De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Regenval 25 November. Te Semarang, 4.4 in M. Te Tjandi, 20 m- M. Tkermsometerttand. Maiisnam 04 gr. Fabr. Mtaimum 75 gr. Fahr

Gedurende de maand November ttoll«n_ei.« I—B —15—32—21 errmnmmtsej 11—23, «■«•IMIM 3—17.

OrncilKLK BraicßTiN.AtVer* Ter aanvulling onzer telegrammen wordt het volgende overgenomen uit de Java'eehe Contant van 34 dezer.

Blykens mededeeling van den Civiel en Militair Gouverneur van Atjeh en Onderhoorig» heden rukten in den nacht van 10 op 20 dezer drie brigades marechaussee uit om inners van sabilbijdragen te Tjotlame ten zuiden van Batoe poetih te arresteeren. Een hunner werd gevangen genomen, de andere ontsnapte. Den 20sten te 11 uur voormiddag rukte het 3e bataljon Infanterie van Kota Radja uit, terwyi om 12 uur 's middags 2 compagnieën van het 14» bataljon van Samabani vertrokken, met het doelde vijandelijke hoofden te verjagen die in het gebergte bezuiden Mam» preh, nabij de schuilplaats van Toekoe Tjoet Lamtengah* een kandoeri zouden houden met het oog op hun nieuwe plannen. Onze troepen kwamen juist ter plaatse toen alle spijzen gereed stonden, de vijand vluchtte en de nederzetting werd verbrand. Aan onze zyde werd levensgevaarlijk gewond de Europeesche fuseüer Mirien (algemeen stamboek n°. 38529) terwyi de Europeesche sergeant Lebbe (algemeen stamboek n. 40638) en de Europeesche fuselier Telkamp (algemeen stamboek n°. 24229) niet levensgevaarlijk verwond werden. De Amboine sche fuselier Kakasira (algemeen stamboek n°» 41630) en de inlandsche fuselier Karong ("algemeen stamboek n*. 28852) werden licht gewond. Buitgemaakt werden', een Beaumontgeweer, twee voorlaadgeweren en een donderbis. Op 16 dezer had de begrafenis van Radja Pakeh plaats, nadat by monde van den voornaamaten Oelama Tengkoe di Longg o, in het bijzijn van Toekoe Hoesin di Gedong, Radja Ketjik en de patoea's. het zoontje van Radja Pakeb als opvolger Was aangewezen onder voogdyschap van Toekoe Hoesin onder controle van vier patoea's. — Lombok. Sedert de gebeurtenissen, me» degedee'd in de Java'teke Cenrant van 27 October jl. _ . 86, kwamen, volgens een onder dagteekening van 16 dezer door den Resi» dent van Bali en Lombok verzonden tele* graphisch bericht, op Lombok nog eenige roofpartijen op groote schaal voor die deels succè. hadden, anderdeels door de bevolking zelve werden afgeslagen. De rust werd overigens niet verstoord. De hoofden der oorspronkelijke bende bedreven in den laatsten tyd geen kwaad meer, doch vrees weerhield er hen nog van zich in onze handen te steüen. — Brand. Door den Resident van Krawang is gerapporteerd, dat den 6den dezer door onvoorzichtigheid brand ontstond in de desa Tjiranggon, district Krawang, tengevolge waarvan vyftien huizen en eenige padischuren met de daarin opgeborgen padi een prooi der vlammen werden. De daardoor veroorzaakte schade wordt geschat op f 1110.70. — De Resident van Palembang deelt mede, dat den 18den October jk. in de doesoen Benawa, marga Soengei Wans, afdeeling Ogan- enKomeringilüren.Blidah. een groote brand heeft gewoed, waardoor tweeëndertig huizen in de asch werden gelegd en tal van andere huizen afgebroken moesten worden om den brand te kannen stuiten. De geleden schade bedraagt ruim f 10 000. — Aardbevingen. Blijkens van debetrokken hoofden van gewestetijk bestuur ontvangen berichten; werden schokken van aardbeving waargenomen : in het Gouvernement Celebes en Onderhoorigheden in den avond van 16 October jl. te Bima, Aljoe en Boelekomfca, en in den nacht van den 17den dier maand te Saleyer eenige lichte schokken, zoomede in den svond van den 27sten derzelfJe m-and op laatstgenoemde plaats een vry zware hor •> zontate schok in de richting van O.—W., welke drie seconden aanhield; in de residentie Bantam, inden namiddag van 10 dezer te Rankaibetoeng en te Man» iimping, een horizontale schok in de richting van O.—W., die dertig seconden aanhield en den daarop volgenden namiddag te Menea eenige lichte schokken met deselfde richting • in de residentie Lampongsche districten in den namiddag vaa 10 dezer ter hoofdplaats Telok Be tong en in de a'deeHogen Ommelanden van Telok Baton-j- en Semangkaeen horizontale aardbeving in de richting van Z. W.—N.O.; en in de residentie Benkoelen, int) den namiddag van 10 dezer ter gewestelijke hoofdplaats twee hevige, zoowel bonzon'a- Ie als verticale schokken met richting Z.W.- N.O.

Reglement. Het reglement «an de vereeniging >Gee Pok" te Kediri, is goedgekeurd en die vereeniging mitsdien ais rechtspersoon erkend*

Onze Marine. Aan het verslag der f er. richtingen en Bewegingen van B. Ms. Schepen van Oorlog behoorende tot het Eskader in Ne. derlandseh%lndie gedurende het tweede Kwartaal 1596, gevoegd bij de Java'tehe Courant van 24 dezer, is het volgende ontleend:

Nadat Toekoe Oemar tot de kwaadgezinde party was overgegaan werden byzondere maatregelen genomen tot bescherming van Oleh-leh en de reede van dien naam. Behalve |H, Me. Tromp deed de Commandant der scheepsmacht de reede voortdurend bewaken door «enige oorlogsschepen, die des nachts brandwachtsloepen deden varen en de omgeving voortdurend met electrisch licht beschenen.

