Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

Terwijl bewoners (l.) nog op het dak van hun huis zitten, breekt een bulldozer de woning ernaast af. De inwoners van dit Spaanse dorpje Riano moeten hun huizen verlaten, omdat het dorp als gevolg van de bouw van een dam binnenkort onder het water zal verdwijnen. Omdat men hier heftig tegen protesteerde, moest het sloopwerk onder politie-toezicht gebeuren.

TEL AVIV (AP) - Het Israëlische leger heeft bekend gemaakt dat wordt ondergezocht of joodse religieuze extremisten mogelijk verantwoordelijk zijn geweest voor de dood van een aantal Palestijnen die de afgelopen week in door Israël bezet gebied werden doodgeschoten.

Israëlische kranten berichtten dat een religieuze legerofficier uit een joodse nederzetting aan de Westerlijke Jordaanoever deel uitmaakte van een groepje soldaten dat verleden week twee Palestijnse studenten doodschoot. Voorts zou een bewoner van een van de nederzettingen mogelijk een 12-jarig jongetje in het vluchtigenkamp Balata hebben gedood.

De berichten kwamen op een moment dat de gewelddadigheden op de Westelijk Jordaanoever, waarbij de afgelopen week vier Palestijnen dodelijk getroffen werden, leken te luwen.

De legerofficier heeft inmiddels toegegeven een van de studenten te hebben doodgeschoten. Hij verklaarde overeenkomstig zijn opdracht te hebben gehandeld en niet uit persoonlijke politieke motieven, aldus de Jerusalem Post.

Inmiddels hebben meer dan 150 Palestijnse studenten aan de Bir Zeit universiteit geweigerd aan de lessen deel te nemen uit protest tegen de beslissing van het Israëlische autoriteiten om een van de twee gebouwen van het complex tot het eind van het jaar te sluiten. Het leger hield zich afzijdig van de demonstratie en er werden geen incidenten gemeld.

Een vooraanstaand lid van de terroristische beweging van Abu Nidal is een van de negen slachtoffers die donderdag bij een Israëlische luchtaanval in het noorden van Libanon om het leven kwamen.

De revolutionaire raad van Abu Nidal heeft in een verklaring, die werd uitgegeven in het vluchtelingenkamp Nahr el-Bared bij Tripoli, bezworen dat de dood van Mohammed Selim zou worden gewroken door acties tegen Israël. Selim was Abu Nidals leider in het door Syrië gecontroleerde noorden van Libanon.

GIRO 999 is opengesteld t.b.v. SURINAAMSE VLUCHTELINGEN Stichting Vluchteling Den Haag

IRIJS/DENHAAG(ANP- If^pe directie van de l/r"' ' kalimijnen Mines de H^* dAlsace (MPDA) V^*\n Frankrijk meegers Li het in cassatie gaat vonnis dat het ge* 4 hnf in Den Haag op 10 Vervelde. Het Hof was ifl^rdeel dat de lozingen tl* TT franse kalimijnen in %lonrechtmatig zijn. „•„ Westlandse tuinders, ■ 1983 al door de Rotter-echtbank in het gelijk WjL gesteld, konden door • spraak van het Ge- Cahtsh°f aansPraak maken Tü-hadevergoeding. Rn woordvoerster van de ESaat van MPDA, mr. C. uit Den Haag, Vestigde de cassatie. De Ltlandse tuinders hebben leens haar deze week een ÏLardiging gekregen. De ïvzal op 16 januari voor de Xe Raad dienen.

NEW VORK (AP) -De algedie vergadering van de Verfde Naties heeft de hoofdtoen goedgekeurd van het juinigingsprogramma van tretaris-generaal Perez de leüar. De internationale oruisatie zal het volgend jaar ,t 85 miljoen dollar minder »tten doen. Intussen gingen achter gejuten deuren de onderhandelgen door over hervorminadie geëist zijn door de Verjgde Staten. De financiële isis bij de VN is vooral vermaakt doordat het congres sloot te snijden in de VNjdrage. Perez de Cuellar zei dat de ganisatie de afgelopen landen op de rand van een akroet heeft gebalanceerd hij riep de lidstaten op volidjaar zo spoedig mogelijk bijdragen te betalen. De indinavische landen hebd toegezegd in de eerste ek van januari hun bij- Kje van 27 miljoen dollar te Jen overmaken, ie secretaris-generaal zei Ihet huidige jaar zal worfcafgesloten met een bank|b van slechts 10 miljoen Br. Hij beloofde dat de beügingen zo zullen worden «gevoerd, dat zo min mofßJk schade zal worden toebracht aan de programma's ade VN. De maatregelen die nu al ju genomen, omvatten een isoneelsstop, een overwerkopen beperkingen op reizen, ïgaderingen, documentatie ladviseurs.

