De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Advertentien. ' -'SR^SBP*** A auhieding in erfpacht van twee percee- S|i|__|__r A_ len onontgonnen grond in de Residentie 4_FW^ "*"*■ PROBOLINGO. ( Zie Javasche Courant van 27 November 1874 No 95.) Samarang le December 1375. De Resident, (4157) N. D. I.AMMERS VAN TOORENBURG. Commissie Vendutie, Vrijdag 4 December, bij (4108) G. A. WERMDTH. Vrijdag 4 December wordt verkocht: Een partij Koolteer. (4109) G. A. WERMUTH. Vrijdag 4 dezer, zal worden verkocht: Eene partij Ijzerwerk. (4152) WERMUTH. Vrijdag zullen worden verkocht. Een partij puike Hammen. (4153) WERMUTH. ■ . ■ i.i ________ ■ ■ — ——— i i ■_______■ 11, __,__, Vrijdag 4 dezer, ei 1 worden verkocht: Eene partij Koffie. (4154) WERMUTH. Vrijdag 4 December, Vendutie in het locaal van A. MEIJER, van fraai Speelgoed, WA 4ROND.R: Poppen etc. (4151) ........ A. MEIJER' Publieke Verkoop. Op Vrijdag den 4en December a. s., des voormiddags ten half tien ure, van: le. Yto onverdeeld aandeel in het landschap GOEMOELAH, met alle daarin lig

Valle do Psraiso, 10 Juli 1874. De eeuw waarin wij leven, wordt gewoonljjk de verlichl genoemd; inderdaad is het menschdom in kennis en wehuchsp ontzaglijk vooruitgegaan, en zijn deze veel meer (gemeen verspreid dan vroeger. Intusechen vallen er nu j» dan dingen voor, waaruit iot onze smart onloochenbaar ijkt, dat die verlichting nog lang niet tot alle klassen der ivolking doorgedrongen is, dat bijgeloof en dwespzucht, lide loten van den stam der onkunde, nog over een tgeetrekt gebied heerscheo. Stemt het bijgeloof ten plat n lande niet tot verbazing, wekt het geloof aan de Onderversebijningen in zoovele streken van Frankrijk et verwondering ? Hoeveel m.3er echter gevoelt men ih dan wel geschokt in zijn geloof aan den vooruitgang a het menpcbdom, als men «iet, dat het mogelijk is in n tegenwoordigen t\jd eene secte te doen verrjjten, welr gruweldaden die vtn Jan van Leyden en lijae aanhants ver achter zich laten. Toch levert daar het vrije, voortstrevenle Brazilië het voorbeeld van.

Da dweepzucht openbaarde rich onder een kolonie Duitteis, die rich onder de rjjkgezegende hemelstreek der Dvincie Eia Grande do Sul, in Brasilië, gevestigd hadden.

it den gelukkigsten uitslag was hunne werkzaamheid aldaar croond geworden; waar vroeger eeuwenoude, ondoordring"ebosscUen den bodem bedekten, waren door den noesten vlyt i landhuiters in nog geen twintig jarea tgds bloeide koloniën verrezen. Welige velden en rijke akkers t welvarende woningen boden den reiziger in die streken

Fc verraseend schouwspe'. Ken tijdlang,'wel is waar, had di pas aankomende kofe< te streden tegen de mceieljjkheden aan de ontginning

f landen verbonden, doch volharding en vljjt brachten *a naderhand tot een trap van welvaait, welke voor hof toreadeel der arbeiders en daglooners in hat moederland * eenemale onbereikbaar is.

tn de culste gedeelten dezjr Duitsche koloniën, waar boeren iceds tot welvaart gekomen zijn en vaak geheel bezwaard land bezitten met steenen huizen van meer dan

*e verdieping en een aardig kapitaaltje er bg', gebaureo *a_ dingen, welke niet ailean in te andere koloniën, •ar ook in het stadje Sao Leopoldo, ja zelfs tot in de ofdstad Porto Alegre schrik en ontzatting teweeg gebracht 'ben.

