TANGER, 13 Sept. Naar mea bericht, heeft ce stam der Sjasoeja's afgevaardigden naar Generaal Drude gezonden om. te onderhandelen over onderwerping. JDe Generaal heeft een wapenstilstand toegestaan tot morgen•hiddag. ■AJraWERJPinS1, 13 Sept. Dia „Fédération Maritime" (patroonsnareeniging) heeft het voorstel tot schikking viTwori en, waar.an de Voornaamst© punten in ,een telegram yan 11 Öfizei' zijn medegedeeld.
(Zie verder Laatste Berichte» Buitenland.)
, Do eerste groote reis van de Koningin en den -rrins door Zeeland is volbracht. Wanneer ik er aan terugdenk, dan duizelthet mij voor de oogen. De lezer, die ver van Zeeland, met de gedachte hij zijn arbeid of zaken, heden zijn courant opneemt, kan er zich geen voorstelling van vortoen, hoe dat vandaag geweest is. Ea de pen van den vermoeiden verslaggever, die dat alles van begin tot eind heeft bijgewoond en aan da toachtige indrukken niet is ontkomen, is niet ia staat het zoo voor oogen te schilderen, als het in werkelijkheid geweest is; want niemand heeft ooit zoo stoute verbeelding gehad, dat hij heeft kunnen verwachten dat het zóó imposant Zou zijn. Wat beteekenen bijzonderheden, die anders samen een beeld geven van het geheel, nu nog verder tegenover machtige momenten, *elke doorleefd zgn als te Zierikzee bij het vertrek, te Goes op de Groote Markt, te Middelburg hij den terugkeer toen de avond reeds was gedaald en tienduizenden met spanning dat gelukkig oogenblik verbeidden? i Wat zal ik u verder nog vertellen van ruikers s>nder eerepoorten door lieve kinderen of bekoorlijke jufferen aangeboden, van burgemeesters die ■Woorden van welkom plechtig uitspraken, van •straatversieringen en dorpshuldigingen, waar alles in het niet zinkt bij een drietal hoofdmomenten, die deze dag na de zoo welgeslaagde revue der visschersvloot, die gerust op één lijn kon gesteld worden met de hulde der Zuiderzee visschers *an eenige jaren geleden, gehad heeft lï. Na zulke emoties doorleefd te hebben is het Van een menseh te veel gevergd, dat hij nog letten zal op namen, op buurtpraestaties, op ;«-.ttenties van particulieren gedurende de rijtoeren jdoor de steden, hoezeer ook dat alles getuigde een stemming, een geestdrift, een liefde die *lle begrip te boven gaan. Indien iets do Koningin en den Prins bijzonder moet getroffen hebben, dan is het wel de goede geest der bevolking die uit dat alles sprak. Hoe zou het "mogelijk zijn zonder eendrachtige samenwerking fcoo iets tot stand te brengen in kleine provinciestadjes waar de middelen besoheiden fcrjnl Maar ook het Zeeuwsehe volk zet alle verschillen, die broeders van hetzelfde huis verdeelen, ter zijde als het geldt zijn Koningin, in wie allen zich één gevoelen. Dit volk heeft den naam Van lakoniek, zelfs traag van beweging te zijn, tnaar zie, hoe het in actie gekomen is op dezen dag; het was alles zoo echt, zoo spontaan, zoo "warm. Ik hoor ze en zie ze nog, die duizenden !op de oude bolwerken van Zieriksee, die den in snelle vaart vertrekkenden Koninklijken tram-trein najuichten en nawuifden. En die laatste rijtoer in dat oude stadje met zijn levendige bevolking door die mooie oude poorten met hun spitse torens, wat was dat heerlyk en wat hadden de Koningin en de Prins een schik'in dien grappigen Oranje-boom op dat pleintje bij het hotel Van Oppen 1 Toen zij dan ook afscheid namen van den burgemeester en de Raadsleden aan het tramstation, waar Mevrouw Vermeys nog een ruiker aanbood, dankte de Koningin de heeren en de geheele gemeente hartelijk voor de schitterende ontvangst. In al de dorpen, waar een paar uren geleden eenige minuten was gestopt, stonden de inwoners ■weer langs de trambaan geschaard en schalden de fanfares nog eens, overstemd door gejuich uit volle borst.
