De Sumatra post

De heer D. van Hinloopen Labberton schrijft in het Theosophisch Maandblad:

„Wat wy in een vorig nummer voorzagen, is gebeurd. De Groote Turk heeft zijn gewicht in de schaal gelegd in dezen krijg en wel aan Duitsche zijde. Hoewel de telegrammen tot op heden gewagen van het niet-afkondigen van den Heiligen Oorlog, vreezen wij, dat het einde van onzen tijdkring niet zal voorbijgaan zonder nog grooter verschrikkingen. De godsdienst van den Islam is echter gelukkig geen godsdienst van den oorlog, maar van den Vrede. Islam en Vrede zijn een. Alle bloedige krijg, hetzij uitgaand van Christenen of Mohammedanen (slechts de Boeddhisten hebben als godsdienst dezen onbevlekt door broedermoord weten te bewaren) is het werk van den Idaddyl. Egypte acht zich de gelijke van den Turk, Mekka de meerdere van den Tartaar. Perzië is het, waar het op stryden aankomt, niet eens met de Arabische orthodoxie. De Nizam van Haiderabad en Khan beloofden trouw aau het Engelsch gouvernement. Hier te lande is eenig pan-lslamisme en pro-Turkisme. Maar het is vry geïsoleerd en tot bepaalde streken, buiten de invloedssfeer van bet echte Javanisme, beperkt. De* Javaansche vorsten toch gevoelen zichzelf Kalifatoellah en geenszins de mindere van den Turkschen Padisja.

Voor den Djadjalla'nat staan de kansen hier dus gelukkig ongunstig.

Eerst als het om de werken des vredes gaat, zal de Islam één zyn. De orthodoxie verwacht den vredevorst zoo goed ais het Perzische Soefisme, en gansch Java zie^ naar den Witten Lotos, Sang Poendanka, Sri Toendjoeng Séta, die komen gaat en wiens Heraut eu Bode Sang Agoes Alkyone, Krsra Moerti, zal zijn."

In de week van 6 tot 12 Dee. kwamen in den Oosthoek de volgende nieuwe choleragevallen voor: te Bodjonegoro 11 gevallen, 6 dooden; te Soerabaja 11 en 7; to Lamongan 62 en 36; te Grissee 12 en 12 en te Sidoardjo 11 en 8. Pestgevallen: te Kediri 22 en 28; te Malang 122 en 126 en te Soerabaja 11 en 9.

Het Bat. Hbld. verneemt uit Semarang, dat de Javaan die den hoofdprijs in de Semarang- Bche loterij won, het briljanten collier zal bewaren voor zijn driejarig zoontje.

Het Bat. Hbld. verneemt, dat een 16-jarige pupil van het instituut Van der Steur, die voor zyn studies aan de Koningin Wilhelminauchool te Batavia in het tehuis van den Indischen Bond intern was, wegens verkrachting van een minderjarig meisje is gearresteerd. Later: De Bataviasche politie deelt mede, dat nog geen arrestatie heeft plaats gehad, doch het onderzoek wordt voortgezet.

Mr. Sonneveld zou gisteren volgeus het Bat. Nwsbl. naar Semarang vertrekken om het presidium van den Raad van Justitie te aanvaarden. Ontslagen op verzoek met ingang van 5 Januari eervol de ass.-resident te Wonosobo, W. B. P. H. Stortenbeker.

De directeur van Gouvernementsbedrij ven is gemachtigd het tin te Batavia onderShands te verkoopen. Gegadigden kunnen hun biedingen by het departement indienen.

De teraardebestelling van den heer Pandel heeft onder groote belangstelling plaats gehad. Tachtig rijtuigen volgden den lijkwagen.

De Preanger-bode deelt mede, dut de administrateur van het Gouveriiements-kofliebereidingsétablissement te Tjibodas, de heer v. Z., in een vlaag van dronkenschap een repeteergeweer afgeschoten heeft op een lager geiegen kampong, waardoor een Inlander in het dijbeen werd getroffen en een vrouw ernstig gewond. Assistent-resident Coops vertrok dadelijk naar Tjibodas en nam deu woesteling gevangen. Te Bandoeng werd hem gisterenmorgen een voorloopig verhoor afgenomen.

Te Batavia werd gisterennacht bij een Chinees op Salemba gerampokt. Zes ban dieten drongen de woning binnen, terwijl een tiental buiten de wacht hield. De rampokkers •talen sieraden ter waarde vau duizend gulden. Zfl losten verscheiden revolverschoten.