BRUSSEL (ANP) - Als Oost 'West tot een akkoord ko- H over een beperking van * atoomwapens, is het hui"tt gebrek aan evenwicht op '"gebied van de conventio*'e bewapening nog minder ""vaardbaar. Daarom is het van de NAVO aan het "ifschaupact, apart te gaan Verhandelen over conven*iele wapenbeheersing van "M belang. Dat heeft minis* Jan den Broek van buitenstee zaken in Brussel verjaard.

"'] omschreef dit aanbod ? een compromis' tussen _*nkrijk, dat conventionele '«Penbeheersing wil bespre- het kader van de Confe'ue over Veiligheid en Sa«"Werking in Europa '**). waaraan 35 landen riemen, en de Verenigde die een blok-tot-blokc«adenng voorstaan. Als in ook voorbereidend tussen de zestien 'anden en de zeven sta' van het Warschaupact Wiin, noe en waar van £~We aparte onderhandelin»,.,? gang komt, zullen de -forti oVerige CVSE-landen Vst ld°P de hoogte W°r'

.JjAATSBURG (AP) - Het it?se Parlement heeft bij ''igpj d van stemmen ge*Tu i. betrekkingen met W* e Parlement te nor* in n omdat de autoriteifj^. Ankara zich blijven )•» j lg aan schending menSenreenten- In een '*Ö»\a' die met een meer- W *?n 158 tegen 91 stem- W "*' onthoudingen werd gnomen, liet het parle- V„etc" dat de Europese ;|cl . «schap nog niet gerech°m de betrekkingen ]e volledig te nor"

STRAATSBURG (AP)- Het Europees Parlement heeft in een motie de Amerikaanse wapenleveranties aan Iran veroordeeld als een „illegale daad die de geloofwaardigheid van het Amerikaanse buitenlands beleid ondermijnt". Het parlement nam de resolutie aan met 96 tegen 60 stemmen. De motie, die was ingediend door de linkse fracties, stelde dat de wapenleveranties de tegenstrijdigheden aantonen in het beleid van Washington ten aanzien van het internationaal terrorisme.

In een andere motie werd ook de betrokkenheid van Europese bedrijven bij de wapenleveranties veroordeeld en werd gevraagd, om een officieel onderzoek.

Het verschepen van de wapens naar Iran vanuit Europese havens is in strijd met het NAVO-verdrag, aldus de motie, „omdat een land in oorlog, buiten het., verdragsgebied, is bevoorraad met wapens en munitie uit NAVO-bases".

De conservatieve en christendemocratische fracties stemden tegen de moties.

Functionarissen van het Pentagon hebben gezegd dat zij géén bewijzen hebben gevonden voor het vermoeden van NAVO-opperbevelhebber generaal Rogers, dat Tow-raketten van de NAVO door de Amerikaanse regering zijn verkocht aan Iran. De functionarissen, die alleen wilden praten als hun anonimiteit werd verzekerd, zeiden dat er al geruime tijd Tow-raketten uit de wapenarsenalen in Europa worden verwijderd en worden teruggestuurd naar de Verenigde Staten.

Generaal Rogers noemde de raketten woensdag, toen hij werd verhoord door de onderzoekscommissie van het Huis van Afgevaardigden. De zegslieden bij het Pentagon zeiden dat de Tow-raketten die worden teruggetrokken een onderhoudsbeurt krijgen en vervolgens als oefenmateriaal naar Amerikaanse bases in de hele wereld worden gestuurd.