Do schepen werden zoodanig geposteerd, dat het terrein bezuiden Oleh-leh - Lamtih en Pakan Badak desgeweuscht onder vuur genomen kon worden; bovendien was één bodem geankerd by Oleh*-leh (Oost), om onze vestiging by een eventueelen aanval aan die zyde t« beschermen. Vooiti bewaakte een der schepen van zonsondergang tot sonsopkomst de koeala Ngarid Pantjoer, daar volgens de geruchten Toekoe Oem_.r het voornemen zou hebben om gedurende de duisternis van daar in prauwen naar Ka. Atjeh over te steken. Op vers ek van den militairen Coaamandan.t te Oleh-leh werd van 29 Maart tot 20 Apr-1 de bezetting gedurende den nacht versterkt met een ongeveer 60 man sterke landingsdivisie, onder bevel van een officier en na 20 April tot den 29en dier maand met 12 man. Tevens werden een gntlfurend kanon van 3,7 c.M. en een kanon van 7,5 cM. A. onder bevel van een adelborst der eerste klasse aan den wal gezonden om Oleh-leh aan de zyde der lagune te verdedigen. Wijders werden seinen vastgesteld om op deze wijze steeds communicatie te hebben met Oleh-leh en Lamtih. Ter versterking van de scbeepsmacht werden H. Ms. Koningin Wilhelmina der Neder-. landt» ca Sumatra tijdelijk daaraan toege*. voegd; zij kwamen respectievelijk des 23en en 28en April te Oleh-leh aan. Ter vervanging van H. Ma. Lembtk, die wegens urgente reparatie naar Soerabaja moest opkomen, werd H. Ms. Nias voor den dienst in de Atjehsche wateren aangewezen. Ten overvloede ontving de Commandant van H. Ms. Print Sendrik der Nederlanden, den tast, met den onder zijn bevelen gestelden bodem naar Singapore te stoomen en aldaar gereed te blijven, om sicb op het eerste bericht naar Oleh-leh te begeven.

Daar het plan bestond, om een troepenmacht in de Kroeng Rababaai of voer Lepong te debarqueereo, werden door de Marine eenige tochten daarheen gemaakt om te onderzoeken, of aan dat voornemen uitvoering gegeven zou kunnen worden. De uitslag van dit onderzoek was echter telkens beslist ongunstig, in verband waarmede het denkbeeld om aldaar een landing te beproeven dan ook werd opgegeven. Ten einde te voorkomen, dat van uit de Kroeng Rababaai of Lepong vaartuigen met kwade bedoelingen naar Poeloe Rajah zouden oversteken, werd nog een schip ter Westkust gestationneerd met de opdracht, zich hoofdzakelijk naby bedoeld eiland op te houden, terwijl de andere oorlogsbodem onafgebroken ter hoogte van Lepong en daar bezuiden kruiste.

Het schip in station I der Noordkust ont* ving bevel tusschen koeala Atjeh en Pbeloe Weh te kruisen, en zich meermaJen ,_■*_ Sabangbaai te vertoonen, ten einde »».»*«■-> tingen in te winnen omtrent den politieker. toestand aldaar.

Den 27en April, des ochtends ongeveer zes ure openden, op verzoek van den Re» j.eeringscommissaris, H. Ms. Iromp, Koningin Wilktlmima der Nederlanden en Smmbatea een overstelpend vuur op de versterkingen van Toekoe-Oemar, welk vuur, na verloop van een uur, gaandeweg verminderd werd en wcarbg ***e strandkampongs voorloopig werden gespaard daar de bevolking op onze hand scheen te zgn.

Bij het beschieten van de kampongs in de VI Moekims in den ochtend van 6 Mei ontbrandde aan boord van H. Ms. Sumbatoa by het aanzetten een granaat van 12 cM. A. door een onverklaarbare oorzaak en sprong in den vuurmond. Hierbij werd een Euro* peesch matroos onmiddellijk gedood en bekwamen een Europeesch en een inlandsch schepeling ernstige wonden; waaraan de laatste een paar dagen later overleed.

De beschieting van de versterkingen van Toekoe Oemar werd later op ongezette tyden voortgezet, en ook by de operatien onzer troepen daartegen nam de Marine daaraan een werkdadig aandeel met het zware en het snelvurende geschut. Den Sen Juni debaiqueerde de landingsdivisie van H. Ms. Koningin Wilkelmina der Nederlanden versterkt met 40 mariniers van H. Ms* Iromp — het geheel onder bevel van den kapitein-luitenant ter zee H. Slot—om in vereeniging met de landmacht in de VI Moekims te ageeren. De divisie ontmoette ep dien tocht geen tegenstand en keerde dcs namiddags van denzelfden dag aan boord terug. Den 23en Juni voerden H. Ms. Merapi en de Gouvernements stoomscbepen Mbatrot en Condor een troepenafdeeling over naar de Kroeng Ryahbaai, waar bij 'kampong Ladoeng des nachts ongeveer twee uur het debaiquement aanving, onder assistentie dtr gewapende sloepen van de tevens aldaar aanwezige flottieljevaartuigen Ceram en Madam. Ongeveer zes uur in den ochlei d stonden alle troepen aan den ' wal, en begon de opmarsch over het gebergte naar Kotta Radja. Daar hot niet zeker was, of de colonne haar doel langs dezen weg sou kunnen bereiken, en de mogelijkheid dus bestond, dat zy weder te Ladoeng zou moeten embarqueeren, werd het strandbivouak bezet do r de gezamenlijke landingsdivisien van H. Ms. Merapi, Ceram en Madarm, versterkt met veertig mariniers van H- Ms. Tromp Op verzoek van den co'onne commandant werd de kampong, waar de troepen twee gewonden hadden gekregen, na doorzocht te zgn, in brand gestoken. De geheele omtrek werd afgepatrou.(leerd, doch nergens iets van een vijand bespeurd. Nadat door middel van seinen zekerheid verkregen was dat de colonne haar tocht naar Kot'a Radja kon voortzetten, keerden de landing divisien des namiddags ten vier uur naar haar respectievelijke bodems terug, waarna de schepen de baai verlieten, behalve H. Ms. Madnra, welke er tot den volgenden dag vertoefde.