Met de toeneming van de welvaart heeft de verstandelfjontwikkeüng van de Dnitsch-Braziliacen, dat wil zeggen nakomelingen der naar Brazilië getrokken Duitachers, «n gelijken tred gehouden. Wel heeft de Brazibaantche ssee'ing het hare trachten ta doan door het oprichten 1 scholen, dech de boer blijft hardnekkig aan het oude Vht, leert maar weinig van de taal van zijn nkuw "4 en zendt ziJLe kinderen zelden naar de Braziliaansche Wien, terwijl hij daarentegen voor de oprichting van litïche scholen weinig over heeft. De kinderen krijgen 's gebrekkig onderricht, en zoo vormde zich de bodem *aruit het vreeselijke zaal van bijgeloof en van eene *eepzucht, welke voor geen misdaad terugdeinst; kon spruiten. Daarbij komt nog ala hinderpaal voor de tv°rderbg der geestelijke belangen de omstandigheid, '' de protestantsche gemeenten in Brazilië zelven hare Gelijken kunnen kiezen en de Begeering zonder verder on''*oek den gekozene als geestelijke toelaat; het gebeurt "" ook vaak dat gewezen kleermakers en schoonmakers, '^gejaagde schoolmeesters, verlospen officieren enz. als e'ver_orgers optreden. *"sn. der best gelegen plantages van de vroegere kolonie '° Leopoldo is de zoogenaamde Laoner Hof; een der ?*oners, de Duitsche boer Johann Georg Maurer, had I Sedert jaren zekeren naam verkregen als wonderdoctor. "^or de boeren, zelfs onder de bewoners van Porto Ale- '6 bezat hrj vele patiënten, die naar tijae woning trok-8,1 om zich door een of ander vonderdrankje te laten '?6zen. De min verdiende goed geld, maar daardoor l*w kwam de familie Mauver op W, denkbeeld om op 'Makkelijke wijze nog meer geld te verdienen. Een *r jaren geleden liep in de streek het gerucht, dat vrouw Y^bine Maurer clairvoyante gewordm was en in dien *Band ingevingen uit den Hooge had. *° een wit gewaad gekleed, met een kroon van goudpapier r "et hoofd verscheen de nieuwe profetes voor hare hoorders, 'n het huis bijeenkwamen om de haar van Godswege gedane 4edeelingen te hooren, welke ij] in slapenden toestand i*ondigde. Bovenal beweerde zy stijf en sterk, dat het 'een gegeven was dea Bijbel, waaraau zij streng vasthield, .Verklaren. In alle stilte won zij aanhangers, en als I*ou*-Chris!us," welken titel zij zich aanmatigde, koos ook de bjjbahoorende apostelen. a 't eerst lachte men er om en liet de mensuhen hun iftg gaan, daar geen enkele wet van, het I*nd er door ge-, ronden werd; trouwens het zij opgemerkt, dat de wet- T toch al nis't krachtig gehandhaafd worden. Langzamer'^ was de bawtging tot eene secte aangegroaid; zij be'a de aandacht der politie tot zich te trekken, toen in 1 *onino- van Maurer groote godsdienstige bjjaenkonuteu *ats grepen en de aidere kolonisten bij het gerecht be- te klagen en ijverig protestaerden tegen de onbe-otlÜkheden, welke daar voorvielen. Jakobine, haar mv £ Verscheidene aanhangers werden meer dan eens in tht«nU genomen, doch het verhoor gaf niet genoeg grond i?'tt gerech'.elijke vervolging, 't Werd m de dagbladen L, ?Sr gemaakt en wekte onder de lezers de hoogst moïke verbazing over de omstandigheid, dat door een onzin, als daaruit bleek, iemand aanhangers kon winnen, en tevens een harteljjken lachlust over de wjjze waarop de engelen, Christus en zelfs onze lieve Heer werden voorgesteld als sprekende tot de dweepers, waarbjj de bewoners der Hemelsche gewesten een alles behalve verheven taal bezigden, integendeel de meest platte in een afschuwelijk Duitsch.

Ook kon men moeilijk ontkennen, dat de betrekkingen, waarin de „Vrouw-Christus" tot hare apostelen stond, geenszins louter geestelijke waren, dooh daar dit het gebied der moraal betrof, kon de justitie er niets aan dcen.

De godsdienstige bijeenkomsten werden verboden, maar vonden niettemin evenzeer plaats als vroegar. Er was echter onder de kolonieten ééj, Lehn genaamd, die als zoogenaamde wjjkinspecteur gerechtelijke stappen tegen dergelijke bjjecnkomst had gedaan. Hij had zich daardoor de vijandschap der „Mucker," gelijk ze nu algemaen in de streek genoemd werden, op den hals gehaald. De eerste misdaad der nieuwe secte vloeide hieruit voort. De inspecteur Lehn werd op een avond door kloppen aan zjjne deur buiten zjjne woning gelokt en door onderscheidene schoten gewond. Natuurlijk viel de verdenking op de secte van Maurer, doch het ontbrak bjj hat onderzoek aan de noodige bewijzen. Maurer en consorten moesten dientengevolge evenwel een zoogenaamden lermo de bern viver onderteekenen, d. i. een gerechtelijke acte, waarbij men zich verbindt tot een goed levensgedrag, op poene van eene gevangenisstraf van dertig dagen en eene geldboete van dertig milreis.

