Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

(van onze binnenlandredactie)

"Wie verre reizen maakt, kan veel betalen", luidt de

pessimistische variant op eer bekend gezegde. Reken hoeft echter niet duur te zijn. Wie

het niet erg vindt te liften,

bespaart veel reisgeld. En als het meezit, word je ook nog voor de deur afgezet.

Liften: uren wachten, koude voeten, regen. Automobilisten die lelijke gebaren maken en je uitlachen. Menig lifter treft een dergelijk lot, wat meestal het gevolg is van het

vooroordeel van de

automobilist, die er niet over peinst 'dat langharig,

werkschuw tuig' langs de weg mee te nemen.

Voor lifters die de moed hebben opgegeven, is er een goed alternatief: tegen een geringe vergoeding gebruik maken van de diensten van een liftcentrale. Het principe is eenvoudig: de liftnemer pleegt een telefoontje met de liftcentrale en vermeldt de vertrekdatum en de plaats van bestemming. De liftcentrale zoekt in de kaartenbak een geschikte liftgever en brengt de twee met elkaar in contact. Voor de bemiddeling van de centrale betaalt de meerijder een bescheiden vergoeding.

Liften: uren wachten, koude voeten, regen.

Het Internationale Lift Center in Amsterdam werkt nu een half jaar volgens deze formule. Het Lift Center

vraagt geen inschrijfgeld, maar rekent een vergoeding naar het aantal kilometers dat de liftnemer meerijdt. Gemiddeld vijftien lifters schakelen 's winters deze liftcentrale in ('s zomers ongeveer het dubbele) en betalen twaalf gulden voor een enkeltje Parijs, 25 gulden voor Marokko of slechts drie gulden voor een tripje dat binnen de Nederlandse grenzen blijft. De vergoeding voor de automobilisten varieert van een kopje koffie tot een bijdrage in de benzinekosten. Het Lift Center adviseert zijn klanten maximaal zeven cent per meegereden kilometer aan de automobilist te vergoeden. Mede-initiatiefnemer Martin Schmitz zegt van de opbrengst van de liftbemiddeling goed te kunnen leven. Samen met zijn partner opent hij binnenkort zelfs een kantoortje om het persoonlijk contact met zijn klanten te bevorderen. Bij de Lift-Centrale, eveneens in Amsterdam gevestigd, gaat alles via brievenbus en/of telefoon. "Verschijnen aan een bali is niet nodig en zelfs onmogelijk. Het zou alleen maar ons tempo verstoren en dus vertragen", schrijft oprichter Bob Honhof in zijn foldertje. Niettemin staat "het persoonlijke nijvere handwerk met hart voor het individu en details" centraal in de werkwijze van Honhof. Hoewel hij in 1958 begon met zijn vriendendienst is liften bij Honhof nog steeds "het nieuwereizen". Honhof vindt concurrentie van andere liftcentrales

gezond, maar hij moet niets hebben van 'lekkere jongens', die nu hier en dan daar opduiken met een liftcentrale en er vervolgens met de kas vandoorgaan. Dat zal waarschijnlijk de reden zijn, dat de Algemene Studenten Liftcentrale in Rotterdam geen informatie wil verstrekken over haar doen en laten. "Ik heb er gewoon geen zin in", klonk het aan de andere kant van de telefoonlijn. "Het is hetzelfde met twee druppels uit de oceaan. Die lijken ook op elkaar". Honhof is het niet eens met deze vergelijking van zijn Rotterdamse collega, want zijn Lift-Centrale is nog steeds de "eerste de beste enige echte LIFT-CENTRALE in Nederland", als we zijn foldertje moeten geloven. Na 28 jaar ervaring heeft Honhof een eigen stijl en identiteit opgebouwd, die hij niet snel prijsgeeft. Daarom wil hij ook niet samenwerken met andere liftcentrales. "Ze willen weleens een balletje opgooien, maar ze moeten begrijpen, dat ik al die balletjes opgooi", zegt Honhof. Overigens ziet Honhof geen kans de extra werkzaamheden als gevolg van een samenwerking met anderen uit te voeren. "Ik kan het allemaal niet verwerken. Eigenlijk heb ik het ook niet nodig, want ik heb een vaste klantenkring", luidt Honhofs nuchtere reactie.

