De Sumatra post

NATÜRA-MELK, Ê^ fc beste gesterltlseerde Élk, /^^y^^.^, importeert f___êË_f___t-^^ S FHRPICH Üv TM r"VT TTfr 111 F*ïï W I iIV II\JUIvi _• Ml UKMIM Bl _-. .. voorraad bij i ii POF F FT^ TW H' ■ Sooy Tek B,E' iMkiy^Un W\ SengHap. WL STANDAARD QUAUTEIT f Chong Lee. tia!üi\vHilch-[xparlgesel!schaft Bosch &Co mi. f. I eletOOn 2oü. "• . V/aren in M?ckJenbu(g 1565

Verwey & Lugard's Automobiel-Mjj. Alleen vertegenwoordigers voor geheel Ned.-lndië van de beroemde: SPIJKER_T • *• _A# w^m"* HORCHAUTOMOBIELEN en BUSSIHG-KRACHTWAGENS.

De oudste Hagenaars herinneren zich niet zulk een populaire zonsverduistering als die van 17 April, aldus de „N. Crt". Velen, vooral onderen van dagen, hadden herinnering a m vroegere partieeie of totale eclipsen, waarnaar zij als kind door berookte glaasjes tuurden, maar het effect was meestal slechts mager. Men kan wel zeggen dat vanmiddag de aandacht van de gansche bevolking op den hemel was gericht. De gelegenheid voor de dilettantastronomen was dan ook bij uitstek guoi-lg. Dank zij de bijzonder heldere, geheel onbewolkte lucht, kon de verduistering, die hrer precies te 11 u. 17.5 m. een aanvang nam, van het begin af uitnemend worden gevolgd. Op de daken der groote gebouwen en winkels der oude stad, overal „zonne-kijkers". Uiterst gemoedelijk was het op de Groenmarkt voor het Gouden Hoofd; hier had men de stoeltjes op het terras gep'aatst en onder üet genot van een kleintje koffie werd goot talrijken bet buitangewois natuurverschijnsel gadegeslagen. Schooiertjes scharrelden gauw wat stukjes gias op, hielden er eea lucifertje onder ei konden dan ook een. handig koop man in spe, had al dadelijk in de gaten dat er zaken te maken waren, en bood stukjes bewalmd gks te koop aaa voor den iutcelen prijs van 5 cent, 'n kleinigheid. De kleine gasser — bang dat hij met zijn voorraad zou blijven zitten — ging aan «t afslaan toen het verschijnsel tegen halféén de crisis naderde en met een «rnou gane ze voor 3 cent meheer!" schuimde hij tusschen de troepjes menschen door, die zich op de Groenmarkt en het Buitenhof hadden opgesteld. De nieest uiteenloopende voorwerpen werden in dienst van de waarneming gesteld, maar vooral tuurde men door gekleurde electrische peuriampjes, kleurige glazen aschbakken, verrekijkers met bewalmde kijkglazen, een ingenieus man zette de kaart voor het oog en een fraai-parelmoeren tooneelkijker daar achter, een glazemakersknecht torste een ruit van respectabele grootte, tilde die jboven zijn macht' en verschafte zich zoodoende een expansief gezichtsveld ,waarvan mede talrijke omstanders genoten. De winkelmeisjes in ac Spuistraat, welke stiefmoederlijk door het sonnelicht bedeeld werd, liepen te hoop in het nauwe G^rtatraatje, waar ecu tergend klein piekje zonneglans aan tientallen de gelegenheid moest geven iets van het zeldzame schouwspel te zien. In de Lange Poten was de toestand gunstiger, met haastige trippeipasjes ijlden ze naar den overkant, waar de schutting van Centraalin-aanbouw