Pc Sumatra-Bode zegt: De laai ste dagen hebben Europeesche schepelingen bier ter plaatse (Padang) herhaardelijk baldadigbeden uitgehaald. Ook gisteren weer in het station Sawahan. Twee matrozen van het ss. Sindoro gingen daar den stationschef te lijf, die moeite htid de aanvallen af te slaan. Toen zich bij die twee dronken individuen nog een korporaal van een oorlogsschip voegde, achtte de stationschef het geraden, zich naar zyn kantoor te begeven en dat te sluiten ; daar heeft een dfir matrozen toen een ruit stuk geslagen, waarbij hij zich ernstig aan den pols wondde, zoodat hij naar het hospitaal gebracht moest worden. De overige ruziemakers verdwenen, toen een patrouille in aantocht was. 't Wotdt tijd, dat tegen deze baldadigbeden krachtig wordt opgetreden.

Uit de Inlandsche wereld schrijft men aan de Preangerbode:

Een geest van algemeene vreugde is over de Inlandsche wereld vaardig geworden bij bet bekend worden van den op til zynden regeeringsmaatregel tot omvorming van eerste klasse Inlandsche scholen tot Hollandschlnlandsche.

Wat deze^ onderwijsreorganisat:6 voor de ontwikkeling" van den inlander beteekent, zullen onze lezers beseffen, die de stemmen uit de Inlandsche samenleving in dit blad hebben gevolgd.

Het is vooral met het oog op het onderwijs in de Nederlandsche taal, dat reeds sedert lang de behoefte aan Hollandsch-Inlandsche scholen in de Inlandsche wereld wordt gevoeld. De metamorphose heeft toch de beteekenis van verbetering van het onderricht in de Hollandsche taal en wel in die mate, dat in de hoogere klassen die vreemde taal voertaal kan worden. Üit zal alleen mogelijk zijn zoo het heele onderwijs wordt geschoeid op de leest der lagere Europeesche school, dus met meest Europeesche onderwijskrachten, terwijl de goeroes slechts als assistenten les hebben te geven in de landstalen. M.a.w., van de eerste klasse Inlandsche school moet ean Hollandsche school worden gemaakt.

De door de regeering gevolgde onderwijspolitiek ten aanzien der Chineezen heett by den Inlander aaleiding gegeven tot den wensch, om Hollandsch-lnlandsche scholen te vragen als compensatie voor de aan de gele medeburgers gegeven Hollandsch-Chineesche scholen; doch ook het wantrouwen bij de Inlandsche ouders ten opzichte der deugdelijkheid van het Hollandsch onderwijs aan de eerste klasse Inlandsche scholen heeft vooral by dien wensch den doorslag gegeven.

Het ligt geenszins in schryver's bedoeling om na te gaan, of dat wantrouwen al dan niet gerechtvaardigd is. Te constateeren is echter, dat dat wantrouwen bestaat —een wantrouwen, dat vooral zijn grond vindt in de omstandigheid, dat er slechts weinige van de oud-leerlingen der eerste klasse Inlandsche scholen voor het klein-arabtenaarsexamen zijn geslaagd, uit welk feit de ouders de conclusie hebben gemaakt, dat het onderricht in de Nederlandsche taal aan de eerste school niet aan redelijke eischen voldoet.

Dat echter, niettegenstaande de moeilijke tijden ten gevolge van den wereldoorlog, de bewuste onder wys-reorganisatie toch reeds aanstaande is, bewijst wel de ernst onzer regeering by haar voornemen, om het Inlandsch onderwijs tot het peil op te voeren, meer in overeenstemming met de eischen des tyds. En de Inlanders kunnen voor die daad kandjeng gouvernement niet genoeg dankbaar zijn.

Het volk zal door het openen der Hollanschlulandsche school bevredigd worden, want voor den Inlander zal die school beter zyn dan b.v. de Hollandsch-Chineesche voor de Chineezen. Het peil van het onderwys zal geheel gelijk staan met dat der lagere Europeesche school, terwijl de leerling nog gelegenheid vindt, om er zijn kennis vau de moedertaal en het Maleisch te vermeerderen ; de oud-leerlingen zullen dus geen iraitatie- Hollandors wezen, die meer karikatuur dan kopie zijn, zooals er thans velen onder de ontwikkelde Inlanders worden aangetroffen.

Eerste Blad: 1. Het boek van een Duitschen spion. 2. Dit 't Buitenland: De opheffing van den Internationalen oppersten gezondheidsraad. 3. Alengelwerk: K. C. N., I. I reede Blad: 1. Een Duitsche briei' van het tront. 2. Velerlei: Oorlogsvaria. j. Agenda. 4. Gemengd Nieuws Derde B 1 au , 1. Financiën en Handel: De financiëele crisis.— Mutaties. t. Uit den Archipel. — Ous Dagelijksch Nieuws. De oorlog. — Laatste Nieuws. 3. Uit 't Moedorland: Dies Nederlandsche Handels Hoogeschool.

Zondag 20 Dee. gewone dienst ; aanvang 9 uur.