Afwijzend is beschikt op het verzoek van den in de centrale gevangenis te Semarang gedetineerden veroordeelde W. F* Brèdow, ter erlanging van algeheele k wytschel ding van het nog te ondergaan gedeelte der straf van acht jaren tuchthuis, dan wel vermindering daarvan met den tyd, door hem in preventieve hechtenis doorgebracht (B. .)

Binnenlandsch Bestuur. Men mei dt ons uit Poer wak ar a :

Bij een dezer dagen in de regents woning met dea regent en andere inlandsche hoofden gehcuden conferentie, waarby de Resident tegenwoordig was, werd o. m. ook besproken de aanstaande intevoeren reorganisatie van* het districts bestuur in de Residentie Krawang. Dienovereenkomstig zullen worden injresUld vier wedono's betrekkingen, elk op een maaodelyksche bezoldiging -an f 200, Drie zullen worden geplaatst in de Pamanoekao en Tjiasemlanden en één te Tegalwaroe. Daarentegen zullen worden ingetrokken eenige districten en on der dist riet en met name de districten Wanadjasa, Gandasoli en Plered, die tot oederdistricten zuilen worden teruggebracht terwyi de onderdistricten TJikao, Pasawahan en Ürangdan by andere districten zullen worden ingedee'd- Voorts lal worden ingetrokken de betrekking van wedono te TJabangboengi. en in de plaats daarvan worden aangesteld een assutent-wedono terwyi het or_ derdist riet Rengas»Dengklok tot district zal worden verheven, met een we loao aan het hoofd die de onderdistri'.ten TJabangboengin en Pisangsambo zal hebben te besturen. (A. B. E.)

Ge_m Gratie Afwijzend is beschikt op het verzoek van J. H. Pangemanan om gratie van de straf van een jaar gevangenis, waartoe hy by vonnis van den Raad van Justitie te Padang ter zake van doodslag onder verzachtende omstandigheden werd veroordeeld. (Pr. Advbld)

De CujLera tb Üoïrabua. Van de Oedjong kwam Woensdag geen rapport in. In de benedenstad acht zieken, vier dooden; in het kamp zestien zieken, vijfentwintig doodeu ; in de bovenstad drieëndertig zieken, vierentwintig dooden; Een Europeaan van vijfenveertig jaren en een jong Europeesch kindje behooren onder de slachtoff. rs, (Boer. Ct) Een niet in Turkije voorgevallen Geschiedenis In de Preanger had een zoHtverkooppakhursmeester het Land reeds jaren lang gediend. In 1890 kreeg bg een klein erfe» nisje, legde daar zgn opgespaarde guldens by, kocht een stukje grond en bouwde daarop een huisje voor zgn ouden dag- Maar daar kwam onverwachts een edele heer met verlof en die \ond het stukje grond van den pakhuismeetter ook lief en gezond gelegen. Hij besloot daar ook een stuk grond te koopen en bouwde er een ruime vifla op. De beide huizen kwamen ongeveer tegelijkertijd klaar. Toen het byna zoover was kw m de edele heer met vrouw en kinderen een kykje nemen en toen bleek het dat eigenlijk zyo villa achter de eenvoudige burgerwoning lag. Dat was werkelyk h nderlyk en daarom werd de assistent-resident in den arm genomen. Deze klampte den pakhuismeester aan, was zeer vriendelijk, en de kleine ambtenaar, indachtig aan de geschiedenis van den ijzeren en den aarden pot, stemde in den verkoop toe. Voor de ± f 4500, die hem grond en huis •hadden gekost, wilde hy die weder afstaan, Een maand later kwam de chet van den kleinen ambtenaar weder bij hem en verleide hem dat de edele heer niet meer dan f 2000 wilde betalen. De kleine man, die een oogenblik vergat dat hg slechts een nietig aarden potje was, wees zgn chef er op dat alleen de grond, zooals deze toch wist, f 1200 had gekost, dat hg een zeer groot gezin tot zyn last had en dus dergelijke scbadepostjes niet lijden kon. De chef be&amde dat ook wel maar sic je .... de eene dienst is de andere waard, ik zou in jou plaats maar ja zeggen, dan kun je er wel staat opmaken datje gauw een grooter pakhuis krijgt met een ruimer debiet. . . •

De aarden pot bleef op zyn stuk staan eo , . . . twee maanden later werd hy" overgeplaatst, onverwachts en zonder eenige reden, naar een pakhuis in een desa, waar geen school is en waar het debiet ook veel kleiner is dan op 's mans vroegere standplaats. aZonder eenige reden"? . . . Negen maanden voordat de edele heer lust kreeg in het erf van den kleinen man had deze een zout» tekort gehad tot een waarde van f 208.74 Echter buiten zyn schuld, want reeds .lang voor het leegvgllen der vakken had hy den assistent-resident gewezen op een mogelijk tekort en daarvan de redenen opgegeven, nl. de slechte bouw van het nieuwe pakhuis, waarvan de wanden der vakken aan weder en wind waren blootgesteld. En die klacht was juist bevonden en de noodige voorzie» cingen, zinken afdaken, waren aangebracht Dat kan dus de reden niet zyn. En toch, iets anders kon men den man niet ten laste leggen.