Inmiddels achtte da politie het noodig een waakzaam oog op de secte te houden; meer kon zjj niet doen tengevolge vaa de nieuwe wet, welke meer preventieve handelingen onmogelijk maakte. Vroeger schoot de politie hare bevoegdheid wel eens te buiten gegaan te zijn, zoodat sedert eenige jaren een nieuwe wet was uitgevaardigd, waarbjj de macht der politie bepsrkt was. De misdadigers varen er natuurlijk goed bjj; preventieve inhechtenisneming bjjv. is verboden, tenzij de misdadiger op heeter daad betrapt worde, iets wat meestal onmogelijk is. De aanhangers der secte konden dus om zoo te zeggen onder de oogen der politie eea zeer ongewoon gebouw oprichten, 't welk door zijne bouworde reeds bewees nie' met vreedzame bedoelingen gesticht te zijn. 't Bestond uit gewelven zonder deuren of vensters, met muren van drie tit vier voet dik en voorzien van vee schietgaten, terwrjl de ingang onder den grond gelegen was. In dit zonderlinge tabernakel woont de prefetes met gezin, en tevens dient het tot kerk voor dezen wonderlijken eeredienst. Onder -het publiek is nog niet veel hakend van het eigenljjke geloof der nibuwe secte, welk» zoowel uit protestanton als uit catholieken bestaat; uit verklaringen van gevangenen bljjkt echter, dat men het gemeen bezit der vrouwen huldigt, en inderdaad schijnt dit dogma met vrucht in practtjk gebracht te worden. De gewezen geestelijke Klein moet de groote drijver ia deze' secte zjjn ; 't is iemand, die in Duitschlanl een goeie opleiding aan het gymnatium gehad hoeft, naar Noord-Amerika vertrok, waar hij zich door allerlei buitensporigheden onmogelijk maakte, vervolgens aan de provincie Bio Grande de eer van zijne tegenwooidigheid schonk en daarna op de bovengenoomde wjjze tot geestelijke bij de „acht en veertigste kolonie" gekozen werd.

De , Mucker" streven er naar hunne leer geheim te houden. Een tweede misdaad, waarop onderscheidene andere volgden, geschiedde om een gewezen aauhaager voor zijne afvalligheid te tuchtigen en ongelegen bekentenissen te voorkomen.

Het gerec'it had aan een vijftienjarigen knaap, Haubert genaamd, wiens voogd tot de secte behoorde en hem er in sleepte, een anderen voogd geschonken in den persoon van een eerzaam kleermaker in Sao Leopoldo, die hem dan ook ep zija winkel nam. Op zekeren avcnd zat de jongman aan het werk in eeno kamer aan straat, te on een kogel door het venster drong en hem midden door het hat trof, zoodat hij oagenblikkelijk bezweek. Onderschei, dene leden der secte waren in de nabijheid gezien; ztj werden dan ook vervolgd, d ich dooi- de duisternis begunstigt ontkwamen z|j in de Insschen, na uoj verscheidene Kenschen gewond te hebben.

Er verliepen eenige weken, totdat de misdaden zoozeer toenamen, dat angst en schrik in de koloni beerschte, het verkeer geheel gestaakt weid en de kolonisten zelfs den dringendsten veldarbeid moesten nalaten.

Een kolonist in Lomba Grande, Kassei geheeten, had sich van de secie losgescheurd of was voornemens dit te doen; den 12 Juni van dit jaar begonnen zijne honden des nachts heftig aan te slaan, en hij vernam een verdacht geritsel nabj zjjn huis. Door vrees bevangen nam hg den volgenden dag de vlucht naar Sao Leopoldo, om bü de aut> riteit bescherming ta vragen; deze kwam evenwel niet spoedig gene eg, want retds in den nacht van den 14 Jani, toen htj in zijn woning nog niet teruggekeerd was trof zjjn ongelukkig gezin het ontzettendate onheil. Het huis werd in brand gestoken en alhn die er in varen, vrouwen en kinderen, weiden neergchouwen of levend in de viamrr woipen. Alleen aan een fcalfvolwaseen knaap gelukt'; het, ofschoon door onderscheidene schoten gewond, in het woud te ontkomen; naderhand kon hy eenig;) d« moordenaars aanwijzen en dsaronder zijn eigen oom.