Zondag, 20 Dee. gewone dienst,

Bij de gisteren te Amsterdam gehouden tabaksverkoopingen werdeu de volgende prijzen betaald:

idiua' tak. Tai. prijs Van ri 689 Two Rivers 38 58 648 Selayang 35 47 1110 Kwala Namoe 34 47 326 Soengei Sikambing 36 57 715 uitschot 29 38

Men seint ons: De volgende pryzen werden gisteren uitgeloot : No. 438.364 een gouden servies ter waarde van f 10.000 ; No. 461.239 een auto (f 5000); No. 382.580 tafelzilver {f 4000); No. 437.279 een gouden pronkstuk (/* 5000);

Het s.s. Indragiri vertrekt morgen 20 Dee., om 8 u. v.m. naar Penang. Postsl.: 4u. 45 in. v.m..

Het s.s. Ben o a vertrekt morgen 20 Dee., om 8 mir v.m. naar Asahan en PenaDg. Postduiting: 4 u. 45 m. voorm.

Men seint ons uit Batavia: Geplaatst is bij het hoofdbureau van den spooraanleg te Tandjong Karang en belast met de waarneming van de betrekking van commies-kashouder de ambtenaar ter beschikking Hoekstra. Geplaatst resp. in de residentie Menado, Sumatra's Westkust en Djambi de controleurs J. F. Sprock, Kok en A. W. L. Vogelsang, thans resp. in Sumatra's Westkust, Djambi en Sumatra's Oostkust. Benoemd tot plaatselijk commandant te Kota Radja ds luiteiijjult-koloriel H. A. Kooy. Bepaald is dat geplat Ast blijft in de residenties Tapanoeli, Ben koele,."' 9n Sumatra's Westkust de benoemde controleurs S. Th. M. Mehlbaum, G. B. van Alsté en H. J. D. Veen. Ingetrokken is de overplaatsing bij de troepenmacht in Atjeh van de eersten luitenant E. L. A. Becker. Bepaald is dat in de residentie Tapanoeli geplaatst blijft de benoemde aspr.-controleur van der Velden.

Volgens door de A. V. R. O. S. uit Londen ontvangen bericht werden daar de volgende prijzen besteed : Standaard-crêpe 2 sh.; smoked sheet 2 sh. 3 d.

Hedennacht drong een Javaan het erf binnen van den heer V., aan de Hongkongsfraat, met de klaarblijkelijke bedoeling zjjn slag te slaan. De indringer werd echter gesnapt door den boy, die hem op een term pak slaag tracteerde en een blauw oog stompte en hem daarna aan een passeerende politieronde overleverde. De gearresteerde bleek een gedrost koelie van de onderneming Rambong Sialang.

Op den hoek van Nieuwe Markt en Esplanade kwam hedenochtend een sado in botsing met een kareta-sewa, waardoor een Klingaleesche vrouw uit een dier voertuigen werd geslingerd, gelukkig zonder kwetsuren op te loopen. De carambolage was natuurlijk weer het gevolg van het onachtzame, roekelooze rijden der beide sycen, de een komende uit de Nieuwe Markt, de andere van de Stationszyde. Op hoeken van straten, kruispunten van wegen wordt door de sado's iv der regel veel te wild gereden. Het funt waar de carambolage van hedenochtend voorviel, is geen 60 Meter verwijderd van den politiepost op de Esplanade, waar de wachthebbendeu te veel op stoelen plegen te zitten in plaats van het oog te houden op 't geen er vlakby gebeurt. Het vaartminderen op gevaarlijke puuten schijnt te Medan niet voorgeschreven of—zoo al—niet gebruikelijk.

Een telegrafist van het station Belawan deponeerde gisterenmiddag bij aankomst te Medan eenige goederen, waaronder een citybag iv hou dende een waarde van f 225 aan goudwerken, in een hongkong en liet die, onder geleide van zijn 2 kinderen, naar zijn woning aan de Celebesstraat brengen. Bij het uitladen echter werd de citybag vergeten, die door den rickshawer werd medegenomen. Even later werd het verzuim bemerkt en direct werd de politie met het geval in kennis gesteld. Het mocht haar evenwel, in weerwil van hare ijverige nasporingen, die bemoeilijkt werden doordat de eigenaar vau de citybag geen aanwijzingen kon geven omtrent den rickshawer noch het nummer van den hongkong wist, niet gelukken, het verlorene terug te vinden.