In tegenstelling tot het Internationale Lift Center is de meerijder bij de Lift- Centrale wel inschrijfgeld verschuldigd. Voor 25 gulden bemiddelt de Lift-Centrale

twee jaar lang in reizen naar alle mogelijke plaatsen in Europa en ook naar enkele Noordafri-kaanse landen, zoals Algerije en Tunesië. De lifter op afstand betaalt de Lift-Centrale voor iedere reis een vergoeding van 25 gulden Wie naar Algerije of Griekenland wil via de postorderdiensten van Bob Honhof betaalt daarvoor dus zon vijftig gulden. De meerijder maakt met de automobilist een afspraak over de vergoeding

PARAMARIBO (ANP) - Een afvaardiging van de EG en ACS (Afrikaanse, Caribische en Stille Zuidzee-landen) zal in de tweede helft van dit jaar in Suriname besprekingen voeren, die zouden moeten leiden tot het doorbreken van de impasse waarin de betrekkingen tussen Nederland en Suriname zich al drie jaar bevinden. Dit heeft een afvaardiging uit de nationale assemblee van Suriname op een persconferentie in Paramaribo gezegd. De delegatie is pas teruggekeerd uit Swaziland in Zuidelijk Afrika waar men een vergadering van de EG en de ACS heeft bijgewoond.

Het bezoek van de delegatie zal een uitvloeisel zijn van een resolutie die met algemene stemmen door de vergadering op aanbeveling van de Nederlandse Europarlementariër Cohen is goedgekeurd. De resolutie was op initiatief van Suriname ingediend door Senegal en Kenia.

CAPE CANAVERAL (Reuter-UPI) - Het Amerikaanse bureau voor de ruimtevaart, NASA, heeft toegezegd dat de presidentiële commissie van onderzoek de beschikking zal krijgen over alle interne stukken met betrekking tot de lassen op de stuwraketten van de verongelukte Challenger. Bij het onderzoek naar de oorzaak van de ramp komt de aandacht steeds meer te liggen op deze lassen.

Volgens een bericht in de New Vork Times was de NASA tevoren herhaaldelijk gewaarschuwd dat deze verbindingen risico's konden opleveren. De stuwraketten worden geleverd in vier delen en dan geassembleerd en gelast door NASA-personeel in Cape Canaveral. Uit interne documenten zou blijken dat ingenieurs in december al hadden gewaarschuwd dat de lassen konden barsten, waardoor gas of vlammen zouden ontsnappen met mogelijk fatale gevolgen. Met name vorst zou de lassen kunnen verzwakken. De NASA wilde niet reageren op het bericht in de New Vork Times.

De wind waait van een maximum naar een minimum. Prikken we een gaatje in een fietsband, dan stroomt de lucht eruit, omdat de druk in de band hoger is dan daarbuiten. Knippen we een pak gemalen koffie open, dat stroomt de lucht naar binnen, omdat de luchtdruk buiten het pak hoger is dan daarbinnen. De koffie is immers vacuümverpakt (evenals de doos van de barometer).

De weerkundige Buys Ballot (1817-1890), de eerste directeur van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, dat toen nog in Utrecht was, heeft rond 1860 ontdekt dat de wind op het noordelijk halfrond afwijkt naar rechts, op het zuidelijk halfrond naar links. Hij sprak heel deftig over ~de wind komende van dwars", wat wij nu maar vertalen door 'met de wind in de rug. De afwijking wordt veroorzaakt door de draaiing van de aarde. De afwijking is vrij fors, tussen de 45° en 90° al naar waar men zich bevindt op de aardbol.

Verder spelen de vérdeling land/zee, de hoogte, de begroeiing en in ons geval ook de Warme Golfstroom een belangrijke rol. Deze Golfstroom stroomt op het noordelijk halfrond van zuid naar noord, maar wijkt op dezelfde manier af als de wind, die de golven voorstuwt. De windkracht drukken we graag uit op de schaal van Beaufort. Dit is geen Fransman, zoals men zou denken, maar een Engelsman, die als admiraal veel met de wind te stellen had en naar een methode zocht om ook zonder instrumenten de windkracht min of meer schattenderwijs te benoemen. Hij ontwierp zijn schaal in 1808 voor de zeevaart en deze was zó goed bruikbaar, dat men ook te land ging denken en meten in Beaufort-kracht. In 1847 is deze schaal, die uitging van waarneembare verschijnselen om ons heen, internationaal vastgesteld.