De aanhangers van Jakobine verklaren zonder omwegen, dat zij alle bevelen der „Vrouw-Christus" blindelings volgen, al vordert zjj ook bloed, en dat vordert zij I 't Is een psychologisch raadsel hoe een onwetende vrouw —zjj *an moei'ijk gedrukte en in het geheel niet geschreven stukken lezen,— een vrouw van een onzedelijke- levenswandel zulk een invloed kan bekomen op een groot aantal mannen, nu wel ten getale van ongeveer henderddert'g, en het raadsel is des te groote' daar hare volgelingen bijna diorgaanstot welgestelde familiën behooren en vroeger algemeen als rechtschapen, vlQtige menschen bekend stonden. Tegenover dit feit is men geneigd aan een soort van waanzinnigheid ta denken, geljjk de geschiedenis wel meer voorbeelden oplevert.

Na den moord op het gezin van Kassei gepleegd, spoedde het hocfd der politie, door militairen vergezeld, zich naar de koloniën, waar hij er in slaagde onderscheidene hoofden der secte gevangen te nemen, onder anderen ook den bovengencemden gewezen geestelijke Klein, even zeer als den „apostel Juda?," den moordenaar van den armen kleermakersleerling. De verbittering der bawoners was zoo gi'oot, dit de politie de misdadigers voor de woede des volks bssclj •• men motst. Doch nu zou in den nacht van den 2Ben Juai 1874 eerst da voornaamste acte v»n het treurspel aanvangen. De bloeddorstige Megaere Jakobine bad alle personen, die haar niet aanstonden, voornamelijk hen die van de secte afvallig waren of dreigden te worden, aangewezen en haren aanhangers gelast hen te doodeo. In genoemden nacht rukten onderscheidene afdeelingen der Mucker op om op verschillende plaatsen der koloniën liet moordbevel uit te voeren. Een dergenen, aan wie de uitvoering toevertrouwd was, scheen berouw te gevoolep, althans hij spoedde zich naar ?ao Laopoldo, waar hij alles bekende; tevens stelde _ü zich ónder bescherming der politie om uiet bet slachtoffer van zijne afvalligheid te werden.

Deze ontwaking van het geweten redde velen het leven, | want zoo spoedig mogelijk werden nu de kolonist3n gewaar' \ schuwd, zoodat de volgelingen der secte de passen doar ! kolonisten bezet vonden en aldus gedwarsboomd wer

Ook op meer afgelegen plantages werden onderscheidene personen vermoord, en overigens leefden anderen onder voortdurende vrees, daar de Mucker vermetel genoeg waren hunne slachtoffers soms te voren te waarschuwen. De stad Soa Laopoldo achtte het noodig des nachts patrouilles uit te zenden, en te Porto Alegro, waar de Mucker trachtten brand te stichten, hielden de aanzienlijkste bewoners des nachts zelf wacht, vooral voor de gevangenis, en de beambten in rijksgebouwen en kantoren deden hetzelfde.

Aan den voet van cc» steilen, hoogen berg, den Terrabraz, door dezen gedekt en voorts door moerassan en bijna ondoordringbare eeuwenoude wouden, slechts genaakbaar langs twee nauwe bosnhpaden, ligt het vestingaohtige gebouw, waarin het getia van Maurer woont en waar de volgelingen zich na den moorddadigen nacht van den 25 Juni teruggetrokken badden. Zij zijn besloten en naar het schijnt er op uitgerust om eene belegering uit te staan; daar er ontzaglijke voorraden levensmiddelen en ammunitie opgehoopt liggen.

Hit is jammer dat de provincie geheel buitm staat w«-den opstand onmiddellijk den kop in te drukken; het arsenaal bezat namelijk noch munitie noch kanonnen, zoodat de president er om naar Rio de Janeiro moest telegrafeeren. Die versterking is thans te Porte Alegre aangekomen; in de hoogste opanning ziet men den verderen loop van dit bloedige drama tegemoet.

De Assi-.tent Resident voor de politie verzoekt ons, naar aanleiding van het in ons nummer van gisteren voorkomende ingezonden stuk van den Hetr van Aabem, de volgende bsschouwingen mede te deelen, tot geruststelling van het publiek, dat niet zijn vertrouwen verliezen mag in een tak van dienst, die hisr ter plaatse „sen zware en ondankbare tank" te vervullen heefr.