Wij ontvingen het 15e jaarverslag van bovengenoemde vereeniging, waaruit het volgende blijkt:

Iv het verslagjaar werden 119 patiënten iv het ziekenhuis verpleegd en buiten het ziekenhuis 62. De 119 verpleegden iv het ziekenhuis vertegenwoordigden een aantal van 1877 verpleegdagen. Aan 55 aauvragen om verpleging kon niet worden voldaan, aangezien er wegens auuere verpleegdiensten geen verpleegsters beschikbaar waren of het.ziekenhuis juist geheel bezet was. Iv het aantal en de samenstelling van het verplegingspersoneel kwam geen verandering voor. Aan contributies werd ontvangen f 9.401, aan giften f 10.637.50 en aan verpleeggelden f 26.359.61. Uitgegeven werd: aan huishouding f 12.113.69, voor den bouw van het tweede gedeelte van het nieuwe ziekenhuis f 21.848.10, aan hospitaalkosten f 235.79, aan salarissen f 11425, aan verzekeringspremiëu f 1215.05. Ondanks de aanzienlijke uitgave voor nieuwen aaubouw, behoefde het reserve-fonds voor slechts f 7440 30 te worden aangesproken.

Twee patiënten werden gratis verpleegd, een aantal audere tegen verminderd tarief.

In de Javasche Crt. van 8 Dee. 11. %gu opgenomen de voorwaarden en bepalingen der Boven Langkat Landbouw Maatschappij. Het doel der vennootschap is de exploitatie van de landbouwconcessie Kwala Gloegoer, en wel door cultuur van tabak, rubber en koffie en verder de verkoop van landbouwproducten.

Het kapitaal der vennootschap bedraagt f 750.000, verdeeld in 750 aandeeeien elk groot f 1000.

In het maatschappelijk kapitaal wordt deelgenomen als volgt: door den heer A. J. Kamerlingh Onnes voor 60 aandeelen ; door den heer E. O. R. F. Kemmler voor 60 aandeelen en door den heer J. G. C. Vrions voor 30 aandeelen.

Aangekomen 18 Dee. per s.s. „Reyniersz" van Sabang, de hoeren v/d Wal Bake, R. B Gilchrist, E. Goldenberg, H. .1. do Haas en de Mal. Kasim, benevens dekpassagiers.

In de Sumatra Bode lezen wij dat te Padang de redacteuren der in de Maleische taal aldaar verschijnende bladen werden opgeroepen om voor den assistent-resident, hoofd van plaatselijk bestuur te verschijnen. Door dezen ambtenaar werden zij gewezen op de wenschelijkheid om in hunne bladen ten opzichte der oorlogvoerenden in Europa de noodige onzijdigheid te betrachten.

Het is mogelijk dat dit bericht door zijne kortheid ruwer aandoet dan de maatregel zelve door den ass. resident van Padang werd bedoeld.

De Europeesche pers wordt door de Indische autoriteit met onderscheiding bejegend. Bij bet uitbreken van den oorlog deed de Indische regeering in hoffelijke bewoordingen een beroep op hare medewerking om de strikte neutraliteit, ook in Nederl. ludië, te helpen handhaven. En later herhaalde zij nog eenmaal dat beroep in verband met voorgekomen incidenten. Dat de Justitie het noodig vond, een onzer collega's gerechtelijk te vervolgen, ülleen omdat hij een mededeeling had geplaatst betreffende de beweging van een Duitsch schip, is een andere zaak. De regeering zelve bewandelde den weg van gemeenschappelijk overleg. Nu meeuen wij dat er geen enkele reden is om tegenover de Maleische pers een anderen toon aan te slaan. En wij meenen voorts dat dit zelfs zeer onverstandig is. In de laatste tien jaren is het aantal Maleische bladen in onzen archipel verrassend sterk toegenomen. Wij zullen niet ontkennen dat er onder die bladen niet hier en daar een is aan te wijzeu dat den passenden toon voor critiek op daden van regeeringsbeleid nog niet heeft gevonden. Doch daarbij mag niet uit 't oog worden verloren dat de Maleische pers in Indië nog ui een eerste stadium van opkomst verkeert en dat, waar zij als voorbeeld was aangewezen op de Europeesche Indische bladen, die in den regel geen blad voor de;, mond nemen, zij in den eersten tijd licht tot excessen kon vervallen. De discipel gaat meestal verder dan de meester. In 't algemeen echter mag men zeggen, dat de totaal ongeschoolde Maleische pers zich, primo, met verrassende handigheid de courantierstechniek heeft eigen gemaakt, en secundo, dat zij geenerlei wezenlijk gevaar oplevert voor een behoorlijke verhouding tusschen de ontwikkeling der Indische samenleving: en het Indisch bestuur. Integendeel, onze regeering kon in tal van opzichten een nuttiger gebruik van deze ontelbare Inlandsche organen maken dan zy tot heden ooit deed. De Inlandsche pers kon voor haar het middel worden om daden van bestuursbeleid voor den ontwikkelden, lezenden Inlander te verklaren, om misverstanden aangaande door de regeering getroffen maatregelen te voorkomen. Daartoe is echter in de eerste plaats eene tegemoetkomende houding van de zyde der regeering noodzakelijk. Indien dit eerder aldus ware ingezien, zouden wellicht reeds hier en daar débauches en verkeerde voorstellingen zijn voorkomen, ten voordeele der normale ontwikkeling van de verhoudingen. De Maleische pers is er nu eenmaal; en zij heeft, naar onze overtuiging, zelfs een toekomst van beteekenis, een toekomst, welke de regeering verhaast door de uitbreiding en verbetering van het Inlandsch onderwijs. Om die reden zou de regeerioi» goed doen, aan de Maleische pers de aandacht te schenken die zij ongetwijfeld verdient. Dat de in het Maleisch verschijnende bladen volstrekt geen quantité négligeable zijn, moest der regeering toch duidelijk zijn uit het feit, dat de Europeesche pers in Indië, ondanks de daaraan verbonden bezwaren, met vrij groote zorgvuldigheid kennis neemt van hun inhoud. Onze Inlandsche pers had heel wat anders kunnen zijn geworden dan zy is; men denke ecu oogenblik aan de zorgen welke de Britsch-Indische nationalistische bladen voortdurend het Britsche bestuur baren. Wij stellen daar tegenover, dat juist in deze dageu onze Inlandsche pers hare lezers heeft geleid iv eene richting en op eene wijze, die algemeen als verblijdend is t-rkend. Ouder zulke omstandigheden is "t, zouden wij zeggen, voor de Kegeeiir.g zaak, de Maleische pers met dezelfde egards te bejegenen als de Europeesche, wanneer zij te algemee.'ien nutie een beroep op hare medewerking heett te doen. Te dien opzichte moet niet met twee maten worden gemeten. Om al deze redenen kunnen wij de wijze waarop te Padang de Maleische redacteuren ten kantore werden bescheiden en gesommeerd, niet goedkeuren, vooral niet omdat door de Maleische pers, zelfs na de inmenging in den oorlog van Turkije, voor zooveel wy weten, geen enkele zonde tegen de Nederlandsch-Indische neutraliteit was begaan.