Na een half uur was de tram weer terug aan de mooie haven van Zijpe, met haar prachtig, vvijd uitzicht over den breeden stroom. Maar de Koningin wilde het terrein van de Rotterdamsche Ïramweg-Mij. niet verlaten zonder den presidentcommissaris, Mr. Knottenbelt uit Rotterdam, en den directeur, den Heer Hoogerhuizen, hartelijk bedankt te hebben voor hunne goede zorgen. Weldra stak de Westerschelde weer van wal, iiagejuicht door honderden inwoners van Bruinisse en Zijpe, die zeker wel terstond naar Zieriksee zich zullen gespoed hebben om daar de verdere feesten meê te maken. Met volle kracht stoomde het fraaie provincieschip door de wateren van Zijpe, Mastgat en Keeten, dwars over de breede Oosterschelde, waar de oevers uit het oog werden verloren en men eich op zee waant, de zandkreek weer in, altijd door den weg volgende door de betonningen geteekend en omgeven door de forsche torpedobooten, de kust van Zuid-Beveland houdende, recht op het Catsche Veer aan. Nu moesten de Koningin en de Prins, die aan boord wat rust hadden kunnen nemen, zich weer yoorbereioen op nieuwe indrukken, op nieuwe hulde, maar dat het korte verblijf in de Zuid-Bevelandsche hoofdplaats zulk een grootsche verrassing zou worden, dat zal het Vorstelijk Paar, na a wat het reeds doorleefd had en na de betrekkelijk kalme maar hartelijke ontvangst aan het Catsche Veer, waar burgemeester Veltman van Kattendijke het welkom toesprak en namens heel het eiland Mej. Oele, uit Goes, de Koningin een ruiker van louter rozen aanbood als een symbool van de bede van al dc inwoners der 32 dorpen, niet gedacht hebben. In gestrekten draf reed de stoet langs dea stoffigen Veer weg naar de breede laan van den WilhelminaDoldsr. da reeds oude en kraniara onderneming op tuinbouwgebied, waaraan de naam der Zuid-Bevelandsche familie Van den Bosch verbonden is en waarvan de Heer Hanken, de vroegere directeur van Frederiksoord, de bekwame leider is. Bij de groote hofstede van den Heer Rottier, tusschen hoog geboomte gelegen, werd even stil gehouden onder een eerepoort, uit landbouwproducten en -attributen samengesteld.
Na het bezoek te Goes weer te Middelburg teruggekeerd, wachtte Hare Majesteit en den Prins, op den rit van het station naar het Gouvernementshötel, een eigenaardige begroeting. Daar stond over de geheele lengte van de Loskade de kleurige, fleurige stoet van den Kindei-optocht, die zich bij den ommegang door de stad hier ha/i opgesteld, om den Vorstelijken Personen gelegenheid te geven, in 't voorbijrijden dit aardig, vroolijk en bont tafereel gade to slaan. JDeze optocht, waaraan achthonderd kinderen deelnamen, voornamelijk uit de volksklassen, was voorbereid door een commissie, waarvan de Heer W. H. Hasselbach voorzitter, en de Heer C. A. Goethals secretaris as.
't Was een optocht met fraai versierde wagens met. allegorische voorstellingen, met groepen uit bekende sprookjes en oen groote verscheidenheid van aardige, frissehe costuums.
