Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Schijnbaar — bet vak niet weg te le-deneeieu — be-laat er ten scherpe tegenspraak lusschen de vredespolitiek «ler .Internationale, en haar cise-lt van de volkswapeaim:. Waar «enerzijds de steeds gepropageerde en de in tallooze uitspraken gemotiveerde meening der sociaaldemocratie onloothenbaar den vrede aanwijst als voorwaarde voor liet succesvol voeren van den klassenstrijd, en anderzijds de eisch van de volksweerbaarheid, van de gewapende natie, op elk strijdprogram der «oeiaal dem«era.tisehe partijen voorkomt, kan het niet ontkend worden, dat hier de schijn wordt geschapen, alsof ook de partij van liet klassebewusle proletariaat zich op sleeptouw laat nemen door de oorlogspolitiek der imperia* li^l:>che bourgeoisie. En zij. die deze schijnbare tegenstelling als een werkelijke tegenstelling zien, zijn dan ook volkomen lvOUH«.k*Vent, als zij een scherpe scheiding improviseeren tus* sohen de ..offieieele" en de ,>niet offieieele" sociaal-democr.,-ti.che opvatting. Deze personen kunnen in hun tactiek tot uiterste keuüekwenties komen: öf de waaide inzien voor liet proletariaat van <

Inderdaad draagt de strijd der sociaal-democratie tegen het militarisme hetzelfde karakter als de strijd tegen alle verschijningsvormen van liet kapitalisme, en de tegenspraak in onze anti militaristische campagne is niet verschillend van de tegenspraak, die in liet geheele wezen «ler sociaaldemoe rat ie is gelegen, en welke immers daarin ligt, dat ze op den bodem staat der kapitalistische werkelijkheid, en toch, tegelijkertijd, die werkelijkheid bestrijdt, of, anders en scherper # gezegd, dat ze tegelijkertijd de kapitalistische werkelijkheid aanvaardt en verwerpt. Het is tle groote verdienste vanTroel' stra's brochure, dat ze op dit grondkarakter der sociaaldemocratie wijst, en het is een symptoou van de „Ilmwerlung aller We-rte", die deze tijd ons te aanschouwen geeft, al? *,-><* deze eerste stelling van foetaal-democratisch denken in het geheugen der partijgenooten moeten terugroepen. De sociaal* democratie slaat met eenvoudig vijandelijkafwijzeml legenover liet kapitalisme in zijn diverse verschijningsvormen, als tegenover ten werkelijkheid, die door en door verkeerd is, die er eigenlijk niet behoorde, te zijn en waarmee zij niets te maken wil hebben. Integendeel, de sociaal-democratie aanvaardt die werkelijkheid en probeert haar met de levende- elementen van die- werkelijkheid, in overeenstemming met de wetten van I,aar ontwikkeling, te veranderen.

Dit dubbelslachtig karakter der sociaal democratie is niets anders dan de afspiegeling van de dubbelslachtigheid van haar vijand, dien /e bestrijdt. Zij erkent in het kapitalisme* zoowel hel stelsel, dat den men-ih Ut ?e!ssl:im',' '. '.> en eigen kracht opvoedt, en tic* productie op hongeren trap brengt dan welke productiewijze daarvóór, en tegelijkertijd bestrijdt ze- Int kapitalisme als stelsel van uitbuit'»!^ en onderdrukking van doode t-n levende proilüttickrachte-n. De sociaaldemocratische hervorm.ngstaclick verschilt «lan ook tlaariu van de kleinburgerlijk reactionaire*, dat do eerste evenzeer liet nitbtiintin.,'skara!.l<-r van liet kapitalisme wil verzwakken, maat- niettemin liet element van vooruitga»)?, dat liet kapitalisme stelt hoven elke vroegere productiewijze en «lat ft* zoowel de voornaamste grondslag a!*! de historische verdienste van vormt, in geen enkel opzicht wil aantasten.

Dit algemeene standpunt bepaalt ook de houding der sociaal iiebia?ht, en waardoor «le oude kadaver discipline, in en builen ele leger-organisatie, zich zelve heeft overleefd; maar ze bestrijdt onverzoenlijk hel doel. dat de burgerlijke regeering met die ontwikkeling en verbetering der krachten v.i! bereiken. Die ontwikkeling te b< vord'-reli en dat doe! te bestrijden, — ziedaar de inhoud en de beteekcnil» van onze-u eisch der volkswapening.