De kleine ambtenaar werd op zyn nieuwe standplaats ziek. Hy liet op eigen kosten een dokter komen en die certificeerde dat hy een maand verlof noodig had. Het certificaat legde hy «tin request om die maand verlof op den 18den Februari 1895 en ... den 6den Maart werd hem het verlof waarop hy recht had, geweigerd en hy eervol uit zya betrekking ontslagen. Het ontslagbesluit was zoo ingekleed dat de man zelfs geen wachtgeld krygen kon. Hij onderwierp zich weder niet, beklaagde zich bij de Regeering en w^rd in Augustus d. a. v. gepensionneerd met f 473's jaars Daarvan moet hij nu zien rond te komen met vrouw en zes kinderen. En om de lijdensbeker vol te maken liet men hem nog bgna anderhalf jaar, waarvan zes maanden zond-r eenige inkomsten, wachten op de Uitbetaling van zgn schamel pensioen .... De man is nu gebroken en zal. eerstdaags wel zyn hursja moeten verkoopen. Dat valt dan natuurlijk tegen »biliyken" prys in han*. den van den edelen heer. Immers wie zal het met de geschiedenis voor oogen van den kleinen man dien het zoo verging, nog durven wagen de villa het uitzicht te ont« nemen? En intusschen woidt den arman stakkert die in een oogenb'ik van dwaasheid meende dat ook hij rechten had, het leven zoo zaur mogelijk gemaakt! Wszenljjk, dcc geschiedenis is niet voorgevallen in Turkije, maar in Nederlaod.ch- Indie en sü is er een u*t den allerjongsten tyd. (Soer. Rbld)

Wbdloopbn. Io navolging van de Wedloop-Sociëteit aMataram" is i>y de inlanders te Djokja een dergelyke vereeniging opgerebt, onder beschermheerschsp van R* M. G. Soedjadie, en van welker bestuur o. a. eenige zoons van Prits Marrgkoe Boemie leden zyn. Aan de wedrennen die Maandag en Ditsdag J 1 in de buurt: Noto Pradjan plaats hadden, namen echter geen paarden, maar kinderen deel. Dat belette evenwel volstrekt niet dat weddenschappen en totalisator werden gehouden, evenals by de echte rennen. , . . , Maandag werden de sportfeesten besloten meteen optocht (een soort bloemencorso) welke, met de muziek aan het hoold, des namiddags ongeveer vyf uur o. a. door Lodje-Ketjil trok,en waaraan door meer dan twintig rijiuigen werd deelgenomen, (Mataram.)

Aanbssted.no. De uitslag van de op den 24sten dezer ten Residentiekantore te Cheribon gehouden heraanbestedia^, voor het brieven en pakketten vervoer tusschen Cheribon eo Rantja Ekek.en het verstrekken van bespanningen aan Gouvernements reizigers tusschen de genoemde plaatsen en op eenige binnenwegen in de Residentie Ch*riboo, gedurende de jaren 1897 tot en met 1901 is als volgt : De laagste inschry-er is de Chinees Oey Tok Lim voor een bedrag van f 151550, aan wien de bovengenoemde diensten voorloop..' onder nadere goedkeuring der Hegee* ring ryn toegewezen. (Tjerim» ) Regen» Ofschoon het bovenal, vry aardig regen', wij hier ter hoofdplaats Tegal zien er niet vetl van. Het dreigt, de lucht belooft veel, maar des middags is de hemel op ceklasrd en wii mogen dan puften van de warmte. C****"-** * Tegal.)

Naar Nederland Met het stoomschip Me rapi der maatschappij »Rol»erdamsche Lloyd" zyn heden van Semarang vaar Nede.land vertrokken vierentwintig Europeesche militairen, wier dienstverband afgeloopen was. Overgeplaatst ir* van Pelantoengan naar Semarang de sergeant schrijver De Haan. — Van Djokja naar Lombok is overgeplaatst de sergeant-ziekenvader Willemse en van Semarang naar Djokja de sergeant» zieken vader Wichers. Diefstal in het Kwartier. In het kwartier van het vyfde bataljon is heden morgen een inlandsch korporaal betrapt op het stelen van het ontbijt en een kleine hoeveelheid tabak uit de kamer van een Europeesch onderofficier. Aan den korporaal is door den betrokken compagnies-commandant onmiddellijk kwartier arrest opgelegd, in afwachting van de verdere behandeling dezer zaak. « KoELf'e voor Deli. Door bemiddeling van de firma Soesman en Co zullen aanstaanden Maandag, met het stoomschip Botk, honderdveertig koelis van Samarang naar Dcli vertrekken. De firma E. 't Sas verzendt met dezelfde boot vijfenzeventig koelis, eveneens naar De!i.

Onbewaakte Wachthuizen. De wachthuisjea, ongeveer twee jaar geleden door den Waterstaat by Petclan en Sawah-Me-ati gebouwd, worden in het geheel niet onderhouden; ook wordt daar nooit de wacht betrokken, ten nadeele van de inlanders die daar des avonds langs komen en doodelyk bevreesd zyn voor de Madoereesche soldaten welke daar een zeer geschikte plaats vinden voor het be drijven van straatroof.