in zonlicht blaakte. Op de pleinen — Grosnmarkt, Buitenhof, Plein, Binnenhof— en langs den Vijverberg stonden de kijkers opeengehoopt, hier en daar een fototoestel op driepoot er tusschen en ook de bedrijvigsten namen een oogenblikje vrij toen de zon naar het oordeel van een arbeider „nog lutteler was as 'n maanskertiertje.' Zelfs op de daken :iag mea lirdea die daar hun eclipskamp hadden gevestigd. Het verschijnsel werd ook met belangstelling gevolgd door H. M. de Koningin-Moeder, op het balcon van Haar Paleis staarde. Ofschoon het kijken met het bloote oog naar de zon geen aangename liefhebberij was, hadden toch velen het waagstuk ondernomen, zoo nu en dan zonder oogbescherming het fel stralend hemellichaam even te fix«eren. Maar in deu aanvang kon men op die manier niet veel van de verduistering te zien krijgen. Beter werd het omstreeks 12 unr, toen ook met het ongewapend oog duidelijk waarneembaar was dat van den rechterkant een gat in de zon gebeten was. De zon deed zich toen, door een beroet glas bekeken, voor als de maansikkel, in den aanvang van haar laatste kwartier. Het lichtvolumen, door de verduisterde zon uitgestraald, begon van af dat oogenblik geleidelijk af te nemen. Het was duidelijk dat het zonlicht matter werd, of er een onweersbui op til was die de lucht deed betrekken. Maar de hemel bleef onbewolkt als te voren, terwijl het stadig aan donkerder werd. De vogels lieten zich verschalken en vlogen verbijsterd pijlsnel rond als om een schuilplaats tegen de onweersbui te zoeken. Het langzaam verzwakken vau de zonnestralen werd tegen 12.20 uur duidelijk waarneembaar. Het was toen of 't avond begon te worden. Overal waar het zonlicht door gebladerte of door andere kleine opeuingen viel, zag men op dat oogenblik in de zonneplekken op den grond of op de wanden duidelijk het sikkelvormig beeld van da verduisterde zonneschijf. Op de kantoren wierpen de van gaatjes doorprikte stoelen sikkels op de vloeren. Tegen halfeen was het sikkeltje zeer klein geworden. Slechts de bovenzijde der zon was nog verlicht. Ér was iets beklemmends in de schemering die nu begon te heerschen. Grappenmakers trachtten de vrooiijkkeid erin te houden door het tappen van moppen. Zoo hoorden we zeggen dat tegen mejuffrouw de Maan als aartsverduisteraarster proces-verbaal moest worden opgemaakt. Een ander merkte op dat vele bankiers uitnemend in staat zouden ■sijn, het verschijnsel waar te nemen, omdat er zoo velen eclipseerea. De zuidwestelijke hemel was inmiddels roodgrijs geworden. In vele winkels en openbare gebouwen in de binnenstad brandde licht. Te 12.35 was de eclips op haar hoogst om daarna weder geleidelijk te verminderen. De maan was de zonneschijf gepasseerd en geleidelijk werd het lichter. De getrouwe eclipakijkers hieven tot hst laatste op hun observatiepont. Maar de beklemming was gewekec. Het stadsleven gix.g weder zijn gewonnen gaug. En zoo is dan hier, evenals trouwens in honderden andere plaatsen, de zonsverduistering verloopen.

