I
Voor het militair gerechtshof te Moabit (Berlijn) is thans het pioees in behandeling tegen Tilian en mede-aangeklaagden, dat .ais een vooi» spel bescbonwd kan worden van bet zeogenoemde Kruppproces. De beklaagden zijn : de artillerie*lnitenant» Tilian, Hinat, Hoge en Schleader, de «ecretaris van de opper-intendtntuur Pfeifef, de vroegere vuurwerker en tegenwoordige secretaris van de firma Krupp Droese en de vuurwerker Scbmidt.
Op verzoek van den vertegenwoordiger vac het openbaar ministerie en van de verdedigers besleot het gerechtshof, dat de behandeling in het openbaar zou plaats hebben. Slechts ah vitale belangen van de landsverdediging op het ■pel atonden, zou het proces met gesloten deuren gevoerd worden.
De voorzitter van de rechtbank gaf in het kort de voorgeschiedenis van het proces, waatbg hij wees op de werkzaamheid van den als getuige gedagvaarden beambte der Kruppfabriek Brandt. Deze moet vroeger met de beklaagden in verbinding gestaan hebben en zou van hen materiaal hehben ontvangen waardoor hij aan de firma Krupp haar vroeger ■aosopoiie bleef verzekeren.
fjit het verhoor der beklaagden bleek het volgende : Als Brandt met de beklaagden toevallig bijeen was, vroeg bg Tiban, dat deze hem bijzonderheden zou mededeelen over leveranties voor het leger, -lic spoedig te verwachten waren. Filian deelde dan de gemiddelde prijzen der concurrenten van Krupp mede. Dit gebeurde echter niet regelmatig. Tilian verklaarde, dat zijn verhouding tot Brandt uit sluitend kameraadscbappelijk was en hg had geen bezwaar tegen het verstrekken van deze inlichtingen, daar bg met Krupp te doen had. Brandt heelt voor hem niet vaker verte ringen betaald dan hij voor Brandt. In geen geval zag Tilian in de diensten, die Brandt hem bewees, een belooning voor verstrekte informaties. Geld ontving hij van Brandt nooit. Dat hij zich schuldig maakte aan een vergrijp tegen bestaande voorschriften, was hij zich mnder bewust. Brandt heeft slechts weinige berichteD van hem ontvangen, in gee,D gevai 850, zooals de aanklacht beweert. De a«n-kiacht zegt echter, dat, naar uit het notitie, boek van Brandt blijkt, de beklaagde aan Brandt zeer veel materiaal verstrekt heeft, dat in dit notitiebock de prijzen der concurrenten van Krupp genoteerd stonden, en tevens, dat de bijeenkomsten tusschen Braadt en Tihar; regelmatig plaats vouden. Tilian erkent, dat h^j rijn opvolijei Schleuder met Brandt ia kennis gebracht heeft en voegt hieraan to-, wol begrepen te hebben, dat Brandt belar g hsd bij de berichten over da leveranties. Hij w*szich echter nooit bewust, dat hij in strijd met zijn j plicht handelde. Ook had hij nooit het gevoel, dat Brandt van de hem toevertrouwde mede deelingen een ongepast gebruik kon maken, of ze aan het buitenland zon mededeelen, zoodat de landsverdediging geschaad zon worden. Was brandt geen vertegenwoordiger van de firma Krupp geweest, dan zou hij in geen geval iets gezegd hebben. Naar zijn meening bestaat er tusschen Krnpp en het Duitsche Bijk een zoodanige verhouding, dat er van geheimen betreffende de landsverdediging geen spraka kan zijn. Tilian kon het voordeel, dat hij door Brandt genoten heeft, niet in qjters uitdrukken maar alles wat hij van hena leende, gaf hij na eenige dagen weer terug. * * * Onder de getuigen in het Krui»p-proces bevonden zich, naar de fVoss. Zt«." mededeelt, de directeur-gereraal der werken van Krupp te Essen, Hügenberg, verder de directeuren Bccins, Mühlen en Hauck, de hootdTertegenwoordiger der firma Krupp, kapitein Tiftger en dfe directeur van de filialen te Berljjn, von Metsen.
De Lokal Anzeigei" schreef, dat 30 getuigen gsdagvaard waren. Onder hen bevonden zich een aantal ofiicieren. Bovendien zouden 12 militaire deskundigen aanwezig zijn. Leden van het ministerie van Oorlog zouden het pro ces als toeboordeis bjjwonen.
In 't kort laten we hier nog de verschillende feiten volden, welke den stoot tot dit proces, dat met gesloten deuren behandeld zou worden,
gaven. Op 17 Octobar 1918 stuurde dr. Liebknecht aan het adres van den toenmaligen minister van Oorlog, von Heeringen, de afschriften van 17 ffKornw»'aen* (geheime berichten, die een clergelijken euphemistischen naam droegen) met gewichtige militaire wetenswaardigheden. Deze berichten waren met de machine geschreven. Zij werden niet onderteekend; zij gingen niet mét de gewone postverzending naar Essen en werden onder speciari couvert naar een ingewijde gezonden. De bewuste berichten kwamen van een Berljjnsch filiaal der firma Krupp en kwamen te Essen in handen 'an den heer von Dewitz. Deze bezat eea aantal stempels met de namen van de verschillende directeuren der firma en plaatste op elk bericht, dat van belang kon zijn voor een speciale afdeeling, den naam van den directeur. Hadden de KomwJllzeß hun rondgang gemaakt, daa werden zjj wedei in een geheime aafe opgesloten. Na verloop van een jaar vernietigde o. en het in onbruik geraakte materiaal.
Na Liebknecbt's informatie bij den minister van Oorlog werd het stille huis van de firma Krupp, Vossstmse 18, door geheime politie be- WAakt. Spoedig daarna werden ongeveer 20 per* sonen genoteerd, die men er van verdacht, spionnsgerbensi^n te verrichten. Onder dt suspecten bevond zich oa. een leerares ia de Eransche taal en ook een der directeuren van een onderneming der Kusten-trust (Hshanlohe). DU resultaat werd aan von Heeriogen medegedeeld en men besloot zeven personen te 'arresteeren, waarvan de namen bekend zijn. Bt zijn 4| rrZeug"-luitenants twee en één secretaris bij van den intendanten .-dienst. De beschuldigden werden gevangen genomen en zonder opzien te baren naar Berlijn getransporteerd. Op hetzelfde o ogenblik confiskeerde de rechter van industrie, dr. Wetzel, het geheime archief van de firma Krupp, waarbij men meer dan 1000 Kornwïlzer in beslag .nam. Tegelijkertijd! werd de vroegere ïeuer^eritsfeldwebel, M»x Brandt, in het Berltjnsche filiaal der firma Krupp, gevangen genotn«u en 13 kstn met briefhöuders ca acten voor goeden pnjs verklaard.
Liebknecht had den minister van Oorlog beloofd, om aan deze zaak geen ruchtbaarheid ts geven. Daar de politie echter tegen den vermoedelijke n verklikker der Krupp-geheimen optrad en eea streng onderzoek instelde, meende Liebknecht, dat hij niet meer verplicht was de zaak geheim te houden. Man herinnert zich nog wel de geweldige sensatie, die dit geval in den Rgksdag tewesg bracht, de onmo* gelijke houding van v. Heeringen, die onder 't gemor der geheele linkerzijde en 't ijzig zwjjgeu van Csntrum ca conservatieven, nog probeerde, om firma ir. de hoogte te stekeo, en het cSr'h'o.&iirsigende vernietigende oordeel vaa den gansenen Rijksdag over deze jioucae* geschiedenis bjj Krupp.