Onder storm verstaan Beaufort de wind-

kracht waarbij schoorstenen en dakpannen om je oren vliegen. Op zee waren dat onderdelen van schepen of hoekgrootten van de deining. Dit is windkracht 9. De schaal loopt door tot windkracht 12, maar in ons land behoren waarden boven de 9 gelukkig tot de uitzonderingen.

De liftgevers die via de liftcentrales één of meer vrije plaatsen in hun auto aanbieden, zijn meestal vakantiegangers en zakenmensen, die vaak vroeger ook zelf gelift hebben. Het hoge percentage vrouwen onder de liftgevers (ongeveer dertig procent) verklaart Honhof als volgt: "Veel dames willen een doortastende student mee hebben voor eventuele problemen onderweg". Martin Schmitz, zelf als vrijwilliger werkzaam in het maatschappelijk werk, typeert de meerijders als "mensen uit een alternatief milieu". Dat zijn volgens Schmitz niet alleen studerende jongeren. Ooit had hij een klant van 75 jaar oud. Ter verklaring van zijn succes voert Schmitz de

betrouwbaarheid en de zekerheid van de liftcentrales aan. En natuurlijk blijft liften een goekope en gezellige manier van reizen als het niet tegenzit tenminste.

SEATTLE (UPD - Een rechtbank in Seattle in de Amerikaanse staat Washington heeft zware gevangenisstraffen opgelegd aan leiders van een neo-nazistische broederschap die de suprematie van het blanke ras predikt in een staat „vrij van raciale minderheden, joden en andere blanke verraders".

Met ingang van vandaag neemt het Nederlands Dagblad dagelijks het weerkaartje van rond het middaguur van de vorige dag op. Het is op pag. 3 te vinden. Voor velen zal dit bericht weinig of niets zeggen. Anderen zullen er met instemming kennis van nemen. De bedoeling van het weerkaartje is de lezer te informeren over de luchtdrukverdeling in Noord-West-Europa, zodat het weer van gisteren goed verklaarbaar is en de ontwikkeling voor de komende dagen min of meer voorspeld zou kunnen worden. Of beter gezegd: welk weer we kunnen verwachten.

ledereen weet, dat we in Nederland in een gematigd klimaat leven. Gematigd omdat we ongeveer halverwege evenaar en pool zitten, dus tussen de hete en de koude luchtstreek in. Een zeeklimaat, omdat de invloed van de zee overal merkbaar is; al is deze in Westkapelle beduidend groter dan in Winterswijk.

Het gematigd zeeklimaat is vrij constant van karakter. Niet al te hete zomers, niet al te koude winters, veel neerslag gedurende het hele jaar. Warmste en koudste maand, juli en januari, verschillen ongeveer 16° C (18°-2°). Westkapelle zou nog ruimschoots onder de zeeklimaten vallen, Winterswijk begint al een beetje op een landklimaat te lijken. De Bilt ligt er mooi tussenin als een overgangsgebied.

Juist in het gematigde zeeklimaat kan het weer, d.w.z. temperatuur, vochtigheid en luchtbeweging per dag sterk verschillen. Een goede registratie van deze ontwikkelingen levert de barometer. De barometer is een luchtledige doos, die reageert op verschil in luchtdruk en deze verschillen met een naald zichtbaar maakt. Reeds Torricelli (1608-1647) wist, dat hoge druk een constant weerbeeld oplevert, terwijl lage druk gelijk staat aan storm, regen of wind of op zn best veranderlijk weer. Een gebied met een lage druk, een depressie, zuigt als het ware alle weersongerechtigheden naar zich toe.

Het is algemeen bekend, dat zowel hogedrukgebieden (maxima) als lagedrukgebieden (minima of depressies) zich voortdurend verplaatsen. In die verplaatsing zit een zekere wetmatigheid. Rond IJsland ligt eigenlijk altijd een minimum, rond de Azoren meestal een maximum. Het hoe en waarom laat ik nu maar rusten.

Als we beide gebieden opzoeken op de kaart kunnen we de theoretische windrichting door een stippellijn aangeven. Als we de stippellijn tekenen, zullen we al gauw ontdekken, dat deze ten westen van Nederland loopt. Wat hebben wij er dan mee te maken?