EEN INLANDSCH-AMBTENAAR-SpBBLHCIÜHOU oer. In het district- Singenkidoei is een inlandsch ambtenaar, wiens woning een echt speelhol is Dag en nacht vindt men daar priaji'a en loerah's die er met bun vrouwen koe men dobbelen, en menigeen hunner verliest daar al wat hij bezit.

Opsporing. Verzocht. Door den officier van Justitie alhier is aan de politie de opsporing verzocht van de verblijfplaats van zekeren Dreybel .

Droezige Paarden. Bij een Europeesch dogcart verhuurder te Karangtoeri vindt men een viertal droezige paarden die des avonds voor de voertuigen gespannen worden en dan ongehinderd rondrijden. Een inlander te Semarang die van een Europeaan een onbruikbaar droezig paard ten geschenke had gekregen en het beest naar Ambarawa wilde brengen, teneinde het daar te verkoopen, is te Bar.joea.anik aangehouden door de politie van Oangaran en te Ambarawa voor de pohtierol gestra t met twee maanden kraka'. Daarenboven is het paard gestorven zoodat de man van het geschenk niets dan soesah gehad heeft.

Dogcart**Verhuurderi/kn. Naar aanleiding van het bericht in De Locomotief van eergisteren, betreflende de dogcartverhuurderg te Kaügawah, als zou deze namelijk niet behoorlijk zyn onderhouden, ging de contrö* leur van politie, vergezeld van den schout Van Der Pms gisteren naar bedoelde verhuurdery Uit een daar ingesteld onderzoek bleek dat de stallingen zeer vuil waren. De eigenaar werd dan ook dadelijk gearresteerd.

Klerken. ,Bij de wees- en boedelkamer alhier is benoemd tot klerk, op een tractement van tien gulden per maand J. B. An» zemberger, terwgl de bezoldiging vanden klerk J. C. Von Winckalman, thans bedragende vijfenveertig gulden per maand, is verhoogd met vyf gulden.

Tram. Aanstaanden Zondag zal op de tramlijn Centraalstation-Boeloe weder degewote dienstregeling in werking treden, zoodat het overstappen bg de socieieits-brug niet meer nood/g zal zyn.

De eerste Stadsgeneesheer, Dr. P. J. Bymat-s Van Anrooy is hedenmorgen, tot herstel van gezondheid, niet vertrokken naar Salatiga; zoosls ons gisteren werd gemeld, doch naar Djokja. Zijn practyk wordt inmiddels waargenomen door den tweeden stadsgeneesheer Dr E. Baumann, en door deo officier van gezondheid der eerste klasse J.' J. V. Haak,

De Semarangsche Mozaïek Tegelfabriek zal den 30au dezer, des morgens te h.lf negen, worden geopend, bj welke gelegenheid alle monsters der door de fabriek aangemaakte tegels per vierkanten meter zullen zyn uitgelegd. Te getykertgd met de kennisgeving dessr opening heeft de directie een album verspreid van de soorten vau tegels die aan de fabriek zullen verkrygbiar zyn.

Directeur der inrichting is, haar men weet de architect J. H. Eycken, administrateur de Heer A. Weiss.

De Firma Grimm en Co. te Soerabaja zond ons een exemplaar van haar, bij wijze van ré-Jame, verspreide spoorweggids voer de Oosterlynen der Staatsspoorwegen waaraan is toegevoegd een kalender voor het jaar 1897.

Een Nieuw Boek Ter aankondiging ontvingen wij van de firma G. Kolfl* en Co te Batavia: Kort Begrip van de Leer der Bemet ting, door 6. De Waal Van Anckeveen.

Het doel, dat de .c nijver zich met de uitgave van dit werkje voorstelt is: den koffieplanter in het bijzonder een kort overzicht te geven aangaande de verhouding der gecultiveerde plant tot de meststof. Hy he« f\ zich, zegt hij, beijverd, de nieuwste ontdekkingen van wetenschap en praciyk in saamgedrongen, gemakkelijk verstaanbaren vorm den lezer voor te dragen

Wat in het algemeen geldt voor hetgeen bekend is aangaande behoefte aan bemesting by tropische planten; n. I. dat die behoefteoog zeer onvolledig onderzocht is, geldt, meent de schryver, natuurlyk ook voor koffie. Do gro ndgesieldheid en het klimaat zyn in de warme en sub-tropische luchtstreek zóó afwisselend, dat het ongerymd zou zyn, de bemesting van den grond volgens onwrikbare regels te willen vaststellen. Wanneer hy dus toch waagt, zyn persoonlijke inzichten over de bemeEting in het algemeen uit te spreken, zoo richt hij tot den lezer het volgende verzoek: steeds in het oog te houden, dat zijn mededeelingen in vele opzichten een subjectieve beteekenis hebben. De planter besenouwe zyn aanwijzingen slechts ala in het alge» meen gedaan, om hem aan te sporen tot nadenken en tot het nemen van bemesting»--fif*96VoH.

Nog een kieuw Boek Van de Java'sche Boekhandel en Drukkerij te Batavia ontvangen wy ter aankondiging een exemplaar van Indische Novellen, door Ernst.

Indische romans en novellen zyn tegenwoordig in Nederland een gewild artikel en worden op bestelling aangemaakt. Als men evenwel: ziet, wat onder dit merk aan het Hóllandsch publiek voorgezet Wordt, ergert men zich aan de schrijvers, wijl slechts twee gevall.n mogelijk zijn, nl: le. zij weten niets «an Indische toestanden af; in dit geval deden zy beter hun talent tot iets anders te bepalen; 2e. z|j weten wél beter, doch speculeeren op de bekende zucht van het groote publiek naar pikante lectuur; in dit geval moesten cbryvers liever bun pennevruchten voor zich houden dan door hun grootendeels onware voorstellingen in Nederland en elders het denkbeeld te verspreiden dat lndie een soort van .-vrijgevochten" land is waar onder Europeanen roof, diefstal, moord, verkrachting, dronkenschap en dergelijke kleinigheden tot het programma van den dag behooren.