Voorop gingen de kwieke, dappere trommeljongens, gosd in de maat, met hun tamboermajoor, dio gisteren door de Koningin op het stadhuis ontvangen werd en die nu nog fierder dan tevoren zijn staf zwaaide. Dan volgde het Middelburgsch Muziekkorps, dat zich in deze dagen zoo duchtig weert en daarachter een bonte mengeling van allerlei kleuriga pakjes: herauten, de alf provinciën, een mooi versierde boeronwagen met meisjes in 't rood, wit en blauw, aardige matroos jos in een sloep, pages, ridders, jockeys, Zeeuwsehe boerinnetjes, melkmeisjes, pierrots en paljassen, herderinnetjes, die zóó wel van een schilderijtje van Watteau schenen weggeloopen, bloemenmeisjes, ïirolers, Zigeuners, Indianen pn .Chineezen, negers, Transvaalsche Boeren, Italia*nen, kertom, het meest cosmopolitische gezelschap dat men zich kan voorstellen. Mooie sprookjestafereelen waren er bij van Roodkapje, Hansje in 't JBessenland, Asschepoetster, Sneeuwwitje met de dwergen, Doornroosje, Klom Duimpje. Een van die groepen, Sneeuwwit en Rozerood, werd voorgesteld door eenige kinderen van het Armenweeshuis. Aardige groepen waren ook de rouzenclown Jumbo, met zijn leerlingen, en Flora met blocmenmeisjes en kaboutertjes, welke laatste groep door Mevrouw Appel-Deibel ontworpen was. Nint de kostbaarste, of mooiste maar wel een heel sympathieke groep was wel — vooral om de lieve bedoeling en sehoone, poedagegische strekking — dio van don Kinderbond. Dc verschillfcndé onderdeden er van stelden zinnebeeldig voor de hulpvaardigheid voor ouden van dagen en do liefde en zachtheid jegens dieren. JDaar zag men een oud vrouwtje gebukt onder een zwaren takkebos en twee meisjes, dio haar helpen dragen; een paar jongens, die een oud mannoko helpen een zwaar beladen kar te duwen; jongens als meikevers met oen schild waarop staat: „Bindt mij geen draad aan mijn poot!' Sluit mij niet in een doos." Verder oen paard met er naast twee jongens met schilden: „Slaat mij niet, speelt. met mij!" en twee meisjes die de vliegen verjagen. Vóór op den wagen stond eon groep van meisjes en dieren en aan de achterzijde een vredescngel met twee meisjes. Dé dames Bakker, Van Visvliet, Ermerins, Vcrhey, Gratama, Van Embden, De Kan en JDavis, dio van deze groep de leidsters waren, hebben allo eer van haar werk. 't Was een goedje propaganda voor het sehoone streven vaa den Kinderbond.
Het slot van den optocht werd gevormd door een met vier paarden bespannen wagen, don Wereldvrede voorstellende, oen pracht van een wagen met een hoogen purperen troonhemel.
. JD© pakjes van Ido verkleede jongens en meisjes, van die leuke kabouters met aangeplakte baarden onder hun ronde kindergezichten, van di© aardige bloemennimfen en herd-rriimetjes zagen er allemaal even frisch en fleurig iiit en 't aardigste is dat het alle eigengemaakte pakjes waren, geen gehuurde spullen. Bij den ommegang door do stad had de stoet, die begeleid weid door ecu paai- muziekkorpsen, die__ flink door da trommeljongens werden ter zijde gestaan, allerwegen veol succes. Men kan zich ook moeilijk iets bekooriijkers voorstellen, dan deze aardige, blijde schaar kinderen, van-wie' de allerkleinsten vaak met den moesten ernst hun gewichtige taak vervulden.
Opgesteld langs de Lnskndc, onder dc mooie hooge boomen, bood do optocht met al die f raaio wagons en dat gewemel van a I kleuren een heel lieven aanblik. Men kon hem hier vrijwel geheel overzien on "'t was voor de Koningin en den JPrins, dio er in hun glanzende galakocts stapvoets langs roden, en dio mot groote ingenomenheid en beüangetelling de verschillende onderdaelön va.n den optocht bekeken, wel de aardigste begroeting dio men bodenkon kon.
Bij het langzaam voorbijrijden van het Koninklijk rijtuig strooide eon heele zwerm blocmenmeisjos hunne korfjes leeg. 't JLeck een oogenblik wel eon bataille de ilcurs.
Do maaltijd, door de Gemeente aan JHare Majeateifc en den Prins aangeboden, werd gegeven ln do deftige raadlaaJ, aan fraai ruim vertrek, in renaissance stijl, met «jikenhoutcii pilasters en purpcrkleurig fluweelen behang. Aan de wandon hangen oude schilderstukken, eon gezicht op de stad en een regeutenstuk van het oudo mannen- en vrouwenhuis. Boven den schoorsteen een groot symbolisch schilderij, voorstellende een" Graaf van Zeeland, omhangen met de oide van het Cr Vlies, dio aan do Stedemaagd van Middelburg een perkamenten rol niet de privilegiën dor stad doet aanbieden, wier roem door de faam wordt uitgebazuind. Aan de andere zijde van de. zaal, tegenover de hooidtafel* hangt een symbolische voorstelling van Middelburgs handel met de tropische gewesten.