Zo'n kaartje zal voortaan dagelijks in onze krant te zien zijn. De isobaren (lijnen van gelijke gemiddelde druk, dus gelijke barometerstand) geven ten noorden van Engeland een dieptepunt aan, waarin het KNMI al een L van lage druk heeft gezet. Op onze breedten verplaatsen minima zich in oostelijke richting, evenals alle weerkundige verschijnselen. De zware lijnen geven fronten aan. De wind circuleert om het minimum en kent daarbij een warmtefront (de bolletjes op de lijn) en een koudefront (de driehoekjes of puntjes). Zowel de lage druk als de beide fronten zorgen voor regen en een stevige wind. Zoals we boven Engeland in wezen te maken hebben met een uitloper vantde Ijslanddepressie, zo zien we boven Zuid-Europa nog uitlopers van het Azorenmaximum met stabiel, prachtig weer. Ook boven Finland is de luchtdruk relatief hoog en ook daar is het weer stabiel, evenals in Scandinavië en Rusland, maar daar is het bitter koud.

Warme lucht zet uit en daardoor daalt de luchtdruk. Koude lucht is zwaar en compact en heeft een hoge druk. Warme en koude lucht vermengen zich haast niet, evenmin als warm en koud water. De scheiding tussen de luchtsoorten noemen we een front. De koude lucht dringt zich onder de warme. De laatste moet dus stijgen en wordt daardoor kouder. Er ontstaan wolken en regenbuien, in de winter sneeuw. Soms valt middenin de zomer hagel. Het front lag dan op zeer grote hoogte en de ijskristallen hadden geen tijd meer te smelten tot gewone regendruppels.

De warme lucht van de Azoren noemen we tropisch en de koude lucht boven IJsland polair. Beide namen zijn misleidend. Lucht uit de tropische gebieden heet equatoriaal en uit de poolstreken arctisch. Ook die twee soorten komen wel in Nederland voor, maar slechts bij hoge uitzondering. In lange hete zomers met sterke zuidenwinden komt er wel eens lucht uit de equatoriale gebieden boven ons land; in zeer strenge winters, als de Noordooster giert, is hier wel eens sprake van een arctische luchtstroom.

Om het geheel nog wat ingewikkelder te maken, dient men wel te beseffen, dat hoge en lage druk relatieve begrippen zijn. 'Hoog' betekent eigenlijk niet meer dan: hoger dan de omgeving, 'laag' lager dan de omgeving. Anders zouden we met de Azoren en met IJsland ook niet erg uit de voeten kunnen.

Bij een koudefront is de koude lucht in opmars, bij een warmtefront de warme lucht. Fronten 'draaien met de zon mee', en wel rond het minimum. Ze volgen elkaar daarbij meestal snel op. Het ene front is nog niet uit zicht of het volgende is al weer in aantocht.

Het lijkt allemaal erg ingewikkeld, maar voor het weerkaartje geldt, wat bij elk ander onderwerp ook van toepassing is. Hoe meer je ervan aan de weet komt, hoe interessanter het wordt. Hopelijk ziet ook de ND-lezer voortaan reikhalzend uit naar deze nieuwe rubriek in onze krant, die enerzijds een registrerende functie zal krijgen, anderzijds een min of meer voorspellende. Overigens kunt u ook aan de hand van de soort wolken een redelijke weersverwachting opbouwen. Ik zal dit niet uitleggen, omdat het kaartje dan veel van zijn aantrekkelijkheid zou verliezen le' dere schaapherder of andere buitenman kan met een enkele blik op het zwerk vaak een weersverwachting opstellen die heel wat betrouwbaarder is dan die' van het KNMI ooit zal worden

Het weerkaartje doet eigenlijk niet méér dan het aangeven van de luchtdruk. Dit gebeurt in lijnen, de isobaren. Lopen de isobaren dicht naast elkaar, dan zal er een stevige wind staan. De wind draait in theorie loodrecht op de isobaren, maar overeenkomstig onze afspraak van daarnet wijkt deze dus in onze regionen af naar rechts, zodat de heersende windrichting ongeveer parallel loopt met de getekende isobaren.

De luchtdruk meten we met de barometer, die vroeger een van boven afgesloten glazen, luchtledige buis was, die omgekeerd werd in een bak met kwik, waarna er ongeveer 76 centimeter kwik in de buis bleef staan boven de kwikspiegel. De luchtdruk is dus ongeveer gelijk aan 76 cm kwikdruk. Om in wat rondere getallen te kunnen werden heeft men 75 cm kwikdruk gelijkgesteld aan 1000 millibar. De gemiddelde barometerstand, 76 cm, komt neer op 1013 millibar. Meestal staat dit punt bovenaan op de barometer, precies in het midden. Beneden 1010 millibar noemen we de druk laag, boven de 1016 hoog. Een druk van 980 mb is uizonderlijk laag en betekent storm; 1050 mb is zeer vast weer. Beide waarden zijn evenwel zeer uitzonderlijk, zeker in onze streken.