1. „Niagara-Marsch" . . . . J. Bayer. 2. „Tempelweihe". Fest-Ouverture Kèler-Bèla. 3. „Die Hydropathen". Walzer. .1. Gung'l. 4. „Die Mühle im Schwarzwald". Fantasie R. Eilenborg. 5. „Lustspiel-Ouverture" . . . R. Clarens. 0. „Navajo". Indian Charaeterstüek E. v, Alstyne. 7. „Immer oder Nimmer". Walzer E. Waldteufel. 8. Liberia-Marsch" aus: Halloh! die grosse Revue . . P. hincke.

Egypte. Engeland haalt tydons den oorlog alvast eenigen oogst binnen: Duitsch Zuid-West-Afrika, Cyprus, de Perzische Golf, Mesopotamië,... Egypte. Egypte was nog steeds een Turksche vazalstaat. Nu Turkije met Engeland in oorlog is, heeft Engeland Egypte eenvoudig geannexeerd, en er den naam van een protectoraat aan gegeven. De Khedive bevond zich, zooals men weet, by het uitbreken van den oorlog te Constantinopel, en reeds toen liep het gerucht, dat Engeland niet meer zou toelaten dat hij naar Caïro terugkeerde. De annexatie van Egypte is in moer dan één opzicht een gebeurtenis van internationaal belang. In de eerste plaats toch wegens het Suez-kanaal. De annexatie moet, dunkt ons, vooral in Frankryk een eenigszins pynlyken indruk maken. Het Suez-kanaal is een Fransche maatschappij. En nadat in 1882 de Franschen door de Engelschen uit Egypte waren verdrongen, spande Frankrijk aanhoudend zijne krachten in om de Britsche politiek ten op/,ichte van Egypte te verijdelen. Ook was bet Frankrijk dat herhaaldelijk trachtte, de mogendheden over te halen bij Engeland aan te dringen op het terugtrekken van zijne troepen uit Egypte. Indertijd namelijk heoft Enge'aud onder goedkeuring der mogendheden een bezettingsleger naar Egypte overgebracht, waaraan echter de belofte was verbonden, dat Engeland later de bezetting weer zou terug nemen, Egypte wéér „ontruimen" zou. Van die ontruiming is nooit iets gekomen, doch erkend moet worden, dat in Egypte waarschijnlijk de boel in 't honderd zou zyn geloopen, ak de Engelschen zich inderdaad hadden teruggetrokken. En in 't belang der ongestoorde vaart op het Suez-kanaal was 't natuurlijk noodzakelijk, dat orde en rust gewaarborgd bleven. Er is echter te veel tusschen Engeland ca Frankrijk betreffende Egypte voorgevallen, dan dat het annexatiebesluit niet in Frankrijk zeer gemengde gevoelens moet wekken. Theoretisch heeft Groot-Brittanje geen enkel politiek recht op Egypte. De mogendheden hebben echter een feite! ij ken toestand van Britsche overheersching laten verjaren, die thans, logisch, geleid heeft tot een feitelijke aannextie. Hoe zal 't nu met het Suez-Kanaal gaan ? Het Suez-Kanaal is van den beginne af aan in politieken zien een internationalen verkeersroute geweest. Daarom ook is het Suez.-Kanaal neutraal water en konden de Britten geen beslag leggen op de Duitsche schepen die zich bij 't uitbreken van den oorlog in het Suez-Kanaal bevonden. Men herinnert zich, dat deze schepen, die door hun aantal de vaart door het Kanaal belemmerden, werden genoodzaakt het Kanaal te verlaten, waarna zij te Port Said ten slotte toch nog aan den ketting werden gelegd. Dat 't van het grootste belang voor handel en scheepvaart der geheele wereld is dat het Suez-Kanaal zijn internationaal en neutraal karakter behoudt, is duidelijk. En 't is thaDS de vraag, of daarin al dan niet verandering zal komen. De