheu reehls on link». In de toekomst zal d»; medewerking van alle partijen noodig zijn voor onzo financiën. V/at lot nu toe nog niet dool van den parlijs'rijd heeft uitgemaakt, moot niel daarbinnen worden betrokken.
Do hoor v. NISPEN (r.k.)- Ik bob niets van ellen aard beweerd, Ik heb gezegd dat, zoowel aan de linkerzijde als aan «ie terzijde, bc» zwaar bestond tegen deu maatstaf der verkoopwaarde.
.Minister TBEUB Het doet mij genoegen dal ik u op dal punt heb misverstaan, Ik wist «lat verschillende loden dor Kamer daartegen bc» /.wal*,!» hadden. Maar na do invoering dor inkomstenbelasting, moet tussohen deze en dc vermogensbelasting overeenstemming worden verkregen. Onder die omstandigheden heb ik levens wijziging gebracht in oen zaak, dle met de billijkheid in.strijd was. Dat minister Bertling «loze regeling terug nam, is toch geen roden om er niet zelf mee (e komen, als men dat dc e-enige billijke regeling acht Men had. in dezo lijdon. dc invoering der wet ook oen jaar kunnon uitstellen. .Maar dan zou men ook juist nu elo verwachte hoogere opbrengst hebben ge» derfd.
Kou dan althans do nieuwe waardebepaling van onroerend goed niet zijn uitgesteld? Do .schalling van dc onroerende goederen is thans niet moeilijker dan die van vele roerende -modo» ren. Hoe moet iemand op 1 Mcl een grooto parlij tarwe, aardappelen of steenkool schatten? Uitvaardiging of intrekking van oen uil» voerverbod kan m oen enkelen dog oen groot verschil ten opzichte van «leze zollon maken. Een schip dat verleden jaar niet voor f 200.000 lo verkoopen was, wil men thans niet voor 1*11,0.000 van do hand doen. Do moeilijkheid beslaat, zoowel voor roorendo al» voor onroerende goederen. Ai vond men du*, een uit» weg voor de eeno soort van bezittingen, tlan bleef men nog mol do andere moeilijkheid zitten.
Deze nieuwe» verlne»-gensbelasling is oen aanvullende, naa->l «lc i nkonislenlielasting. Worden bij dio laats'e dc» inkomsten, ook uit ver» mogen, getroffen, hier wordt belast In-t vermogen, zelf enkel omdat het vermogeii, konstont bezil, i*,, onverschillig of men rr al of nlel inkomsten uit trekt. Alleen om praktische moei» lijkheden lo ontgaan, zijn do pollsseu van 10-«*nvoron allen vaste ge» gevens, maar zo deugden niet, on men heeft /«, afgeschaft. Do voorbeelden van don hoor v. Ni*.»*<-n gingen mank aan een verkeerde uitleg» ging vau art. ? dor wet. Wordt daar gesproken van soortgelijkou grond, dan is natuurlijk lio» «lochl: grond in »»oor!g<*lijko omslandigtioden. 'l'llxulie zou niot mogelijk zijn? Op oon grondwaarde van li ton, znl mon wel oons f 10.000 to veel of le weinig schallen. Maar bij zoon ver.schil zal men g«»cnorle» moeilijkheid ondorvjn«len. Anders zou «lc wet terstond impopulair worden. Dc hoer 'IVdoman kan echter ook uiet .inde doen «lan benaderen. Men is reeds bezig niet een herziening, echter niel v.in do belastbare opbrengst, «loch van «lc verkoop» waarde, zoowel van het gebouwd als van bel ongebouwd. Dat zal ech'.er niet binnen tien jaar jaar geniel komen. Daar men nu toch niet anders doen kan elan .«naderen, dc tegonwoord!'-'» methode niel deugt, en een herziening daarvan in geen tien jaar klaar kan zijn, zal t>t,k tle heer i'vileman niel anders kunnen, doe!! «km tlil slei>>el aanvaarden.
Wal betreft de mulo van belasting, is steeds hel onroerende goed bevoorrecht geworden, zoodal nu iedtr. minister van financiën «lit krachtig zal moeten aan/>akken, al zal hel misschien vele miiiislorslijkon kosten. Want voor «Ie naaste* toekomst zuilen 00 a 70 mi!, litie-n gulden noodig zijn voor allerlei .sociale on olitlei-wijshervormingen. l>pr. verbaast zich dal. niet tle geschiedenis «lor bevoorrechte m'nnileigeiian'ii voor oogen iemand als dc heer De Monle! Verl.oien durft klagen over lc /.waren last. die door «lo nieuwo vermogens» belastin, op «len grondeigendom zal worden üelegd. Do grond zal minsten», dubbel of drievoudig moeien worden bezwaard, om do lx», lasting op hel onroerend goed ook maar enigszins in ovoroensle inmiü'' te brengen me! die op hel roerene! eigendom. De verwachte vermeerderde opbreng*.! vau het onroerend goed wordl, met do opccnlen. eloor den niinisler geseind op 7 ton, door hot departement op 9 lon. Uitstel is nu niet mogelijk. Do Kamer moei nu de zaak pfimcipiet.» aanvaarden of ver» werpen
"Kamerkroniek. Zitting vsn 19 Maart. Vermogensbclasting.". "Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij". Amsterdam, 1915/03/20 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 24-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010023092:mpeg21:p005