Een windhoos heeft een ongewoon lage druk, haast een vacuüm. Kerken en huizen barsten als het ware open naar buiten. Ook de vacuümdoos van de barometer wordt nu zóveel minder ingedrukt dan normaal, dat de wijzer fors zal uitslaan naar links. Dat duurt dan meestal maar een paar seconden, maar het effect kan men nog eeuwen waarnemen. Op 1 augustus 1674 werd Utrecht door zon windhoos getroffen en de gevolgen zijn nog aanwijsbaar en niet uitsluitend op het Domplein.

BONN (UPI-RTR-AFP) -Het Westduitse blad 'Welt am Sonntag' heeft gemeld dat de 'spionnenruil' tussen Oost en West afgelopen zaterdag is begonnen met de vrijlating in de Sovjetunie van drie Westduitse zakenlieden. De drie zakenlieden waren volgens de krant aangehouden ten tijde van Gorbatsjovs optreden tegen corruptie in 1985. Zaterdag werden ze op een vliegtuig naar West-Duitsland gezet, aldus Welt am Sonntag. Welt am Sonntag noemde de inleidende vrijlating van de zakenlieden 'een extraatje' bovenop de Spionnenruil.

Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse

zaken in Bonn bevesfo. bericht in Welt am l Hij zei dat aan de inrt stelling intensieve insJ gen van de Westduitse ring voorafgegaan • maar hij wilde niet uitwe De Sovjetunie zal id, grom, de moeder van vangen Joodse dis Sjtsjaranski, toestemmiven naar het Westen teem ren, zo heeft inmiddel*" Westduitse blad Bild gei. zich beroepend op brac binnen het Kremlin. Eer turn werd echter niet vern Het vertrek van mevrt Milgrom zou niets te mal hebben met de 'spionnenn die vandaag zou moe plaatsvinden en in het kai waarvan Sjtsjaranski 2 worden vrijgelaten, aldus 1 blad. Mevrouw M%m(W)hee jarenlang camp*-$i yam voor de vrijlat-t^m^ zoon, die in 1978toUVM vangenisstraf *«h 4 I oordeeld weger; spionage voor deal Staten en anti-Sov^B Samen met Sjtsja Israël levende vr heeft zij gezorgd wr«fl ophoudelijke stram formatie over degso_----*li toestand van haaiwuvw zijn behandeling e-w-! singen van het enekffipw het andere. Ook schrei:: Sovjet-autoriteiten -» den brieven waarin aj; recht opeiste Sjtsjararff bezoeken, een recht da kreeg, na te hebben geded streerd buiten het kamp-j hij vastzit, in de Oeftvrouw Milgrom zelf klaarde zondag nog g«i kele aanwijzing te nebbe. zij toestemming krijgt te. greren. c De intern verbannen» sche dissident Sacharoy de Sovjetunie niet ver omdat hij nog steeds v heeft van staatsgeheim^ heeft Sovjetleider Gorw verklaard in een vw sprek met het dagblad. * Franse Communistisch: tij I'Humanité. I»"* werden gepubliceerd d» officiële persbureau m verklaring van Wru:; kwam temidden van mende druk van nei - Sacharov te laten vertrev In regeringskringen 1» zijn de namen vernoj», de vijf spionnen die ten zal laten gaan: - Het TsjechoslowaaK paar Karl en Hanna * dat in 1984 in de Vb arresteerd, . .1 J - De Poolse kolo» Kaczmarek (W'*U Bondsrepubliek op zUnwacht, vaandel - De voormalige.WiI■,, tionaris Jevgeni (39), die in 1985 * f !L. publiek tot drie jaa™ nis werd veroordeel industriële spionag6. p - De Oostduitse 88^ Scharfenorth l*" straf van vier .aar'M-, schuldiging spion»itsltf cruteren in west/ • andere westerse lan»

TEL AVIV (UPI;, lili, vooraanstaari , Israëlische Arbeiders geestelijke vader Westoeverpolitie* , rige leeftijd overl was een waaracW'.-velhebber en stw'-, premier Peres over NEW VORK jg Urquhart, de »r* ambtenaar van de Naties met de m^. ren, is na een * van 40 jaar met !gaan. Hij wasinn belast met oper»^