Da tafel, in hoefijzervorm, die voor zestig personen was gedekt, was luisterrijk versierd. Midden op de hoofdtafel was een groot bloemstuk geplaatst en ook do andere tafels prijkten met een rijke bloemenversiering en vormden met da fraai bewerkte zilvecren candolabress met rosé kaarsenkapjes, hot rijk geslepen kristal en fijn damast een vorstelijke feesttafel. Tot de gasten behoorden de voornaamste provinciale en stedelijke autoriteiten, de echtgenooten van den Commissaris der Koningin en van den Burgemeester, de Geneeraal-Majoor Vaillant, uit Breda, Schout-bij-nacht Romer, uit Hellevoetsluis, en de luit. t. z. le kl. Baron Van Dedem, commandant der terpedobootflotielje . _ De ontvangst van die Vorstelijke Personen geschiedde dn dte zaal, waar na afloop van den maaltijd cercle zou worden gehouden, een ruim vertrek met oude gildestukken aan den wand en een prachtige antieke staande klok. In de hoeken zijn door den bloemist Noske, die ook de fraaie tafelschikking had gemaakt, planten-decoraties aangebracht, o. a. een reusachtige, breed, uitgespreide vanen, prachtig van vorm. Bij de komst van de Vorstelijke personen had een dochter van den Burgemeester aan H. M. namens de gemeente een bloemruiker aangeboden. Gedurende den maaltijd sprak de Burgemeester, Jhr. Mr. L, Schors^ de officieels welkomstredo uit.
Majesteit, Koninklijke Hoogheid.
Van do vergunning, om aan dezen maaltijd het woord tot Uwe Majesteit en Uwe Koninklijke Hoogheid te richten, maak ik dankbaar gebruik.
Onwillekeurig herinneïen wij ans Uwer Majesteits bezoek vóór 13 jaren aan Middelburg gebracht, toen vergezeld van Uwe door. ons zoozeer vereerde Koninklijke Moeder. Waar het aan den Gemeenteraad dus wederom tot groote eer en vreugde is^ dat Uwe Majesteit hem in de gelegenheid stelt in deze zelfde zaal ■ U, Mevrouw, to ontvangen, daar verblijdt ons dit de 3 te meer, nu wij de eer hebben Ziijine Koninklijke Hoogheid Prins Hendrik der Nederlanden, Uwex Majesteits gemaal, in ons midden te zienl JEen hartelijk gemeend welkom brengen wij dus allen het Koninklijk Echtpaarl Waar Uwer Majesteits gevoelens voor het Nederlandsche volk en dus ook voor ans, als een deel daarvan, beleend zijn, daar Uwe Majesteit bij do inhuldiging heeft gezegd, dat het Huis van Oranje nooit genoeg voor Nederland kan doen, zoo kwtnen wij naar waarheid getuigen dat die gevoelens van Uwe Majesteit voor ons wederkeerig zijn en gevoelen wij voor Uwe Majesteit wat U voor het volk gevoelt: dankbaarheid, liefde en algeheele toewijding. Koninklijke Hoogheid, Nu wij tot onze groote vreugde in de gelegenheid gesteld zijn Uwe Koninklijke Hoogheid aan de siijdc onzer veel geliefde vorstin to begroeten, doen wij dit met dezelfde gxjiroelons, waarmede ons hart is vervuld voor Uwe Koninklijko Gade, onze Koningin Wilhelmina. Verwonderen zal U dit niet, daar U-w. Koninklijke Hoogheid weet met welke hechte bunden het Huis van Oï-anje en het Nederlandsche volk aan elkander zijn verbonden en wij met vreugde ontwaren, dat Uwe Koninklijke Hoogheid het voorbeeld onzar Koningin voigt: zioh geheel geven als mensen en als vorstin voor een ieder dio hu-P noodig heaft en voor den Staat. Waar nu deze gevoelens ons allen in sterke mate beheerschen, vergunt Uwe Majesteit en Uwe Koninklijke Hoogheid mij voorzeker alle aanzit tonden uit te noodigen do gezondheid te d ink cm van Uu-e MajesteJten van Uw Koninklijke Hoogheid en uit volle borst te roepen: lang leven Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik 1 Da Burgemeester eindigde zijn rede met een driewerf hoezee, dat door de gasten, die van hun zetels waren opgestaan, met jvarmto ca instemming werd herhaald. Har© M.aiestcit beantwoordde deze rede als volg t:
Mijnheer dc Burgemeester!