Het komt ons voor dat de schrijver van dit boek tot de tweede categorie te brengen is. Al het leelijke Wat in Indie net zoo goed als elders, doch alleen bij uitzondering voorkomt, is in zjn boek dooreen** gemengd, evenals al- de bederven restantjes vleesch enz* in den olla podrida van den Spaat-schen bedelaar.

Verkoop van Grond. Met intrekking van het Gouvernements besluit, dd. 14 Augustus 1896, No. 38, voor zoover daarbij aan den Heer J. B. Van De Pavert in eigendom is toegesegd een stuk grond, groot 508 vierkante meters, gelegen in de kampong Te* manggoengan, ter atdeelingshoof dplaats Ambarawa, is aan genoemden heer thans te kennen gegeven dat de Regeering genegen is aan hem te verkoopen het stuk grond, gelegen in evengemelds kampong, groot 674 vierkant» meters, nader aangeduid op den meetbrief van 29 Februari 1896, No. 3648, 'ogen betaling van f 212, van welke som reeds in 's Lands kas is gestort een bedrag van f 127.

Creoline Therapie. Door den Commandaot van het Leger zyn benoemd tot leden der commissie voor het onderzoek der creo* line-therapie van Dr. Groneman te Soerabaja: de officieren van gezondheid der tweede klasse C. U. Hiile te Salatiga en H. C. Mees te Djokja, welke laatste tyde'yk vervangen wordt door den offcier van gezondheid der tweede klasse J. A. Tamson.

Verbannen. By Gouvernements besluit is bepaald dat de wegens verduistering van 's Lands gelden tot de straf van wegzending naar een oord van ballingschap, voorden tyd van een jaar, veroordeelde geschorste regent van Saya dr Bawab en Mardika, Daniël Da* vid De Silva zyn straf zal ondergaan te Menado.

Meerderjarig Verklaard. Aan Francois, Louis Gollner, wonende te Batavia, oud ruim twintig jaren zyn brieven van meerderjarig» verklaring verleend.

Subsidie Voor de jaren 1896 en <897 is aan het bestuur der vereeniging Hulpfonds van den Heiligen Viacentius 4 Paulo te Buitenzorg een toelage van f 250 per maand toegekend, als tegemoetkoming in de uitgaven ten behoeve van het jongensweeshuis aldaar.

Een Geschenk. Machtiging is verleend tot aankoop en varzending naar Port* Said van een Maleischen boer, Welke aan de Egyptische Regeering ten geschenke zal worden aangeboden ten behoeve van den zoologischen tuin bg Cairo.

Goedgekeurd is de by de te Semarang trehouden openbare aanbetteding gedane voor» loopige loewy .ing aan den Chinees Tan Eng Po, van de levering van bei gateen voor de steenbrekers, staande te Sleko ter hoofdplaats Semarang, en steenslag voor den grooten postweg van Semarang naar Demak, van de brug Tenirgang tot Seketleng, gedurende de jaren 1897 en 1898.

Niet Goedgekeurd zyn de toewijzingen, voorloopig gedaan voor de jaren 1897, 1898 en 1899, aan de hoogste bieders voor dat tijdvak bij de op 6 November 1896 ter hoofdplaats Padang gehouden tweeledige herver* pachting : e, van het uitsluitend recht tot den verkoop in het klein en het stoken van ge» distilleerd ; b. van de po» en topbo eo andere spelen, zijnde voor dit middel voor het jaar 1897 alleen geen bod verkregen. Machtiging is verleend om de pacht van het uisluitend recht tot den verkoop in het klam en het stoken van gedistilleerd in bot Gouvernement der Westkust van Sumatra voor het jaar 1897 bepaadeiyk af te staan aan den hoogsten bieder voor dat tijdvak, by de op 6 November 1896 ter hoofdplaats Padang gehouden tweeledige herverpachting. Den Gouverneur der Westkust van Su» tnatra is opgedragen om op een nader door hm te bepalen dag ter hoofdplaats Padang eea herverpachting by inschrijving *e houden van de pacht van po- en topbo en andere spelen voor het jaar 1897.

Erfpacht- Aan de Nederlandrche Handel» maatschappij te Amsterdam is in erfpacht toegezegd een perceel woette gronden van ongeveer hondeidvyfiig bouws, gelegen in de laras Solok, afdeeling XIII en IX Kots, residentie Padangsche Bovenlanden, tegen betaling van een pachtsom van f 150 per jaar. — Aan dan Heer E. M. Fol is in erfpacht afgestaan een uitgestrektheid woeste grond van zeven, bouws, gelegen in het distric Soekoredjo, afdeeüog en residentie Kedirrt tegen een pachtsom van drie gelden pei, bouw en per jaar. .. — Aan de Culluur-Maaticbappy Pangladjar is in erfpacht afgestaan een uitgestrektheid woeste grond van ses bouws, getegen in het district Radjamandala, afdoe* ■*•••« Bandoeng, tegenfeen pachtsom van een telden per bouw en per jaar.

Bosch Exploitatie. Machtiging is verleend tot het houden eener openbare aanbesteding °P een nader te bepalen dag in de maand ■-*art 1897 voor de exploitatie van het djatibogcb-perceel Glap, gelegen in het dis» l"et Pridiok, afdeeling Sidajoe, Soeraba|a, ca 'an het djatibosch-perceei Gemarang, ge')?ƒ•- in de districten Kanigoro en Tjaroeban, *'**«eling en residentie Madioen.