De Sovjetunie heeft inmiddels een economisch akkoord getekend met Iran, waarmee weer enige verbetering is gekomen in de moeizame relaties tussen beide landen, zo meldde het persbureau Irna.

De overeenkomst werd ondertekend door de Iraanse minister van economische zaken Iravani en Katoesjev, voorzitter van de staatscommissie voor buitenlandse economische betrekkingen.

Het akkoord betreft samenwerking op het gebied van handel, bankwezen, vervoer, visserij, technologie en bij de bouw van staalfabrieken en krachtcentrales in Iran.

De campagne van kritiek en zelfkritiek dient volgens hen eerder als een uitlaatklep en geeft de partij een idee van wat er onder de bevolking leeft dan dat de partij erdoor aan het wankelen wordt gebracht. Uit verhalen in de media over bijeenkomsten waar zelfkritiek wordt uitgeoefend, zoals in China ten tijde van Mao gebeurde, blijkt hoe de partij de discipline handhaaft. Deelneming is verplicht aan de bijeenkomsten, waarbij 30.000 tot 40.000 kaderleden zijn ingezet en die veel weg hebben van de biecht in de katholieke kerk, aldus professor Douglas Pike van de universiteit van Berkeley in Californië.

De verdeeldheid onder de politieke leiders werd aangewakkerd door de strijd om de opvolging van de in juli overleden partijleider Le Duan, en vervolgens door conflicten om de verwachte aflossing van de oude garde van historische leiders, die op het komende partijcongres haar beslag zou krijgen. De 'nieuwlichters' boekten succes met de benoeming van Truong Chinh als opvolger van Le Duan en die van Nguyen Van Linh tot permanent secretaris van het een-

trale comité, een sleutelpost

Het ziet er evenwel naar uit dat de behoudende vleugel andere verwachte benoemingen voorlopig heeft weten tegen te houden. Het centrale comité zou, zo verluidt in Hanoi, het bijvoorbeeld niet eens zijn geworden over de opvolging van premier Pham Van Dong (80). Het wordt dan ook niet uitgesloten dat Pham Van Dong gewoon zal aanblijven na het congres en evenmin veel zal veranderen in het twaalf man sterke politburo. De reden daarvan is, aldus de zegslieden, dat de partijleiding conflicten wil vermijden en geen inbreuk wil maken op de heilige' regel dat besluiten eenstemmig worden aangenomen.

Vandaar ook dat zegslieden in Hanoi en Bangkok er niet op rekenen dat op het congres spectacularie besluiten zullen worden genomen. In plaats daarvan heeft de partij huns inziens gekozen voor het geleidelijk voortzetten van de hervormingen en vervangen van de oude garde. Truong Chinh, die ook al 79 is, werd bijvoorbeeld beschouwd als een tussenpaus, die op het congres zou worden vervangen. Bij gebrek aan een echte opvolger en gezien het zelfverzekerde optreden van Truong Chinh sluit onder meer professor Pike niet uit dat ook hij zal aanblijven als partijleider.

LONDEN (AP) - Veiligheidsinspecteurs van de Britse overheid hebben de omstreden nucleaire opwerkingsfabriek Sellafield, een van de grootste ter wereld, met tijdelijke sluiting gedreigd, als niet binnen 12 maanden maatregelen worden getroffen om de veiligheid te vergroten. De beheerder van de fabriek, het staatsbedrijf British Nuclear Fuels, zegde toe de verlangde verbeteringen te zullen aanbrengen. Bij Sellafield is begin dit jaar meermalen enige radioactiviteit naar buiten gekomen.

Volgens het rapport van de van de inspectiedienst HSE (Health and Safety Executive), die de gang van zaken bij de fabriek gedurende drie maanden heeft onderzocht, bestond in geen van deze gevallen gevaar voor de gezondheid of veiligheid van het publiek, k„maar dat wil niet zeggen dat het potentieel niet bestaat".

Het rapport hekelde de directie van Sellafield voor een 'korte-termijnbenadering'

van onderhoud en vervanging, en gelastte een reeks verbeteringen. „Als wij niet krijgen wat wij willen, zijn wij bereid om het opwerken tijdelijk stop te zetten", zei J. Rimington, directeur-generaal van de inspectiedienst.