Kanaalmaatschappy is nog steeds een Fransche maatschappij en het Kanaal wordt door Fransche beambten beheerd. De toegangen van het Kanaal echter war9n feitelijk in Britsche handen. Nu aan Frankrijk door de omstandigheden de handen gebonden zijn, is, mag men zeggen, het Fransche tegenwicht tegen eene Engelsche overheersching van dezen internationalen zeeweg vervallen. Men mag zich afvragen, welk karakter het Suez-Kanaal nu in de toekomst zal gaan dragen. Alle Europeesche landeiii alle koloniseerende natiën en in algemeen de geheele wereldscheepvaart is bij deze toekomst in economischen en politieken zin betrokken. De annexatie van Egypte komt ons voor, een der allerbelangrijkste feiten uit dezen oorlog te zijn. En dat Groot-Brittanje zoo noodig al zijn krachten zal inspannen om te behouden wat het daar, op het knooppunt van het Westen en het Ojsten, vast heeft, laat zich denken- Het Kanaal wordt reeds bewaakt door Australische troepen en Groot-Brittanje heeft buitendien een extra-troepenmacht van 2UCOÖ man naar Egypte gezonden. Een „Brummer11 veroverd. Volgens den correspondent te Parys van <*e Daily Telegraph hebben de Franschen he» eerste grooto Duitsche 42 c. M-' kanon buitgemaakt. Zij zouden op 30 en 31 October door schijnbewegingen hun' ner troepen de Duitschers in den waan ge' bracht hebben, als wilden zij van Atrecht afzien. Zaterdagmiddag, den 3ln, trokken da-1 ook de Duitschers de buitenwijken van Atrecht binnen, maar toen zij aan den ingang va'1 St. Nicholas, een der voorsteden, waren, brandde het plotseling, nadat er als waarschuwing-*" teeken eerst één schot gevallen was, uit <"' le huizen los. Mitrailleuzes, verdekt opgesteld» richtten een slachting onder de Duitsche tro*>' pen aan. Ean garde-bataljon trachtte nog h 9 centrum der stad te bereiken ; het werd echte* door Fransche dragonders gevangen genou*6" eu het overschot der Duitsche troepen slue*? op de vlucht. Dank zij Fransche vliegers, &l met bommen den spoorweg onbruikbaar maal5' ten, konden de Franschen zich van een Du-j* schen militairen trein meester maken en volgens de berichtgevers der Daily Cronicle v6'* overden dezen een der beruchte 42 c.M.-ka' nonnen. In zes zware, platte goederen wageo waren de onderdeelen vau het kanon verpak' Deze correspondent verzekert, dat behalve --e kanon ook daarbij behoorende ingenieurs v*f. Krupp eu verder nog 2 0 Duitschers, die D de verdediging van den trein gekwetst ware11' gevangen genomen zyn. Ook vele project len voor het monsterkanon zouden den Fl"* schen in handen gevallen zyn. Een nieuwe vereeniging. Onder leiding van den vroegeren Oude wijsminister in het Britsche liberale kabtf» ' Chs. Trevelyau, die met zijn beide collega's M° It-y eu Butris uit het kabinet getreden is, bc.c zich een nieuwe partij gevormd: „The Un' of democratie Control". De leiding lig? ' halve bij den bovengenoemde, nog in hand van den bekenden leider der sociaal-den-0.? ten Ramsay Macdonald, en by den schry* van het beroemd geworden boek -The gr Illusion", Norman Angeil. De nieuwe vere niging publiceert een manifest, waaraan het volgende ontleenesi : j* „Tn Engeland leeft de stille hoop, d** gt huidige oorlog iederen oorlog in de toeko zal onmogelijk maken. Dat is echter on»- gJlyk, zoolang het politieke systeem, dat