. Dmze Meisjes. Minstens tweehonderd jonge **•«».•* met de acte voor onderwyzeres staan °P ds candidatenlyst die by het Departement **••* Onderwys wordt aangehouden 1 Een en» ■•Ie gelukkige erlangt na jarenlang wacht'n eens plaatsing by het Gouvernement; 'oor de meesten is de kans op p'aatsing «•oogst miniem, ja onmogelyk. Of dit wel is *°oaiz het behoort, betwijfelen wy. Het ware billijk dat voor de Indische meisjes elk jaar •enige plaatsen meer werden opengesteld dan tot nu toe ; de examens zyn even zwaar -•J die in Nederland en op haar ambitie valt over het algemeen weinig aan te merken, dit kunnen de haar elk jaar toegekende ••Üacten getuigen. Een ander middel om aan de candidaten «.aar een plaatsing als onderwyzeres tegemoet te komen, is het steeds eervol ontslaan van haar die ryp voor pensioen zyn en in baar diensttyd geen blijken gaven iets meer te willen weten dan indèityd voor het examen gevorderd werd ; dus geen byacten behaalden, niettegenstaande daar toen een groote premie voor was uitgeloofd die bil* •Ü-* genoeg, naderhand is ingetrokken. Waren de inrichtingen voor gelegenheid tot opleiding voor onderwyzeres hier even talrijk als in Holland (betrekkelyk natuurlijk) en bestond hier even als daar meer gelegenheid tot doorieeren voor de hoofdacte, dan zou er veel voor te zeggen zyn dat het Gouvernement de onder wyzeressen uitsluitend recruteerde uit bezitsters der hoofdacte, zooals nu gebeurt. Van gelijkheid in dit opzicht is evenwel geen quaestie; wij weten het allen welke belangryke bedragen de ouders hier voor dat onderwys moeten offeren, en dat nog met betrekkelyk gering resultaat. De binnenlanders zijn daar nog veel erger aan toe. Een andere uitweg zou zyn het besehikbaarstellen voor dergelyke beschaafde meisjes van enkele andere betrekkingen by het Gouvernement. Een jongen, slechts voorzien van bet kleinambtenaars-diploma. kan bet verbasend ver brengen bij sommige dienst - lakken, men denke slechts san de recherche, de departementen, de wees- en boedel katners. Een meisje dat uit den aard der zaak toch al van veel betrekkingen is uitgesloten, kan alleen by het onderwys terecht. Als de proefnemingen in Holland en elders soet de meisjes slecht waren uitgevallen, sou die uitsluiting recht van bestaan hebben, doch dat zyn zy niet, integendeel. In Indié zou de proef dus ook best gewaagd kunnen worden, zelfs met alle kans van slagen. Men hoort wei eens de bewering uiten: bet is niet goed, voor de jongens da gelegenheden te verminderen om hun brood te verdienen, denk slechts aan het steeds toenemend proletariaat. Daar tegenover wenschen wy de vraag te stellen: wie is er slechter aan toe, een arm meisje of een arme jongen in deze maatschappij ? En als het meisje meer weet en beter werkt dan de jongen, moet zy dan alleen achterstaan wy) zij een meisje is 1 Wy gelooven trouwens niets van dat ons zoo dikwyis voorgehouden schrikbeeld: toe* nemend proletariaat. Hoe kan dat ook; de Europeesche bevolking gaat langzaam vooruit, doch stellig (in goeden zin) gaan daarmede ook vooruit de gelegenheden om zyn brood te verdienen. Men denke slechts aan de uitgebreide Staats- ca particuliere spoorwegen, de trams, het groot aantal erfpachtsperceeïen, de telephoonmaatachappyen, de uitbreiding van zoovele dlensttakken, de irrigatie-werken, enz. enz. en dat alles in nog geen vijfentwintig jaar . Wy beweren dat voor iemand die werken wil. daartoe au meer gelegenheid is dan vroeger. Vrees voor concurrentie behoeft onze wetgevers dus niet te weerhouien iets voor onze meisjes te doen. De Heer Pierson, chef der irrigatiewerken «o Bodjonegoro. heeft trouwens al een in Indiê geboren jonge dame in dienst genom n die in Holland de acte van onderwyzeres met twee bijaeten behaald heeft. Men vrage zyn advies, zoo noodig. Zy is daar voornamelyk belast met het werken op de schryfmachine, •en werk uitstekend voor meisjes gesch-kt. In Amerika vooral, doch ook zeer veel in Europa, zijn by den handel meisjes werksaam die uitstekend voldoen volgens de berichten Waarom volgt de handel in Indié dat voorbeeld niet? Reeds heeft een meisje, leerlinge onzer Somarangsche hoogere burgerschool met goed gevolg het eind-examen afgelegd; meerderen zullen mettertyd volgen. Zouden dezen niet even goed of beter geschikt zyn voor oen dergelyke betrekking of iets anders als de jongens die het nooit zoo ver konden brengen en toch grifweg plaatsing vinden?

Een begrbi.de Betrekking, Mejuffrouw Dr. Teupken, chef van het wiskuostig bureau van een zeer greoie levensverzakeringmaatschappij te Amsterdam, gaat in November a. t. huwen met den gepensiomeerden eers» ten luitenant van het Indische leger Liefrinck, die een paar Jaren geleden tengevolge van een verwonding te Atjeh een been heeft verloren en diensvolgens is afgekeurd. Voor de betrekking van Mejuffrouw Teupken, waaraan een tnctement van 3500 gulden ia verbonden, zijn, naar De Locomotief uit Amsterdam verneemt, tallooze liethebbers, o a. niet minder dan achtentwintig leeraren van hoogere burgerscholen, doctoren in d, wis- en natuurkunde.