Die eisch is geen willekeurige constructie, in het hoofd van di zen of genen opgekomen, om deze fantasie iv de plaat' te stellen van de huidige werkelijkheid. Ze is. integendeel, «le samenvatting van onze kritiek op het tegenwoordige ka»ita* listiseh reactionaire legcrslelsel. Daarom kan ook onmogelijk e-«n vast omlijnd en in onderdeden uitgewerkt plan voor de heek sociaal democratie worden ontworpen, .waarin dit volks* leger kant en klaar wordt uiteengezet: er kunnen slechts enkele algemeene voorname beginselen word-m aant'.'-ge.en, beginselen van discipline, kadervorming en algemeene oplet- gcuheid zich te plaatsen, dan de oppositie tegenover haar wist in acht te nemen. Het zou ook volstrekt niet zoo mooi zijn geweest.als de geheele partij zonder een kik te geven de ongewone en nooit anders dan in de uiterste onvermijdelijk* beid te volgen gedragslijn had goedgekeurd. De partijleiding heeft in de direkt tegen haar gerichte oppositie, wil zij niet op haar beurt onbillijk en onverstandig handelen, allermeest een protest te zien tegen den oorlog zelf en zijn verfoeilijke noodzakelijkheden.

Wat verder de partijleiding betreft, zij kon op de gronden in het vorige nr. aangeduid, o.i. niet anders doen dan hetgeen in haar plaats iedereen zou hebben gedaan. De formule „geen man en geen cent" levert, mits juist opgeval, in vredestijd do basis van een propaganda, welke oorlog kan beletten. Maar zij verschaft in oorlogstijd geen middel om den vrede te bewaren. Zelfs als wij liet leger naar huis stuurden, de .stellingen verlieten, de versterkingen out mantel zouden wij dai me-e het land niet tegen de oorlogsweeën kunnen waarborgen. Niet enkel zou dit geenszins den strijd op ons gebied en om onze hulpbronnen voorkomen — want wat. de t ene partij wilde nemen zou de andere trachten haar afhandig te maken — maar het zou zelfs niet verhinderen dat de mogendheid die aicli hier vastzette, ons militair materiaal en il» de eerste plaats tle levende strijdkrachten voor zich gebruikt-. De Hollandsche soldaten, indien zo niet lagen «tan de Hollandsehe grenzen en in de Hollandsche linies, zonden nu aan de Vser liggen, .ia» de Hisne of in Polen — en nog wel aan een kant van deze oorlogsfronten waar zij het minst gaarne lagen. De cenige werkelijke kwestie, eins, was hoe de menschen en de middelen gebruikt zonden worden. Of wij hen zonden gebruiken, dan wei hetzij Duitscldaud of ingeland. Of ze zouden worden gebruikt zóó dat ze ten minste de kans om den vrede te licwaren hielpen vergrooten — of zoo dat zij aan de gevaren van den oorlog onherroepelijk werden overgeleverd. Ihi is int ten slotte een groot wonder, dat voor een land als liet onze de toepassing van de leus die ontwapening vordert, in oor* logstijd op eigenaardige bezwaren afsluit l Het zou al een heel lare oorlogstoestand motten bieten die Nederland de vrijheid had gelaten, alleen onder alle volken, te doen alsof er geen oorlog bestond. Namens de partijleiding behoeft misschien niet uitdrukkelijk te worden verklaard dat dit laatste ook lia^r iüin^ciiamci' dan iets ander» zou zijn geweest.

I*. de door de* oppositie begane fout klaarblijkelijk le wijten ii...! ut- om.llindiglieden, de door de partijleiding ingeslagen weg was evenzeer door de omstandigheden zoo duidelijk mogelijk voorgeschreven. Zij bestond, anders' dan de aan* voerders der ontevredenen, uit personen tol oog»nblikkclijk handelen geroepen. Zij zagen zich van bel eerste «ogenblik ai geplaatst voor een taak, door het «orlogsgev>. ar zelf geschapen. Zij moesten in de Kamer spreke-*, en stemmen, in liet hoofdorgaan schrijven, in het partijbestuur beraadslagen en beslis en — alles over ile t'enige kwestie door de gebeurtenissen aan de o»de gesteld: wat moeten wij doen eu wat laten om Nederland voor oorlog le beware*.? Wie die met iets te doen krt-t .<<, kreeg, vragen we, me! iets ander- te doen? Wie. die eenigen invloed had op den 'sang van zaken, zou zijn invloed, groot »f klein, vo ir iets and» hebben willen gebruiken? IV Nederland^ehe !o, ialislt-u zouden slechte socialisten nnie'.en ziju geweest «in : iel» onmiddellijk aan den cisch van liet moment, de nationale aaneensluit ing, te kunnen onderwerpen. Maar ook «mge* kt-eiil zon de* partijleiding uit absoluut ongeschikte personen hebben moeten beslaan, om niet aaiist..!ids te g','voe!" li dal er niets anders overschoot.