'Uit het expisé der feiten, door den Heer v. A. gegeven, zal h?t een ieder blijken, dat de gevreesde persoon te Blakang kebon zich aan gem andere overtr^diüg heeft schuldig gemaakt, dan aan het vero'irr.aken van nachtelijk burengerucht. Daarvan is procesverbaal opgemaakt, en deswege zal da bewuste persoon voor dm reside die-raad terecht

staan

Toen dit geschied wa 3, en die persoon, na door den Ass. Bes. Streng onderhouden ta" zijn, beloofd had, ._ich_ voortaan stil te zuilen houden, heeft hij gedurende verscheiden dagen niets van zich deed hooren. ~ Iv den nacht van Woensdag op Donderdag jl. heeft het etraatrumoer zich evenwel herhaald, en den voigendan morgen maakte de Heer v. A rapport daarvan aan den Ass. Res., die beloofde afdoende maatregelen te zullen name_; hij vermeent aan die toezegging met het meeste succes voldaan te hebban, want de rumoermaker werd dienzelfden en ook den volgenden avond reeds des avosds te 7 ure ia arrest genomen. Na dien tijd is Blakang-kebon — volgens verklaring van den Ass. Bes. der poli ie — zoo lustig geweest als eenige plaats van Samarang. Uit het gerechtelijk onderzoek zal bljjken, dat de gevreesde p?rsoon, na Zaterdag morgen uit arrest te zijn ontslagen, zich niet meer op Blakang-kebon vertoond heeft. Het laatste door den Heer v. A. vermelde burenge:ucht heeft, volgens den Ass. Res , niet plaa's gehad.

De Ass.-Res. geeft toa, dat bet voor den burger onaangenaam ia om bij herhaling dronkenmanstaat, scheldwoorden en bedreigingen te moeten aanhooren, doch dit kan, meent hij, voor de politie geen leden zijn, om daarin terstond werkelijk gevaar voor de veiligheid van dien burger te zien, en dat dit gevaer ook niet bestond, is daaruit gebleken, dat tegen den Heer v. A. of een lid van zijn gezin geen enkele daad van geweld is gepleegd.

Volgens de zienswijze- van den Ass>. Res. heeft de politie alle ondersteuning aan den Heer v. A. verleend, welke zij 'geven kon. Dadelijk na het ontvangen van bericht, heeft de politie op afdoende wijze geageerd, en de .iachiïust der bewoners van Blakang-Kebon verzekerd. En als dat waar is, komt het dan te pas om ds hulpvaardigheid van den Ase. Bes. bij het publiek in verdenking te brengen? Is het mogelijk, dat hfj overal zolf terstond tegenwoordig is» en Leeft hrj niet aan zijn plicht voldaan, wanneer hij een der scloutcn opdraagt om oen beschonken man tijdelijk onschadelijk te maken?

Het resultas-, de verzekering der nachtrust, is verkregen. Met de wijze waarop, en de personen waardoor de politie dit dael bereikte! heeft de Heer v. A., da zaak in het publiek besprekende, niets te maken.-—

Totzoover de verdediging. Of onze berichtgever met bo~ venstaande lezing vtede zal hebban, betwijfelen wij. Intusschen slaat vaat, dat het schandaal crie weken achtereen heeft kunnen duren, en dit is een even verontrustend als bedroevend feit. De omstandigheid, dat de bedreigde nog niat doodgeschoten is, kan dat oordeel betwaarlijk verzachten. Wfl danken iatussohen den Ass.-Res. voor zija waardige toelichting.—-vw_________« _________« KerkW^st. Wij maken otfze lezers attent ep een in dit nommer uit het anti-revolutionnaire dagblad de Standaard ovargenomen^artikel, de Prot. kerk in Indië betreffende. Het doet ons genoegen, ook van die z(jde de stelling verdedigd te zien, dat de tegenwoordige staatskerkdienst in Indië de tonnen gouds, welke daarvoor besteed worden, niet waard is.

Naar w(j vernemen is de persoon, die eergisteren avond ten huize van Mevr. B. op Blakang kebon een tafelkleed stal, gedurende het transport van den onder-wedhono naar den schout, ontsnapt, in weerwil hij gebonden was, en door vier gewapende personen begeleid werd. Onze berichtgever was van meening, dat hier niet aan onoplettendheid, maar aan opzet gedacht moet worden.

AANGEKOMEN: Mirzapore, Bordeaux. VERTROKKEN: Candati naar Australië. Per Prins Alexander is heden naar Atsjin vertrokken het 10e bataillon onder commando van Majoor van der Meer. De Legerkommandant nam met minzame woorden fierheid.