dezen Europeeschen oorlog voorafging, verder blijft bestaan. Volgens de beginselen moeten daarbij bij het sluiten van de nieuwe vredesvoorwaarden strikt in acht genomen worden: 1. Geen grondgebied mag van de eene regeering aan de andere worden afgestaan zonder de toestemming van de bevolking op het betreffende gebied. 2. Geen verdrag en geen bindende afspraken mogen in naam van Engeland worden gesloten, zonder voorafgegane toestemming der Volksvertegenwoordiging. Daarom moeten er maatregelen genomen worden ter verzekering van een democratische controle op de buitenlandsche politiek van Engeland. 3. De buitenlandsche politiek van Engeland mag niet gebaseerd zijn op een politiek evenwicht, verkregen door het sluiten van verbonden. Het doel moet er veeleer op gericht zijn, een samenwerking aller Europeesche staten te verkrijgen, die een gemeenschappelijken oppersten raad dienen te benoemen, wier beraadslagingen en besluiten publiek moeten zijn.

4. Ter verzekering van den vrede moet Engeland een plan ontwerpen, dat langs den weg van ingrijpende maatregelen als einddoel heeft ecu vermindering aller oorlogstoerustingen der thans oorlogvoerende staten. Om deze vreedzame politiek den weg te effenen, dient men het ertoe te leiden dat de fabricatie van oorlogsmateriaal staatsbedrijf | worde en. ten slotte dient in het byzonder de uitvoer van oorlogstuig uit het eene land in het andere verboden te worden*, "e afsluiting van de Noord-zee. Zooals men weet gaf de Britsche regeering, i.adat zij de geheele Noordzee voor militair gebied had verklaard en tal vau mijnen in de zee had uilgezet, een communiqué uit, behelzende zekere waarschuwingen en aanwijzingen Voor de scheepvaart. In dat communiqué kctai het volgende voor: Aan schepen van alle landen, die handel wenschen te dryven op Noorwegen, de Oostzee, Denemarken en Nederland, wordt de raad gegeven, om indien zij de Noordzee binnenkomen, door het Engelsch Kanaal en Straat Dover te gaan, daar zal hun verder de koers Worden aangewezen, waarmede zy, voor zotter het G oot-Bnttannië betreft, veilig langs de oostkust van Engeland tot de Faroër-eilanden (bij de Schotscbe kust 5572 ë1'- N- D*"-) zullen kunnen opstoomen. Van hier zal, indien ntogelijk, een veilige koers worden aangegeven naar den vuurtoren van Lindesnaes (zuidkust van Noorwegen). Van daar moeten zij naar 't zuiden of noorden, in verband met hun bestemming, zoo dicht raogelyk onder de kust houden. Dezelfde route in omgekeerde volgorde, is aangewezen voor schepen die in tegengestelde richting varen. Door deze aanwyzingen stipt op te volgen, zullen de koopvaardijschepen van alle landen hun bestemming veilig kunnen bereiken, voor zoover het Groot-Brittanië betreft, doch elke afwyking, zelfs weinige mylen, van den aangeduiden koers, kan tot noodlottige gevolgen leiden. De maritieme medewerker van de luimes zegt omtrent het communiqué onder meer: Het denkbeeld was geopperd om de Noordzee geheel en al voor het verkeer te sluiten. De maritieme autoriteiten zyn zoo ver niet gegaan. Maar zij hebben een gebied aaugewezen, waaria het voortaan gevaarlijk zal zijn te varen deels wegens de mynon die moesten worden gelegd, d^els door het gevaar voor een vijand te worden gehouden. Als men in dit gebied wordt aangetroffen, zal dat een zoo Verdacht feit zijn* dat geen vreedzaam koopvaarder dit gevaar zal willen loopan. Het gebied dat aldus als gevaarlijk wordt gekenmerkt, strekt zich over een groot deel vau de Noordzee uit en de beperkingen die nu zyn opgelegd zullen het onraadzaam, ja vry wel onmogelijk maken voor eenig koopvaardijschip om te pogen de Noordzee in en uit te gaan langs den weg tusschen de Shetlands en Noorwegen. Het is duidelijk genoeg gezegd, dat schepen die een linie passeereu van de Hebriden over de Faroër naar IJsland, dat op eigen risico doen. Toen de quaestie van de afsluiting van de Noordzee dazer daegu ter sprake kwam, werd , geopperd, dat het handelsverkeer in zekeren zin door een stelsel van convooi zou worden geregeld. Dit is nu feitelijk geschied. De scheepvaart krijgt den raad het Engelsch Kanaal te gebruiken, waarna bij passage van Straat Dover de richtingen zullen worden gegeven voor de schepen naar Noorwegen, Denemarken, de Oustzee en Nederlaud. Uitgaande schepen zullen bij Lindesnaes worden opgewacht en van daar langs