Zij "was 'zichtbaar in de oosthelft van N.- Amerika en in de N.-O. helft van Z.-Amerik», in geheel Europa, in N.-Afrika en in ds westhelft van Afrika. Wat in 1836, bij da waarneming van een totale eclips in Schotland, door Baily als eigenaardig verschijnsel werd opgemerkt, namelijk de lichtende zonnesikke! door zwarte banden onderbroken, werd ook thans waargenomen. Toen de verduistering op haar hoogtepunt was, tusschen halfeen en kwart voor een, kon men aan den zuidwestelijksn trans duidelijk een ster zien schitteren. Vele fotografieën zijn tijdens den duur van de eclips van het hemel verschijnsel gemaakt op verschillende punten der stad. Voor de wetenschappelijke waarnemingen is het wèl gelukkig dat het weder zoo prachtig heeft medegewerkt om da eclips in al haar fasen en bijzonderheden ongestoord te kunnen waarnemen. Algemeen was dan ook het publiek, geleerd en oL>?e!eerd, het er over eens: 't was een mooie zonsverduistering!

Ia De Standaard lezsn wij een hoofdartikel over den spelling-strijd (gelijk men weet was dr. Kuypcr voorzitter van de pas ontbonden Staatscommissie voor de spelling). Daarin wordt het stelsel Kollewijn en dat van De Vries en Te Winkel als volgt tegenover elkander gazet : De School van De Vries en Te Winkel ziet in de taal het gemeengoed der natie van voorheen en van nu, en vraagt zich af, op wat wijs historisch het volk zijn taal is gaan schrijven, terwijl omgekeerd Ac Sshool van Kollewijn deze historiscie heerschappij van 't gemeene taalbesaf ter zijde duwt, en schrijft naar men in 't heden zich pleegt uit te drukken. Toch, dit spreekt wel vanzelf, heeft de School van Kollewijn haar stelsel om te schrijven gelijk men spreekt, niet kunnen doorzetten, zelfs niet in eigen kleinen kring. Ging ieder schrijven gelijk hij zich zelf hoort spreken, zoo kreeg men eenvoudig eea tohoewabohoe zonder ei; d. Ook aan die zij is men daarom regels gaan stellen. Het moest worden niet een schrijven gelijk ieder voor zich sprak, maar zooals men sprak. Niet zooals men sprak in Friesland of Zeeland, maar zooa's de gemeene Nederlander sprak. Niet zooals de gemeene Nederlander sprak, als hij half-geeuwend sprak en zijn woorden dooreenhutste, maar zooals een beschaafd Nederlander sprak. En zoo was 't eind, dat er toch regels moesten gesteld worden, en dat 't neerkwam op een schrijven, zooals de heer Kollewijn sprak als hij op zijn best sprak. Maar met dat al bleef dan toch het onderscheid bestaan, dat de School van Kollewijn een phonetisch, en de School van De Vries een historisch uitgangspunt bezat. Over de spelling in Zuid-Afrika zegt De Standaard: Ook met het oog op de Kaap is het vasthouden aan den historischen regel geboden. Door het in strijd met de feiten voor te stellen, alsof de Kollewijnsche spelling hier reeds op breed terrein winnende was, heeft men Botha tot3,het ondoordachte en hoogst onvoorzichtige besluit bewogen, om de spelling Kollewijn in heel de Kaap in te voeren. Gevolg waarvan geen ander is, dan dat men aan de Kaap van wat hier gedrukt wordt, almeer vervreemdt, en gaandeweg rijp wordt voor een geheel opgaan in wat de Engelsche pers voorlegt. De „N. „Crt." meent, dat de schrijver de beteekenis der vereenvoudigings-beweging wel wat heel laag schat en vindt tot opmerking aanleiding, wanneer hij zegt: dat er een algemeen aangenomen spelling heerscht, en dat tegen deze algemeen aangenomen spelling slechts op uiterst bescheiden schaal, zij 't al met zeer onbescheiden pretenties, zekere strijd wordt gevoerd, deels door een zeer kleine groep letterkundigen en burgemeesters, en deels door een even kleinen kring onder de onderwijzers. Wie met de p burgemeesters* bedoeld zouden zijn? Vermoedelijk degenwi die enkels jaren »eleden vergunning verleenden dat op de lagere school ds spelling Kollewijn zou worden onderwezen. Over het rapport der Staatscommissie zeggen wij—aldus de //N. Crt."—bij gelegenheid ook onze meening wel eens. Hat wil oas voorkomen, dat door dat rapport de uitweg nit de spellingquaestie voor lange jaren wordt verstopt.

De Et e s i d e n i j e b o d e spreekt den wensch uit : 10. dat het Bestuur der Carnègiestichting zoolang mogelijk, zoolang als gebraiken en vormen het toelaten, zal wachten met het vaststellen van den definitie ven datum voor de feestelijke opening van het Vredespaleis; 20. dat, indien die feestelijkheid niet in de eerste helft van het volgende jaar zou kunnen plaats vinden, deze mocht verdaagd worden tot het jaar 1914. Als voornaamste reden hiervoor noemt het blad dat 1913 een gevaarlijk jaar is, om de cc uwherinnering die het oproept. Zelfs bestaat het plan om het geheele jaar 1913 tot een jubeljaar te maken wegens de bevrijding van de Eransche overheersching, althans in het najaar groote herdenkingsfeesten te vieren. ffHet Vredespaleis zou dan geopend worden te midden van nationale feestkreten, welke ten deele nog naklinken, ten deele zich opnieuw verheffen. De vraag is geoorloofd, of het aangaat, op dat oogenblik een bevriende natie uit te noodigen, officieel deel te nemen aan een plechtigheid, waarbij feestvreugde klinken zal, welke — zonder opzet ~ voor dien gast niet altijd aangenaam wezen zou ? Wij zouden zoodanige uitnoodiging op zichzelf en voor ieder land bedenkelijk achten; doch voor Nederland zouden wij haar gevaarlijk noemen." De R e sb. besluit: ff Daarom hopen wij, dat de opening van den Vredesburcht, zoo die in 1913 moet geschieden, vóór den aanvang van het schoone jaargetijde, waarin vermoedelijk de viering van het eeuwfeest zal beginnen, moge plaats vinden, Doch indien dit niet mogelijk zou wezen, dan zouden wij het zeer gewenscht achten, die plechtig heid tot 1914 uit te stellen."