Wij zijn u zeer erkentelijk voor de woorden, door u namens den Gemeenteraad tot Ons gericht en bovenal voor de gevoelens, daarin ir dergelegd. Ik acht. mij gelukkig wederom in Zeelands hoofdstad te vertoeven, waarvan ik ten vorigen male zoovele sehoone herinneringen heb medegenomen. De treffende ontvangst welke Mij hier bij herhaling is te beurt gevallen en heb hartelijk welkom don Prins toegeroepen, nu Hij voor do'eerste maai te Middelburg verblijft, de in feestgewaad gehulde straten en de jubelkreten, van alle zijden vernomen, stemmen ons tot groote dankbaarheid. Wij zullen nimmer ii do ontelbare bewijzen van liefde en aanhankelijkheid, van Middelburgs ingezetenen ontvano-en. Deze hebben den band, welke de geschiedenis ook ttaschen MMdelburg en Mijn Stamhuia gevlochten heeft, indien dit mogelijK ware, nep» nauwer aangehaald. Met genoegen bevind ik mij op deze historische plaats in dit prachtig gedcnkleeken ranzer onde houwkunst, waarop deze gemeente met recht- t rotóoh mag zijn, dat zooveel liennnenngen aa* ons zoo glorierijk verleden in het geheugen terugroept. . Moge het heden, waarin Middelburg zich mag verbinden in voorspoed gevolgd worden door ecnie toekomst, waarin geluk en bloei steeds to Ik stel dezen dronk' in op het we,zijn van Zee lands hoofdstad.
Na den maaltijd maakte de Vorstelijke stoet een rit door do fraai geïllumineerde feeststad.
Zwermen spreeuwen trekken door de avondlucht; een lucht met hooge wilte wolkjes eu teere tinten, isc-oals de nazomer die geeft. Do avond komt met rosse verven en ecu ijle violette kleur in de hooge luchten. Het avondrood vlamt als een heerlijk vuurwerk m de lucht', dat den dag besluit. Maar do vroolijk o feestvierder, dio vhans oogen hoeft vooi dit klcurcnspel, is nu ver te zoeken, nn iedeï zich spoedt naar de feestpleinen en straten, dio ook hun vuurwerk hebben en lichtflitsen.
Als de donkerte komt van den vroegen Septemberavond, de echte duisternis die wel alle lijnen en kleuren zou willen uitwissehen, treedt de onde stad op met een plotseling verzet tegen de zwarte schaduwen van den nacht- De oude gebouwen, die al weggedoken schenen in het diepe zwart, komen als door een toeverslag tot nieuw leven. JDe mooie lijnen van oude gevels beginnen plotseling licht uit te stralen, lijn 'voor lijn beginnen de omtrekken to glansen, tot Jhocl het statig gehpuw ver-. rezen is, trillend van licht. Die vurige lijnen van rood oranjelicht schijnen voort te glijden van huis tot huis; zjj maken in do straten lange lichtstrepen en tooveren de doffe huizen om tot lichtpalcizon. Zij gaan van straat tot plein, van plein tot kade en slingeren zich door alle wijken. En eindelijk baadt heel de avondstad in een zeo van licht, vlamt op als een vreugdevuur tegen het donker van den hoogen hemel, of daar ©co dankoffer brandende is, heel den nacht door.
In het begin van den avond dreigde het weer een oogenblik. Even begon 't to regenen, net toen met het ontsteken van de illuminatie begonnen was, maar gelukkig duurde 't maar •even en genoten wij verder van een uifcgezochten, bladstillen zomeravond.