Rimington zei op een persconferentie, te verwachten dat de verlangde maatregelen zullen worden getroffen. Het rapport was bedoeld om de directie van Sellafield, een complex van 2,5 vierkante kilometer aan de noordwestkust van Engeland waar afgewerkte brandstofelementen voor kerncentrales voor hergebruik worden bereid, „wakker te schudden", zei Rimington.

De inspectiedienst zei geen nieuwe gebreken te hebben ontdekt welke het risico voor het publiek betreffen. Maar volgens inspecteur E. Ryder van de inspectiedienst voor nucleaire installaties NII zijn er bij de fabriek té veel kleine lekkages voorgevallen en zijn de stralingsdoses waaraan de arbeiders blootstaan te hoog.

Volgens het rapport zijn verbeteringen nodig in beheer, besturing, verpakking, luchtverversing, ontsmetting, verplaatsing van radioactieve stoffen, onderhoud en training van personeel. Sinds 1981 zijn volgens het rapport „in alle belangrijke aspecten" van de fabriek verbeteringen doorgevoerd, maar vooral de oudere gedeelten van de fabriek „voldoen nog niet aan de scrupuleuze hoge norm die wij aan de nucleaire industrie stellen".

British Nuclear Fuels verklarde zich bereid, de maatregelen te treffen. „Het bedrijf aanvaardt dat het nu tijd is om meer middelen te besteden aan verbetering of buiten gebruik stellen van de oudere installaties", aldus een verklaring.

Directeur N. Chamberlain zei dat er nog geen calculatie was gemaakt van de kosten van de verbeteringen. Op de vraag of British Nuclear Fuels de kosten kon opbrengen, antwoordde hij: „Het gaat er om of de maatschappij het kan opbrengen. ledere penny die wij bij Sellafield uitgeven, komt uiteindelijk op de elektriciteitsrekening.

HANOI-BANGKOK - Het naderende congres van de Vietnamese communistische partij vormt de climax van een jaar van massabijeenkomsten, partijvergaderingen en een opvallend openhartige campagne van kritiek en zelfkritiek. De officiële media stonden bol van verhalen over onzeker operende oude leiders, corruptie onder partijleden, de ontevredenheid van de bevolking en de extreem slechte economische toestand.

Ondanks de noodzaak van hervormingen ziet het er niet naar uit dat op het partijcongres, dat maandag in de hoofdstad Hanoi begint, knopen zullen worden doorgehakt, zo zeggen waarnemers. Daaraan is volgens hen vooral de verdeeldheid tussen de vernieuwingsgezinde en de behoudzuchtige partijleiders debet. Hun besluiteloosheid werkt verlammend op Vietnam, dat al een crisis doormaakt als gevolg van overhaast doorgevoerde economische maatregelen.

comité, dat afgelopen week vergaderde over het congres, op de hand leek van de vernieuwers en ook partijleider Truong Chinh achter hen staat.

Truong Chinh legde onlangs een verrassende openhartigheid aan de dag, toen hij de groeiende werkloosheid, de grote partij schommelingen en de instabiliteit in het algemeen, zaken die in een communistische staat officieel niet eens bestaan, aan de kaak stelde. De partijleider waarschuwde tegen het verspillen van de Russische steun (a raison van zeven miljoen gulden per dag). Veel diplomaten en experts vatten zijn verklaring echter op als retoriek, die bedoeld zou zijn om de morrende bevolking te sussen.

De Vietnamese regering heeft de laatste twee jaar pogingen gedaan tot liberalisering van de inefficiënte planeconomie. Zo werden enkele subsidies verminderd, werd de munteenheid (dong) gedevalueerd, werden 'prikkels' ter aansporing van de werknemers afgekondigd en werd een aanzet gegeven tot decentralisering van de macht. De maatregelen werkten echer averechts: ze veroorzaakten een stijging van de inflatie tot 700 procent en ontwrichtten het toch al gebrekkige distributiesysteem. . De 'nieuwlichters vinden dat de hervormingskoers moet worden voortgezet, wil Vietnam de crisis overwinnen. Daarentegen menen de conservatieve kaders dat pas op de plaats moet worden gemaakt om het regeringsapparaat te versterken. Daarna kan wat hen betreft de decentralisering worden voortgezet. Aaneenomen wordt dat de conservatieven aardig wat invloed hebben, ofschoon het centrale

TRUONG CHINH

WASHINGTON (UPI) - Walter Stoessel, de Amerikaanse oud-ambassadeur in de Sovjetunie en voormalige tweede man op het State Department, is op 66-jarige leeftijd aan bloedkanker overleden.