Ds Ofwcikkvan AnmmsTßATiß In De Petou die in Indiê beri-beri heeft opgeloopen en toen vrjj nek naar Europa is teruggegaan, heeft na aankomst in het vaderland, in verband met zyn kwaal, overplaatsing verzocht bij het corps administrateurs der Mariniers omdat dié heeren hun werkkring uitsluitend in Nederland vinden en nooit naar de koloniën worden gezonden. Alvorens op dit verzoek te beschikken, gelastte de Minister van Marine een nauwgezet geneeskundig onderzoek, waarvan de uitslag was dat de Beer In De Beton voor alle diensten bij' de Zeemacht afgekeurd en in verband daarmede gepensionneerd werd. Hy zoekt thans een betrekking in Holland.

Een Müziekkknner. lemand, die als mus'ekkenner en muziekliefhebber in Nederland beduidend op den voorgrond treeit, zoo schrijft men uit Nederland aan De Locomotief, is wel de Indische hoofdingenieur R. D. Verbeek.

Niet alleen maakt bij zich zyn verblijf in het vaderland angstvallig ten nutte, om zich op de hoogte van de vorderingen der toonkunst te steOen, maar hy wordt in zyn omgeving beschouwd als iemand die recht tot medespreken, tot oordeelveifan heeft. Zingt de eene of andere ster in Hofland of wel geeft een bekend dirigent een concert, dan is de Heer Verbeek in de pauzen steeds omringd door velen die zyn meening over het ten gehoore gebrachte wiflen vernemen. Dat zyn critiek altyd even malsch is, mag echter, geloof ik, niet beweerd worden.

Onnoodiqe Moeite. Een officier, een paar maanden geleden als commandant van een detachement suppletietroepen uit Nederland teruggekeerd en thans in de tweede militaire afdeeling geplaatst, meldt ons een eigenaardig staaltje van weinig logische voorschriften en van onnoodig geld uitgeven. Wanneer een detachement naar Indië zal vertrekken, moeten de daarbij ingedeelde officieren in Harderwyk present zyn en tegelijk met den troep naar de inschepings» plaats reizen. Ze hebben echter niets over de menschen te zeggen, want ecu Hoilandsch officier van het Werfdepót begeleidt den troep, is met het commando belast en draagt dit eerst over aan den dé'.acbementscommandant, wanneer de suppletie goed en wel aan boord zit. Van twee dingen één; óf de Hollandsche officier is hier geheel overbodig en kon rustig huis blij ven óf de by het detachement ingedeelde Indische officieren hebben niets te Harderwyk te maken en konden volstaan met by het vertrek aan boord te komen-

Uit Pekalongan schryft men san He Locomotief: ■' Tegen het einde van het jaar 1879 of in het begin van 1880 kwam uit Brazilië het bericht dat d»ar een n?i.robe in de ryst gevonden was die de oorzaak der beri* beri zou zyn. Het bericht heeft de ronde gedaan door alle couranten van den Indischen Archipel. Bet is de aanleiding geweest dat dit denkbeeld ook onder vakmannen ingang gevonden heeft. Van een prioriteit des Heeren Van Der Driesßen kan dus geen sprake zyn.

Inhoü» VA» Tijdschriften. Het Recht in iVederlandseh*lndiè; No. 8. Verhandelingen. Onder, zoek naar het vaderschap. Een paar aanteekenmgen op de Artikelen »81 alinea's, 1 en 3I en 284 "linea l van het Burgerlijk Wetboek. Art. 365 I. B. W (ï- Art 42t N. 11. W.). «Minderjarigen, die in eenig gesticht van weldadigheid zijn opgenomen, verblijven, zoo lang te zich daarin bevinden ot daartoe behooren, onder voogdij der regenten van dat gesticht. Deze zjjn van het stellen van zeker, herd vrijgesteld". Burgerlijke Zaken, Hoog.gerechts hof van Nederlandsch.lndiS (Eerste Kamer) Hooger Beroep. Onrechtmatige daad. — Art. H3l Burg. Wetb. - Het vrleenen van korting op het tractement van ambtenaren. Raad van Justitie te Seßja* rang. (Eerste Kamen. Eerste Aanleg. Stblad 1855 No. 15 - Korting op de bezoldiging van crviele ambtenaren. - Bevoegdheid tot het verleenen daarvan. Strafzaken. Hoog-gerechtshof van Nederlandsch- Indiö (Eerste Kamer) Cassatie. Jurisdictie- geschil tnsschen «en Omgaand Gerecht en den Voorzitter .an een ander dergelijk college. *- Artt. 874, 2*o-» en 240 c Ini. Regl. Art. 260, 2o Strafv. en 1*.7, 10. R O. Personalia.

Bijdragen tot de Land en Volkenkunde van Nederlandteh-lndie; 4e Aflevering ven deel XLVI. Brieven van den Gouverneur-Generaal Tan Der Capellen over Dipanegara's opstand, zoomede een wederlegging van den Minister Elout. Door P. H. Vm Der Kemp Documenten betreffende de ontdekkingstochten van Adriaan Dortsman beoosten en bezuiden Banda, op last van Antonio vaa Diemen en CorneHs Van Der Lyn ondernomen in 1645 en 1646 Medegedeeld door Mr. 1. E. Heeres (vervolg van blz. 879) Spaansche bescheiden aangaande de Philippijnen. Door Prof. Dr. H. Kern. Notulen der- Bestuursvergaderingen.