Er was zeer voel werk van de verlichting gemaakt. Op de Markt een groote gas-illuminatie en voor verscheidene voorname patricischo huizen eveneens. Langs die Oude Haven, het tegenwoordige Droogdok, aan het eind waarvan in lijnon van licht de omtrekken van oen schip glansden, voldoden, prachtig die guirlandes van lichtrood© lampions, welke zoer mooi in het water werden weerkaatst; in do Stationsstraat was een tijke verlichting ran electrische kronen, vertpotjes en lampions; de Noordstraat, bij het stadhuis* prijkte met /slanke Venctiaansche masten vol kleurige lampions, en op onderscheidene plaatsen zag men ook di© hoogst eenvoudige, maar toch zoo decoratieve verlichting van rijen kaarsen, dicht naast elkaar vóór de vensters geplaatst. De sociëteit „St.-Joris" prijkte met een dergelijke verlichting en ook vel© deftige boerenhuizen, welke hun helder voorlichte interieurs aan do blikken der voorbijgangers prijs gaven. Maar het allerschoonste was toch' wel do verlichting van dc Abdijgebouwen. Daags allo lijnen van de statige oude gevels beefde het licht, en de aanblik, welken deze oude kloosterhof bood, met die lichtjes, schemerend door het lommer der zware boomon, was werkelijk betoovcrend schoon. Een sprookjje wae 't, toen daar de deftige galakoets met dra hoogen bok eea de lakeien met poederpruikon 'v de Balanspoort onderdoor,-om de Koningin cm den Prins naar het JRaadsdincr op het stadhuis te brengten. Een ontzaglijke menigte hulde den heelen avond de straten en pleinen, een prachtig; feeststemming heerschte er. Arm in arm, oi Jhand aan hand trokken de zingende rijen de stad door, opgewekt en blij, nergens sloeg de vreugde over tot buitensporighoid; de volksliederen weerklonken en nimmer hoorde men het schril geluid van die wanhüdende papieren toeters, die to Amsterdam aan het toppunt der vreugde uiting geven, maar dio in dit gezegend Jland onbekend zijn. Langzaam. bewogen zich door de menigte, waaronder men telkens yerkieede kinderen opmerkte, die aan den optocht hadden meegedaan, dicht beladen rijtuigen vol met .feestvierders, die zoo de schoon verlichte stad gingen bezichtigen, groote Janpleizicrs, een enkele Zeeuwsehe huifwagen, of oen rijtuig vol kinderen, met e-en Zoeuwsch poppetje op den bok, stralend van vreugde over zooveel moois. Te rpidden van deze avonddrukte trok de phantastischo koningsstoot door dc jubelende stad, liet Vorstelijk Echtpaar in de gesloton galakoets, de dames en heeren van het gevolg jn open rijtuigen.
To tiert uur werd tegenover de Loskadey die zoo fraai met hooge- feest marton en slingers van lichtlijnen tusschen de boomen versierd was, een schitterend vuurwerk ontstoken, ton aanschnuwc- vau een menigte vau duizenden. Pas waren de eerste stukken afgestoken, of daar l^wani de Vorstelijke stoet aangereden. Ilaie Majesteit liet stilhouden om liet vuurwerk te kunnea zien on bleef tot het einde van het zeer lange vuurwerkprogramma. Do rijko geklemde vuurpijlen, dio zwermen kleurige vonken langs den donkeren avondhemel strooiden, de zevenkln.ppers en fluitende pijlen werden met gejuich begroet. Prachtig voldedem ook de Bengaalsche verlichtingen, waarvan de laaie gloed in het water va.n hot brccdei it en het helle, magnesiumiioht, dat plot», als met eon toeven in wijden omtrek heel de omgoving dagheldcr verlichtte, Koodfit mea dnidolijk kon zien, hoett hier dicht bijeen standen. Er heerschte ook hier een blijde stemming van geestdrift, die zich uitte als die drommen ..;--, als bij onderlingo afspraak, het Wilhelmus begonnen te zingen. Do groote stukken, waaronder eon mei.