Stoessel had zich gespecialiseerd in sovjetaangelegenheden. In 1947 was hij gedurende twee jaar tweede secretaris aan de Amerikaanse ambassade in Moskou. Daarna bracht hij een jaar door aan het Russische instituut van de Columbia-universiteit en was vervolgens vier jaar hoofd van de sectie-Sovjetunie van het ministerie van buitenlandse zaken.

Stoessel, die vloeiend Russisch sprak, was van 1963 tot 1965 terug in Moskou als plaatsvervangend chef-demission en als ambassadeur van 1974 tot 1976.

Tussen zijn Russische perioden door was Stoessel van 1968 tot 1972 ambassadeur in Polen, in welke tijd hij met Chinese autoriteiten het geheime bezoek van dr. Kissinger aan Peking hielp voorbereiden.

Walter Stoessel was'vervolgens Amerikaans ambassdeur in in de Bondsrepubliek, van 1976 tot 1980. Toen hij in 1982 met pensioen ging, was dat als plaatsvervangend minister van buitenlandse zaken. Na het aftreden van minister Haig, in juni 1982, was Stoessel korte tijd waarnemend minister van buitenlandse zaken, tot aan de ambtsaanvaading van Shultz.

LUZERN (REUTER) - Een Oosteuropees paar is in Zwitserland tot zes jaar gevangenisstraf veroordeeld voor zijn rol in een spionagenetwerk in de Bondsrepubliek. Het echtpaar had jarenlang op valse Westduitse paspoorten in Zwitserland gewoond.

BRUSSEL (BELGA) - Een agent van de Brusselse gemeentepolitie heeft een bank in de Belgische hoofdstad overvallen. Hij maakte 100.000 frank buit (circa 5400 gulden). Tijdens zijn vlucht gijzelde hij een gehandicapte vrouw en trof hij met zijn wapen een man levensgevaarlijk in de borst. De bankrover werd uiteindelijk door collega's overmeesterd.

MANAGUA (REUTER) - Een Nicaraguaanse rechtbank heeft het vonnis van 30 jaar gevangenisstraf bekrachtigd dat onlangs werd uitgesproken tegen de Amerikaan E. Hasenfus. Hij werd veroordeeld wegens wapentransporten voor de contra's, die het linkse sandinistische bewind bestrijden. De enige hoop die de Amerikaan nu rest, is dat hem gratie wordt verleend.

In Hanoi wordt ook gespeculeerd over een mogelijke terugkeer van generaal Vo Nguyen Giap, gezien de ruime aandacht die de officiële media de laatste tijd aan hem besteedde. De strateeg van de overwinning op de Fransen in Dien Bien Phu (1954), die het einde van de Franse koloniale bewind in Vietnam inluidde, is nog steeds enorm populair, zoals trouwens Pham Van Dong.

Giap werd op het vorige partijcongres in 1982 uit het politburo gezet, nadat hij in 1980 als minister van defensie was afgezet. Die val werd toegeschreven aan Giaps verzet tegen de inval in Kampuchea van eind 1978. Zijn mogelijk eerherstel kan wijzen, aldus Vietnam-kenners, op een eventuele verandering in de politiek jegens Kampuchea. Officieel heeft Vietnam laten weten dat de Vietnamese troepenmacht in 1990 uit het buurland zal worden teruggetrokken, zelfs als dan geen politieke oplossing is gevonden voor het conflict, zo zei minister Nguyen Co Thach in een interview met het weekblad Der Spiegel.