veiligen weg naaiden Atlantischen Oceaan worden gekoerst. Mekka. De Kaoem Moeda vernam het volgende omtrent den toestand in Mekka: De prijzen der eetwaren zijn dezelfde gebleven, met uitzondering van de beras, die tot f 25 per picol in prys gestegen is. Geld >s tot 3/4 van de waarde gedaald en de prijs van water (om in de buurt te blijven!) is gelyk aan dien van vroeger. Het klimaat was koel. De groote wegen hebben een flinke verbetering ondergaan. Het bestuur is streng. Het ziekenhuis is gereed gekomen; 't is ruimer dan vroeger en wordt electrisch verlicht. Turken en Hindostaners hebben twee godsdienst-scholen opgericht, waar onderricht wordt gegeven in de Turksche, Arabische, Fransche en Engelsche taal. Dit jaar kwamen er uit Egypte niet zooveel pelgrims als gewooniyk. De Egyptische soldaten, die anders ieder jaar gezonden werden, zijn ditmaal niet gekomen. Ook de Turken bleven thuis, en die nog in Mekka Waren, keerden spoedig naar Stamboel terug, om soldaat te worden, vele geheel vry willig. De Arabische militairen werden ook al naar het oorl'igsveld gezonden. Javanen, die minder dan lü jaar te Mekka gevestigd waren, mochten naar hun land terug keeren en boven die grens werden ze als Arabier beschouwd. Te Djeddah lag het vol met Turksche soldaten. Het gerucht liep, dat de inwoners van Djeddah naar Mekka moesten verhuizen. Toen de verhaler dezer mededeelingen per boot terug keerde naar Java, werd dat schip by Ferrum door een Engelsch oorlogsschip aangehouden en onderzocht. 18 millioen reservesoldaten in Duitschland en Oostenrijk. De Kölnisthe Zeitung heeft een artikel over de in Duitschland en in Oostenryk voorhanden troepenreserven en komt daarbij tot een getal van 474 millioen man. 10. Vrijwilligers in Duitschland 2 millioen, in Oostenrijk 11/*l1/* millioen; 20. Recruten van jaargang 1914, in Duitschland en Oostenryk samen 1 millioen man, samen dus 4V4 millioen man. Daar wordt dan nog bij opgemerkt: „Deze opstelling is absoluut inconipleet; ze laat buiten beschouwing* dat in Duitschland zoowel als in Oostenrijk de „ongSdiende" landstorm heelemaal nog niet onder de wapens geroepen is. Eu al mag er nu onder de vrijwilligers een groot getal ongediende landstormers schuilen, dan dient men toch nog te overwegen, dat het aantal der engediende iandstormers in den leeftijd van 20 tot 45 jaren in Duitschland op minstens 7 millioen te taxeeren is. Het verreweg grootste deel dezer manschappen zijn bij de bemonstering op de „Landweer met wapen" overgeschreven geworden, zoodat die zonder meer ais dienstbruikbaar zijn te beschouwen. Het kleinere deel, dat als „Landstorm zonder wapen" is uitgemonsterd, kan voor den etappen- en anderen militairen nevendienst gebruikt worden. Voor Oostenrijk-Hongarije wordt het cijfer voor nog niet opgeroepen landstoimplichtigen op 5 millioen man geschat. Voor beide landen samen maakt dat aan voor den wapendienst geschikte soldaten 12 millioen man. Trekt men daarvan een bepaald quantum af voor nog niet ingedeelde vrijwilligers, die eigenlijk bij den landstorm behooren, egge 2 millioen man, dan komt er bij het genoemde quantum van 474 millioen nog een verdere troepenreserve van ongeveer 10 millioen man, d. w. z., er staan dan voor den dienst bruikbare mannen in Duitschland en Oostenryk samen in den ouderdom van 20 tot 45 jaren, inclusief de oorlogsvrijwilligers, nog 141/. millioen man niet onder de wapenen. Dit getal moet naar schatting nog met 3s/4 millioen verhoogd worden, als de leeftijdsgrens naar boven en naar beneden op 18 tot 50 jaar wordt gewijzigd. Alles en alles mag dus aan voor den oorlog geschikte mannen in Duitschland en Oostenrijk samen op nog 18 millioen man gerekend worden. Vóór den rebellen-o p s t a n d. Aan het verslag van een vergadering, den 2den October te Potchefstroom gehouden, om tegen de expeditie in Duitsch Zuid- We s t-A frika te protesteeren, ontkenen wij aan het blad Het Westen een enkele zinsnede uit de rede, door generaal De Wet gehouden. In een artikel had de Volksstern De Wet in den mond gelegd, dat generaal De ia Rey niet by' ongeluk was doodgeschoten. „Wel — zeide spr. —ik herhaal dit, ik geloof niet, dat dit 'n ongeluk is nie. Ik sé dit nog." jToen ik die tijding kreeg, se mij vrouw en dogter aan my met trane in hulle oge: Pa, hulle kan jou nou o^k doodskiet op die manier." Tal v