Aarzeling, daarom, is zoover wij weten bij de partijleiding niet te speuren geweest, evenmin als «enig belangrijk verschil van gevoelen. Het heeft, voor wie verplicht was zi<-h praktisch met de dingen te bemoeit», geen moeite gekoot üich omtrent tic hoofdzaken volledig rek» ns-.li.ip te .reven. De moeilijkheden om te gevoelen waaruit «Ie hoofdzaken bestonden, deed zich niet voor bij hen die een dce-l van «k--verantwoordelijkheid moeiten dragen voor pogingen om het kwaad te keeren. Niet wat te doen was, maar «.f het zou gelukken, was twijfelachtig. Daarom ook konden zij weten wat niet aan de orde- was. Met vragen of men kon goedkeuren dat arbeiders hun mede-arbeiders zouden slachten: of de onafhankelijkheid van den Staat zooveel kostbaar men* Lchenbloed werkelijk waard mocht heet en ; of het betreden van ons grondgebied ons deelnemen .-lan den oorlog zou weltigen — de partijgenooten die- aan de leiding verbonden en daarmee gebonden waren aan de onheilzwangero realiteit, konden waar al te goed weten dal met al zulk vragen zij thans niemendal te maken hadden. Om ten minste de Nederlandsche arbeiders van liet slachten en geslacht worden terug te houden; om de zelfstandigheid te bewaren, in oorlogstijd liet hoogste heil van rijk en arm; om de schending van de grenzen te verhinderen en daarmee de oorlogsverklaring van den anderen kant: do partijleiding was in de positie om te beseffen dat enkel die kansen binnen bereik lagen en daarom dan ook het de uiterste krachtsinspanning moesten worden nagestreefd. Het was voerbaar, helaas, niet mogelijk zich te vergissen. De keus vau maatregelen was te beperkt, de weg was niet enkel aangewezen, hij werd met, onverbidi». lijk»!! dwang rooi geschreven.

Dij na onvermijdelijk, tevens, waren zekere overdrijvingen of te algemeene uitdrukkingen in het betoog van de aangenomen houding. Wij »oor om? kunnen ons niet vereenigen met een en ander gezegd en geschreven over de beteekenis van de natienaliteit voor de arbeiders in hun klassenstrijd. Die beteekenis is o. i. onder den indruk van liet oogenblik te groot voorgesteld. Dat de arbeider!, onder het kapitalisme zulke groote vorderingen zullen maken dat zij steeds meer geneigd zullen worden bevonden bun aandeel in «Ie stoffelijke en geestelijke ..ktdltmr" der natie nut liet zwaard te verdedigen, dunkt on» niet- alleen een ongegronde verwachting, maar ook een van de minst gelukkige invallen waarop men bij mogelijkheid juist nu had kunnen komen. De arbeiders zullen, gelooven wij, integetide-el steeds dieper ga-an gevoelen dat zij in liet kapitalisme niets*anders te verliezen hebben dan hun ketenen. Men had echter liet omgekeerde niet noodig gehad te beweren, om* «lat ook dez,.* stelling voor oorlogstijd niet is uitgevonden. V/ie den arbeider zijn leven ontneemt, behoeft hen» niet meer te bevrijden van zijn boeien, en alleen als de arbeider het leven behoudt, kan hij hopen zich zelf le zullen bevrijden. En dit geld!, wilden we zeggen, van al wat aangevoerd is over de waarde van «k nationale onafhankelijkheid in den klassenstrijd. Thans is immers enkel van gewicht wat onafhankelijkbeid in oorlogstijd beduidt, zoolang dt- klassenstrijd geheel of gedeeltelijk rust. Dan bcteekent ze onzijdigheid en vrede. Eu dat zegt waarachtig meer dan genoeg. Do arbeiders zullen veel of weinig over hebben voor hun horigheid tot een bepaalde nationaliteit, naar gelang van de verandering in gegeven omstandigheden mogelijk. Niet elke verandering lx* h,*»!! een verslechtering Ie ziju. Zelfs i*» niet iedere gewelddadige inlijving altijd een verslechte»ing gebleken — b.v. die van de Hoeren repu blieken in Ziiid-.Xfrikl». Maar als verlies va»? zelfstandigheid slachting en vernieling meebrengt, zullen de arbeiders zeker voor behoud van zelfstandigheid willen vechten, zoolaig de gesteldheid van dien aard is, «lat alleen veel»* ten de bloedslorting en de verwoesting- zal kunnen beperken. Hel eenmaal begonnen debat beeft onnoodige veralgemee* ning en uitbreiding van liet door «le partijleiding gevolgde be ginsel gebracht. Maar dit beginsel staat of valt niet met de jui-theid van hel .-.lgemt-ine beloog, omdat lul stevig genoeg steunen kin op zijn waarde voor oorlogstijd. Zelfs nl zou b.v. tle geheele br< ehinc van TrotlsOa geen waar woord bevatten, «lan zou «lil nog niets afdoen aan de waarheid dat men «looi het hgc!' ie mobiliseer» li enz. handelde in liet welbegrepen arbeider, belang. Tt-oelslra weipt belangrijke stellingen np, die bij gelegenheid een nadere bes*,!» hing zeker ten volle waard zulle» zijn. Doch voor de bcoo.-d» e-ling van den partijstrijd «li'-nt ie worden opg> «o» rl.l. dal zijn geschrift de positie van de h idkg eerder heet! verzwakt dan versterkt. En wel omdat 'I'ioel tia I» ve» 1 wil bewijze». Het is volstrekt niet noodig dit. alle- le oud» r-i-lirijvcn, «mi Ie kunne» meenen dat Troelst ra als >> nl» in .ilaiie li idei' ».nb< >isp< lijk heeft gehandeld. Even» min is hel i.oo-üg alles v.».,- zij» rekening te nemen wat do hoofdal iiki-ifi! .< hrijver i» ons dagblad heeft verzekerd, om lu kunnen instemmen int-! zijn verdedig»,g van liet beginsel.