De verwachting is dat de Vietnamese aanwezigheid in Kampuchea op het partijcongres amper ter discussie zal worden gesteld. Datzelfde geldt voor de betrekkingen met Moskou, dat Vietnam wel nerveus maakt met zijn toenaderingspolitiek ten opzichte van China. China is Vietnams aartsvijand, zeker sinds de Vietnamese inval in Kampuchea. Hanoi kan het zich niet veroorloven de Russische politieke en militaire steun te verliezen. Nog afgezien van het belang van de politieke steun van Moskou in een wereld die Vietnam met de nek aankijkt, kan Vietnam de Russiche economische steun gezien zijn precaire economische toestand nauwelijks missen. Volgens westerse zegslieden zijn zeker acht miljoen Vietnamezen werkloos, een derde van de beroepsbevolking, en komen er elk jaar twee miljoen arbeidskrachten bij. Daarnaast baart de sterke bevolkingsgroei van jaarlijks 2,3 procent zorgen. Vietnam behoort tot een van de armste landen ter wereld met een inkomen per hoofd van de bevolking van 300 gulden per jaar.

De ontevredenheid onder de 60 miljoen Vietnamezen komt dus niet uit de lucht vallen. Het lagere partijkader in de provincies ergert zich aan de traagheid waarmee hervormingen worden uitgevoerd. Vooral de jongeren doen van zich spreken, ook binnen de partij waar zij openlijk de almacht van de oude garde betwisten. Als de tijdens de mediacampagne beloofde vernieuwingen op het congres uitblijven, zo zeggen waarnemers en diplomaten in Hanoi, is het risico groot dat de crisis in Vietnam zich zal verscherpen. (UPI-RTR-AFP-AFP)

De regering-Thatcher gelastte het oderzoek naar de veiligheid in Sellafield, nadat in februari 13 arbeiders door radioactieve lekken besmet waren. In totaal waren er begin dit jaar vijf lozingen van radioactiviteit. De regering blijft vasthouden aan kernenergie.

Milieugroepen dringen al langer aan op sluiting van de opwerkingsfabriek, deels uit ongerustheid over de veiligheid van het bedrijf, deels omdat het licht radioactief afval in de lerse Zee loost.

In Sellafield worden brandstofelementen verwerkt voor 11 Britse kernreactoren en een in Italië. Ook worden er andere soorten gebruikte brandstofelementen opgeslagen. Er wordt gewerkt aan uitbreiding van de fabriek om ook brandstof op te werken voor kerncentrales in Japan, West- Duitsland, Zweden, Zwitserland en België. Op het ogenblik biedt Sellafield aan 11.000 mensen werk en voor het komende decennium wordt gerekend op 2,7 miljard pond aan inkomsten voor de Britse schatkist.

WARSCHAU (AP) - In Polen heeft voormalig vakbondsvoorzitter Lech Walesa de oprichting aangekondigd van een commissie, die schendingen van het recht en de mensenrechten in alle openheid zal onderzoeken.

In een verklaring zei Walesa dat de 'Commissie voor Tussenkomst en Naleving van de Wet' zal worden geleid door Zbigniew Romaszewski, een dissident en adviseur van het verboden vakverbond Solidariteit.

In de jaren '70 stond Romaszewski aan het hoofd van een soortgelijke commissie van het Comité voor Arbeidersrechten (KOR), dat steun verleende aan slachtoffers van officiële onderdrukking en aan hun gevallen ruchtbaarheid gaf. Tijdens het 16 maanden durende legale bestaan van Solidariteit vervulde hij soortgelijke functies.

Intussen hebben volgens oppositiewoordvoerders zeven vooraanstaande Poolse juristen he| .constitutionele tribunaal verzocht, bepalingen te schrappen uit de in 1982 afgekondigde vakbondswet, die arbeiders verbiedt in een bedrijf meer dan één vakbond op te richten.

Volgens de juristen is de wet in strijd met de grondwet en door de Poolse regering ondertekende conventies van de Internationale Arbeidsorganisatic (ILO), die arbeiders het recht garanderen om zich aan te sluiten bij vakverenigingen van hun keuze.

Tot de indieners van het verzoek behoren twéé juristen, voormalig adviseur van Solidariteit Wladyslwa Sila-Nowicki uit Warschau en de volkenrechtkundige Krzystof Skubiszewski uit Poznan, die afgelopen zaterdag door generaal Jaruzelski werden benoemd in een adviesraad.