l-'n h,-!>( en de -! rikt e noodzakelijkheid van de verdediging le boili-n of te boven ging. behoeft -ons, wat den oorsprong aancaai. ,m-(. in verlegeiiln-iil te brengen. De- voorzitter van de E.!»', ifi.kli,- tn de slille-i' van de hoofdariikelci!. waren de beid»- per-onen .dooi* hun werkzaamheid nauwer dan iemand bij de ang^twi'kkend truttige werkelijkheid betrokken. Althat!' toen de tal.lick van de leiding werd afgekeurd, waren zij de eerst aangewezen v<-i. Dat zij hun positie nu en dan niet argumenten hebben willen versterken,' die welbeschouwd o.erbodig waren, is begrijpelijk.

Degrijpelijk is ook, ten .slotte, de neiging lot overdrijving van liet nationaliteitsbeginsel, tot overschatting van het be» talg der «ll,t»ndißneie. voor het proletariaat. De waarheid 5» toch kort en goed dit-, dat wij on, land en zijn bevolking willen bewaren voor do rampen van den oorlotr. Deze gemeen» lehappelijko bezorgdheid brengt niet enkel de klagen tot elkander. Zielkundig onweerlegbaar ii, dat 't voorwerp van onze zorg zich tevens in onze genegenheid dringt. Wij kunnen niet zonder verontwaardiging pan «len eenen, en ook niet zonder verteedering aan den anderen kant. denken aan de verschrik- Iringen welk» land en volk bedreigden en neg steeds bedreigen. De vaderlauihdiefdo is niet de oorsprong, ze is veel meer het voortbrengsel van de ontferming die de lieden beweegt -ik zij hun geboortegrond cli landgcnooten door vreemde overweldigers besprongen zien, in werkelijkheid of in verbeeldim?. Maar de uitdrukking van deze gevoelens is in «ie politieke «tisl-ussie niet zonder perijkel, en liet ligt in den aard lei* hi«;loii>eh, verhouding-m dat zij tegelijkertijd den groei van min of meer reakt.onnaire trekken bevorderen. Uit de brochure van Troelstri zal «lil, meencn we, op vel v< liei»!, iie bladzijden kunnen worden aangetoond.

Wordt, beiluiten we-, te Arnhem de z^.ak lil- door de geschiedenis van onzen tijd aan de orde 15 gesteld^ in zijn juiste lieteekenia voor het. kongres gebracht, «lal» zal er geen siroot verschil van gevoelen overblijven. De zaak Zuiver te stellen, is o.i. de grootste moeilijkheid. Wij ne:ne:t aan dat,

F. v. d. t>.